0380 Dictee woensdag 26 nov 2014 (3): dictee Ditjes en datjes (4) √

Dictee - dictees [0380]

Ditjes en datjes (4)

A. In Zutphen schrijven ze 'Torenstad' met een hoofdletter. In een toeristische folder mag dat, in een dictee niet. Ik zal uitleggen waarom (niet). Mocht 'torenstad' een unieke term zijn, specifiek als troetelnaam verzonnen door de Zutphenaren, dan was er iets voor te zeggen. Maar helaas, scheidsrechter VD beslist anders: de term 'torenstad' wordt kennelijk meer gebruikt (VD: stad met veel torens) en dus vaker gebruikt en dus met kleine letter geschreven. Nog even zoeken in VD op '*stad' en je vindt o.a.: academiestad, dogestad (Venetië), Hanzestad (eigennaam Hanze behoudt de hoofdletter), kaasstad (Alkmaar, Gouda), koekstad (Deventer), lichtstad (Parijs, Eindhoven), Maasstad (riviernaam, Rotterdam), prinsenstad (Delft), sleutelstad (Leiden), Spaarnestad (riviernaam, Haarlem), zilverstad (Schoonhoven) en Zuiderzeestad, waar er meerdere van zijn.

B. De jury aldaar had meer problemen met hoofdletters. Zo schreven ze 'Latijnse School'. Ik kan me er in dagdagelijkse teksten van alles bij voorstellen, maar in een dictee is het fout. Er waren er vele van en 'school' is gewoon een soortnaam. Ik zou dat nog niet met zo veel stelligheid beweren, ware het niet dat onze scheidsrechter (VD) me ook gelijk geeft: onder het lemma 'Latijns' lezen we gewoon het volgende: Latijnse school = school die voorbereidde voor de academische studie en waar in hoofdzaak Latijn en Grieks geleerd werd.

C. Ook bij 'Heidelberger Catechismus' deed zich dat probleem voor. 'Catechismus' is gewoon een algemeen begrip en een soortnaam, dus kleine letter. Natuurlijk mag iedereen in specifieke, bijvoorbeeld theologische verhandelingen, een hoofdletter schrijven, maar in een dictee is het fout. VD is duidelijk: catechismus = overzicht van de beginselen of voornaamste waarheden van de leer van een kerk, vroeger in de vorm van vragen en antwoorden, tegenwoordig in de vorm van korte artikelen, in de rooms-katholieke kerk uitgaand van het kerkelijk leergezag. Daarachter staan als voorbeelden: Heidelbergse, Mechelse catechismus, uiteraard dus met kleine 'c'. En dat verandert echt niet als je het bnw. 'Heidelbergse' verandert in 'Heidelberger'.

D. Ook met een koppelteken had de jury problemen: 'Sint-Walburgiskerk'. Volgens de spellingregels moet hier een koppelteken, er is echter iets anders dat prevaleert: volgens de Leidraad geldt bij eigennamen het donorprincipe (de eigenaar bepaalt zelf de naam van zijn bezit). Men zal in de 15e en 16e eeuw toch geen weet gehad hebben van de spellingregels van 1995 of 2005. De kans is dus buitengewoon groot dat de echte, oorspronkelijke naam Sint Walburgiskerk was. Op internet kom je van alles tegen, maar beslissend lijkt me wat de eigenaar zegt, en wat zie ik op de site van de plaatselijke PKN-gemeente (www.walburgiskerk.nl), jazeker: Sint Walburgiskerk, Kerkhof 3, 7201 DM Zutphen. Daarmee is het pleit voor 100% beslecht: geen koppelteken!