zondag 31 december 2023

3568 Dictee van zondag 31-12-2023 (1) – dictee Oefendictee december 2023 (2), tevens Dictee van de dag 1140

Dictee – dictees [3568]

Oefendictee december 2023 (2)

1. Kachels en haarden kun je potloden, zwart maken. De Tempe ligt tussen Olympus en Ossa. Bij reüsseren is er sprake van een réussite [succes, zelfs een succès fou?]. Een bohr is wel erg klein [5,292 × 10^−11 meter, symbool: ao]. Zou een bodhrán veel op een cajon lijken [trommels]? Een elogedichter schrijft lofredes [lofspraak, encomium, panegyriek]. Een eclogendichter [chuhn] of eclogedichter [chee] produceert herdersdichten. Bijballen, dat zijn epididymides. Het peloton liet een excellente exercitie zien. De tekenencefalitis heet ook wel
F
rühsommer-Meningoenzephalitis (afgekort: FSME). Hé joh, je sokken vertonen azygie (ongepaard zijn). Een attaca (ook: attaque) is het begin van een nieuw muziekdeel, direct aansluitend bij het voorafgaande. Een attaque (tak) is een (lichte) beroerte. Attica of attiek: bouwkunde, staand vlak. In GB: structuur- en karakterversterkend.

2. De sandow is een spieren versterkend (spierversterkend) middel. In VD ook nog: hart-, maag- en zelfversterkend. Tm is thulium em Th is thorium. Bij boho-chic is er sprake van verwisselbare begrippen, bij boholook niet. Gezocht op *tail [VD]: cocktail [hanenstaart! – en vele samenstellingen ermee zoals dktp-cocktail], bobtail [ruwharige Engelse herdershond], detail, en détail, e-tail [e-business, naar: retail], longtail [marketingterm], mocktail [cocktail zonder alcohol, virgin cocktail], molotovcocktail, vocktail [met groente – vegetables] en een nolococktail (zonder of met weinig alcohol no en low]. GB nog: locktail (zelf klaargemaakt tijdens de lockdown). De hell’s angels zijn lid van de Hells Angels. Het adjectief [bijvoeglijk naamwoord] bij Pakistan is Pakistaans, dat bij Afghanistan is Afghaans. Een bijwoord: een adverbium. De hemlockspar is een naaldbomensoort.

3. Volgens Google is een hemlock [o.a. Cicuta maculata] een giftige plantensoort uit de schermbloemenfamilie (in NL: waterscheerling). Volgens Google zijn de tien meest giftige planten ter wereld: 1) het paternosterboontje [peulvrucht van de paternosterboon], 2) de wonderboom [palma-christi, ricinus(boom), djarak], 3) de manzanilla(boom) [mancenielje, dolboom], 4) de monnikskap [paterskap, duifjes], 5) de hemlock (in NL waterscheerling, dollekervel), 6) de wolfskers (doodkruid, belladonna), 7) de braaknoot [ook: kraanoog, van de braaknotenboom], 8) de Cerbera odollam (lijkt op de oleander – naam ook: zelfmoordboom), 9) de oleander [laurierroos, rozenlaurier] en 10) de drakenwortel [uit de aronskelkfamilie]. Ten onder gaan is het begin van de tenondergang. Gravlax, dat is gravad lax en Zweeds [gerecht met zalm]. Een binocle (is binoculair – dubbele veld- of toneelkijker) gebruik je in het veld. Ab origine [van het begin af] zijn de aborigines (aboriginals) in veel landen achtergesteld. Die asapaanpak [aa-sahp – letterwoord, beter: acroniem – as soon as possible] werkt goed. Hij heeft ADHD: in de loop der jaren is hij helemaal ver-adhd'd [TH, initiaalwoord]. Ik ver-adhd, jij ver-adhd't, wij
ver-adhd'den.

4. Ik ver-adhd'de, hij is (wij zijn) ver-adhd’d. Heb je vandaag nog ge-pc’d? Mijn broer pc’t morgen weer. Oikofobie [ook: ecofobie] gaat over het eigene, xenofobie over het vreemde. Hebben jullie geairbnb’d [slaapplaatsen boeken via Airbnb]? Een tak is (ook) een attaque, een apoplexie [beroerte, hersenbloeding]. Een BEST-tas verzamelt boeken, elektrische apparaten, speelgoed en textiel (huis aan huis inzamelen). Een broodje BLT omvat bacon, lettuce, tomato (spek, sla, tomaat). Er werd veel
ge-a.u.b.’d en ge-s.v.p.’d. Een cambreur of campereur is iets van schoenmakers. In de schil van blauwe druiven zit resveratrol [polyfenol]. Een tijdgenoeg komt meestal te laat. Een andere naam voor wolfsmelk is euforbia. De EFTA is de European Free Trade Association (EVA, Europese Vrijhandelsassociatie). FSC-hout verwijst naar de Forest Stewardship Council, Raad voor Goed Bosbeheer.

5. Gratuïteit is een kwestie van gratuite onzelfzuchtigheid. Wie is minister huppel(d)epup [van Defensie] ook alweer? De zaak werd gerund door dinges, pardon: meneer Dinges. Toen we de haven inroeiden, moesten we tegen de stroom op/in roeien [ = adverso flumine niti]. De kleine ironie van het leven, dat zijn life’s little ironies. Stortsel wordt op een vlijlaag [onderlaag verharde wegen] gestort. Daar moet je je neus niet in steken, je moet daar niet instinken. Een Schriftuurverklaring [Schriftuitleg] over een Schriftuurplaats vind je in de Bijbel. Hij heeft heel wat freschi [fresco’s] en secchi [secco’s] (muurschilderingen, f nat, s droog) . Hij studeert hippiatrie [paardengeneeskunde]. Een trùk’i pan, een Surinaamse foodtruck, lijkt veel op een snèkbar, een rijdende Surinaamse snackbar. Als je streng gereformeerd of streng christelijk bent, ben je strenggelovig. Is die tweetaktmotor nog intact?

6. Braam x framboos = taybes. Vrij nemen is vrijaf nemen. Zijn jullie bvz-verzekerd of AR(-)verzekerd? Een tiesjebof is een lang en lelijk persoon. Tegels bij de Moren zijn azulejo’s. Een bakru is een bosgeest, een bakra een blanke. Heeft de trommel bodhrán nu wel of niet een accent aigu [mv. accents aigus of accent aigu’s]? Ja, dus. Iemand die lekker eet, is dat nu een coccejaan of een koksiaan? Het laatste! Fikhscholen [islamitisch recht] vind je bij de sikhs [aanhanger monotheïstische godsdienst] in de Punjab [India]. Je kunt beter voor giaur [gaa-voer] (niet-moslim) worden uitgescholden dan voor gaur (rund), behalve als je met vuurwerk stunt. Een single shot is een stuk vuurwerk met een lichtkogel en een luide knal. Een petard(e) ontploft met een luide knal. Een cascade is een stuk vuurwerk dat een waterval nabootst. Een cobra is een stuk zeer krachtig knalvuurwerk.

7. Hoeveel bahts [aa – munt] passen er in een zak met de inhoud van een bath [ah – 36 liter, Bijbel]? Een yurta is een joert(e) [ook: ger – nomadentent van Kirgiezen en Mongolen]. Een abaya [of gimar] en een khimar samen hebben wel iets van een boerka of boerkini (hijood). Een lang gewaad bij jurkmannen is een djellaba, een kandora of een thobe. De farmaciebranche wordt ook wel farma genoemd. Met ph alleen pharmaceutical [farmahuis] en big pharma [minachtend]. Het woord pharming is afgeleid van phishing en betekent: lokken naar identiek ogende website met als doel gebruikersnaam en wachtwoord te ontfutselen. Bij de r.-k.-priesteropleidingen vermeldt VD convict [leefgemeenschap, geen theologische opleiding], kleinseminarie (niet meer in NL), grootseminarie, philosophicum (voorafgaand aan de theologiestudie) en theologicum (nu: theologische hogeschool).

8. Dat was een quodlibetachtige [mengelmoes]
quod-licethandeling [hetgeen is toegestaan]. Een stobá is een stoofschotel op de Antillen. Op de surah waren teksten uit soera’s geborduurd. Bij de takfir [islam: ontmaskeren van gelovige(n) als ongelovigen] vond een takbir [uitspreken ‘Allahoe akbar’] plaats. Het uitweiden van ingewanden wordt ook wel ontweien genoemd. V is victorie. Het staat in Valerius' Gedenckclanck: “O Nederland, let op u saeck!” Heeft dit cabaret een groter
wim-t-schippersgehalte of een dito koot-en-biegehalte? Wat zegt de Leidraad [in GB] over ‘zoiets’? Zebibahs zijn bidvlekken op het voorhoofd van moslims. Met 3 namen moet dat wel erg lekker zijn: sabayon, zabaione, zabaglione. Toppers bij een dictee: xiang qi [Chinees schaken], qi dao [Tibetaanse meditatie] en qi gong [dito Chinese].

 

 

 

maandag 18 december 2023

3567 Dictee van maandag 18-12-2023 (1) – dictee Oefendictee december 2023 (1), tevens Dictee van de Dag 1139

Dictee – dictees [3567]

Oefendictee december 2023 (1)

1. Een confiseur is een patissier. Met weissburgunder [vgl. grauburgunder] wordt pinot [mv. s] blanc bedoeld. VD zegt: chenin(s) blancs zijn witte wijnen; elders is het ook: sauvignon(s) blancs. Het blanc fixe (geen mv.) is kunstmatig bariumsulfaat [zwaarspaat, bariet]. Het eiland Billiton is tinrijk. Er liepen black en red angussen [rund] in de wei. De machinist met zijn bogie [draaibaar onderstel] zag ze een bogey [golf: 1 slag boven par] maken. Voor klad kun je brouillon schrijven. De heren verkeerden in onmin over de brouilly [bekende beaujolais]. De bucefaal [strijdros] van Alexander de Grote heette Bucephalus. De flierefluiter plukte fluitenkruid. Die bugelspeler kon ook flügelhorn spelen. Tja, Den Bosch’ burgemeester, een echte Bosschenaar hield ook wel van Bossche bollen. Een bullenbijter is een bullebak. Er werd(en) cabernet(s) sauvignons en cabernet(s) francs gedronken. ‘Oogjes dicht en snaveltjes toe’ is een bekende catchphrase [typerende uitspraak].

2. Kun je iemand zó opleiden dat hij/zij anderen de Calvarieberg op leidt? De Sevilliaan trouwde een Castilische. De ziekte van Chagas, kortweg: chagas, wordt ook wel trypanosomiasis genoemd [bloedparasiet via wantsen]. De keizer van China was Zoon des hemels, zijn onderdanen, de Chinezen waren zonen van het Hemelse Rijk. Deze châteauxneuf-du-pape [mv. s] [wijn] was beslist geen chateau migraine [hoofdpijnwijn]. Met ‘petje af’ wordt ‘chapeau (bas)’ bedoeld. Op *lline [VD]: amoxicilline (soort penicilline), chlorofylline (groene kleurstof), citrulline (chemie), cochenilline (karmijnzuur), gibberelline (groei en bloei van planten), metalline (pakkingstof), theofylline (chemie), vanilline (vanillekamfer) en welliné (dubbelweefsel). GB verder niets, al het andere schrijf je dus met *line (één l – veel dus). Debarkeren [ontschepen] doe je aan een débarcadère [aanlegplaats].

3. Een maaidorser is een maai-dorsmachine. Een dronkenlap is een drinkebroer. Een chicka is een chimeid [mooi, aantrekkelijk]. Bij golf is een birdie één slag onder par, een eagle twee slagen en een albatros of double eagle drie slagen. Eén slag boven par is een bogey, twee slagen een double bogey, drie slagen een triple bogey en vier slagen een quadruple bogey. En een condor is vier onder par. Wat een hole-in-one (vanaf de tee) is, dat weet je vast wel. Bij grunge hoort eenvoud, bij glunge glamour. Er is bij haar een aârtje [adertje] gesprongen; er zat overigens al een steekje los bij haar. Is er nog limonadegazeuse-extract? Gezocht op *sjt* [VD]: Besjt [Baäl Sjem Tov – Meester van de Goede Naam (benaming van Israël ben Eliëzer (ca. 1700-1760), grondlegger van het chassidisme)], borsjtsj (rodebietensoep) en Pasjtoe (Iraanse taal, Pathaans).

4. Verder: Pasjtoen (mv., de grootste bevolkingsgroep in Afghanistan), sjtetl (kleine joodse gemeente, m.n. in
Oost-Europa
), sjtreimel (bonthoed van chassidische joden), versjteren (verstieren, verpesten), Pasjtoenstam, hasjtekort en hasjtransactie. Voorbeeldzinnen: Chroesjtsjov. Binnen artikelen: bensjen (zegenen, bensjte, gebensjt), jirga (loya jirga: landelijke raad van stamhoofden in Afghanistan – Pasjtoe), mansjen, mansjte, gemansjt – aanprijzen, aanbevelen, miesj [ook: mies], miesjer, miesjt = slecht, nasjen, nasjte, genasjt (lekker eten), pakol (mannenmuts, Afghanistan, Pasjtoe), ramsj = rommel, verramsjen, verramsjte, verramsjt – tegen afbraakprijs verkopen, ramsjgoed = solden, rausjen, rausjte, gerausjt (ook: rauzen – bv. bij voetbal, ruw spelen – rausde, gerausd) en roetsjen, roetsjte, geroetsjt. Uit GB nog: achenebbisj, achenebbisjer en achenebbisjt. En ook nog: hasjtaxi. *ddom [VD]: niets.

5. En dus ook maagdom. Met mallepraat wordt zotteklap (gekkenpraat) bedoeld. Lieve schat, jij bent mama’s kindje. Zelf was ik vroeger een mama's-kindje.  Een
meester-zanger heeft een meerwaarde boven een meesterzanger. De marsmannetjes zijn Martiaans en vast ook martiaal (
marziale, krijgshaftig). Mydriasis (pupilverwijding) en miosis zijn antoniemen. De meeste mkb'ers zijn lid van MKB-Nederland. De Oranjespelers, dat zijn de oranjehemden. De oude wereld, dat zijn de Grieken en Romeinen, de Oude Wereld, dat zijn Europa, Afrika en Azië. De Nieuwe Wereld, dat is Amerika (en Australië). Zonde, om pittokoffie [surrogaat] in een pittenbak [kweken komkommers] te gooien! Een poehamaker is behept met poeha maken, hij heeft het
kom-overmorgen … Voor crayo
neren heb je potlood of houtskool nodig. Moet dat nu via een PS-mededeling [postscriptum - naschrift]? Hij besprak prolix [breedvoerig] de prolixe breedsprakigheid. Een QSO is een quasi-stellar object, een quasar. Die baas zou zijn employé recht doen, hij was recht doend bezig.

6. Hij is altijd rechtdoorzee, hij gaat altijd recht door zee. Hij is heel recht op en neer, hij heeft een
recht-op-en-neerkarakter. Als beloning krijgt jij vaak een recht op-en-neer, een oude klare, met name bij die
oudeklareclub. Zij lijden eronder. Een rosbeier is een robbedoes, een wildzang, een spring-in-‘t-veld. Met rozenrood bedoel je rooskleurig. En wat was het secondopinionresultaat? Met de S-houding wordt de tribhanga [
volle en rijpe schoonheid van vrouwen] bedoeld (en niet de tripang: stekelhuidig dier, klasse zeekomkommers – dieren!). Een sicav [mv. s] is in BE een société d'investissement à capital variable. Kun je van een sisyfusarbeid syfilis (sief) krijgen? Nee, dus. Op
sint-salarius herdenken we de Heilige Salarius. Is een spencer een pullover of slip-over? Pullover: is met mouwen.

7. SDI staat (historisch) voor Strategic Defense Initiative. Kinderen zeggen dat ze stoepie doen, stoepen, stoepranden (raken met de bal), maar ze mogen de stoepier [pjee] niet hinderen! Waar vind je het Hoorns Hop [bij stad Hoorn]? Een stronthaan wordt ook wel hop [net als de bittermaker van bier] genoemd: stinken als een hop. En het kinderliedje zegt: “Hop Marjanneke, stroop in ’t kanneke”. Ik ben een sucker [dol zijn op …] voor lolly's. Een Sydneyer kan wel op een sydniër rijden, omgekeerd niet. Een SWOT-analyse betreft strengths, weaknesses, opportunities, threats (een sterkte-zwakteanalyse dus). Van dimethylmethylfosfonaat [DMMP] wordt sarin, een zenuwgas, gemaakt. Zich niet tegoed doen is zichzelf tekortdoen. Iets wordt terecht gesteld, iemand wordt terechtgesteld. DNA is deoxyribonucleic acid (GB, VD), BSE is boviene spongiforme encefalopathie, gekkekoeienziekte.

8. En hiv is het human immunodeficiency virus [uitspraak: hihf of haa-ie-vee], veroorzaker van aids. Hij is gierig
tot-en-met. Bij de Tour de France volgde hij de route van de Tourkaravaan in zijn toercaravan. Een pekan is een vismarter, een pekari een navelzwijn. In een pecanbroodje zijn pecannoten verwerkt. Pecco(
thee) en pekoe(thee) schijnen lekker te zijn. Het ‘u en de uwen’ klinkt respectvoller dan ‘jij en de jouwen’. Een Tyrolienne komt uit Tirol. Een uap is een unidentified aerial phenomenon. Geconstateerde update oVD [18-12-2023]: 395.142 items (was: 395.000). De Vendéeër en de Vendéese konden het samen goed vinden. Het viet vo dao zijn de gezamenlijke Vietnamese vechtsporten en de filosofie daarachter. Een violon d'Ingres [hobby naast hoofdtaak] slaat niet per se op een vie manquée [mislukt leven].