woensdag 30 december 2015

0842 Dictee woensdag 30 dec 2015 (1): dictee Oefendictee (restantenopruiming) √

Dictee - dictees [0842]

Oefendictee (restantenopruiming)

1. Ik vermeide me in gedachtekronkels: de bouquiniste ontwaardde mijn cadeaucheque en er trok een queueënde unus-multorumcrowd voorbij van Transjordaniërs, Verweggistaners en vroegere
Han-Chinezen, voortgedreven door een toestormende cycloon-tyfoon.


 2. Onderwijl had ik onder de hand nog een verrassing voorhanden met het ophanden zijnde bezoek aan de Storting aanstaande dinsdag: die Staten-Generaal zou de kers-op-de-taartbelevenis worden voor Jaan, Peer en Pauw, zo'n typische Jan-en-allemanuitdrukking, die aanduidt dat eenieder in de picture komt, al dan niet pide of coprofage insecten etend.

 3. Midden in de brief met aanhef 'Weledelgeboren heer' schreef de Brunssumer mij dat de meeting V.D. (volente Deo) vrijdag 28 oktober om 7 uur stipt (geen academisch kwartiertje dus!) zou worden gehouden. Jammer genoeg begon de brief niet met L.S. (lectori salutem). In het epistel stond, dat een kopie was bijgevoegd van het resumé met de tot nu toe behaalde resultaten. Onder aan de brief stond een PS en helemaal onderaan ook nog een PPS. Het NB erna maakte de brief nog onontwarbaarder. De gebruikelijke ondertekening met 'geheel de jouwe' (t.à.t., tout à toi) kwam wel sympathiek over.

4. De ijzerhard is het ijzerkruid, bij ijzerhart moet je aan kernhout van een boom denken. Die laag is van na de kleine ijstijd. Een ijzing beving hem. De lamp is uitgegaan. In de ik-roman kwam een ikstern voor. Ik moest tegen de storm opboksen, tegen de wind optornen, er dwars tegenin gaan. De ikz is de integrale kwaliteitszorg (Nederlandse benaming voor TQM = tota+l quality management, managementfilosofie die kwaliteit en klantvriendelijkheid centraal stelt). Heerlijk, zo'n île flottante. Mosterd na de maaltijd is als een Ilias post Homerum (nee, niet na een homerun!). Het i.m. [in memoriam] werd direct via IM (instant messaging) verspreid. In een bijkerij wordt soms veel gestoken. Ik blijf u immermeer getrouw, ik zal u nimmermeer verlaten, zo beloof ik.

5. De immortels zijn lid van de Académie française, soms drager van een immortellenboeket. Dat zij geheel ingepakt werd, heeft hem behoorlijk geïmpact! Deze nv wordt geleid door een impat. Imperiaal papier is gewoon imperiaalpapier. Inplanten is onder andere implanteren. 'Impliciet' heeft dezelfde betekenis als 'implicite'. Zulke misdaden zijn imprescriptibel. Im Binnenhof nichts neues! We eten bij In de Vergulde Kip. 'In aere aedificare' is luchtkastelen bouwen. Klinkt raar: ingebetonneerde leidingen. Jullie moeten meer de toekomst inblikken. Napoleon Bonaparte handelde in bonam (of was het malam?) partem [goedbedoeld]. Incontinentie treedt vaak in continenti [onmiddellijk] op. Incroyabel, dat roerende verhaal van die incroyables!

6. Hoe krijg ik dat indebitum terug? In dat land kun je indicta causa veroordeeld worden. Hoeveel eilanden omvat de Indische archipel? Wat bedoel je met 'Indischgast'? Ja, vertel mij wat over dat indoctum vulgus. Het overleg was improductief.
 


zondag 27 december 2015

0841 Dictee zondag 27 dec 2015 (1): dictee Oefendictee december 2015 √

Dictee - dictees [0841]

Oefendictee december 2015

Een dicteeër dicteede en dicteet, soms met een dt-fout, en teat of theet …

1. De specialist met niet als zijn spécialité de la maison het alchemistenlatijn, het Angelsaksisch, de anglicaanse lingua franca – beter: lingua toscana in bocca romana, en niet de creooltalen, Bijbeltaal en Laatgrieks, Provençaals en de Oudprovençaalse dialecten, Misjnaïsch Hebreeuws, het Oost-Middelnederlands, hypenederlands, schoolfrans en het Rotwelsch beheerst, is hier een figurant en niet meer dan een voor-spek-en-bonenfiguur.

2. Mijn naam is niet Ali B, maar Dik T (D.T.) en ik lijd aan de moeilijkewoordenziekte. Mijn linker- en rechterhersenhelft zijn obees van taal. In dat opzicht leidt dat daar dus niet tot anorexia nervosa, ook wel boulimie geheten. Ik heb een gezonde bloed-hersenbarrière, beslist geen muizen- of garnalen-, maar olifantshersenen, mijn hypofyse is oké (OK), ik heb zielsgelukkig geen hersenaneurysma, nooit een attaque of apoplexie (herseninfarct, CVA, cerebrovasculair accident) gehad. Ook lijd ik niet aan hersenverweking (dementia paralytica, encefalomalacie), maar genoeg hierover, al zijn ook mijn middenhersenen (mesencefalon) in orde!

3. Het spraakcentrum van Broca (brocacentrum, een defect daaraan leidt tot allolalie) leidt ertoe dat mijn geuite woorden u ook bereiken en verrijken, tenzij u aan receptieve afasie, afasie van Wernicke, onvermogen tot verstaan, lijdt. Bij u komen de woorden binnen via oorschelp, gehoorgang en trommelvlies, waarna hamer en aambeeld – als in een echte smidse of smederij – hun werk doen. Ook stijgbeugel, buis van Eustachius (eustachiusbuis), slakkenhuis (cochlea) en gehoorzenuw (een aandoening daaraan kan vertigo of draaiduizeligheid veroorzaken) spelen daarbij een rol. Als ik dus dicteer en tot u zeg: "Maak je niet dik, dun is de mode", dan verstaat u apetrots mijn apentaaltje, ook koeterwaals geheten!

4. Tja, en dan nu de thee. Ik sloeg in mijn T-shirt rechts af naar de fermette annex theetuin op een T-splitsing. Daar trof ik een kongsi van theedieven die een Zuid-Koreaanse chaebol van theeayatollahs wilden rippen. Een van hen sprak als een t-dief, een ander had een splaakgebrek (hij kon de tongpunt-r, de uvulaire r niet goed brouwen) en een derde was afatica. We dronken samen paraguay- (maté) en earlgreythee. Er was ook venkelthee, sleeënthee, peccothee en ceylonthee en ten slotte bergthee (gaultheria). Enfin, maanden later werd die misdaadkliek wel veroordeeld, maar het OM en de officier van justitie vingen bot, want van een (kale) kikker moet je geen veren willen plukken: nudo detrahere vestimenta!
 


donderdag 24 december 2015

0840 Dictee donderdag 24 dec 2015 (1): dictee De dicteenorm anno Domini tweeduizend zestien √

Dictee - dictees [0840]

De dicteenorm anno Domini [A.D.] tweeduizend zestien

1. Nieuw jaar, nieuwe kansen. Maar hoe moeten we bij dictees omgaan met de normatieve bronnen in 2016? Het (leuk verhaal, non-dictee) UvA-HvA-dictee en het GDNT van 2015 (leuk verhaal, volgens dicteenormen echter niet zo geweldig) liggen nog vers in ons geheugen. Vooropgesteld zij, dat een dicteetekst verifieerbaar moet zijn aan de hand van normatieve bronnen. Ik kom erop terug. Ook als een organisatie zo nodig een BN'er of BV'se wil inhuren voor het schrijven van een dictee, laat ze dan toch in vredesnaam de tekst laten controleren door deskundigen! Overigens: ik vind een of twee niet-woordenboekwoorden in een dictee nog wel te pruimen … In Den Haag was er een eenmansjury: dat lijkt me beslist onvoldoende. O ja, onze Annemarie – hoewel gekend (= Vlaams!) voorleesster in Almere – en onze Lieve (niet: vrouwe!), de auteur – zaten daar zeker niet als spellingdeskundigen … Bij de dictees die ik zelf mag opstellen, eis ik altijd overleg vooraf met de voorlezer. Want ook daar heeft men vaak BN'sen of BV'ers op het oog, meestal geen garantie voor een punctueel correcte (in dit geval niet: punctueel-correcte) voorlezing! Mijn adagium: het opstellen van een goede en correcte tekst is de ene helft van het verhaal, het goed voorlezen de andere helft. De normatieve tekstuele bronnen zijn meestal GB en VD, maar welke? Bovendien: 1) GB, 2) VD (gebruikelijk), GB en VD gelijkwaardig (komt ook voor) of 1) VD (staan wel veel lemma's in …), 2) GB (vrij ongebruikelijk), maar ja, elke jury mag zijn eigen regels opstellen natuurlijk.

2. Het Groene Boekje
Dat de versie van 2015 nu de richtlijn is, staat niet ter discussie noch dat ook de onlineversie [online versie] een correcte bron is. De argumentatie daarvoor is dat deze laatste bron voor eenieder vrij toegankelijk is via www.woordenlijst.org. Er is echter een nog weinig vermeld probleem: de enige echte Woordenlijst Nederlandse Taal staat op internet, getuige het voorblad van de papieren versie: … op basis van de Woordenlijst Nederlandse Taal online, in opdracht van de Nederlandse Taalunie samengesteld [uittreksel, RL] door de Commissie Spelling in samenwerking met het Instituut voor Nederlandse Lexicologie. Voor niemand erg, behalve voor dicteeërs. Die kunnen de complete lijst nu gewoonweg niet bekijken. Mijn ambitie gaat net niet ver genoeg om te stellen dat het GB er met name is voor dictees. Toch willen ze 'daar' wel luisteren. Toegezegd is dat er (eind januari 2016) een 'bladerfunctie' komt, waarmee je op een normale manier vanaf een bepaald woord vooruit en (met een later op te leveren product) achteruit kunt bladeren. Enfin, voor mij staat vast, dat de onlineversie van het GB voor dictees de toekomst heeft … NB In 2020 nog steeds niet gerealiseerd.

3. De Dikke Van Dale
Ook hier geen twijfel: VD versie 2015 is daarbij de norm. En de papieren versie is eerder gedrukt dan de onlineversie verscheen, maar nu in de beginfase zullen de verschillen gering zijn … Dat 'laisser faire' in de papieren versie nog zonder koppelteken stond, zal spoedig in de onlineversie bijgewerkt zijn! - laisser-faire. Maar dat probleem zal wel groter worden: de discrepantie tussen 'papier' en 'pc' zal steeds uitdeinen [uitdijnen]  (net als het heelal). De verkoop van de papieren VD in 2015 was beduidend geringer dan die in 2005. Of er in 2025 dus nog weer een nieuwe papieren VD verschijnt, valt m.i. zeer te betwijfelen, maar dat in dat geval 'papier' en 'pc' tegen die tijd verre uiteengegroeid zullen zijn, staat buiten kijf. Ik krijg daar niet bij iedereen de handen voor op elkaar, maar pleit toch voor de elektronische versie als norm (de tegenstanders zullen zeggen, dat niet iedereen daarover beschikt), omdat de verschillen op den duur (zoals begin 2015) enorm worden. Als een dicteeorganisatie aangeeft wanneer de oVD is geraadpleegd, is formeel (bij VD) verifieerbaar of een geclaimde spelling juist was. Want hoewel VD naar buiten toe geen correctielijsten bijhoudt, slaan ze wel alles op in hun bestanden. En het is echt niet zo, dat de oVD elke maand gewijzigd wordt. Slechts om de paar maanden wordt het (nieuwe) – zoals ze dat zelf noemen – 'bestand' online gezet.

4. Doe mij maar 1) GB, 2) VD en beide online!

5. Nabrander: woorden die in diverse versies verschillen of recent gewijzigd zijn, moet je in dictees vermijden!

maandag 21 december 2015

0839 Dictee maandag 21 dec 2015 (1): dictee Ditjes en datjes (79, slot) √

Dictee - dictees [0839]

Ditjes en datjes (79) 

A. Nieuw bij gojim (niet-Jood): VD heeft als mv. gojim en gojims, GB gojiem en gojem.

B. GB en VD: lemma hogereburgerschool, echter GB bij lemma hbs hogere burgerschool. Rara. Taalunie laat weten, dat het hogere burgerschool gaat worden!!! VD blijft het aaneenschrijven.

C. Geen tegenspraak: GB,VD, hdtv (hogedefinitietelevisie). GB zegt dat hd-tv als samenstelling van hd en tv ook mag!

D. Waarom 'ijzeren eeuw' met kleine letters? Het meest directe dicteeantwoord: het staat bij de lemma's 'ijzeren' en 'eeuw' nu eenmaal zo in VD en het komt niet voor in GB. Een vergelijkbaar geval is 'gouden eeuw': dat schrijft GB en VD (bijna) overal met kleine letter. Dit alles is gebaseerd op regel 16K uit de Leidraad van GB: woorden waarmee we tijdperken of historische perioden benoemen, schrijven we met kleine letter. Alleen is VD nog wel zo eigenwijs om onze 'eigen' (dé Nederlandse) Gouden Eeuw (17e eeuw) met hoofdletters te schrijven. Zij vinden daar dus dat de Nederlandse gouden eeuw = de Gouden Eeuw, waarvan akte. Zoals 'het groene hart van Holland' hetzelfde is als 'het Groene Hart' en 'de lage landen bij de zee' hetzelfde is als 'de Lage Landen'.

E. Rats-boem is nu aan elkaar (VD)!  Althans: met streepje.

F. Let op: megila, Megila, megilla, Megilla, megille, Megille! En dat is: …? Kleine letter: het concrete boekwerk, hoofdletter: de inhoud.

G. GDNT - ook volgend items: het GB heeft alleen linkmiegel (uitspraak: 'mie-chuhl'), VD heeft ook wel linkmichel, en dat spreek je net zo uit, in tegenstelling tot wat ik eerst dacht. 2020 GB/VD: allebei de vormen.

H. Met dank aan Rika Ensing: Kikongo komt wél (slechts 1 keer) voor sub lemma in VD: kijk maar eens bij lemma 'chimpansee'!

I. Het verstaan was op het randje: eerst Jerome (zo zou die dan wel heten …), daarna toch het 'heeroom' opgepakt. Verder ging alles gelukkig wel goed. Alleen 'breliaans' (los van de spelling, uitspraak èh) niet opgepakt: in arren moede maar 'breugeliaans' (ook een beetje Vlaams, dus ik was wel bij de les …) opgeschreven, wetend dat het woord veel te lang en dus fout was. Op internet wel 'breliaans', niet in VD. Het woord 'hegeliaans' is niet te vergelijken (immers: sjwa), het meest lijkt er nog op 'rabelaisiaans' (uitspraak 'éh', en met één s). NB orwelliaans, maar Orwell heeft al ll ...
Ik zou voor brelliaans kiezen ...

J. [Censuur …] Bij het voorlezen denk je: ja, côtelette suisse en in het Nederlands kotelet. En wat schrijf je op? Je raadt het al: jazeker, kotelette [censuur …].

K. Bij 'algauw' heb ik me in de war laten brengen door Onze Taal. Die zeggen dat je 'al gauw' moet schrijven, als je 'al snel' bedoelt. Daar stap ik dus nu maar van af en in mijn lijst staat vanaf nu dat je altijd 'algauw' moet schrijven voor 'spoedig'. VD vindt dat eigenlijk ook wel (lemma), maar sub lemma komt dan nog een aantal malen onterecht 'al gauw' voor, waarvan akte en aldaar gemeld!

L. Dit (nummer 79) was de laatste Ditjes en datjes: taalvragen blijven welkom, maar zullen individueel worden beantwoord! Ik ga nu vooral maar eens wat voor mezelf doen in plaats van voor het dicteecircuit …

M. Nabrander ... kennelijk rekende de jury ook 'linkmichel' en 'al gauw' goed: weer 2 fouten minder, hadden ze in Merelbeke geen weet van ...
 
 


zondag 20 december 2015

0838 Dictee zondag 20 dec 2015 (1): dictee Voorronde Woerdens Dictee 2016 √

.

Dictee - dictees [0838]

Voorronde Woerdens Dictee 2016

Voor de oplossingen zie blogpost [0844]

Regels: 1 GB, 2 VD.

A.  Zinnen

In de zes zinnen hieronder zijn sommige [m.i. 17] woorden onjuist gevormd of onjuist gespeld. Onderstreep de woorden die volgens u niet correct zijn. Per woord of woordgroep telt u één fout.

Bijvoorbeeld: Jip en Janneketaal (moet zijn jip-en-janneketaal) rekent u als één fout.
 
1. Totaal verfromfaaid arriveerde de accountmanager in het cafétje waar zijn kompaan hem met een high five begroete.
 
2. Na drie cola-tics zwalkte het topmodel kris-kras over de catwalk, tot zij tenslotte over de ballustrade kukelde.
 
3. Word je een rijverbod opgelegd, dan doet de Rijksoverheid er nog een boete boven op.
 
4. De staatssecretaris is een ideeënloze Jan Doedel met een nijging tot hysterisch overdrijven.
 
5. Bij tijd en wijlen crosst de diskjockey door het dorp om een patat-met te scoren bij de swarmatent. 
 
6. Onder de gelouwerde sporthelden bevinden zich hordelopers, triatlonatleten en een oud-curlingkampioen.

B. Woorden (meerkeuzetoets)
 
Hieronder staan tien (twaalf dus …) woorden of woordgroepen, telkens op drie manieren gespeld. Daarvan is er maar een de juiste. Onderstreep de correct gespelde woorden en woordgroepen.
 
1. mayonaise            majonaise            mayonnaise
2. ten allen tijde       te allen tijde         ten alle tijden
3. papparazzi            paparazzi             paperazzi
4. aktetas                  aktentas                actentas
5. hij bevreide mij    hij bevrijde mij    hij bevrijdde mij
6. nochtans               nochthans            nogthans
7. tv serie                  tv-serie                TV-serie
8. ge-e-maild            geëmaild              geë-maild
9. ter grote van         ter grootte van     ter groten van
10. sifyllis                 sifylis                   syfilis
11. gegoogelt            gegoogled            gegoogeld
12. nichje                 nicheje                 nisheje
 
 

zaterdag 19 december 2015

0837 Dictee zaterdag 19 dec 2015 (3): dictee GDNT 2015 √

Dictee - dictees [0837]

GDNT 2015

Lang leve het heen-en-weer (auteur: Lieve Joris)

1. Ik was een pensionaatsmeisje met een goeiige nonkel die redemptorist was en 's zondags te allen tijde een soutane droeg. In de Congolese brousse praatte hij Kikongo [in VD bij lemma 'chimpansee'] en dronk palmwijn zo zacht als leguanenhuid.

2. Pontificaal gezeten in mijn bomma's fauteuil, onder de Byzantijnse afbeelding van Onze-Lieve-Vrouw van Altijddurende Bijstand [niet in wdb.] in haar karmozijnrode gewaad, een drupje Elixir d'Anvers [eigennaam, niet in wdb] op het ovale bijzettafeltje, liet heeroom tijdens zijn congé sigarenrook de kamer in kringelen.

3. Op mijn tweeëntwintigste verliet ik dit sacrosancte, brelliaanse [op internet, Jacques Brel] universum en verkaste naar Nederland, waar een kotelet een karbonade heette, caoutchouc rubber, een froufrou een pony en een brood niet grijs was maar bruin.

4. In Mokum voelde ik me algauw [GB, VD: spoedig] senang. Ik leerde jij-bakken pareren, linkmiegels [GB, VD, ook linkmichel - beide uitspraak: lihnk-mie-chuhl] vermijden en ervoer mijn expatriatie nooit als een collocatie. Allengs maakte ik kennis met hachee, gruttenpap en krentjebrij, maar ook met saté en spekkoek, en at niet alleen halal maar ook koosjer.

5. 'Wordt mijn dochter daarginds niet te astrant?', weifelde mijn moeder. Ze prefereerde inmiddels dat ik Neerpelts sprak – alles beter dan dat gutturale Hollands. Mijn vader fulmineerde tegen het perfide drugsbeleid van de noorderburen en hun promiscuïteitbevorderende [GB, VD: heel veel aaneen!] seksshops, maar hun eloquentie apprecieerde hij en het Groot Dictee miste hij niet één keer.

6. Jeminee, ben ik na al die jaren verkaasd? Vast en zeker, al val ik geenszins van Scylla in Charybdis wanneer ik – om te spreken met de onlangs verscheiden Drs. P – vice versa heen en weer vaar tussen beide taal- en cultuuroevers.

Finalezinnen: het onderstreepte woord uit elke zin moest worden opgeschreven:   

1. Ze gooide een pot bijna kokende tomaten-groentesoep over zijn broek. 

2. Het is geen of-of- maar een en-enverhaal. 

3. Mijn dag begint met een caffè latte en twee pannenkoeken met spek. 

4. Toen ze trouwde met een F-16-piloot wilde haar vader niet aanwezig zijn op het feest. 

5. Ik krijg hier stilaan een déjà-vugevoel. Komen er nog veel van die moeilijke woorden? 

6. We hebben anderhalf uur gequeued en toen we aan de ingang stonden, ging de roetsjbaan dicht.





0836 Dictee zaterdag 19 dec 2015 (2): dictee Oefendictees GDNT Canvas √

Dictee - dictees [0836]

Oefendictees GDNT Canvas 2015

Sport – maandag 14-12-2015

Van schwalbe tot tackle, van catenaccio tot tikitaka, van futsal tot beachsoccer, voetbaltaal is internationaal. Rugbyers spreken over scrums en touchdowns, wielrenners demarreren en remonteren. Rare woorden allemaal. Dan is elfmetertrap toch simpeler dan penalty of penantie. Om uit te spreken tenminste.

Flora en fauna – dinsdag 15-12-2015

Hebt u er al eens bij stilgestaan hoeveel ongewone dier- en plantennamen het woordenboek vermeldt? De galapagosvink - 2020 (VD, maar GB: galapagosschildpad), de zonnebaars, de quokka (oVD, soort kangoeroe), de klarinetvogel, de dennensnuitkever, kent u ze? Of het kooltje-vuur, de muskaathyacint, de sint-jakobslelie, de tiengebodenplant en de winterakoniet? Ik vermoed van niet.

Geschiedenis – woensdag 16-12-2015

De vroegmiddeleeuwse vorsten kregen het in de ijzeren eeuw zwaar te verduren. Lokale gouwgraven vulden het machtsvacuüm en usurpeerden het gezag. Analfabetisme was wijdverspreid en de bevolking werd gedecimeerd door terugkerende pestepidemieën. Met de Karolingische renaissance bloeide de kunst weer op.

Politiek – donderdag 17-12-2015

Vormen van politiek zijn er à volonté en naar hartenlust: blokkadepolitiek, emopolitiek, façadepolitiek, illusiepolitiek, realpolitik, warmwaterpolitiek en zonneschijnpolitiek. Sommige streven naar consensus na uren debatteren en filibusteren, andere naar polarisering, maar alle zijn overgemediatiseerd en gebaseerd op gememoriseerde oneliners.

Jongerentaal – vrijdag 18-12-2015

Heden ten dage lijken die vermaledijde jongeren niets te hebben beleefd, als ze niet hun wedervaren op hun socialemediapagina's geshared hebben. Of dat van anderen geliket. Languit op hun bed in een onesie reduceren ze hun leven tot een paar emoticons of godbetert emoji's. Zo klinkt de gemiddelde oudemannenpraat vandaag.
 


0835 Dictee zaterdag 19 dec 2015 (1): dictee Voorronde Amersfoort 2016 v

Dictee - dictees [0835]

Voorronde Amersfoorts Dictee 2016 - zoek de (m.i. 31 of 32) fouten

Oplossingen in blogpost [0845]

Festival pret in de keistad

1. Onze bruizende stad organiseert jaarlijks een veelheid aan koncerten, kunstkijk routes, theaterprodukties, eetfesteinen en andere druk bezochte activiteiten (zowel binnens- als buitens huis), waar jong en oud zich één van de vrije week-end dagen te goed kunnen doen aan gezelligheid, excuise lieflafjes en niet te versmade drankjes. Een en ander vindt dan bij voorbeeld plaats in het Plantsoen West, in partikuliere huiskamers, op de Hof of aan de voet van de imposante maria-met-het-kind-verbeeldende Onze-Lieve-Vrouwetoren. De meesten van die festieviteiten gedijen het beste bij zomerse tempareturen en droog weer, want niemand staat bijvoorkeur in de regen met z'n vrienden.

2. Als het kouder wordt, dan zijn er gelukkig genoeg alternatieven voorhanden: zo bied een knusse party-tent, of zelfs een gigantische feestent zoals nu op het Eem-plein te zien is, soelaas. De haeters zorgen daar bij niet alleen voor een gezellig verlichtte ruimte, maar vooral ook voor een behagelijke warmte. En dat is toch uiteindellijk ietswat prettiger dan gebibber in kouelijke sferen.

 
 








dinsdag 15 december 2015

0833 Dictee dinsdag 15 dec 2015 (1): dictee Groot Dictee Haren 2015 √

Dictee - dictees [0833]

Groot Dictee Haren 2015

Charles Dickens, van pauper tot topauteur (auteur: Trees Roose)

1. Van Charles Dickens, de victoriaanse naamgever van deze nostalgische Harense accommodatie, weten maar weinigen dat hij zijn carrière begon als piepjong employeetje van 12 jaar op een schoensmeerfabriek waar hij, zeer choquerend, meer dan tien uur per dag gestrest moest ploeteren.

2. De Dickensfamilie woonde toen in een armeluisbuurt in Engelands hoofdstad, omdat zijn schulden makende en gevangengezette vader ternauwernood het hoofd boven water kon houden – beslist niet van adellijken huize dus.

3. De kleine aan de zuidkust van Groot-Brittannië geboren Charles etiketteerde daar op bijdehante wijze schoenzwartselpotten voor zes shilling per dag in een semi-industrieel complex langs de Theems.

4. Omdat hij later een man bleek van joyeuze smaak en exuberante pakken, op het randje van dandy-zijn, is hij bijwijlen veel tekortgekomen.

5. Hij leerde zichzelf daarom later consciëntieus stenograferen in een chique Londense advocatenpraktijk en werd terzelfder tijd beroemd als feuilletonschrijver in een gerenommeerde Engelse courant.

6. Zijn pauperjeugd was de basis voor Dickens' eerste succesroman, Oliver Twist, waarin hij de larmoyante geschiedenis vertelt van een weeskind in de atmosfeer van ouderwetse interieurs met shantoengmeubelen en in velours geklede hoge heren; het was een wake-upcall voor sociaal-economische strijd.

7. In zijn tenhemelschreiend mooie oeuvre is de prachtig gelay-oute kerstvertelling A Christmas Carol een hoogtepunt; Scrooge is het tijdloze prototype van de snoodaard die met Kerstmis door de kerstgeesten tot inkeer wordt gebracht en de kerstgedachte gaat omarmen, een authentiek Charles Dickenssfeertje dus.

8. Godfried Bomans, een van de meest ad remme éminence(s) grises uit onze jaren zestig, was een pur sang Dickensfan: hij vertaalde The Pickwick Papers en had het ene anekdotetje na het andere over de schepper van types als David Copperfield.

9. Zo zou Dickens, volgens Bomans dan, sloeberige bohemiens hebben ingehuurd die in kille winternachten lawaaiig bibberend onder zijn ijspegelramen moesten rondstrompelen om bij hem, de chroniqueur met een inmiddels ruim traktaat, een knusse wintersfeer te creëren.

10. Sowieso was Charles Dickens, die trouwens op een oude daguerreotypie statig staat afgebeeld met fikse baard en snor, een van de meest gefêteerde schrijvers van zijn tijd – en zeker ook nog van de onze!
 


maandag 14 december 2015

0832 Dictee maandag 14 dec 2015 (1): dictee Groot Dictee Heeze 2015 √

Dictee - dictees [0832]

Heezer dictee der Nederlandse taal 2015 (auteur: Hans de Witte) 

Kunstige landing van een luchtkastelenarchitecte

De dochter 
1. Het even verwende als verwaande rijkeluismeisje leefde in een zelfgecreëerd paradijs alwaar zij verreikende ideeën koesterde over wereldverrijkende activiteiten harerzijds.

2. Het recentste gedachtespinsel van de luchtkastelenarchitecte was koningspinguïns redden.

3. Gedecideerd besloot zij op zeereis te gaan om de niet-vliegende zeevogels, die op de randen van het Antarctisch vasteland de door de klimaatcatastrofe afkalvende gletsjers en ijsschotsen bevolken en die zo ijselijk veel op obers van eertijds gelijken, voor uitsterven te behoeden. 

De vader 
4. Maar omdat tussen droom en daad wetten in de weg staan en praktische bezwaren, met name zoiets triviaals als de vereiste financiën, waartoe haar jongedamestraktement ten enenmale ontoereikend was, moest zij onvermijdelijk bij haar vader te biecht.

5. Papa twijfelde noch weifelde ditmaal: "Ben je belatafeld!" In eloquente razernij gooit hij fiolen van toorn over haar uit.

6. Van vreedzame co-existentie of hun normale tête-à-têteverhouding was geen sprake meer.

7. Haar "Papa, je neemt me niet au sérieux" stond diametraal tegenover zijn perceptie dat zijn prinsesje behept was met ongebreidelde puberfantasieën.

8. "Je bent drieëntwintig," fulmineerde hij, "laat puberteit in een gepavoiseerde mestschuit richting Zuidpool varen en word als de wiedeweerga waanideeëloos volwassen." 

De moeder 
9. Mama's interventie stichtte pais en vree in een Dafne Schippersachtig tempo [beter: dafneschippersachtig - betreft niet de echte]. (vgl. wim-t-schippersgehalte)

10. Zij attendeerde op het evenement Kunstsmullen in hun woonplaats Heeze, waarvoor rondleiders werden gerekruteerd om explicatie te geven bij de kunstwerken.

11. Zo maakte de would-bewereldverbeteraarster kennis met een caleidoscoop aan mensen.

12. Onder hen bevonden zich een douairière met een chihuahua, een in Armani gestoken chiquer dan chic manspersoon met een
sint-bernardshond, getatoeëerde macho's met dreumesen in buggy's et cetera, maar toch vooral veel aardige mensen.


13. Zij selfieden zich tijdens hun wandeling rond Kasteel Heeze bij de kunstwerken, om vervolgens neer te strijken in een tapperij, waar zij zich laafden aan een espresso, cappuccino of latte macchiato, terwijl zij hun selfie appten en daarover acuut werden terugge-e-maild.
 

zondag 13 december 2015

0831 Dictee zondag 13 dec 2015 (1): dictee Groot Dictee Enkhuizen 2015 √

Dictee - dictees [0831]

Groot Dictee Enkhuizen 2015

Het Groots Westfries (West-Fries) Dictee (auteur Gerard Wortel, titel niet op te schrijven,)

1. West-Friesland wordt onmiskenbaar geassocieerd met pittoreske VOC-steden als Hoorn en Enkhuizen en met opzichzelfstaande idyllische lintdorpen, waar agrarische bedrijven hoofdzakelijk wittekool [GB, VD - GB ook wel los] verbouwen, een koolsoort die ten enenmale goed gedijt in een areaal zonder knolvoet, vettekous [niet in wdb., dauwnetel wel], dovenetel en abc-kruid [niet in wdb., ook: parakers, huzarenknoop of champagneblad].

2. Door hun florissante ligging aan het Markermeer en het IJsselmeer ontkomen de West-Friese steden bij tijd en wijle niet aan een invasie van pieremachochels en haringvletten, die zonder enig malheur door gelouterde zeebonken en pikbroeken naar de steiger worden geloodst, waar de varensgasten zich vervolgens pro Deo bezighouden met het breeuwen oftewel kalfaten van de schepen.

3. Hun – met name vrouwelijke – eega's paraderen op doordeweekse avonden zonder enige gêne in hun saffraangele outfit met zonnebril en beatrixkapsel en in veel te nauwe corseletten over de kasseien langs de beschoeiing, terwijl ze als een soort B-actrices in een engelenkoor zongen: "Een pikketanissie gaat er altijd in."

4. Het allesoverheersende gebeier van het carillon overstemt met zijn onverflauwde melodieën het larmoyante gezang van de pseudozangeressen, die dientengevolge onverwijld de [hoort niet bij eigennaam] Drommedaris [eigennaam: met mm!] inschieten om
een-op-een verhaal te halen bij de beiaardier.


5. Dit rechttoe-rechtaangedrag [zeker ook goed, verdient zelfs de voorkeur: rechttoe rechtaan gedrag – GB noemt zoiets een 'verbinding'] manifesteert zich ook tijdens luilak, een feest met de naam van een baliekluiver of dagdief, waarbij de rijzige jeugd met veel bombarie en op niet-aflatende wijze op schelklinkende potten en pannen slaat en zo de nietsvermoedende slapers uit hun remslaap sleurt.

6. Deze oud-Hollandse traditie is karakteristiek voor de nijvere
West-Fries, die geen langslaper duldt, geen dilettant, praalhans of windbuil accepteert, maar die wel de tijd neemt om vanuit zijn maritieme verleden te participeren aan [in] dit Groots Westfries Dictee [eigenlijk ook West-Fries, maar goed gerekend omdat het dictee zo was aangekondigd en aldus als eigennaam kan worden opgevat], dat hij met veel hoerageroep naar alle waarschijnlijkheid als een [fout: is een predicatief bnw.!] appeltje-eitje zal ervaren, waarmee hij de taalfetisjist ontrieft.

 




zaterdag 12 december 2015

0830 Dictee zaterdag 12 dec 2015 (2): dictee Zevenendertig negens √

Dictee - dictees [0830]

Zevenendertig negens

U had van mij nog tegoed de rekenpuzzel. De opgave luidde: is een getal van 37 9's deelbaar door 37? En een getal van 38 9's? En 39?

Essentieel bij dit soort puzzels is, dat je niet gaat navelstaren of neuspeuteren: doe iets. Pak pen en papier, rekenmachine en ga aan de gang …

1. Je zou een rol behangselpapier kunnen nemen en daadwerkelijk aan een staartdeling beginnen. Kan, maar dat zou ik niet doen …

2. Delen heeft met de tafels van vermenigvuldiging te maken. De tafel van 37 luidt: 1 x 37 = 37, 2 x 37 = 74 en 3 x 37 = 111. Aha, als dat weer keer 9 doet, kom je op 999 (drie negens). Houd dat voorlopig maar even in de gaten.

3. Je zou ook met de rekenmachine aan de slag kunnen. Een getal van 37 cijfers past daar niet in, daarom heb ik het getal ook zo groot gemaakt. Maar begin eens heel voorzichtig: 9 gedeeld door 37 is 0, rest 9, 99 gedeeld door 37 = 2 rest 25 en 999 gedeeld door 37 = 27: aha, die deling gaat op! Zie ook punt 1. Voorlopige conclusie: 999 = 9 x 111 = 9 x 3 x 37 = 27 x 37.

4. Toch is die staartdeling nog zo gek niet: begin met een klein stukje: eerst 0 x 37 = 0, van 9 aftrekken geeft 9, 9 bijhalen geeft 99, eraf 2 x 37 = 74, rest 25, 9 bijhalen geeft 259 en waarachtig: 259 : 37 = 7, dus na dat stuk komen we op nul uit. En dat gaat zo verder: 999 999 999 999 etc. gedeeld door 37 geeft aldus 027 027 027 027 etc.

De conclusie is dus, dat als je een 3-voud aan negens hebt, dat de deling dan opgaat en je rest 0 overhoudt.

5. Een getal van 39 negens is dus deelbaar door 37.

6. Nu 37 negens. Dat is een getal van 36 negens x 10 en aan het eind nog een 9. Die 36 (3-voud) negens zijn deelbaar door 37 en als je dat x 10 doet, verandert dat natuurlijk niet. Het enige dat overblijft is de achterste 9: dat is de rest bij de deling. Het gehele getal is dus niet deelbaar door 37!

7. Nu 38 negens. Dat is een getal van 36 (3-voud) negens x 100 en dan nog gevolgd door 99. Die 36 negens zijn deelbaar door 37, dat blijft zo als je dat getal x 100 doet. Als rest blijft over die 99, 2 x 37 = 74 eraf en je houdt 25 als eindrest over.

8. En hoe zit het nu met een getal van 1.234.567.890.987.654.321 (1 triljoen tweehonderdvierendertigduizend vijfhonderdzevenenzestig biljoen achthonderdnegentigduizend negenhonderdzevenentachtig miljoen zeshonderdvierenvijftigduizend driehonderdeenentwintig) negens? Wel, de som van de cijfers van dat getal is 90 (tel maar na), dat is een 3-voud en het betreffende getal is dus ook deelbaar door 37. Die staartdeling kost vele rollen behangselpapier en vele jaren!

9. Een eervolle vermelding voor Edward Vanhove, die de puzzel feilloos oploste!

10. En dan nu toch maar weer overschakelen naar taal en spelling!
 
 


0829 Dictee zaterdag 12 dec 2015 (1): dictee Ditjes en datjes (78) - Amsterdam √

Dictee - dictees [0829]

Ditjes en datjes (78) 

A. In het UvA-HvA-dictee kwam voor 'aloë vera': is dat correct? De wetenschappelijke naam van planten heeft volgens het systeem van Linnaeus (het linneaanse systeem) altijd 2 componenten: het eerste deel (linneon of grote soort, mét hoofdletter, gebruikelijker: geslachtsnaam) en jordanon (of ondersoort met kleine letter, gebruikelijker: soortnaam). In VD honderden voorbeelden zoals (willekeurig) het blauw glidkruid (de huis-tuin-en-keukennaam) dat volgens de wetenschap Scutellaria galericulata heet, en het maarts of welriekend viooltje, dat officieel Viola odorata heet. Nu is het wel het een of het ander: normaal schrijven we plantennamen met een kleine letter, maar als je voor de wetenschappelijke naam kiest, moet je dat ook goed doen! Op het gebied van de aloë (aloë's, aloëetje) vertelt VD ons het volgende: nergens komt zoiets als 'aloë vera' voor (wel andere Latijnse namen als de echte lavendel (Lavandula vera) en de pistacheboom (Pistacia vera). Het kan dus geen
huis-tuin-en-keukennaam zijn, nee het is echt in het Latijn: Aloe vera. Wikipedia bevestigt dit. Bij mijn eerste correctie van Amsterdam had ik wel 'Aloë vera' en dat is dus
écht fout. Overigens: zou je die plant 'Aloe vera' wellicht toch niet mogen vernederlandsen tot 'aloë vera' - OK? Wikipedia en mijn tuincentrum sluiten dat in ieder geval niet helemaal uit …


B. Ook Amsterdam: waarom moet er in 'culinair-fetisjistische clownerieën' een koppelteken? Wel in populairwetenschappelijk is populair een toevoeging aan wetenschappelijk, daarom geen koppelteken, en niet: populair-wetenschappelijk: het zijn geen verwisselbare begrippen, want wetenschappelijk-populair kan hier niet. In het geval van culinair en fetisjistisch bijten de begrippen elkaar, ze staan los van elkaar en zijn verwisselbaar, dus culinair-fetisjistisch(e); immers fetisjistisch-culinair(e) zou ook gekund hebben. Dat alles nog los van het feit dat grammaticaal 'culinair fetisjistische clownerieën' m.i. 'culinaire' zou moeten zijn, vanwege het ontbreken van elke band tussen de twee bnw. zodat culinair dan niet zou slaan op fetisjistische, maar op clownerieën. Misschien ook nog wel een komma dan!

C. En waarom zou ik in multiple-sclerosepatiënten een koppelteken gezet hebben? De vraag is of dit een Nederlandse en/of Engelse drieledige samenstelling is. In dat geval geen koppelteken, anders wel. Sinds Taaladvies mij bevestigd heeft dat shish-kebabtent met een koppelteken moet (geen echt Turks, maar toch maar als zodanig te beschouwen …) zet ik in dit soort gevallen vaker wel dan niet een streepje. Nu is multiple = multipel wel een ingeburgerd woord (vergelijk ook in het Engels (!) multiple choice en multiplechoicetest), net als sclerose, maar multiple sclerose zou ik toch als quasi-Latijn willen betitelen. Vandaar het streepje. Maar ook hier is wellicht enige discussie mogelijk, hoewel de anorexia-nervosapatiënte mij weer behoorlijk sterkt in mijn mening …

D. Het hele verhaal ga ik niet doen. Via via begreep ik wel dat ze in Amsterdam behoorlijk boos op me zijn en dat ik daar ammenooitniet meer mag meedoen aan het dictee. Nou, die boosheid is dan wederzijds: door me ongevraagd (delen van) het dictee toe te sturen, werd mij abrupt de mogelijkheid ontnomen om zelf mee te doen. Wakker lig ik er niet van: er zijn nog zoveel andere (en wel – qua spelling – correcte) dictees, moet je maar denken …
 



donderdag 10 december 2015

0828 Dictee donderdag 10 dec 2015 (6): dictee Column Medische termen (2, vervolg, slot) √

Dictee - dictees [0828]

Column Medische termen (2, vervolg, slot)

1. Ik besluit bij dezen om de lijst wel verder te doen, maar alleen de termen, die heel dicht bij de woordenboeken liggen en zonder veel uitleg (zie internet): 1) co-enzym, 2) cosmeticum, 3) creatinefosfokinase(n) - zekere enzymen, zie 'CPK' in VD), 4) creutzfeldt-jakobsyndroom, 5) cysteus (met cystevorming), 6)
darm-blaasbreuk, 7) di-encefaal (vgl. diëncefalon, VD), 8) debridement (verwijderen van weefsel), 9) disacharidetolerantietest, 10) disjunctiefractuur, 11) dislokeren (VD: verrekken, verzwikken), 12) distensie, 13) dosisaerosol, 14) eczemateus (VD), 15) epidermale groeifactor (los, VD!), 16) epididymectomie (raad maar), 17) evidencebased, 18) extrapiramidaal, 19) extra-uterien (VD), 20) Fallopii salpinx (VD: fallopische buis, baarmoedertrompet), 21) faryngectomie (verwijderen; farynx = keelholte), 22) faryngorinoscopie, 23) fecaaloccultbloedtest, 24) fecesonderzoek en 25) feomelanine.

2. Verder: 26) fluoro-uracil, 27) foetopelvien, 28) fosfodi-esterase, 29) frenicoliënaal, 30) frenulectomie, 31) gere-includeerd, 32) hemorragie (VD), 33) hemorroïden, 34) heup-lendenspier, 35) hyalien (helder, glasachtig – van kraakbeen), 36) hyperurikemie, 37) hypoglykemie [GB ook: c], 38) ileocecaal, 39) iliitis, 40) intralaesiaal, 41) intrapontien, 42) jiroveci (een zeker gist), 43) justitieel-medisch, 44) karyotypering, 45) katabolicum, 46) katheterablatie, 47) kin-tongbeenspier, 48) kippeneiwitallergie, 49) klebsiella(bacterie) en 50) klonisch (klonische kramp = met kort opeenvolgende samentrekkingen)

3. Vervolgens: 51) kompres, 52) korsakovsyndroom, 53) kwasjiorkor (ook j --- > h: aandoening kinderen: eiwitgebrek), 54) labyrintectomie, 55) lagerugpijn, 56) legionellose, 57) lendenspier, 58) leucoderma, 59) lokalisatiegebonden, 60) maag-darm-leverarts (mdl-arts), 61) mee-eter, 62) meningeaal, 63) methotrexaat, 64) mohschirurgie (vergelijk mohsschaal = schaal van Mohs), 65) monoklonaal (gemaakt van eenzelfde kloon), 66) mucopolysacharide, 67) mukeus, 68) multipelepersoonlijkheidsstoornis (MPS, meervoudigepersoonlijkheidsstoornis), 69) murien, 70) myoclonus, 71) myo-epithelioom, 72) myxoedemateus, 73) nevoïde, 74)
obsessieve-compulsieve persoonlijkheidsstoornis (los) en75) oesofaguscarcinoom.

4. Ook nog: 76) oftalmicum, 77) ondersteluchtweginfectie, 78) pediculose, 79) pericranitis, 80) petechiën, 81) piramidebaanlaesie, 82) poliepose, 83) polstendosynoviitis, 84) postcoitumtest, 85) precancereus, 86) pre-eclampsie, 87) prepatellaris, 88) preputiaal, 89) profylactium, 90) prognosticeren, 91) rabdomyosarcoom, 92) ragade, 93) re-insertie, 94) resusantagonisme, 95) reumatoïde, 96) ribbenkast, 97) rinoplastiek, 98) sacro-iliitis, 99) septikemie en 100)
sfeno-etmoïdaal.

5. Ten slotte: 101) sfincterdyssynergie, 102) spier-peesovergang, 103) squameuzecelcarcinoom, 104) streptokokkemie, 105) syncytieel, 106) tandeloos, 107) trombarteriitis, 108) trombolyticum, 109) tumoraffien, 110) twee-eiig, 111) urethritis, 112) varikeus, 113) vesico-ureteraal, 114) viskeus (viscositeit), 115) westnijlvirusinfectie, 116) wiggenbeen en als laatste (117) zuur-base-evenwicht. 

6. Succes ermee!



0827 Dictee donderdag 10 dec 2015 (5): dictee Groot Dictee Rijssen-Holten 2015 √

Dictee - dictees [0827]

Groot Dictee Rijssen-Holten 2015

Moedermaffia (auteur: Margreet Koster)

1. Waar vroeger de klas gezamenlijk “Hatsiekiedee!” riep bij binnenkomst van de jarige met een plateau saucijzenbroodjes, ligt de lat voor schooltraktaties tegenwoordig aanzienlijk hoger. Want het moet gezond, macrobiotisch verantwoord en ook nog eens betaalbaar zijn. Met een eenvoudig fluorescerend komkommertreintje of versierde rock-‘n-rollachtige rijstwafel kom je er niet. Het is bovendien geen peulenschil om de bemoeizucht van betweterige, overbezorgde doelgroepen te pareren. Hoe mooi die verrukkelijke kinderbowl van fairtradeproducten er ook uitziet.

2. Menig schoolhoofd heeft – al vousvoyerend – amechtige pogingen gedaan de traktatiegolf te standaardiseren. Ondanks het daarop volgende gillendekeukenmeidenvertoon vergt de zoektocht in het glutenvrije schap weliswaar enig fingerspitzengefühl. Want om je niet te brouilleren met gestreste kinderen met hyperesthesie of allergieën moet ieder ingrediënt gecheckt worden op glucosestroop of maltodextrine. Een chic pasteitje kippenragout, toch een hype in de jaren 80 (tachtig), doet de jeugdige adolescenten van tegenwoordig steil achteroverslaan. En natuurlijk moet de smaak wel voldoende umami bevatten, om geen flashmob van notoire boeroepers te veroorzaken. Je zou er het heen-en-weer van krijgen in je hoogglanskeuken. 

3. De gemiddelde ouder wordt bijkans horendol [hoorndol] van het uitentreuren destilleren uit alle goedbedoelde adviezen die in groten getale op hem of haar afkomen. Hij of zij wil immers nooit ofte nimmer terechtkomen in het vizier van de zogeheten ‘moedermaffia’: een gremium van beoordelaarsters dat het, niettegenstaande de participatiemaatschappij, zo uitstekend weet.

4. Maar hoeveel trubbels bezorgen hennepzaad, tarwegras en
Zuid-Amerikaanse açaibessen de doorsnee geëquipeerde plusmama die 's avonds in haar onesie nog een flinke medoc drinkt op de goede afloop? Dergelijke abominabele hoofdbrekens bezorgen haar en haar jeremiërende eega nu niet bepaald het zwitserlevengevoel. Het geheel dreigt cabareteske vormen aan te nemen.


5. Misschien is een knäckebrödje met hüttenkäse voorzien van een asymmetrisch gesneden partje mandarijn en een virtuoos toefje alfalfa, de ideale en verantwoorde traktatie. Maar dit goedje werkt speekselbevorderend en chlorofyl geeft de blaadjes een ongelofelijk groen kleurtje, doch werkt laxerend en desodoriserend, zo lazen we onlangs in De Telegraaf. Is het apekool? Vind nog maar eens je weg in dit rariteitenkabinet van mogelijkheden.

6. De éminence(s) grises onder ons zouden zeggen: “Een sinaasappel is ook lekker.”
 




0826 Dictee donderdag 10 dec 2015 (4): dictee Rijssen-Holten Jeugd 2015 √

Dictee - dictees [0826]

Jeugddictee Rijssen-Holten 2015

Digibeten (auteur: Margreet Koster)

1. Tegenwoordig kunnen we geen dag meer zonder internet, social media en andere digitale zaken. En sms’te je vroeger gewoon wat je wilde zeggen, tegenwoordig storten pubers een verzameling ondefinieerbare afkortingen uit over hun ouders, die zij smalend als digibeten omschrijven.

2. Ook de ‘verengelsing’ oftewel het ‘Dunglish’ speelt ons parten. Heb je jouw vader weleens horen roepen dat je niet mag tweeten als er visite is? En dan je moeder. Ze is bepaald geen sufferd en appt en snapchat er flink op los. Dat is best handig, wanneer de conciërge bedenkelijk vraagt of je ouders akkoord gaan met de video-opname van jullie nieuwste vlog.

3. In al je bescheidenheid zit je, net als je vrienden, gewoon in de puberteit en daarvoor moet je je smartphone veelvuldig gebruiken. Maar het blijft lastig om een duckfaceselfie te maken terwijl je bij de frietchinees zit te wachten.

4. Ook die aanvankelijk charmante rechercheur kon jouw belgedrag in de stationshal niet echt waarderen en leidde je naar de vooroorlogse verhoorkamer. De man noteerde motorisch jouw gegevens terwijl je gedwee je excuses aanbood. Bij het schijnsel van het stoffige waxinelichtje hoopte je vurig dat je bagage intact bleef.

5. Je had immers zo-even nog snel een flesje oldskool eau de cologne ingepakt voor je oma. Die beloning heeft ze zeker verdiend. Want sinds afgelopen zaterdag kan jouw grootmoeder – dankzij je nerdy neefje – skypen met de hele wereld.

6. Dat cadeautje levert je ongetwijfeld een heerlijk bord hachee of goulash op, zoals alleen zij dat kan bereiden, met courgette en paté. En daarvoor heeft ze geen 24Kitchen of Facebook nodig. 
 


0825 Dictee donderdag 10 dec 2015 (3): dictee Ditjes en datjes (77) √

Dictee - dictees [0825]

Ditjes en datjes (77) 

A. VD nu: (een glas) beerenburg, GB beerenburger en berenburger.

B. Overal, nu ook bij V.D.M.: verbi divini minister.

C. VD heeft consanguïen, GB consanguien. Vanwege bij beide de uitspraak [gwie, niet guu-wie] lijkt me het laatste juist, het eerste niet. Zie ook verderop. 2020 OK.

D. De Taalunie bevestigt dat, VD laat weten, dat deze wijziging te laat was voor opname in papieren VD. Wordt meegenomen bij volgende herziening oVD!

E. De hvm-ziekte is de hand-, voet- en mondziekte, veroorzaakt door het coxsackievirus. Afkorting verzonnen door RL.

F. Een bijna-ongeluk is een net-nietongeluk.

G. VD heeft CVS (chronischevermoeidheidssyndroom), maar GB
cvs-patiënt (lijkt juist). Trouwens wel ME-patiënt = myalgische encefalomyelitis.

H. Vraag: leiding gevend of leidinggevend? Het laatste is juist. GB heeft het hele scala bij ww. 'leidinggeven' dus tegenwoordig deelwoord = bijvoeglijk naamwoord = 'leidinggevend'. VD heeft wel bnw. 'leidinggevend', maar (op slechts 1 plaats sub lemma) 'leiding geven' (lemma: leiding). Dat zal dus wel aangepast (moeten) worden. Is verdwenen!

I. Vraag: "Bezoekt Borsele!" of "Bezoek Borsele!"? Het laatste: gebiedende wijs krijgt bij één of meer personen altijd de enkelvoudsvorm (loop allen naar de pomp), behalve in enkele staande archaïsche vormen als 'bezint eer ge begint'.

J. Een leuke (naar Ruggespraak van Onze Taal gestuurd) uit de PZC van heden (9 december): Van Gaal wacht zware tijden. Moet natuurlijk 'wachten' zijn!

K. (Overgenomen uit het commentaar op het dictee:) In het
UvA-HvA-dictee kwam 'güira' voor. Daarover het volgende: het woord is te vinden op internet – maar dat is nu juist bij dictees een absoluut verwerpelijke spellingsbron! Een güira (internet) is net als de güiro (zo geschreven volgens internet!) een cilindervormig muziekinstrument, maar dan gemaakt van metaal en wordt bespeeld met een schraper in de vorm van een vork. De güira wordt gebruikt in de Dominicaanse merengue en bachata (beide in woordenboeken - bachata in VD - wiki] en dansen, op internet ten onrechte met hoofdletters) uit de Dominicaanse Republiek. Nu wil het geval dat Van Dale wel guiro kent (zonder trema, dus zou ik ook 'guira' schrijven). Als uitspraak wordt onder andere 'gwie-roo' gegeven. Dat brengt me in de woordenboeken op consanguien en consanguiniteit. Je zou bij deze woorden wellicht aan klinkerbotsing tussen de u en de i denken, maar wegens de uitspraak van dit van oorsprong uitheemse woord 'gwie' en niet 'guu-wie' komt er toch geen trema (op de i dan!). Zelfs met de woordenboeken in de hand blijft het moeilijk: Het Groene Boekje schrijft beide woorden correct, Van Dale heeft wel consanguiniteit, maar consanguïen ten onrechte (nog - 2020 aangepast!) met een trema. Desgevraagd deelde VD mee, dat deze wijziging bij GB hen te laat bereikt had, waardoor deze niet meer kon worden meegenomen bij de nieuwe papieren VD. Ze beloven dat in de eerstvolgende update van de online-VD dit wel zal worden meegenomen [2020 OK]. Enne … dit is dan nog maar één woord uit het rijtje van het UvA-HvA-dictee, wel het hardnekkigste overigens!

 


0824 Dictee donderdag 10 dec 2015 (2): dictee UvA-HvA-dictee 2015 zoals werkelijk gehouden, ter vergelijking √

Dictee - dictees [0824]

Ter vergelijking.

Zie ook blogpost [0822] voor een gefatsoeneerde versie.

UvA-HvA-dictee 2015 zoals het werkelijk gehouden werd …


Culinair-fetisjistische clownerieën (auteur: Mano Bouzamour)

[met de rode spellingen ben ik het niet eens – RL]
[correcte spelling in groen]

1. De twee hautain geklede juffrouwen expedieerden via WhatsApp
huilen-van-het-lachenemoji's terwijl zij op een Piaggioreespleetje (waarvan de clignoteurs aanstonden) in alle lucullische lasciviteit door het Vondelpark manoeuvreerden tussen een geïmproviseerde
jeu-de-boulesbaan, pencak-silatbeoefenaars en multiple(-)sclerosepatiënten die een tai-chicursus volgden.


2. Bestemming: de Pieter Corneliszoon Hooftstraat waar 's lands frêle, gesofisticeerde chickies zich als geroutineerde collectioneurs, snuffelend als chihuahua's, vergapen aan de exquisiete collecties van modehuizen als: Ermenegildo Zegna, Dolce&Gabbana en Hermès.


3. En niet te vergeten: de limited edition accessoires
[gelimiteerde-editieaccessoires] van Roberto Botticelli; diens jasseronkettinkjes (J) zijn ontegenzeggelijk collector's items. Clientèle van de bonnetterieën: van 2pac minnende [2Pac-minnende], pernicieuze kut-Marokkanen met een apocrief arsenaal aan AK-47-geweren tot fiducieloze conjunctuurconnaisseurs van De Nederlandsche Bank.

4. Terwijl de vrouwen nipten aan een verrukkelijke caipirinha na deze obligatoire besognes, schuifelde er langs de terrassen in de Cornelis Schuytstraat een stel musici, pieus als monniken, met een scala aan achenebbisje muziekinstrumenten: de contrabassarrussofoons, de güira's [guira's], de bouzouki's en de darboeka's.


5. Nadat de dames het recital hadden gedeballoteerd, verordonneerden zij onmiddellijk de sanguinisch lijkende cafébediende met peper-en-zoutkleurig haar (waarschijnlijk een Antilliaan of Curaçaoënaar). Hij femelde: "Ik recommandeer te allen tijde de gevogelteconsommé, gevolgd door het nalolokamtandslijmvisje met shiitakesaus, rodezeeanemoonvis en coquilles Saint-Jacques."


6. Na een stilte rassureerde de naar Aloe vera [
aloë vera] geurende garçon solemneel terwijl hij met een crème-brûléebrander een Marlborootje aanstak: "Of willen jullie een saotosoepje?"

7. Van dit soort culinair-fetisjistische clownerieën moesten de schonen vomeren.
 

8. De lul-de-behanger kon fluiten naar een douceurtje.