2996 Dictee donderdag 03-11-2022 (2) – dictee BeNeDictee 2022 Almere Bob I

Dictee – dictees [2996]

BeNeDictee 2022 Almere Bob I

Polderpoep (deel 1, auteur: Bob van Dijk)

De 81 vette woorden of woordgroepen moesten worden ingevuld.

Toelichting in blauw, reservekleur groen, rood.

1. Het land van janhagel [gepeupel, ook: koekje] en Jan Patat [de gewone man] is helemaal geïnfesteerd [infesteren = verpesten] door overconsumptie, mcdonaldisering en slampamperij. Heel het land? Neen: rechtsboven [bijwoord] Eemnes is een emmes [prettig, leuk, ook: immes, ippes, ibbus] plekje dat weerstand biedt. Daar, in
Almere-Oosterwold, weliswaar in de Flevolandse polder (waar overigens beslist geen Poldernederlands [taal vrouwen Randstad] wordt gesproken, integendeel: juist het fraaiste ABN wordt in Dronten gebezigd), maar toch aan de rand van de Randstedelijke (dé Randstad) Deltametropool [Randstad + Almere, Amersfoort, Dordrecht], is een groep altijdgroene [immergroen, semper virens] squatters [kolonisten] met pioniersschoppen neergestreken voor wie andere waarden ertoe doen [GB]: zoveel mogelijk zelfkazend zijn. Ze kochten voor een agrarische prijs een forse kavel vet veie [heel, heel erg vruchtbaar, als: vet cool, supervetcool, vetfijne lijn vei = zeer vruchtbaar] zeepolderklei uit het eemien [tijdperk] en transformeerden het voormalig Zuiderzeeschap [vgl. Zuiderzeeraad, Zuiderzeestad] in een goed en weldoordacht [samentrekking van goed doordacht en weldoordacht, ook: wel- en goed doordacht, met andere klemtoon ook: goed en wel doordácht] paleolandschap. De overheid hield zich op afstand en zorgde slechts voor nul punt nul [letters!, als nul komma nul, 0.0, nul-punt-nulbier, nul-komma-nulresultaat] gemeentepils [water] en prik [elektriciteit]. Yurta’s [joert, joerte, ger – nomadentent] en afgeschreven, met grootrijbewijs [GB, VD: groot rijbewijs] aangesleepte stacaravans verschenen als semi-interimaire [tijdelijk] cirkelloopwoning terwijl inmiddels apollinisch [evenwichtig] de definitieve, selfmade en zelfgedesignde bouwsels en kunstwerkjes verrezen onder het motto ^‘mettertijd komt Hannes in het wammes’ [wammes = wambuis; betekenis: van lieverlee bereik je je doel]. De hoes en watten [van: hoe en wat] van het zelfbouwproces
ontdekten ze vanzelf.

2. Zo ontsproten er de cosyste [cosy = knus, gezellig] optrekjes: Zweeds rode [vgl. Engels rood], stuga's [Zweeds buitenhuisje], Ardeense [Ardennen] A-framewoningen en noordse [niet: Noorse!] blokhutten, allemaal hygge [uu - gezellig, knus, Deens], en
uiteraard voorzien van een tripmadamdak [vetkruid] of een ander groendak [klemtoon op groen, anders: groen dak] met succulenten [vetplant] in plaats van dakpannen of shingles [dakbedekking]. Vanzelfsprekend konden de ieniemieniehuisjes [tiny house] en in elkaar gelegode [ww. legoën] zeecontainerwoningen niet uitblijven, evenmin als freakyere [freaky = bizar] creaties zoals pivoterende [pirouetteren] ufo’s [unidentified flying object] (tegenwoordig uap's = unidentified aereal phenomenon genoemd) en zelfs een broeikasttaswoning.

3. Terwijl het voor een enkeling bleef bij in aere aedificare [luchtkastelen bouwen] verschenen elders een heus kasteeltje met dionysische [uitbundig, apollinisch, harmonieus] folies [nutteloos bouwsel, ook: folly] en een Romeinse villa met belvedère, genaamd – hoe kan het ook anders – ‘Belvilla’, opgetrokken uit drieklezoren [driekwart baksteen] met opus caementicium [Romeins beton] volgens de voorschriften in het eeuwenoude Opusculum de Architectura, zoals dat bewaard is gebleven in The British Museum. Het werd een kakelbont geheel van BEN-woningen
[bijna-energieneutraal], hateenheden [huisvesting voor alleenwonenden en tweepersoonshuishoudens], skaeve huse [containerwoning] en andere hufterhutten, tobhutten [de lijnen kun je tobben] voor valkeniers en loverhutten. Maar ook begoede [welgestelde] oudgeldmilieuactivisten lieten à son aise [op hun gemak] luxehutten neerzetten, met een zweethut en een gloriëtte
[tuinhuisje] erbij. Een bijna-thuishut [vgl. bijna-thuishuis - hospice] is gepland, evenals een duurzaam resomatorium = met biocrematie – inclusief ft. [afko: fulltime] cremaclown – en een kringgrepurnenveld naastaan [bijw., naast]. Vergunning voor een excarnatieakker [lijk open en bloot, te consumeren door de beesten] is ook aangevraagd; zo’n luchtbegrafenis is groene lijkbezorging in optima forma, mits het maar op een benedenwindse en afgelegen plek gebeurt want reeuwse [lijklucht hebbend] lijklucht. Rijke stinkerds hebben hier trouwens niets te zoeken want die meuren liever onder epitafen [grafsteen]. Uw amfitryon [gulle gastheer] en zijn vrouwelijke sosie [dubbelganger, ook: sosius] zijn, vergeleken bij alle extravagante voorbeelden, nog maar low profile en non-descript [onopvallend] bezig met hun loodsschuur op een deunt [vlaktemaat, vergelijk deimt-deimtsgelijk], zeg maar demi-juk (een neologisme van een oud woord). Maar wel met twee hilden [hild = hooizolder, hilde, hilt, hilte].

4. De gemeente hanteert in Oosterwold dus een hardcore
laisser-fairebeleid [economisch vrijlaten], niet te kort [= niet te zuinig]! Geen welstandseisen, geen alignementen [richtlijn, rooilijn], maar ook geen infrastructuur. Via een groepsapplet [app] zoek je je toekomstige vlekfellows = vrienden in hetzelfde oord (hun namen mag de gemeente je niet vertellen want levenssfeerbeheer) en regel je samen hoe je ontsluitingsweg gaat lopen, belegd gaat worden (met tarmac [tar + macadam], gries [kiezelzand] of grof débris = puin) en hoe-ie gaat heten. Zo kennen we de Zeebodemkolonistenweg, de Vrije Vogellaan (spelfoutje, bedankt!), de Ortolaan [dichterlijke vrijheid auteur, eigenlijk vogel] en de Toekomstweg, met – voor de Meesters Pennewip = schoolfrikken onder u – een Glenn Domanschool genaamd School voor de Toekomst, in de vorm van een ronde, krapgeelgele [vgl. meekrap(rood)] appenzeller [Appenzeller kaas] met gaten [gatenkaas].

5. Je moet ook je eigen afvalwatersysteem bedenken, binnen de zijlvestenijijkpunten [zijlvestenij = waterschap]. Dat betekent al gauw een iba [individuele behandeling afvalwater], is gelijk helofytenfilter [moerasplantjes], een soort van biologische septic tank [i.p.v. riool], verplicht voor alle neofieten [nieuweling, b.v. in kerk] in deze ecogemeente. Individueel of samen met je buren; dit laatste onder het proviso [voorbehoud] dat je een goede biocoenose [levensgemeenschap] hebt met elkaar, dus niet geniept [geniepig, stiekem] toch tjet [verf] en peut [terpentine] doorspoelen! Grijswater [oppervlakkig gezuiverd – klemtoon op grijs] wordt apart opgevangen om het hummetje [toilet] door te spoelen. Verwarmen doe je met gepelletiseerd [pellet = houtkorrel, pallet = laadbord, laadplaat]
rest-FSC-hout [FSC = Forest Stewardship Council] in een gloedvolle
majolicategelkachel, of met een aerothermische pomp [luchtwarmtepomp] op zelfgestockeerde [opgeslagen] ecostroom van pv-cellen [zonnecel, photovoltaic], waarmee ook je dapes inemptae [levensmiddelen, niet gekocht, van eigen teelt], uiteraard met
EKO-keurmerk [eigennaam!], inductief [magnetisch] gezied [zieden = koken, stoken] kunnen worden met enkele onderdeeltjes van een tesla [geen auto of zo – eenheid magnetische inductie, symbool: T]. Niks geen gas, zelfs geen groengas [klemtoon op groen - biogas]. Kortom: wanneer je ook nog je eigen drinkwater uit de grond optrekt, kun je volledig offgrid [niet aangesloten op nutsvoorzieningen – vgl. offline] zijn.

6. Tot zover lijkt alles goed geregeld in Almere-Oosterwold, een
win-winscenario van zelf groen doen en mooi groen wonen; continu vakantie in Tous-de-Lou [vakantiebestemming thuis]! Ieder voelt zich senang, zoals vongole [venusmosselen, meervoud] in hun eigen merroir [culinair, m.b.t. de zeebodem] in een zuiderzeekwallenwalhalla [vgl. noordzeegarnaal]. Is er dan geen enkele rimpeling in dit succesverhaal? We gaan het

beleven, na het dejeuner.

 

 

2995 Dictee donderdag 03-11-2022 (1) – dictee Dictee van de dag (746)

Dictee – dictees [2995]

Vragen en opmerkingen: leentfaarrein@gmail.com

Oefendictee OUD 111, geheel herzien naar situatie 2022

Dictee van de dag (746)

Apothekersdictee: de apothekersrekening volgt!

1. Om de studie voor apotheker of farmaceut [blijeindend] tot een happy ending te brengen is kennis van Kloosterlatijn onvoldoende. Je moet daadwerkelijk het potjes- of kramerslatijn beheersen.

2. De uitdrukking 'beter naar de bakker dan naar de apotheker' suggereert dat pralientjes (pralinetjes – bonbons) uit een pralinedoosje, marshmallows [zachte, zoete lekkernij in de vorm van halve bolletjes], lolly's en lekkernijen uit een delicatessenwinkel zoals friandises [kleine zoete lekkernij, geserveerd bij koffie of thee] en churros [tsjoe-rohs, mv. – gefrituurde deegstengels] beter zijn dan welk geneesmiddel ook en dus een panacee [wondermiddel] voor alle kwalen. Maar we kunnen weifelen en eraan twijfelen, of uw smoelensmid van een tandenjood dat ook vindt.

3. Over beroemde apothekers gesproken: aan P. Seignette te La Rochelle danken we het seignette- of rochellezout. De Grote Van Dale omschrijft dat als volgt: kaliumnatriumtartraat, onder andere gebruikt als reductiemiddel bij het maken van zilverspiegels, als chemisch reagens, voor piëzo-elektrische kristallen en als een zacht laxeermiddel. Verder mag niet onvermeld blijven de artsenijbereider J.C. Boldoot, die ons de eau de cologne (boldoot) schonk.

4. Was hij vroeger vaak berijder van een kales (calèche – open 4-wielige koets) of berline (reiskoets op 4 wielen) – soms ging hij ook met zijn apostelwagen, per pedes apostolorum, thans gaat de man van de magistrale receptuur nochtans meestal met de achtcilinder-P.C. Hoofttractor (asobak) op pad. 'Achtcilinder' is een znw.!

5. Ook de negentiende-eeuwse Parijse pillendraaier Labbaraque was een epoque makend (epochemachend = opzienbarend) prototype van de farmaciediscipline en een celebrity [beroemdheid – celeb]. Hij is verbatim et literatim [woordelijk en letterlijk] vernoemd in de eau de labbaraque, omschreven als enerzijds bleek- en vlekkenwater, gemaakt door ontleding van chloorkalk met soda, anderzijds als mond- en gorgelwater.

6. In zijn zalfwinkel kun je heel wat krijgen: van lycopodium [sporen wolfsklauw om pillen waterafstotend te maken] en storax [gebruikt in de alternatieve geneeskunst] tot in de officina's [apotheek als werkplaats] eigenhandig met behulp van cascarilla's [in de apotheek gebruikte bastsoort] gemaakte salicylpil , drionpil [laatstewilpil] of pretpil, zoals ecstasy (xtc).

7. Een pil [dokter] moet van alle markten thuis zijn. Hij heeft verstand van de anticonceptiepil, de cascarapil [laxeermiddel] en hij moet iemand die een bittere pil geslikt heeft, die pil volgens Molière kunnen vergulden – dorer la pilule – door desnoods zo'n pil van Drion, een laatstewilpil, te suggereren.

8. In de apothekerij is van alles te koop. Wat nu volgt, is zeker geen limitatieve opsomming maar een vrij willekeurige – God zegene de greep –: vinca- of catharanthusalkaloïde, terfenadine tegen hooikoorts, tamoxifen tegen borstkanker, een spasmolyticum tegen kramp, salvarsan, een vroeger middel tegen syfilis, ratanhiawortel [adstringerend middel = samentrekken], prednison – geen pretpil!, met de pervitinepil [opwekkend] als wekamine [idem] maak je soldaten in de oorlog agressiever, een paracetamolletje is een metaboliet [stofwisselingsproduct] van fenacetine [tegen zenuwoverspanning, hoofdpijn en koorts] en een pijnstillend middel, net als ibuprofen, een acrylpropionzuurderivaat. Acyclovir is een middel voor (tegen) herpes.

9. Oxymel heet ook honingazijn, oxazepam is een medicijn tegen angst, hoffmann(s)druppels is een van de betekenissen van liquor, gerstewater is een heelmiddel ter ontspanning en glidkruid is een dito middel tegen jicht.

10. De naam geheimmiddel (arcanum) doet denken aan Huizinga's boek met de titel 'Herfsttij der Middeleeuwen' [eigennaam!] uit 1919. In die tijd trachtten alchemisten (alchimisten) met hun alchemistenlatijn al een soort chemie te ontwikkelen die probeerde door de steen der wijzen onedele metalen in edele om te zetten en een levenselixer [ook: -elixir] te bereiden. Zij maakten een kunstmensje, een gedrochtje, de homunculus.

11. Zonder contra-indicatie is copaïvabalsem een aanvaardbaar middel, net als eikeltjeskoffie.

12. Het is toch zonde dat braakwijn, een zwakke oplossing van braakwijnsteen in maderawijn, als therapeuticum gebruikt wordt! Een anti-epilecticum onderdrukt epilepsieaanvallen.

13. Amantadine is een antivirale stof tegen de door het influenza A-virus veroorzaakte griep.

14. Alfa- en bètablokkers regelen hartritme en bloedcirculatie en verwijden nauwe bloedvaten.

15. Heel bekend is ook het apc'tje, met acetosal, fenacetine [ooit: ph!] en cafeïne.

16. Aidspatiënten zijn gebaat bij AZT, azidothymidine, dat het ziekteproces nogal vertraagt.

17. Naast pillen zijn er ook poeders. Denk maar aan weipoeder, strooipoeder voor kinderen en stoppoeder tegen diarree, meestal tannalbine (tannalbumine) met bismut, en jodoformine voor wondbehandeling. En nu hoop ik maar, dat u zich niet afgepoeierd voelt, waarbij u een blauwtje – een blauwe plek op uw scheen – zou (op)lopen.

 

 

2994 Dictee woensdag 02-11-2022 (1) – dictee Dictee van de dag (745)

Dictee – dictees [2994]

Vragen en opmerkingen: leentfaarrein@gmail.com

Oefendictee OUD 112, geheel herzien naar situatie 2022

Dictee van de dag (745)

Salam aleikum, de Salische wet, salvis titulis, sajoer lodeh en de himalayageit

1. De Belgen hebben voor auteursrechten hun Sabam, de Hollanders kennen daarvoor de Buma/Stemra. Een burgermannetje wordt ook met buma aangeduid. In Etten-Leur wijdt de priester jaarlijks auto's en fietsen. Zijn het dan meteen sacramentaliën [alles wat de kerk wijdt of zegent]?

2. Het woord sagoïentje – een soort van zwart klauwaapje – komt uit het Tupi en het woord saguaro, reuzencactus, komt uit de Pimataal, eveneens een indianentaal. Een saguarospecht is een gilaspecht. De munteenheid van de eilanden Saint Kitts en Nevis is de
Oost-Caraïbische dollar [XCD]. Saint Lucia ligt daar in de buurt en heeft dezelfde munt, net als Saint Vincent en de Grenadines. De bevolking van die laatste twee eilanden(groepen) spreekt een soort creools-Engels. Vergelijk Aussie-Engels.

3. Ha, lekker! Een boterham met saks [leverworst] of lekkere sandwichspread, dan wel gewoon een broodje smos [sla, mayonaise, ei en tomaat]. Het salafisme wil de Koran puur interpreteren. De Arabische groet 'salam aleikum' betekent 'vrede zij met u' [beoogd antwoord: wa-aleikum as-salam – GB]. De salat is vijfmaal daags een islamitisch ritueel gebed (ochtend: fajr [fah-zjuhr], na het middaguur: dhuhr [doer] – ook: dohr [door], namiddag: asr [ah-suhr], avond: maghrib [maa-griep, g van goal] en nacht: isha [ie-sjaa]). Een verfijnde geestigheid wordt ook wel sal atticum, attisch zout, genoemd; salbutamol echter is een geneesmiddel tegen astma.

4. Een salicetum is een wilgenbos. De wilgenbast levert stoffen voor de bereiding van salicylalcohol en -zuur. Kaarskruid wordt ook wel Jeruzalemse salie genoemd (beide niet meer in VD). De uitdrukking jansalie komt van saliemelk, een bijzonder flauwe drank. Valse of wilde salie is de naam van een hennepnetel. Mevrouw de erflaatster, volgens de Salische wet hebt u in het geheel geen Salische goederen [gaan alleen op mannelijke erfgenamen over]!

5. Van salmiak krijg je mogelijk een salivatie, een speekselvloed. Eten van salmi [ragout] en salmagundi [salade of een mengsel van veel ingrediënten] kan deze verergeren en denk maar niet dat het salkvaccin tegen polio je daarbij helpt. Ook saloeki's [oosterse windhonden] kunnen door het eten van salmoniden [zalmachtige vissen] een salmonella-infectie [bacteriën] oplopen.

6. 'Hij is zo wijs als Salomo's kat' zeg je niet van iemand die echt salomonisch wijs is. Hebt u bijen weleens gesalpeterd? Ze krijgen een nieuw korfje; de koningin past op. Salpeterkoek, bijproduct bij de fabricage van salpeterzuur, heeft niks met de imkerij te maken [ook: iemker, bijenhouder, bijenboer, bijker].

7. Salpeterzure potas heet ook kaliumnitraat. Van salpeterzuur [hier bnw.] koper oftewel koper-II-nitraat [Cu(NO₃)₂] wilt u de formule vast niet weten [salpeterzuur zelf is HNO₃]. Onbekend is of je van het eten van salpicon [in kleine stukjes gesneden vis, etc.] ook een ontsteking van de salpinx (eileider), salpingitis, kunt krijgen.

8. Een barmhartige samaritaan, zie het Lucasevangelie, heet naar Samaria oftewel Midden-Palestina. Uit de Bijbel kennen we de barmhartige Samaritaan. In het algemeen: een barmhartige samaritaan. Een sambabal is een holle, ovaalronde bol met een handvat, gevuld met rijstkorrels of iets dergelijks, gebruikt als
ritme-instrument. Sambal bestaat uit allerlei kruiderij bij de rijst, waaronder vooral Spaanse peper. U wilde sajoer [Indonesisch gerecht] nuttigen op uw sajetten [van de stof sajet gemaakt] kousen? Bedoelde u nu echt sajoer lodeh [gemengde groenten in kokosbouillon] met sajoeran kering [gedroogde groente]?

9. Logisch, toch? De Salomonseilandse munteenheid is de Salomonseilandse dollar. Huiswerk voor vandaag: zoek uit wat salep [geneesmiddel tegen diarree] en de testikel met elkaar te maken hebben. Antwoord: salep komt van het Arabisch 'testikels van de vos' (knollen van de salep).

10. De Salpêtrière is een groot oud gebouw in Parijs, gebruikt als vrouwengast- en ziekenhuis. De saltimbanque [kunstenmaker] maakte meerdere hoge salto mortale's (ook: salto mortales, volgens Van Dale ook nog salto's mortale). In Midden-Amerika ligt El Salvador. De Salvadoraanse munteenheid is de colon [SVC, thans: Amerikaanse dollar].

11. Salve! Salvo respectu, met alle respect, oftewel salva omni reverentia (met de afkorting s.o.r.); er zijn heel wat uitdrukkingen die met salva, salvis of salvo beginnen. We noemen er enkele. Salvo titulo (afkorting s.t.) is met weglating van de titel. Het meervoud is salvis titulis, met afkorting s.s.t.t [ook: salv. tit.]. Salva conscientia is zonder het geweten geweld aan te doen, salvo pudore is zonder de eerbaarheid te kwetsen. Dat alles werd gezegd bij de salzafij (2015: niet meer in VD), de gele of blauwe morgenster: poignant [schrijnend, ontroerend]!

12. Was je vorige maand terzelfder tijd terzelfder plaatse (afkorting t.z.p.)? Nou, op dezelfde plaats niet, maar tezelfdertijd wel. Ik kocht daar diverse tête-bêche [vel met kop aan staart] postzegels.

13. Dat betekent kop aan staart. Medische thanasie is een neutrale uitdrukking voor euthanasie.

14. Bij het thaiboksen, het muay-thaiboksen, kwam er ineens een thar, een kleine gracieuze himalayageit, voorbij. Dat verhaal snapte de t-groep [theorie] (t-stroom) meteen, bij de p-groep [praktijk] (p-stroom) duurde het wat langer. Dit is vast discriminatie!

 

2993 Dictee dinsdag 01-11-2022 (1) – dictee Dictee van de dag (744)

Dictee – dictees [2993]

Vragen en opmerkingen: leentfaarrein@gmail.com

Oefendictee OUD 113, geheel herzien naar situatie 2022

Dictee van de dag (744)

De t-dief, de terreur blanche, Teisterbant, watoessi's en de
commissie-Lamberts-Vanhove

1. Een tabby is een cyperse kat. Het tabijn is een gewaterde zijden stof, gewaterde taf.

2. Een geheel nieuwe sport is tae-boën. Jij tae-boot, hij tae-bode en zij heeft getae-bood. De sport zelf heet (het) tae-bo: conditietraining op muziek, etc.

3. En bij het tai chi hoort: ik tai-chi, jij tai-chiet, hij tai-chiede, zij hebben getai-chied. Het werkwoord is tai-chiën.

4. Een tagrijn is een knorrepot, het tagua is plantaardig ivoor en de tahin is sesampasta.

5. Een t-dief is een dialectspreker die de 't' aan het einde van een woord niet uitspreekt. Vergelijk een theedief!

6. Hij had nog iets tegoed en wel een tegoedbon. Als zijn tegoed opgenomen is, kunnen ze zich tegoed doen aan een heerlijke picknick of brunch. Hij gaat later de tehatexopleiding [tekenen, handvaardigheid en textiele werkvormen] doen.

7. Teisterbant is een graafschap tussen Maas en Hollandse IJssel, bekend vanwege Bilderdijk.

8. Bij een rally of autotijdrit mag temps perdu, verloren tijd, meestal worden ingehaald.

9. In de Benelux-landen zijn Teleac-cursussen over tektiet, glasachtige steen, en de tektoniek, de leer van de aardkorst, even populair als die over waardefilosofie, sovjetologie [wetenschap inrichting Sovjet-Unie] en psycholinguïstiek [psychische processen bij aanleren en gebruiken van een taal].

10. De terreur blanche wordt ook wel Witte Terreur genoemd en betrof de vervolging van de aanhangers van Napoleon na Waterloo. De Rode Terreur heerste van mei 1793 tot juli 1794.

11. Het verschil tussen een aquaterrarium [niet in wdb.; klein oerwoud in de huiskamer ...] en een terra-aquarium [met groot droog gedeelte] vind je in de Grote Van Dale. De uitdrukking terra mater staat voor Moeder Aarde. De siena, ook wel terrasiena genoemd, is een okerachtige aardverf, de terra nigra en de terra sigillata zijn soorten aarde, zo is er terra-sigillata-aardewerk.

12. Bij de terhandneming van de ter hand gestelde teriyaki, een zeker gerecht met soja, bleek deze te behoren aan een via terdoodveroordeling terdoodveroordeelde. Na voltrekking van het vonnis zal het ter aarde bestellen, de teraardebestelling, plaatsvinden met tenzone [dispuut- of strijdgedicht] en teorbe [basluit].

13. Het feest bij het opnemen van Maria in de hemel heet officieel
Maria-Tenhemelopneming.

14. In Zuidwest-Oost-Vlaanderen heeft de gedachte postgevat, het probleem van aaneen- of los schrijven van woorden finaal – voor eens en voor altijd – op te lossen. Men stelt een
commissie-Lamberts-Vanhove voor. De voorzitter en de vicepreses, Jozef en Edward, hebben een taalfoutendestructiebedrijf, dus dat moet lukken. Geen van beiden zijn ze wacho, man tussen servet en tafellaken, dus geen watje meer, maar ook nog net geen macho. De sponsoring wordt verzorgd door een bvba, die wagons-lits maakt. Die firma levert ook transportmiddelen voor wagyu's, Japanse runderen. Overigens, wait and see, of het wat wordt met het comité. De beide heren zijn fervente wallingantenhaters en zelf uitgesproken flaminganten van het zuiverste water, pur sang dus. Dan is er ook nog een zekere Rein, zichzelf de ware jakob of jozef vindende voor zijn taalbruid, die per se een wannabetaaldeskundige of
would-bespellingchecker wil zijn. De weddetoelage van de commissieleden zal worden uitgekeerd in de vorm van wedgwood. [Toe maar!]

15. In Wallis eten ze raclette [tuh uitspreken!], in Wallis en Futuna met ISO-landcode [International Standardization Organization] WF en internetcode wf doen ze dat zeker niet. Als munteenheid gebruikt men in Polynesië de CFP- of Pacificfrank [Comptoirs Français du
Pacifique-frank].

16. Jan Wolkers heeft een mooi dictee gemaakt [situering van dit dictee: januari 2008], al vonden sommigen het niet moeilijk genoeg. Ze hadden liever woorden als przewalskipaard, podsolgrond [zandige bodem ...] , pluk-ze-wet [van criminelen], flux de paroles [radheid van tong], ramsj [rommel], borsjtsj [rodebietensoep], een kruising tussen bulterriër en pitbullterriër, alice-in-wonderlandsyndroom [alle voorwerpen misvormd], fierljeppen [polsstokverspringen] en skûtsjesilen [met Friese tjalk] als opgavenwoorden gehad. De Friezen hoopten op Fryslân boppe [leve Friesland!], teaën met earlgreythee en sjamberloek [kamerjapon voor heren]. Jan verbleef op Texel in het waddengebied. Samen met Rottumeroog maakt dat deel uit van de Waddeneilanden. Hij zat vaak aan de wallenkant [walkant, waterkant] en had wel iets van een wallebak [zwierbol] en hedonist [genot is het hoogste goed].

17. Een waringin is een wurgvijg op luchtwortels. Een warrigal is een dingo, een inheems zoogdier uit Australië. De term 'was da kreucht und fleucht' van Schiller wordt vertaald met 'wat er kruipt en vliegt'. De watoessi's – wow (wauw) – gaven elkaar van [ook: een] watjekouw [een opstopper]. De kauw en de wouw keken toe bij die way of life [levensstijl]. De schade was met waterstofperoxide niet reparabel.

18. Of alles hiervoor taalkundig en inhoudelijk wel oorbaar is, wordt snel een welig tierend welles-nietesspelletje, een spelletje van welles of nietes. Dan is het welletjes en stopt ook dit grillige dicteegedrocht weer.

 

2992 Dictee maandag 31-10-2022 (1) – dictee Dictee van de dag (743)

Dictee – dictees [2992]

Vragen en opmerkingen: leentfaarrein@gmail.com

Oefendictee OUD 114, geheel herzien naar situatie 2022

Dictee van de dag (743)

De Wiener Kreis, een geëxalteerde wethouder, valutaschweine, de vasoconstrictie en VenW

1. Ook in de Wiener Kreis werd wienermelange gedronken en wienerschnitzel gegeten, toen het logisch positivisme [moeilijk ...] geïnitieerd werd.

2. De white collar worker schreef de white man's burden op een whiteboard, dronk white spirit [terpentine] en ging met een white of black tie [stropdas] naar de koempoelan [gezellig samenzijn] van de personeelsvereniging om te whisten [kaartspel met 52 kaarten, ook: drank].

3. Elke niet te bête bètaleerling, die op de bèta-afdeling zit, en nog een bete broods wil verdienen, weet het: betamax is een bepaald systeem voor video en betaïne (zwitterion) is een neutraal dipolair molecuul (molecule).

4. Kent u die uitdrukking nog: beter blo of blode Jan, dan dô [d van dakje] of dode Jan?

5. Dan ben je van koninklijken bloede, maar je bent al van kindsbeen af, van jongs af aan, van lotje getikt. Als een van-negen-tot-vijftype ben je vader-Jood, die als vanouds en van oudsher al van tevoren zegt wat hij van zins, gewestelijk: zinnens, is en ben je blij met je reuzesuperbe vanillemilkshakeje.

6. In Vlaanderen zorgde Van Nu en Straks [niet in wdb.] in amper tien jaar tijd voor een ware omwenteling in de Vlaamse cultuur en fungeerde het als katalysator voor de vrijzinnige en katholieke bladen.

7. Nu weten we het zeker: je schrijft Van Dales woordenboek of Van Dalewoordenboek [volgens de regels, een bedrijf kan daar om stilistische redenen van afwijken]. Ergens traden ook nog de geëxalteerde [in vervoering brengen] wethouder van Cultuur en de schepen van Landbouw op.

8. Het weer op Valentijnsdag was van dien aard met alle gevolgen van dien, dat de feestjurk met valenciennes [soort van Vlaamse kloskant – geen mv.] je bij het hotel ertoe dwong de valetudinaire [ziekelijke] valet de chambre [kamerdienaar] het valetparkeren [personeel rijdt(!) je auto naar de parkeerplaats] – valetparking, dat bekt toch niet – op te dragen. Het was een va-et-vient van vips en V 8, Veronica, deed verslag.

9. Na de Eerste Wereldoorlog had je valutaschweine [WO I: buitenlanders die met sterke munt in Duitsland goede sier kwamen maken]. Ze kochten onder andere vancomycine [een antibioticum].

10. Een vapourlock is een gasslot, een vagijn is een vagina en een vairon heeft tweekleurige ogen.

11. Varikeus is samenhangend met varices (enkelvoud: varix), of spataderen. Als je daaraan lijdt, heb je varicose (varicosis). De vasculatuur is het stelsel der bloedvaten. Ontsteking daarvan heet vasculitis. Erdoor gevoede organen kunnen dan afsterven. Vasoconstrictie is vaatvernauwing. Volgens een arts is het middel vasopressine (ADH – antidiuretisch hormoon) een lichaamseigen stofje, een hypofysehormoon, dat bloedvaten af en toe tot constrictie (samentrekking) brengt, als dat nodig is. Het bestrijdt ook waterverlies. Het is nagemaakt en als medicament in de handel. Bij vasectomie wordt een deel van een uitvoergang, met name die van de zaadbal, weggenomen. Varicocele is echter iets heel anders, als je het wilt weten: zakaderbreuk.

12. Geef je vedaatje eens, kijken wat de Veda ervan vindt. Een vauxhall is een tuin, beslist geen auto.

13. Een vaudeville is een luchtig muzikaal toneelstuk. Dat zou op V-dag (5 mei 1945) [D-dag, D-day] niet misstaan. De veejay (vj) ging te ver.

14. België heeft zijn v-dienst [verzorgingsdienst]: dat is een afdeling voor patiënten die niet voor zichzelf kunnen zorgen.

15. Pasen en Pinksteren kunnen niet op één dag vallen. De veertigdagentijd zit zelfs nog vóór Pasen.

16. Het V-effect, naar Bertolt Brecht, slaat op de vervreemding. Zou het op vlees slaan, dan kom je vanzelf op vegaburger etende vega's (informeel ook: vego's) terecht. Het Vendéese weer is heel vaak abominabel [afschuwelijk, verfoeilijk].

17. VenW (ook: V&W) heeft bepaald, dat velcro, klittenband, niet meer gebruikt mag worden, velijn [fijn perkament] wel.

18. Dit pakket, Alex, moet met de grootste spoed (velis et remis, remis velisque) bezorgd worden.

19. Een velociraptor, een snelle, intelligente en bloeddorstige dinosaurus, kon je beter niet tegenkomen.

20. Velouté [hier: bnw.] is fluweelachtig. Veloursvlooien zijn lekkere hapjes voor een vlootje (vlooitje). Die zijn onder andere afkomstig van velours chiffon [zijdeachtige fluweelstof] en trijp = velours d'Utrecht. Velours épinglé [stof met zeer fijne ribben] behoort ook tot de veloursfamilie.

21. Een ventouse is een vacuümextractor, maar de ventôse is de zesde maand, de windmaand, althans tijdens de Franse Republiek.

22. Een ventriloquiste is een buikspreekster. Venture capital is durfkapitaal, daarmee gaan hedgefondsen tekeer. Een venue-en-cour is een rechtsingang, daarmee kan de strafvervolging aanvangen.

23. Hebt u mogelijk twijfel aan zin nummer 17: het ministerie [M is hier beter: instelling!] repte [vero, tot 2010] op de eigen website over VenW als werkgever.

24. In de originele Venustempel werd de Venusdienst bedreven. Een venustempel is een bordeel.

25. Als je in een vetfijn dictee aan het eind nog iets corrigeert, is dat meestal een verschlimmbesserung [verfoutering].

26. Daarmee versjteer [verstier] je de toppositie. Pas op voor verschansingsleiers [beweegbare rondhouten aan de verschansing van een boot]: val niet overboord!

27. Behoort u tot de contemporaine vestaalse maagden? Dan bent u wel een heel erg kuis meisje!

28. In de tijd van de farao's werden adellijke lijken gemummificeerd oftewel vermummied tot mummies. Vergelijk: archeologie voor dummy’s.