zondag 29 december 2013

0147 Dictee woensdag 08 januari 2014 (3): dictee 700 (deel 3) √

Dictee woensdag 08 januari 2014 (3): dictee 700 (deel 3)

Hierbij de zinnen 8, 9 en 10.

8. Zachtschilden hebben een week chitinepantser. Hier volgt een greep uit de meest interessante ISO-landcodes: AS (Amerikaans-Samoa), AZ (Azerbeidzjan), BD (Bangladesh), BA (Bosnië en Herzegovina), BF (Burkina Faso), BT (Bhutan), CC (Cocoseilanden), CK (Cookeilanden), CV (Kaapverdië), FO (Faeröer), GQ (Equatoriaal-Guinee), GP (Guadeloupe), HM (Heard- en McDonaldeilanden), KM (Comoren), KN (Sint Kitts en Nevis), LC (Sint Lucia), MH (Marshalleilanden), NU (Niue), PM (Saint-Pierre et Miquelon), QA (Qatar), RE (Réunion), TV (Tuvalu), UG (Uganda), VC (Sint Vincent en de Grenadines), YE (Jemen), YT (Mayotte), ZA (Zuid-Afrika), UZ (Oezbekistan), LY (Libië), DO (Dominicaanse Republiek), BN (Brunei), AQ (Antarctica) en EH (Westelijke Sahara).

9. Het woord 'swaffelen' is een typisch voorbeeld van Hedenlands taalgebruik. In Indië roken ze graag hollanders. Een heelgoedhollander wordt gevuld met lompen. Ook om acht uur hoor je een heelslag; om halfacht niet. De vier Heemskinderen zijn de vier zonen van Heymijn van Ardennen, Ritsaart, Writsaart, Adelaart en Reinout, bekend uit het volksboek ‘De vier Heemskinderen’. Krijg nou het heen-en-weer. De Heren van Zuilichem waren geen gemakkelijke. Met witheren of witte (!) heren worden de dominicanen (norbertijnen) aangeduid. Wie of wat is de heer (ook: koning) der schepping [de man]? Als uitroep van verbazing uitte hij: heremijntijd. De Here der heren is de Here der heerscharen. Een van de negen engelenkoren heet Heerschappijen. Wat heeft die heet bloed zeg; ze is, zeg maar, beregeil.

10. Als je 'Heere' [erg lange ee] hoort, weet je dat er een orthodoxe protestant over zijn godheid [algemeen] (Godheid - specifiek) spreekt. De hefnerkaars is een oude eenheid van lichtsterkte. Kap toch met die hegelarij! Hei, 't was in de mei, zo blij. ’t Is (altijd) hei of fij met hem. Het heibeiige type heibeit als een viswijf. Ze draagt haar heidipakje, nou, dan weet je het wel. Is er verschil in smaak tussen hei- en duinhazen? Een heikind heeft geen vader of moeder. Ze is bij het heilsleger, het Leger des Heils [LdH]. De Heilige Alliantie is het in 1815 door Rusland, Oostenrijk en Pruisen gesloten bondgenootschap. Hij is roomser dan de paus. Met de heilige uit Assisi wordt Franciscus bedoeld. De eerste christenen vormden de gemeenschap van de heiligen. Denk utopiaans.
 

0146 Dictee woensdag 08 januari 2014 (2): dictee 700 (deel 2) √

Dictee woensdag 08 januari 2014 (2): dictee 700 (deel 2)

Hierbij de zinnen 4, 5, 6 en 7.

4. Laten we elkaar geen mie(tje) noemen [n.a.v. synonymie!]: alchimie (alchemie), bacteriëmie (aanwezigheid van bacteriën in het bloed), antonymie (tegengestelde van synonymie), amimie (uitdrukkingsloosheid van het gezicht), hyponatriëmie (watervergiftiging), antroponymie (persoonsnaamkunde), athymie (athymisme: het ontbreken van de thymus), atimie (verlies van burgerrechten, eerloosheid), natriëmie (het voorkomen van natrium in het bloed), cyclothymie (cyclofrenie - antoniem: schizothymie - manisch-depressieve psychose), boulimie (of: boulimia), hypermimie (ziekteverschijnsel met overdreven sterke gezichtsuitdrukking), hypomimie (…), dysthymie (depressieve neurose), hetero-, homo- en hodonymie, hyperthymie (ziekelijke vrolijkheid) en toponymie (plaatsnaamkunde).

5. En het laatste staartje: hyponymie of subordinatie (voorkomen van een woord waarvan de betekenis door een ander woord gedekt wordt), metonymie of metonymia (Hemmerechts lezen …) en parathymie (verstoring van het gevoelsleven). Verder met 'code': tancode (authenticatiecode bij elektronische betalingen: transaction authentication number), met de short- of snelcode haal je documenten op uit een computergeheugen, nicodemiet (iemand die in het geheim tot de Reformatie was overgegaan, maar in het openbaar rooms-katholiek bleef), de DNA-code is een genetische code, die dresscode is nog niet vastgesteld.

6. De codex constitutionum is een van de vier delen van het onder keizer Justinianus tot stand gekomen Corpus Juris Civilis, verbindend sedert 534. De codex argenteus is het enige handschrift van Wulfila's Gotische Bijbelvertaling. De Code Napoléon of Code Civil was het Franse Burgerlijk Wetboek (1804), dat van 1810 tot 1838 ook in ons land gebruikt werd. Codeïne is methylether van morfine, een alkaloïde dat in opium voorkomt (onder andere werkzaam tegen hoest). Een cacodemon is een boze geest. We moeten back to basics gaan. De soldaat blancode zijn uitrustingsstukken. Een kerkelijke wet vastgelegd in de Codex Iuris Canonici wordt wel canon genoemd. Hij cheatte [valsspelen, sjoemelen] nogal eens. Een compiler vertaalt bij programmeertalen broncode naar objectcode. Wat doet de cryptoanalyse? Met DigiD's heeft men een digitale identiteit.

7. Spionnen schrijven ook wel eens (weleens) en clair. Het junk-DNA is het DNA dat niet codeert voor erfelijke eigenschappen. Aan de nettiquette dient men zich te houden. Alle opensourcesoftware komt uit een open source. Een password of paswoord is persoonlijk. De RAL is de ReichsAusschuss für Lieferbedingungen, een coderingssysteem om verf- en coatingskleuren (RAL-kleuren) te definiëren. Verkoopt u ook Coburger hammen? De schulplijn is door Nicodemus uitgevonden. Een rtf-bestand is in rich text format opgesteld. Een scrambler scrambelt. De Code Noir uit 1685 was een voorbeeld van slavenwetgeving. Een html-tekst in HTML-code kan tags bevatten, die moet je niet verwarren met hashtags. Wat zijn tokens? In de online-VD wordt 'Code Pénal' (CP) inmiddels correct geschreven.
 
 

0145 Dictee woensdag 08 januari 2014 (1): dictee 700 (deel 1) √

Dictee woensdag 08 januari 2014 (1): dictee 700 (deel 1)

Op www.dictees.nl verschijnen al mijn oefendictees, maar die site publiceert ze met horten en stoten. Daarom vandaag alvast dictee 700. Dit is door anderen al gecorrigeerd, maar als u toch een foutje denkt te ontdekken, laat het weten: rein@dictees.nl (dit adres bestaat niet meer).
En u weet: via www.woordenlijst.org kunt u het Groene Boekje en de Leidraad raadplegen ...

Hier volgen de eerste drie zinnen.

1. De hartree is de atomaire eenheid van energie. Deze afmeting is hart-op-hart. Een evaatje is een hartvormig schort. Hij viel van de steiger en was hartstikke dood, morsdood. Je mag 'hart-vaatziekte' schrijven maar ook 'hart- en vaatziekte'. In plaats van hartzeer kennen we ook: afflictie, hartenleed, hartenpijn, zielensmart en zielsverdriet. Eén haruspex, twee haruspices. Hij harvestte heel wat bij elkaar. Wat kunnen die harzers mooi zingen … Is dat een hashcode? Hoe schrijf je 'hasj(iesj)'? Japanse eetstokjes heten hashi. De haskala was de Joodse verlichting (geen lamp dus). Dat heb ik in de hasjshop gekocht. Hasta la vista! Een hateenheid is huisvesting voor alleenstaanden en tweepersoonshuishoudens (een- of tweepersoonsappartement). Beschrijf de hatha yoga eens. Doe dit haud mora, zonder dralen.

2. Haud passibus aequis: (van navolgers) ver achterblijvend bij hun voorbeeld. Haud sine gloria: niet zonder roem. Een haussier is een speculant à la hausse, een stier. Haute(s) contres zijn zangers. Hava is hoogactief vast afval. De wilde havanna's [sigaar] stammen uit Havana. Eén havdala, twee havdalot. Een havenzate [in de haven] is nat, een havezate [hofstede, kasteel] droog. Haver wordt ook oot of aat genoemd. Een paard is een havermotor. Hoe spreek je 'hazelskink' uit? [gewoon] Het toppunt: een hazewind die hazenwinden laat. Je hebt hbo- en wo-bachelors. Ooit was de HDO de Hilversumsche Draadlooze Omroep. Hèhè, is dat lopen. Een hearsay is een on-dit [gerucht]. Die gadget is een must-have. Met een misvatting moet je het wel mis hebben. Deze hebe is een bevallige schenkster (niet van wijn). Hechsjers (hechsjeirem) zijn onder andere koosjerverklaringen.

3. Bij huidwonden kun je een agrafenhechting toepassen. Die hecklers verstoren het debat opzettelijk. Hoeveel is een hectostère? Veel tenniswedstrijden worden beslist via bests of five. Dat weet elke harpeniste. Het werd hem de but en blanc gevraagd. Ik zou zelf zeker nooit blanc-seings (blankets) afgeven. Overigens: blanketten eet ik graag. Het eau des carmes [geen mv.] (ook: karmelietenwater) was vroeger een huismiddeltje tegen diverse kwalen, zoals koliek en lethargie. Een heitjespiejijzer is een kwartjesvinder. Ondernemingsraden en olympische records heten or's. Bessemeren is werken volgens het bessemerproces. Zoeken op '*code*': zebracode (streepjescode), vocoder (elektronische stemvervormer) en toxicodermie (uitslag door inwerking van giftige stoffen op de huid). Op encoderen volgt decoderen.
 

0144 Dictee woensdag 01 januari 2014 (2): dictee - Rating OMT-dictee √

Dictee woensdag 01 januari 2014 (2): dictee - Rating OMT-dictee

Voor wie mijn kritiek op het GDNT te zwaar aangezet vond nog dit: ik heb daar enigszins begrip voor. Echter, zo'n megaproductie voor een miljoen(en)publiek en alle aandacht voor  'de show' en dan toch altijd weer discussie en ellende over de juiste tekst van het dictee zelf, blijf ik beneden alle peil vinden: men zou dan toch meer aandacht en energie moeten besteden aan (voorronde en) de feitelijke tekst zelf?

OMT-dictee **

Uitgangspunt: 3 sterren (modaal dictee)

Pluspunten 
Dit dictee is natuurlijk iets heel aparts. Het is een dictee van de Applegemeenschap. Op locatie zijn er maar zo'n 15 deelnemers. De weken daarna kan iedereen nog via internet het dictee beluisteren, op zijn gemak de dicteewoorden in VD en GB opzoeken en een flink aantal Appletermen achterhalen via de Applesites en in het bijzonder de officiële Applewoordenlijst. Na de kerstdagen volgt dan ook voor die groep nog een officiële uitslag en bijbehorende prijswinnaar.

Minpunten 
Op zich zouden die 3 sterren wel kunnen worden toegekend, maar de beoordeling dient toch te geschieden naar de opgestelde normen voor 'algemene dictees'. En ja, volgens die visie horen die Appletermen nu eenmaal niet thuis in een (algemeen) Nederlands dictee. En dan kon je in een zo'n term ook nog 8 fouten maken, dat is wel erg cru. Maar 1 ster zou toch erg tekortdoen aan dit verder prima en leuke dictee. Daarom kom ik uit op twee sterren.
 
Rating: Rdr 2, * *
 

maandag 23 december 2013

0143 Dictee woensdag 01 januari 2014 (1): dictee - Rating GDNT √

Dictee woensdag 01 januari 2014 (1): dictee - Rating GDNT

Het GDNT 2013 (datum dictee 18 december 2013)

1. Een dictee is (VD) een tekst die een leraar voorzegt en die de leerlingen moeten opschrijven, in 't bijzonder als oefening in het correct spellen, verbuigen en vervoegen bij het onderwijs. Het laatste GDNT valt daarbij op drie fronten door de mand. Allereerst was het een vreselijke tekst. Die tekst is gewoon niet leuk: het is een opsomming van termen uit de neerlandistiek waar ik op zich van smul, maar waarvan de gemiddelde Nederlander als een hond geen brood van zal lusten.

2. Laat men zich in Den Haag in de tweede plaats eens concentreren op de correcte spelling, waar het in een dictee vooral om gaat. Er zit daar een pedante jury, die nauwelijks voor haar taak berekend blijkt. Vanuit de dicteewereld is er genoeg kennis voorhanden … (en ook desgewenst nog steeds voor de troonrede …). Met een goed gerekend 'onoirbaar' [onoorbaar] in de voorronde is de lol er eigenlijk al af. En telkenjare zitten er weer grote en kleine blunder(tje)s in de tekst: koffiegedronken (los, te gek voor woorden), groot dictee (hier echt met kleine letters *), bij onderwerp 'media' [= mv.] hoorde 'reflecteerden' en niet 'reflecteerde', 'zozeer' staat dan wel in GB maar 'zo zeer' is volgens VD een synoniem en 'zo dan' fout rekenen terwijl 'zodan' niet bestaat…
* Wat het Haags dictee betreft wel: Groot Dictee der Nederlandse Taal (GDNT) --- > verkorting: Groot Dictee --- > verkorting: Dictee.

3. En dan ten derde dat 'stijlgedoe': dat hoort niet in een dictee en er waren te veel discutabele zaken (de spelling is inmiddels wel voor 99% beregeld): het groot dictee dat koffiedrinkt (was nog wel leuk ook in de context van zin 1), en in vredesnaam: waarom alleen zin 4 t/m 8 en niet die (wel leuke) fout in zin 1 en die in zin 3 (irriteren wij ons)?, hoort of behoort, waarmee (echt fout? - met wie ...), begeestering (fout?), fetisj (velen kennen het woord niet eens …), wapening (wapen), ons inziens (echt fout? - onzes ...), inactieve activiteit (stijlbloempje i.p.v. fout?) en verre van (ver van?).

4. Al met al, ik verlaag bij dezen de RDR-rating van het GDNT naar 3 sterren (***), en dan ben ik nog soepel. Alleen het megakarakter van dit 'dictee' zorgt nog voor een paar sterren …
 

donderdag 19 december 2013

0142 Dictee woensdag 25 december 2013 (3): is het 'babylonisch' of 'Babylonisch'? CO2 x

Dictee woensdag 25 december 2013 (3): is het 'babylonisch' of 'Babylonisch'?

Moet 'Babylonische spraakverwarring' met een b of met een B? Zowel ooit in een Bijbels dictee als in een recent Rotterdams dictee vond de jury 'B' correct, terwijl in beide gevallen de beschrijving sloeg op een duidelijk Nederlandse (Apeldoornse of Rotterdamse) context. In beide gevallen beriep men zich op de gratis Van Dale (VD) op internet. Daar vind je 'de Babylonische spraakverwarring' maar met verwijzing naar de Bijbelse gebeurtenis in Babel (Babylon) en zelfs de betreffende Bijbeltekst. Voor dictees is die bron absoluut onvoldoende, zoals zal blijken. Die gratis VD is niet compleet, want anders zou de firma natuurlijk geen woordenboek meer verkopen.

Zo zit het echt
Ik begrijp nu pas alle zielenroerselen en gedachtekronkels van de betrokken auteurs … Die kijken dus eerst in het Groene Boekje (GB, papieren versie 2005). Daar vinden ze: Babylonisch (m.b.t. Babel, Babylonië). Ik verwacht overigens, uit mijn contacten met GB, dat in 2015 wel babylonisch(e) (spraakverwarring) zal worden opgenomen - 2020 niet gebeurd! Het is overigens moeilijk vol te houden dat de (een) spraakverwarring in Rotterdam het etiket zou verdienen: m.b.t. Babel, Babylonië. Vervolgens gaan we naar VD, papieren editie 2005: (lemma Babylonisch): daar de Babylonische spraakverwarring (Bijbel), maar vervolgens een babylonische spraakverwarring (algemeen). Vervolgens de elektronische VD (maar de mijne is niet meer de oorspronkelijke wegens stiekeme correcties bij implementatie van de Jaarboeken): idem! In de online-VD hetzelfde. Verder valt nog aan te tekenen: in VD bij verwarring: een babylonische verwarring. En bij spraakverwarring: Babylonische spraakverwarring: zie bij Babylonisch (en daar staat dus geen lidwoord, de of een, bij!). Je moet dus echt – ook nog – kijken bij het genoemde lemma Babylonisch, zie eerder. Er is dus geen enkele rechtvaardiging voor 'Babylonische' in de gegeven niet-Bijbelse context van Apeldoorn en Rotterdam, ondanks gebruik van het lidwoord 'de'. Waarvan akte!
 
 

vrijdag 13 december 2013

0141 Dictee woensdag 25 december 2013 (2): dictee – de tekst van Sint Anthonis √

Dictee woensdag 25 december 2013 (2): dictee – de tekst van Sint Anthonis

Stevensbeek, anno Domini [letters!] tweeduizend dertien (titel)

1. Voorbij de verafgode megarotonde gaan wij volgens mijn [cijfers] A4’tje niet rechttoe[,] rechtaan naar Stevensbeek maar slaan we links af en daarna rechts af een lommerrijk pad in dat geflankeerd wordt door verwaarloosd onderhout.


2. Nadat we een on-Hollands, krakkemikkig bruggetje voorbijgeracet zijn, naderen we het voorgeborchte, niet het walhalla, van motorfanatici: het omstreden crossterrein waarover jarenlang gehakketakt is in een welles-nietesspelletje dat ten langen leste met het V-teken in der minne is geschikt.

3. Wij pedaleren langs de Radioplassen waar de serene rust slechts verstoord wordt door lawaaierig kwakende eenden en kwetterende scholieren die zich in allerijl haasten naar de dichtstbijzijnde locaties waar ze hun geest willen verrijken met velerhande, wetenschappelijke poespas en blabla.

4. De plassen, relikwieën van zandafgravingen, stralen met hun kristallijne wateren een paradijselijke rust uit; zelfs de tirannieke god Aeolus, geplaagd door een koutje, houdt zijn adem in waardoor het water geen rimpeltje vertoont.

5. Na deze oase van rust valt de bedrijvigheid op in de huizenbouwerij, bij ”fruiterijen” waar elstars en golden delicious liggen te pronken en in instituten waar mental coaches sneaky bollebozen enthousiasmeren tot consumeren, niet van snacks of slaatjes maar van spiritueel voedsel waarvoor sommige slimmeriken, gewapend met gsm’etjes en vuvuzela's allergisch zijn.

6. De massamedia besteedden recentelijk veel aandacht aan de nieuwste poot van de onderwijsmammoet; hier bereiden heden ten dage in schooltricotjes geklede vmbo’ers allejezus hete
tomaten-groentesoep die zonder winstbejag voor een habbekrats verkocht wordt.


7.Vindt een alerte speurneus het pittoreske pad dat door tiptop
IVN-onderhoud als een gordel van smaragd het gebouw siert, dan ontwaart hij een tweeëntwintigste-eeuwse [hoe zou die eruitzien?] imkerij waar nijverige bijen kersen- en lindebomen bezoeken, de nectar in honing veranderen door toevoeging van maagsappen en dit mengsel uitbraken in ingenieus geconstrueerde raten.


8. Toch is alles geen halleluja; er wordt veel als weggooiartikel gesloten of er wordt met sluiting gedreigd: het kapelletje, alleen nog geopend als iemand zijn levensboek sluit, de penitentiaire instelling waar velen een goed belegd boterhammetje verdienden, de lagere school die haar leerlingenaantal ziet dalen vanwege een laag geboortecijfer; alleen de venustempel blijft open.

9. Geprezen hij die naar boven schouwt en de onmetelijkheid ontwaart van de indigoblauwe hemelkoepel, een lucht nog niet verpest door CO2-uitstoot maar voorspellend dat Stevensbeek een zonnige,
zonne-energierijke toekomst tegemoet gaat, een [cijfers!]
50+-arrangement [ook goed: 50-plusarrangement] waard.
 
 
 

0140 Dictee woensdag 25 december 2013 (1): dictee en rating Almelo √

Dictee woensdag 25 december 2013 (1): dictee en rating Almelo

Groot Dictee Almelo * * *

Uitgangspunt: 3 sterren (modaal dictee)

Pluspunten 
Al jaren een schitterend dictee.

Minpunten
De kwaliteit compenseert de paar kleine foutjes, die er altijd wel insluipen. Omdat het dictee alleen lokaal is, blijft Almelo op 3 sterren steken!

Rating: RDR 3, 3 sterren

Svetlana (titel)

1. Na twee decennia van irritaties, financiële malversaties, verhitte normen-en-waardendebatten en voortdurend jij-bakken realiseert Adelheid zich dat het een mesalliance was met Alex, ons steilorige jantje-contrarie.


2. Adelheid gaat een tijdje wonen bij een kleinbehuisde oudtante, driehoog-achter in een Vinex-wijk, die na een desastreuze onenightstand met een oversekste declassé met dalísnor alleen nog maar geïnteresseerd is in een jozefshuwelijk en derhalve vrijgezel blijft; Alex woont op de benedenverdieping, waar hij slasherfilms kijkt en speelt met zijn tamagotchi.

3. Alex was nooit een alfamannetje, een womanizer met sexappeal, maar het celibataire leven verveelt en hij wordt actief op het world wide web, maar omdat hij zich regelmatig tegoed doet aan edelzwicker en omdat Adelheid zijn mee-eters niet meer verwijdert, ziet hij eruit als een clochard en dientengevolge krijgt hij maar geen anschluss.

4. Uiteindelijk reageert ene Svetlana met haar tache de beauté en betoverende prodentglimlach; ze is een bloedmooie, euphonium spelende neurochirurg die onderzoek doet naar pavlovreacties in de kooi van Faraday, maar ook columnpjes schrijft over het higgsdeeltje.

5. Op de zinnenprikkelende foto ligt zij languissant op een chaise longue met duidelijk te veel caipirinha's op, gekleed in een deux-piècesje en ook al spreekt Alex geen Russisch, hij gelooft Svetlana maar al te graag als die zegt in hem de ware jakob te hebben gevonden.

6. Het e-mailcontact wordt snel geïntensiveerd en na een tijdje vraagt Svetlana Alex wat geld voor de behandeling van haar zieke betoudovergrootmoeder, die door haar caoutchoucbeen moeilijk schaverdijnt op de Barentszzee, zeker als er Wit-Russische Migs laag overvliegen.

7. Alex, ook niet van de familie van Kleef, stuurt een cheque en plant met Svetlana een kennismaking. Hij regelt bij een cateraar een romantisch dinertje, beslist geen chasse-cousin, maar met exquise spijzen als coquilles Saint-Jacques en als dessert clafoutis, alles geserveerd op zijn geërfde wedgwoodservies met een lekkere yquem erbij.

8. Alex heeft paradise-by-the-dashboardlightfantasieën en hij baadt zich, gaat onder de zonnebank, doet brillantine in zijn haar en enigszins nerveus gaat hij naar het Almelose station, waar de trein zal arriveren.

9. Met een boeketje in de hand staat hij daar; intercity’s komen en gaan, maar na twee uur dringt het tot hem door: er komt helemaal geen logeetje; hij is met voorbedachten rade door een in- en ingemene, malicieuze, impitoyabele dégénérée opgelicht!

10 .Sjing-boem, retteketet, tararaboemdijee, de fanfare in de Almelose binnenstad speelt een liveconcert, er is een stand-upcomedian en we zien een wat deemoedige Alex die is gaan winkelskijken met Adelheid, die graag een huisje-boompje-beestjegezin wil en bevangen door torschlusspanik snel zwanger wil worden en daarom Alex weer in haar armen heeft gesloten.
 
 

dinsdag 10 december 2013

0139 Dictee woensdag 18 december 2013 (2): rating Sint Anthonis en klucht Tubbergen √

Dictee woensdag 18 december 2013 (2): rating Sint Anthonis en klucht Tubbergen

Groot Dictee van Sint Anthonis ***

Uitgangspunt: 3 sterren (modaal dictee)

Pluspunten
Voor de twaalfde keer alweer. Puike prestatie. Met name foutloos dictee, goed voorgelezen en goed en snel door de jury gecorrigeerd. Na afloop was er een prima uitleg en het was enorm gezellig. Veertig deelnemers, wel alleen plaatselijken.

Minpunten
Jammer dat het dictee besloten is. Al zou men (met instelling van een aparte categorie) maar 5 externen toelaten van buiten Sint Anthonis, dan zou dat direct tot 3 sterren leiden. Nu blijft het bij 2. Aanvulling: ik was er als gast, de sfeer en organisatie waren zo perfect, dat ik niet om 3 sterren heen kan ...

Rating: Rdr 3, 3 sterren

De klucht van Tubbergen
Inmiddels is het dictee van Tubbergen, dat dezer dagen gehouden zou worden, afgelast wegens te weinig belangstelling – terwijl buitenpoorters geweerd worden. In het dagblad Tubantia stond vorige week een absurde voorronde, die je in kon sturen. Het waren 10 driekeuzevragen, waarvan er maar liefst 5 fout waren. Bij de 5 goede moest je kiezen: 1) De roddeljournalist noteert alles in (op) een piepklein blocnoteje, 2) Na de maaltijd maakte Donald zich haastje-repje uit de voeten, 3) Trees ontwikkelde zich van schoonmaakster tot humanresourcesmanager, 4) De boswachter ontdekte laatst fluitenkruid naast de forsythia en 5) De laagste academische graad in Engeland is baccalaureus. Maar dan nu de 5 foute: 6) Vertrekt die x definitief naar Nederland? [x = Curaçaoënaar, curaçaoënaar (wel op sterk water!), beide goed], 7) Sommige politici vertonen jeroenboschachtige uiterlijke kenmerken (stond er niet bij), 8) Bolkestein wordt gerekend tot de éminences grises van de partij (stond er niet bij) - ook éminence grises is goed, 9) Mijn baas eist dat ik uitsluitend Armani-T-shirts ga dragen (stond er niet bij) en 10) Hoeveel humboldtpinguïns leven er tegenwoordig nog op Antarctica? (Er waren alleen pinguïns met een q beschikbaar.) Beetje absurd, en een slechte beurt voor het Canisius College, foei!
 

0138 Dictee woensdag 18 december 2013 (1): dictee – ratings Soest, Haren, UvA-HvA √

Dictee woensdag 18 december 2013 (1): dictee – ratings Soest, Haren, UvA-HvA

Hierbij weer drie ratings.

Amsterdam (UvA-HvA-dictee) ***
 

Uitgangspunt: 3 sterren (modaal dictee)

Pluspunten 
Veel deelnemers, leuke entourage en dit jaar (nu 2e keer) ook een categorie gasten: dat is de voornaamste reden om 3 sterren toe te kennen. Er waren veel deelnemers en het was een meeschrijfdictee. Organisatie en correctie: prima.

Minpunten
 Een enkel foutje in de tekst: a) À la carte, terwijl A la carte nog het meest wordt aanbevolen. Maar dat tellen we niet te zwaar Mee. Daarvoor was de kwaliteit te goed! En uitdrukkingen als Aix-en-Provence moeten kunnen …

Rating: Rdr 3, 3 sterren

Soester Dictee ***
 

Uitgangspunt: 3 sterren (modaal dictee)

Pluspunten
Vroeger was dit dictee een traditie. Ter gelegenheid van een of andere jubileum werd dit dictee weer eenmalig uit de kast gehaald. Vanwege de traditie en het zeer uitdagende dictee, dat Bert Jansen gemaakt had, toch drie sterren. 

Minpunten
Het was een lastig meeschrijfdictee, waarin de – alleen – plaatselijke deelnemers talloze fouten gemaakt zullen hebben.

Rating: Rdr 3, 3 sterren

Groot Harens Dictee ***
 

Uitgangspunt: 3 sterren (modaal dictee)

Pluspunten
Ook dit dictee heeft al een lange traditie. Trees Roose maakte een mooie tekst en heeft die goed laten controleren, zodat er geen fouten in zaten. De sfeer was goed, het was gezellig en er is ook nog (in een ander jaargetijde) een Kinderdictee. Dat alles rechtvaardigt drie sterren, temeer omdat niet alleen inwoners van Haren welkom zijn. Enne ... er was glühwein!

Minpunten
Het dictee was voor Specialisten niet echt moeilijk, maar dat mag nauwelijks een rol spelen.

Rating: Rdr 3, 3 sterren
 

woensdag 4 december 2013

0137 Dictee woensdag 11 december 2013: dictee De Nieuwste Pabo (04-12)

Dictee woensdag 11 december 2013: dictee De Nieuwste Pabo (04-12)

Vorig jaar deed ik buiten mededinging mee aan genoemd dictee in Sittard, waar ik dit jaar als 'eregast' werd uitgenodigd. Door privéomstandigheden heb ik moeten afzeggen, maar ik heb wel de tekst gecontroleerd. Leuke tekst voor de onderbouw pabo. Ik denk niet dat ik fouten zou hebben gemaakt. Vanwege de beperkte scope van dit dictee ga ik het niet opnemen bij de ratings ....

Flashback en flashforward op het pabojaar (titel)

1. Het is de hoogste tijd voor een reflectiemoment op de hartstikke fascinerende belevenissen en het actievolle bestaan van jullie als pabostudenten, want het is ongelofelijk, maar waar: nog maar drie weken en het eerste halfjaar zit erop.

2. Er is al veel gebeurd met jullie als hbo’ers en dat vergde veel discipline: soms moest je chagrijnig pokkenvroeg opstaan, soms werd er overlegd met collegaatjes, soms werd er secondelang getwijfeld, er werd ontzettend veel ge-e-maild, en je ging aan de slag met excellente studenten en excentrieke docenten.

3. In het begin van het studiejaar vermoedden velen dat ze de taal-, reken- en OJW-toets * nooit ofte nimmer zouden halen en in hun hoofden speelde zich een worstcasescenario af, maar door non-stop trainen heeft menigeen er zichzelf accuraat doorheen gecoacht.
* Oriëntatie op Jezelf en de Wereld

4. Al snel ging iedereen aan de slag op de werkplek waar je werd gematcht aan een mentor en waar je steeds meer onderwijsbegrippen leerde kennen, zodat je nu kan expliqueren wat montessorionderwijs of wat sociaal constructivisme is of hoe je een woord als ‘abonnement’ kunt leren aan een kind met dyslexie.

5. Gisteravond was het traditionele kerstgala waar de mannen eruitzagen als adonissen in kostuums met colberts en ceintuurs en de vrouwen als barbiepoppen met geshampood en geföhnd haar en prachtig gemake-upte gezichten in chique galajurken met duizelingwekkende decolletés.

6. Ook op de werkplek staan je sinterklaasvieringen en kerstfeesten te wachten met mysterieuze surprises, langgewenste cadeaus en originele sinterklaasgedichten of met bezoekjes van de goedheilig man [GB ook aaneen!] en Zwarte Piet uit Zuid-Europa.

7. Dan staat de vakantie weer voor de deur en ook de jaarwisseling waarin je in cafeetjes of restaurantjes het jaar 2013 beëindigt met een diner en je toost met champagne, prosecco, earlgreythee of gewoon met een colaatje.

8. We hopen dat jullie in de vakantie niet de dupe worden van winterlamlendigheid, skiongelukken, sneeuwbalpolsen en ijskrabberschouders en bij dezen wensen we jullie allemaal een lumineus 2014 waarin we apetrots kunnen zijn op jullie beresterke prestaties!
 


zondag 1 december 2013

0136 Dictee woensdag 04 december 2013: turkooizen of turquoise? √

Dictee woensdag 04 december 2013: turkooizen of turquoise?

Een deelneemster aan het dictee van Papendrecht (woensdag 20 november), laten we haar Hinkeltje noemen, benaderde mij met een vraag. In het dictee kwam de volgende zin voor: ' Staande op een verroeste carrosserie van een afgedankt autootje jongleerde hij naar hartenlust met turkooizen borden ter grootte van een soepterrine.' Haar probleem was, dat er turquoise werd voorgelezen, [tuhr-kwaa-zuh] dus en niet [tuhr-kooi-zuhn]. Ze had turquoise opgeschreven en dat werd fout gerekend. En of ik dat terecht vond?

De voorzitter
Hinkeltje had zich via e-mail al tot de voorzitter van de jury van het dictee gewend met haar vraag. Zijn reactie was: 'Bij nader inzien heeft u gelijk wanneer u stelt dat indien het woord als 'tuhr-kwaa-zuh' wordt uitgesproken, je turquoise schrijft. Turkooizen, zoals de juiste spelling volgens het Groene Boekje is, spreek je uit zoals je het schrijft. U heeft dus één fout minder gemaakt. Desondanks valt u dit jaar niet in de prijzen. Ik stel het op prijs dat u ons erop attent heeft gemaakt dat het Groene Boekje in bovengenoemd geval geen uitsluitsel geeft.'

Een ander jurylid
In de mailcorrespondentie meldde zich nog een ander jurylid van het dictee: ' Het betreft in het geval van turquoise een Frans leenwoord met de taalkundige status van bijvoeglijk naamwoord. Turkoois is het echte Nederlandse woord. Het ontbreken van het Franse leenwoord in het groene boekje houdt in, dat de Staat der Nederlanden het Franse leenwoord niet meer erkent als behorend tot de correcte woordenschat en uitspraak van het ABN. Het groene boekje legt door de handtekening van de minister het correct Nederlandse idioom en de juiste uitspraak ervan vast. Het inhoudelijk bereik van de dikke van Dalen reikt verder dan het ABN, het houdt zich ook bezig met bargoense taalvormen (N.B. volgens de norm van de spellingscontrole van Office 2007 mag ik dit woord evenmin gebruiken als turquois). Het groot Papendrechts dictee houdt zich aan het 'bij wet vastgestelde', correcte ABN. Vanuit dit gezichtspunt blijft de mening van Hinkeltje irrelevant. Daar kan zelfs de grootste Neerlandicus niets aan toe of afdoen, dunkt me.'

Deskundigheid 
Wie met de 'Staat der Nederlanden' schermt, wekt snel de indruk van deskundig te zijn. Maar daar valt natuurlijk heel wat op af te dingen, als die persoon 'het Groene Boekje', correcte, inhoudelijke, 'de Dikke Van Dale', 'Bargoense', 'Groot Papendrechts Dictee' (eigennaam), 'neerlandicus', NB, spellingcontrole, turquoise en 'toe- of afdoen' vervolgens fout schrijft. Overigens geeft het GB geen uitspraak en is het GB voor in het Nederlands te gebruiken woorden noch volledig, noch heilig. Immers: de Taalunie (NTU) heeft aan VD het keurmerk verleend. Daarmee zijn alle woorden die als lemma (artikel) in VD staan gelegaliseerd. Let op: dat geldt niet sub lemma (binnen de artikelen), want dat heeft de NTU niet gecontroleerd

De feiten
GB vertelt ons: het turkoois is een stofnaam, de turkoois is een voorwerp en het adjectief turkooizen is 'van turkoois' – in de zin stofnaam – gemaakt. NB uitspraak 'gewoon' met
'tuhr-kooi-zuhn'.

VD heeft: het turkoois is een steen (stofnaam) of een kleur (!), de turkoois is een steen 'van turkoois', een voorwerp dus. 
VD heeft echter ook: turkooizen - 1) van turkoois (stofnaam) gemaakt en 2) de kleur turkoois hebbend.
Tenslotte heeft VD ook: het (znw.) turquoise (een weefsel), en (bnw.) turquoise = turkooizen in de bet. 2) (VD): de kleur dus. NB De uitspraak is hier 'tuhr-kwaa-zuh'.

Uitspraak

In principe mag een dicteevoorlezer de deelnemers wel in de war brengen, als er maar 1 schrijfwijze mogelijk is: lees hanepoot, schrijf hanenpoot.

Dat mag niet bij 'sacherijnig' en 'chagrijnig': die worden verschillend voorgelezen, uitgesproken en geschreven. 

Het verdict 
Het is duidelijk dat borden geen 'steen' of weefsel zijn, dus gaat het adjectief hier over de kleur. Ergo: 'turkooizen' en 'turquoise' zijn allebei goed en wordt er 'tuhr-kooi-zuhn' gelezen, dan schrijf je 'turkooizen' en wordt er 'tuhr-kwaa-zuh' gelezen, dan schrijf je 'turquoise'.
C'est simple comme bonjour, toch?
 

vrijdag 22 november 2013

0135 Dictee woensdag 27 november 2013 (2): dictee Zutphen √

Dictee woensdag 27 november 2013 (2): dictee Zutphen

Het Groot Zutphens Dictee 2013 

[De titels, ook van de alinea's hoorden niet bij het dictee]


Bizar Zutphen (titel)

1. De fotogeest - In de bouwput voor een ondergrondse afvaldifferentiatiecontainer werd op het Broederenkerkhof het ijle silhouet gefotografeerd van een antropomorfe geestverschijning boven het gebeente van een door een geweldsdelict om het leven gekomen achttiende-eeuwse Zutphenaar.

2. Mysterie onder het plein - Onder het plaveisel van het recent opnieuw bestrate plein ’s-Gravenhof bevindt zich een immense klomp moerasijzererts van de fundering van de palts, die zodanig impact heeft op elektromagnetische apparaten, dat autoportiersleutels en gsm’etjes niet adequaat functioneren.

3. Jaromir - De romantisch-nationalistische poëet Staring grondvestte zijn “Jaromir te Zutphen”, waarin de hoofdpersoon op zijn vastendag een wellicht gebarbecued kippenboutje verorbert, op een suspect verklaard hondenspoor in de plavuizen van de Librije: reminiscentie uit een vermeende diabolische wraakexercitie.

4. De duivelsuitdrijver - Ex-vicaris Arndt Schimmelpenninck praktiseerde alom als exorcist en cureerde naar verluidt bij menigeen affreuze psychische aandoeningen; in een opgravingslocatie stuitten archeologen onlangs op een laatzestiende-eeuwse, bronzen amulet met kabbalistische bezweringsformules, die naar men vermoedt hem toebehoorde.

5. Het lijk in de Berkel - In 1736 werd onder het secreet het zwaar verwonde lijk van vrouw Passena opgevist uit de Berkel; de rechtbank proclameerde ten slotte een decreet van tortuur om drie verdachten op de pijnbank te kunnen kastijden tijdens hun interrogatie.

6. Onderaardse gangen - Al vele nieuwsgierige aagjes zijn vanuit verscheidene souterrains en bedompte kelders op zoek gegaan naar het middeleeuwse labyrint van Zutphen: volgens de veelgehoorde mythe zijn er zoveel onderaardse gangen dat de stad ooit eens implodeert.

7. De spookboerderij - Velen vermoedden jarenlang dat de door suïcide omgekomen agrariër en zijn zonen uitentreuren terugkeerden als doorschijnende entiteiten naar een inmiddels afgebrande boerderij aan de overkant van de IJssel, waar nu een oud-Hollands pannenkoekenhuis gebouwd wordt.

 
 

0134 Dictee woensdag 27 november 2013: dictee – ratings Schiedam, Leuven, Zutphen √

Dictee woensdag 27 november 2013: dictee – ratings Schiedam, Leuven, Zutphen

Hierbij weer drie ratings.

Groot Schiedams Dictee


Uitgangspunt: 3 sterren (modaal dictee)

Pluspunten 
Het was ongetwijfeld weer heel gezellig, maar …

Minpunten 
Het is alleen voor Schiedammers, er zaten tig fouten in (net als vorige jaren), er was geen behoorlijke bespreking na afloop, et cetera. Mat name die vele fouten maken dat dit dictee (helaas al jaren) beslist niet meer dan 1 ster verdient. De jury moet als 'niet geheel deskundig' worden gekwalificeerd. Jammer, want in een stad als Schiedam zou men toch veel beter moeten kunnen …

Rating: Rdr 1, 1 ster

Groot Dictee Zutphen * * * 

Uitgangspunt: 3 sterren (modaal dictee)

Pluspunten 
Voor de vijfde keer alweer. Het dictee wordt prima voorbereid; door de jaren heen valt er slechts af en toe een foutje te ontdekken. Hoewel ze hetzelfde dictee maken, is er ook een categorie 'buitenpoorters'. Ook de bespreking na afloop is via de beamer prima verzorgd, discussie is daarbij wel mogelijk, maar men wil het heel graag (te) strak houden.

Minpunten 
Dat het dictee in the middle of nowhere is (en voor de TomTom niet te vinden), mag natuurlijk niet meetellen. Geen kinderdictee, geen verdere poespas, maar het dictee staat als een huis, daarom zijn de drie sterren dik verdiend.

Rating: Rdr 3, 3 sterren

Groot Dictee Leuven (Studenten) * *

Uitgangspunt: 3 sterren (modaal dictee)

Pluspunten 
Op zich een achtenswaardig gebeuren, vast gezellig en veel deelnemers. Buitenstaanders mochten meedoen, maar gingen niet voor de prijzen.

Minpunten 
Er zaten wat te veel aanvechtbare puntjes in dictee zelf, niet in de voorlezing: die was perfect, maar ook in correctie en bespreking. Dat reken ik juist in een universitaire omgeving zwaar aan: daar moet toch genoeg kennis zijn om een foutloos dictee te produceren? Daarom blijft het bij 2 sterren. Leuven zou zich toch gemakkelijk moeten kunnen opwerken naar 3 sterren?

Rating: Rdr 2, 2 sterren
 

zondag 17 november 2013

0133 Dictee woensdag 20 november 2013 (2): dictee rating UT-dictee (Universiteit Twente) √

Dictee woensdag 20 november 2013 (2)

Rating UT-dictee

UT-dictee (Universiteit Twente)

Uitgangspunt: 3 sterren (modaal dictee)

Pluspunten: De stemming was opperbest. De tekst was moeilijk en van een hoog niveau. Werd prima voorgelezen door de rector magnificus, maar iets te snel. Hij moet het 'in stukjes' wat vaker herhalen. Er waren 3 categorieën (wel met hetzelfde dictee): studenten, medewerkers TU en 'buiten-regionalen'. Vooral de nabespreking was buitengewoon goed verzorgd. Via een diapresentatie werden alle valkuilen keurig behandeld. Er werd onderling nagekeken, maar dat ging m.i. vrij goed. En de beste dictees zijn door de jury nog secuur en zorgvuldig nagekeken.

Minpunten: Het dictee begon om 19.30 uur en om 21.30 uur moest de zaal ontruimd zijn. Dat was stressen, maar met een goede organisatie lukte dat. De paar minpuntjes zijn onvoldoende om de drie sterren onderuit te halen. Daarvoor was de kwaliteit te goed!

Rating: Rdr 3, 3 sterren

Bijzonderheden

1. Waar men de varianten zabaione en zabaglione naast sabayon goed rekende, was het vreemd dat men naast 'degene' de variant 'diegene' fout rekende. Een correcte spelregel is: alleen wat voorgelezen wordt, is goed. Alleen bij verschillende uitspraken die hetzelfde geschreven worden, zijn 2 oplossingen goed.

2. De regel over het niet mogen afbreken aan het eind van de regel kwam niet uit de verf.

3. Er moeten duidelijker regels gegeven worden over cijfers en letters: voorkomen moet worden dat 40-urige (veertigurige) en
van-9-tot-5-mentaliteit en van-negen-tot-vijfmentaliteit allebei goed zouden zijn…

4. Plezier beleefde ik eraan, dat ik de jury ervan kon overtuigen, dat 'half open' als bijwoordelijke bepaling hier echt los moet, terwijl het bijv. naamwoord 'halfopen' wel aaneen is.






0132 Dictee woensdag 20 november 2013 (1): dictee UT (Enschede) √

Dictee woensdag 20 november 2013 (1): dictee UT (Enschede)
 

Op 14-11 was ik bij het UT-dictee (Universiteit Twente, Enschede). Het was heel moeilijk. Ik had 6 fouten (zie *: allemaal dom en/of vermijdbaar, ik was niet in vorm …), de plaatselijke winnaars 19 en 20.

Een universitaire risicoanalyse (titel)

1. Een universiteitsterrein herbergt tegenwoordig talloze potentiële catastrofes: van iets minuscuuls als een drooggekookte sabayon in de mensakeuken tot een apocalyptische meltdown in een minireactor die alle geigertellers in de omgeving rood doet uitslaan.

2. Omdat de academische wereld een 24 uurseconomie (ook: vierentwintiguurseconomie) is, waarin de begrippen 9-tot-5-mentaliteit (ook: negen-tot-vijfmentaliteit) en 40-urige (ook: veertigurige) werkweek even archaïsch klinken als de hellenistische natuurwetenschap, wordt van de semiprofessionele bedrijfshulpverlening verwacht dat ze te allen tijde klaarstaat (* los); immers, overal ligt gevaar op de loer.

3. In de laboratoria (* laba…!!!) in de Meander [gebouw aldaar] hannesen onderbetaalde postdocs met erlenmeyers (*-eiers) gevuld met ammoniumsulfaat; in de naastgelegen Zuidhorst [gebouw] werken onervaren Azerbeidzjaanse aio’s met petrischaaltjes vol krioelende anaerobe bacteriën, zogenaamde stafylokokken die het toxischeshocksyndroom kunnen veroorzaken.

4. In Carré [gebouw] leidt het stuntelige knip- en plakwerk (!) van masterstudenten mechatronica (* mega!!!) zonder ook maar enig fingerspitzengefühl geregeld tot bijna-rampen zoals uitslaande brandjes door kortsluiting in tientallen serieel geschakelde ledjes.

5. In de sportzalen, waar door Jan en alleman wordt gehockeyd, gevolleybald en gefitnest, moet met het oog op achillespees- en hamstringblessures de verbandtrommel met steriele gaasjes en kompressen snel voorhanden zijn, al blijft voor degene die er doucht het grootste risico nog altijd de halfjaarlijkse legionella-uitbraak.

6. De universiteitsbibliotheek, ten slotte (!), lijkt een oase van rust: de een facebookt en whatsappt maar wat, de ander beluistert een potpourri van  vroegeenentwintigste-eeuwse (* tigse!!!) nummer 1-hits (ook: nummereenhits), terwijl een technischebedrijfskundestudent in een studienis quasiserieus googelt naar input voor zijn essay over humanresourcesmanagement.

7. Schijn bedriegt, want ook de Vrijhof [gebouw] wordt regelmatig ontruimd, waarna bhv'ers (* BHV) met hun EHBO-koffers half open (!) en hun defibrillatoren stand-by toesnellen om vrijwel direct te constateren dat het ontruimingssignaal enkel heeft geklonken voor twee zwartgeblakerde kaassoufflés in het etablissement op de benedenverdieping.

8. U begrijpt, het is maar goed dat we onze veiligheidsprotocollen minutieus up-to-date houden, anders gaat een instelling als de UT linea recta naar de gallemieze(n), of, zo u wilt, de filistijnen.
 
 

woensdag 13 november 2013

0131 Dictee woensdag 13 november 2013: dictee – ratings Gent en Cuijk √

Dictee woensdag 13 november 2013: dictee – ratings Gent en Cuijk

Hierbij weer twee ratings.

Klein Dictee Gent * * 

Uitgangspunt: 3 sterren (modaal dictee)

Pluspunten 
Het was heel gezellig met zo'n 40 deelnemers. De tekst was goed en toch (mea culpa) niet 100% goed gecontroleerd. Het voorlezen was prima, maar ging veel te snel. Ook bij de correctie was de afstemming niet 100% (misschien ben ik daar zelf mede debet aan).

Minpunten
Zoals al gezegd, het voorlezen ging veel te snel. Wat ook nog meespeelde was dat het schrijven op dicteetafel of -bar best lastig is, weet ik van vorige jaren. Voor een cafédictee als dit is het heel lastig om aan 3 sterren te komen, maar onmogelijk is het niet. Voorlopig 2 sterren!

Rating: Rdr 2, 2 sterren

Groot Dictee Cuijk * * * 

Uitgangspunt:  3 sterren (modaal dictee)

Pluspunten
Prima dictee, gezellige sfeer, zo'n 80 deelnemers, al voor de 13e keer. Het dictee werd perfect voorgelezen. Er waren teams, individuele deelnemers en de categorie buitenpoorters. 

Minpunten
Het Witte Boekje heeft bij mijn weten de afgelopen jaren nooit verschil gemaakt, maar als het geschrapt wordt, maakt dat voor de rating wellicht uit. Er zit zelden een echte fout in het dictee, al was er dit jaar een wel erg ongrammaticale zin bij, maar alla.

Rating: Rdr 3, 3 sterren

Zomaar
'Tendensen' mag van GB [2020: ook VD] voortaan ook 'tendenzen' zijn.
Sage heeft als enige meervoud sagen, ergo: sagenbundel.
 

woensdag 6 november 2013

0130 Dictee woensdag 06 november 2013 (2): dictee – ratings Leiderdorp, Winterswijk en Groningen √

Dictee woensdag 06 november 2013 (2): dictee – ratings Leiderdorp, Winterswijk en Groningen

Hierbij weer drie ratings.

Groot Dictee Leiderdorp

Uitgangspunt: 3 sterren (modaal dictee)

Pluspunten 
De entourage was goed in het gemeentehuis. Vorig jaar was het op een andere plaats.

Minpunten 
De tekst was matig, er zaten een paar foutjes en (te) veel plaatselijke termen in, de uitleg was niet erg vakkundig maar bovenal: men moest zijn werk zelf nakijken en dat is een heel slechte en verwerpelijke methode. Nu voor de tweede keer had men wat verder moeten en kunnen zijn met de organisatie … Maar het meest erge was nog dat de toegestroomde dicteetijgers gedoogd werden, maar verder in feite genegeerd. Schande, dan had men daar tevoren veel duidelijker over moeten zijn!

Rating: Rdr 1, 1 ster

Groot Dictee Winterswijk * * * 

Uitgangspunt: 3 sterren (modaal dictee)
[Wel weer de slager die zijn eigen vlees keurt]

Pluspunten 
Schitterende entourage: de theaterzaal van het Gerrit Komrij College. Het dictee werd voor de tweede keer gehouden, de organisatie was aanzienlijk verbeterd. Er was een zeer moeilijke, maar correcte tekst (zelfs: Joodse begraafplaats!) op 2 niveaus: liefhebbers en specialisten (3 extra boven op de 7 dicteezinnen met elk 10 invulwoorden). Telt voor het dictee niet mee, maar zelfs het hapje en het drankje waren prima verzorgd. Friederike de Raat (ja, die …) las het dictee perfect voor. Er was een bespreking na afloop.

Minpunten: Er waren wat weinig deelnemers (zo'n 25).

Rating: Rdr 3, 3 sterren

Groningen (Grootscheeps Scheepsdictee) * *

Uitgangspunt: 3 sterren (modaal dictee)

Pluspunten 
Altijd leuk op een heel royale woonboot. Alle plekken bezet, boot tot de nok toe gevuld … Leuk verhaal, prima voorgelezen. Jubileum: al voor de 5e keer. Na afloop pittige discussie en zeer redelijke bespreking. Prima hapje en drankje.

Minpunten 
Niet op meerdere niveaus, geen kinderdictee. Nu wel op 10-11 ook hetzelfde dictee in Middelstum! Er zaten toch wat schoonheidsfoutjes in. Op zich niet erg en zolang Rein al dan niet buiten mededinging meedoet, zal controle vooraf niet geschieden … Door de foutjes blijft Groningen nog even op 2 sterren steken …

Rating: Rdr 2, 2 sterren
 

dinsdag 29 oktober 2013

0129 Dictee woensdag 06 november 2013: dictee - de ratings van Amsterdam (NRC) en Sint-Oedenrode √

Dictee woensdag 06 november 2013: dictee - de ratings van Amsterdam (NRC) en Sint-Oedenrode

Groot NRC Dictee *

Uitgangspunt: 3 sterren (modaal dictee)

Pluspunten 
Het Groot NRC-dictee werd voor de eerste maal gehouden. En wel in het NRC-restaurant onder het NRC-kantoor aan het Rokin in Amsterdam. Het was op zich een leuk dictee en het was gezellig.

Minpunten 
Er waren maar weinig deelnemers (zo'n 20). Het dictee werd redelijk goed voorgelezen, het was een invuldictee met 35 niet al te moeilijke woorden, voor de specialisten een eitje. Het invulformulier was niet helemaal op orde (één invulplaats ontbrak en ergens klopte de voorleestekst niet met het invulformulier). Ieder moest zijn eigen blaadje nakijken. Dat moet niet zo: onderling wisselen en dan nakijken! Je moet de kat niet op het spek binden. Ook woorden met 2 schrijfwijzen (stampij, stampei, etc.) moet je vermijden. Dat de norm het Witte Boekje was, maakte niet heel veel uit bij dit dictee, maar je moet dat gewoon niet willen. Het geeft een hoop onnodig rumoer. Men houde zich aan GB en VD! Het WB was de hoofdreden dat dit dictee op 1 ster blijft steken, maar verbetering is vrij gemakkelijk realiseerbaar! Ook de uitleg van de dicteewoorden na afloop zou nog iets beter kunnen.

Rating: Rdr 1, 1 ster

Groot Dictee Sint-Oedenrode (Roois Dictee)

Uitgangspunt: 3 sterren (modaal dictee)

Pluspunten 
Het was enorm gezellig met 40 deelnemers. Leuk verhaal, redelijk goed voorgelezen. Het onderling nakijken verliep prima. Bij het vertonen van de tekst op de beamer ontstond een natuurlijke discussie: zo hoort dat!

Minpunten 
Dit dictee zou toch zeker op 2 sterren mogen mikken, maar helaas kan ik die niet toekennen omdat de norm het Witte Boekje en de online-VD was. Zou men overgaan op GB en VD (welomschreven versie), dan liggen er meer sterren in het verschiet. Noodkreet nog: wie van de deelnemers zou thuis een WB hebben? Gokje: (buiten de juryleden) 2 of 3 van de 40? Als dat zo is, zit men dus duidelijk op het verkeerde spoor …

Rating: Rdr 1, 1 ster
 
 

vrijdag 25 oktober 2013

0128 Dictee woensdag 30 oktober 2013 (3): dictee 675 (deel 3, slot) √

Dictee Woensdag 30 oktober 2013 (3): dictee 675 (deel 3, slot)

Hierbij de zinnen 8, 9 en 10.

8. Wat bekendgemaakt is, zal meestal ook in den brede bekend raken. Dat gebeurde halsoverkop, à corps perdu, als de donder, halje travalje, hol over bol, holderdebolder, kop over bol, pardoes, plompverloren of sol over bol. Het Letzeburgs is een Germaanse taal, gesproken in Luxemburg. Zijn horloge loopt altijd op de binkert. Een escarpemuur bekleedt het binnentalud van een droge gracht. Je zal maar op het Binnenhof zitten … Het Binnenlands Bestuur (BB) was een van de negen voormalige departementen van algemeen bestuur in Nederlands-Indië. De monologue intérieur wordt wel met 'binnenpraat' aangeduid. Naast de buitenste zijn er binnenste lagen van de aardkorst. Als je het binnenste buiten keert (maar: iets binnenstebuiten keren), zit de boel binnenstebuiten (buitenstebinnen? - niet in wdb.): het binnenste zit dan buiten en het buitenste binnen.

9. Met bioactieve stoffen worden antioxidanten, carotenoïden,
fyto-oestrogenen en glucosinolaten bedoeld. In biobenzine is bio-ethanol (groene diesel) bijgemengd. Een biocoenose [ee of eu] is een levensgemeenschap. Het woord 'biodanza' is in 2007 toegevoegd (biodans, soort van (therapeutische) levensdans). Biodynamische landbouw is biologisch-dynamisch. Yoghurt met uitsluitend rechtsdraaiend melkzuur is biogarde. Biogenetica is genetic engineering (DNA-manipulatie). Individuele biogenie is ontogenese, met betrekking tot de soort heet die fylogenese. Mijn broek heeft een bioscoopzak. Nog een paar 'bio'-woorden: biosyngas, biota, biotiek, bionica en mariene biotoxine. Apen hebben het quadropedalisme achter zich gelaten – zij zijn immers bipeden. Een brigittines is lid van de brigittenorde. In Ethiopië betaal je met birrs. BIR - niet in wdb., sub lemma bir: broek in reet.


10. Een birmaan (burmees) is geen siamees. Hou eens op met die bisbilles, met dat gekibbel. Biscotti di Prato zijn cantuccini (knapperige, tweemaal gebakken Toscaanse bitterzoete amandelkoekjes). Wat vind je van die biscuit buste? Bisette is boerenkant. Bij de Papoea's moet je zijn voor een bisjpaal. Een oester is een bivalvedier [n/s]. De bison plette de bisamrat. De afkorting bkg staat voor broeikasgas en bkh. voor boekhandel. De aanhef B.L. (* benevole lector, welwillende lezer) is wat vriendelijker dan alleen maar L.S. (Lectori salutem, den lezer heil). Bij het BKR (het Bureau Kredietregistratie) kun je beter niet ingeschreven staan.
* Zo in VD, volgens mij: B... 


0127 Dictee woensdag 30 oktober 2013 (2): dictee 675 (deel 2) √

Dictee Woensdag 30 oktober 2013 (2): dictee 675 (deel 2)

Hierbij de zinnen 4, 5, 6 en 7.

4. In mijn misjpooche is alles koosjer. De kortgedingrechter was kortgerokt en kortgeknipt. Wat leert in dit geval de
kosten-batenanalyse van kost en inwoning op? Een gewone kotelet is nog geen côtelette suisse. Een kossem is een halskwab. Een costumier meet kostuums aan, maar slechts in een deel van die gevallen is hij aan het kostumeren. De  kou-inval was vroeg dat jaar. Meerdere kouros (enkelvoud: kouroi) en dito korai (enkelvoud: korè) vullen elkaar goed aan. De kotomisi is een creoolse vrouwendracht. Een krabbedraaier is een vechtersbaas, een krabbenschaar een krabbenpoot. Mijn dicteewoordenkramerij wordt zeer gevreesd. De krav maga is een zelfverdedigings- en gevechtstechniek ontstaan in het Israëlische leger. Dat kost maar een (habbe)krats. De krautrock komt vast uit Duitsland. Piet de Visser is Kreeft.


5. De Surinaams-Nederlandse krawkraw [kraa] is chips, met name van de cassave. Dat paard is een kribbebijter. De krimlinde dankt zijn naam aan de Krim. Tot wanneer werd er Krim-Gotisch gesproken? Mag je de krijttijd de witte periode noemen? Krijn of crin (met name crin végétal) wordt als vulmiddel gebruikt. Van kritikaliteit spreek je bij een kernreactor. De kroeskop maakte een cruise. In die krottenbuurt wonen veel krotenkokers met hun kokker(d)s. Bij de inhuldiging van koning Willem-Alexander kwamen de rijksinsignes (kroningsinsignes, kroningsinsigniën) weer eens tevoorschijn. De veelgeplaagde politicus ging zijn Kronstadt halen. Hoe hoog staat de krugerrand, die beleggingsmunt? Het kruisken-a (abc) is weg uit VD!

6. Kubben zijn visfuiken, dat zijn dus geen kuubs. De
KSJ-KSA-VKSJ is een soort van federatie. In een kruitvat zit geen kruid. Een ktèma eis aei is een bezit, een verworvenheid voor altijd. Het wapen van de Gurkha's is de kukri. Wat zijn jullie toch kuddedieren! Bestaat de Ku-Klux-Klan nog? Met kuna's betaal je in Kroatië. Een kür past niet in het kurhaus. De kuru is de spongiforme encefalopathie bij kannibalen in Papoea-Nieuw-Guinea, gekenmerkt door ataxie en onbeheersbare lachbuien (verwant met gekkekoeienziekte, scrapie en de ziekte van Creutzfeldt-Jakob). Hij fungeert als knuffel-Marokkaan. Hij is altijd de kwade (kwaaie) pier in 't kwadraat. De kwacha is de munteenheid van Zambia en Malawi. De KVP was niet alleen de Katholieke Volkspartij, maar de KVP is beslist ook de klassieke varkenspest.


7. Het kwarts is een zekere delfstof. Elk kwartaal zingt het kwartet een ander lied. Een kwant is een rare snuiter, een kwantum is een hoeveelheid en een lichtquant is een foton. Kwaliën is zeuren of zaniken. Een kweekwee is een gebakje in Indië. Het kwestieuze akkoord staat op losse schroeven. Dat fluitkwintet weet echt wel wat een kwint is. Wil ik iets kwijt zijn, dan heb ik het kwijtgemaakt of het is kwijtgeraakt. Die rare kwibus is goed in kwezelarij. De quickscan werd  quick-and-dirty uitgevoerd. Ze dansten kwiek de quickstep. Is de quick ratio in orde (en de monnik ook)? Een kwikwi [Callichthys callichthys] is een vis. Ik ben gek op quizzen (kwissen). Bij de ruggengraatsverkrommingen kennen we kyfose (achterwaarts), lordose (voorwaarts: holle rug) en scoliose (zijwaarts). Een kwo-student volgt een korte wetenschappelijke opleiding.
 

0126 Dictee woensdag 30 oktober 2013 (1): dictee 675 (deel 1) √

Dictee woensdag 30 oktober 2013 (1): dictee 675 (deel 1)

Op www.dictees.nl verschijnen al mijn oefendictees, maar die site publiceert ze met horten en stoten. Daarom vandaag alvast dictee 675.  Dit is door anderen al gecorrigeerd, maar als u toch een foutje denkt te ontdekken, laat het weten: rein@dictees.nl (bestaat niet meer!).
En u weet: via www.woordenlijst.org kunt u het Groene Boekje en de Leidraad raadplegen ...

Hier volgen de eerste drie zinnen.

1. Hij had de koffer met kleren omgekieperd: de hele klerenzooi lag op het bed. Een kletskous verkoopt kletsica. Meeuwen kliauwen en katten miauwen. In het hoogveen kun je klijn (klien) trekken. De klezmorim speelden klezmer. Een Klingenvrouw is een Klingalese: bewoonster van de kust van Coromandel (vroeger Kalinga geheten) en Malabar. Het is klinkklaar, klip-en-klaar: haar kleurenzien is oké (OK), maar ze lijdt wel aan klinefelter, de ziekte van Klinefelter. Wat heeft ze toch een sukkel van een kloris. Loop niet zo te kloothannesen! Wil je knäckebröd * of een kaiserbrötchen? Geef die knakenpoetser niet één vinger … De KNAW is de Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappen, de KNAU was de Koninklijke Nederlandse Atletiekunie. Zouden de Knickerbockers nu nog een knickerbocker dragen?
* Vgl. smörrebröd, smør­re­brød, VD alleen de laatste vorm!  
* Vgl. ook: smör­gås­bord(s)

2. Was dat knarsetanden of tandenknarsen? Een kneippkuur houdt kneippen in. Ze is van de generatie nix, maar maakte toch een knicks. Ik heb daar een knoeperd van een wrat. Vaak gaat een knockdown aan een knock-out (ko) vooraf. Dit is een kobalt-chroom-wolframlegering. Trap niet in die koeienpannenkoek! Waar komt het Koefisch schrift (naskhischrift) vandaan? Het kobevlees komt oorspronkelijk uit Kobe. Welke vogels vang je met een kobbennet? Deventer is de koekstad. Deze koempoelan is iets voor de scouting. Koenjit is kurkuma als specerij. Een kutai is een hoogkijker. Wat Koïsch is, komt van Kos. Een bekend Turks gerecht is köfte. Een koksiaanse volgde Hendrik de Cock, een coccejaanse daarentegen Johannes Coccejus (Koch). Op de kermis had je een kokanjemast: dat was geen Land van Kokanje!

3. Je bent een klerelijer, je kan de klere, de kolere, de koleire, krijgen! Als je daaraanvolgend dan maar niet in een Franse colère schiet! Wat volgens de beginselen van Kollewijn is, is kollewijniaans. Een bekende kolossus is de Kolossus van Rhodos. Vroeger was Koloniën een verkorting van de betreffende departementsnaam. Een komfoor diende het comfort. Een oude dame in het blijspel was de komische Alte. De kompels waren kompanen en compagnons. We willen kond doen van ons voorgenomen huwelijk. Wat doet de Koning Boudewijnstichting? Met de Koninklijke wordt meestal een benzine- of petroleummaatschappij aangeduid. Prins Willem III van Oranje was Koning-Stadhouder [algemeen: k.-s. of s.-k.]. Hier is de koolstof
14-methode gebruikt. Wie zijn die kongsi begonnen? 'Babe' is Koos' koosnaam. Hoeveel kopeken gaan er in een roebel?




zaterdag 19 oktober 2013

0125 Dictee woensdag 23 oktober 2013: dictee - de ratings van Aalsmeer en Middelharnis √

Dictee woensdag 23 oktober 2013: dictee - de ratings van Aalsmeer en Middelharnis

Groot Aalsmeers Dictee * * * 

Uitgangspunt: 3 sterren (modaal dictee)

Pluspunten
Het dictee werd voor de vijfde maal gehouden door het Boekhuis in Aalsmeer. De tekst was goed en uitdagend met zelfs een toetje voor de Specialisten. Het dictee werd prima voorgelezen. Waar vind je nog bij een dictee een buffet, waaraan je (tegen betaling) deel kunt nemen? Het was gezellig en de organisatie was prima. Het was een meeschrijfdictee. Het dictee is voor iedereen toegankelijk. De correctie was goed georganiseerd. Na afloop volgde er uitleg over de juiste schrijfwijze van het dictee.

Minpunten 
Er is geen apart kinderdictee. Het aantal termen buiten de woordenboeken was minimaal. Weinig minpunten dus eigenlijk. En de drie sterren zijn royaal verdiend!

Rating: Rdr 3, 3 sterren.

Groot Dictee Middelharnis * *


Uitgangspunt: 3 sterren (modaal dictee)

Pluspunten 
Het dictee is al vele malen gehouden. Het is gezellig. Dit jaar wat minder deelnemers (circa 40). Het dictee werd moeiteloos verplaatst van de ene middelbare school naar een andere wegens een sterfgeval. Het voorlezen was aanzienlijk beter dan vorige jaren (nu door de auteur zelf). De organisatie was perfect. Het nakijken ging vlug en goed. Na afloop was voor eenieder de juiste tekst beschikbaar. Het was een meeschrijfdictee.

Minpunten 
Het dictee was wat gemakkelijker dan vorig jaar. Er zaten enkele VD-woorden uit 2012 in (beyoncévlieg, Van Dale-nieuwsbrief), dat levert altijd discussie op en is niet volgens de geldende dicteenormen. Er waren niet meerdere niveaus en er was ook niks voor de jeugd. De uitleg na afloop zou (nog) beter kunnen. De twee sterren zijn dik verdiend en zelfs met stip …

Rating: Rdr 2, 2 sterren
 

maandag 14 oktober 2013

0124 Dictee woensdag 16 oktober 2013: dictee - de ratings van Meppel en Castricum √

Dictee woensdag 16 oktober 2013: dictee - de ratings van Meppel en Castricum

Groot Meppeler Dictee * * 

Uitgangspunt: 3 sterren (modaal dictee)

Pluspunten 
Het dictee werd voor de tweede maal gehouden in de fraaie schouwburg van Meppel. Men had duidelijk van vorig jaar geleerd: over de tekst viel beduidend minder te discussiëren dan vorig jaar. Het was een leuke tekst die heel duidelijk werd voorgelezen. Er waren zo'n 50 deelnemers.

Minpunten 
De tekst was niet al te moeilijk, al maakten de plaatselijke deelnemers toch al gauw minimaal 20 fouten. Het dictee werd wel besproken, maar dat vond ik niet overal even verhelderend. Als men volgend jaar net voor de bespreking de officiële tekst aan iedereen uitdeelt (of beter nog: via een powerpointpresentatie - computerprogramma PowerPoint - zichtbaar maakt), en de uitleg wat helderder presenteert, komt een extra ster in zicht. Er waren niet meerdere niveaus en er was geen kinderdictee.

Rating: Rdr 2, 2 sterren

Groot Dictee Castricum * * 

Uitgangspunt: 3 sterren (modaal dictee)

Pluspunten:
Het dictee is al vele malen gehouden. Het is ongetwijfeld gezellig. De senioren van Castricum strijden tegen de jeugd. Het was op zich een leuke tekst.

Minpunten 
Het is echt een plaatselijk dictee, buitenpoorters zijn niet welkom. Het dictee vindt niet op meerdere niveaus plaats. Over de op zich leuke tekst zijn wat opmerkingen te maken. Als de inhoud deels gaat over 'Het zwaard van Damokles', zijn de kenners van dat boek natuurlijk extra in het voordeel (Merthe, Jackie, Osewoudt, Dorbeck) . Maar om dan ook in de rest van het verhaal 'Damokles' te schrijven, is een beetje krom [VD: Damocles]. Ook zitten er wat plaatselijke termen in (Bakkumer Zanderij, woon-zorgcentrum – met koppelteken! – De Boogaert, etc.). NB woonzorgcentrum en woon-zorgcentrum, dan: verwisselbare begrippen, beide in VD, in GB ook! Als er dan ook verder nog een paar foutjes in zitten (bureau Halt, kleine b - toch goed: ook Halt-bureau, Het Alternatief), oedipus- en elektramotief, kleine letters - beide gewoon goed!!!), is 3 sterren veel te hoog gegrepen, maar 1 ster zou weer te min zijn, dus de logische conclusie is: 2 sterren.

Rating: Rdr 2, 2 sterren

zondag 6 oktober 2013

0123 Dictee woensdag 09 oktober 2013: dictee *zeeuw* √

Dictee woensdag 09 oktober 2013: dictee *zeeuw* 

Voorkomen van *zeeuw* in VD

We zullen ditmaal eens kijken waar *zeeuw* in Van Dale (VD) voorkomt. We beginnen in de trefwoordenlijst.


1. Hij is het beeld van een Zeeuw: in hem komt het karakter van de Zeeuw sterk uit.

2. Een Zeeuwse beuzeling: dat is een leugen.

3. Werkwoord bezeeuwen: ik bezeeuw, hij bezeeuwde, zij zijn bezeeuwd. Bezeeuwen heeft gewestelijk als betekenis: bezwijmen.

4. Zeeuwse blauwen zijn een soort van aardappelen met een blauwe schil.

5. Goed Zeeuws, goed rond: rond en gul, zonder omslag.

6. Zeeuwse heide is lamsoor, op zilte klei groeiende plant.

7. Zeeuwse rotjes zijn stukjes door en door geroosterd brood.

8. De Zeeuwse pissebed: schaaldier dat vrij algemeen in de Noordzee, vooral aan de Zeeuwse kusten, wordt aangetroffen.

9. Zeeuwse mosselen, oesters, de Zeeuwse wateren: de Ooster- en Westerschelde e.d.

10. Zeeuwse zuinigheid of zunigheid: zuinigheid die soms aan Zeeuwen toegeschreven wordt, maar we lezen ook over Hollandse of calvinistische zuinigheid.

11. Zeeuws meisje: prototype van iemand die heel zuinig is, naar een tv-reclame voor een margarinemerk, waarin een in Zeeuwse klederdracht uitgedoste boerin haar adagiums ‘ons bin zunig’ en ‘geen cent te veel, hoor’ uitte om het product prijstechnisch aan te prijzen. NB Hier maakt VD een grappige fout: zowel in GB (Groene Boekje) als in VD heeft 'adagium' alleen als meervoud 'adagia'! 2020: niet verbeterd. Ik zou in VD en GB gewoon mv. 'adagiums' toevoegen ...

12. Verzeeuwd is gewestelijk zeeziek en verder misselijk of kattig

13. Een zeeuw (!) is een oude Zeeuwse rijksdaalder (= ƒ 2,60).

14. Open deur: een Zeeuw is iemand die geboortig is uit de Nederlandse provincie Zeeland; vrouw: Zeeuwse. NB Uiteindelijk komt 'zeeuw' wel van 'zee'!

15. Zeeuws-Vlaams: van, uit, betreffende, als in Zeeuws-Vlaanderen (ZVL). GB heeft dit lemma geschrapt omdat 1) zij niet over aardrijkskundige namen gaan (is wat voor te zeggen) en 2) (!) er zijn mensen die nog liever Zeeuwsch-Vlaanderen schrijven: leve de toerist. Overigens heeft ook de gezaghebbende ANS (Algemene Nederlandse Spraakkunst) ZVL niet opgenomen …

16. ZVL is wel Zeeland bewester Schelde.

17. De Bijbelgordel (VD ook Biblebelt, GB: biblebelt): strook in Nederland van de Zeeuwse eilanden, via de grote rivieren en de Veluwe tot in de kop van Overijssel, waar veel streng gereformeerde mensen wonen. Ik heb zojuist aan GB gemeld, dat ik hun schrijfwijze fout vind, het gaat immers niet om het boekje (een bijbeltje) maar om de (inhoud van de) Bijbel. 2020: beide hoofdletter, Bijbelgordel.

18. Imperiaal: heel grote en zware Zeeuwse oester.

19 Nog een leuke: hoefijzerverkeer, het verkeer tussen
Zeeuws-Vlaanderen en het overige Nederland via België.

20. Aan de paar dingen die ik weggelaten heb, mist u niet veel!