2616 Dictee donderdag 03-03-2022 (1) dictee – Dictee van de dag (501)

Dictee – dictees [2616]

Vragen en opmerkingen: leentfaarrein@gmail.com

Oefendictee OUD 356, geheel herzien naar situatie 2022

Dictee van de dag (501)

0. Waarschuwing: sommige zoekacties die wel lukten in de elektronische Van Dale (eVD) – zoals bijv. '??em*' met twee vraagtekens (jokers) aan het begin – lukken niet in de online-Van Dale (oVD – sinds 2015)! Je mag maar – los van elkaar – maximaal! 2 jokertekens gebruiken (*, ?, – * en *, ? en ?, * en ?, ? en *: een vraagteken staat voor één teken, een ster voor een willekeurig aantal tekens – ook nul!).

1. Een nugger is een niet-uitkeringsgerechtigde werkzoekende. In dat non-paper (geen officiële status) worden nonouders [nu of nooit, letterwoord] beschreven. De no-nonsensenerds draaiden non-stop muziek (non-stopmuziek – znw.). Hij is een notoire herrieschopper. Het NR, het Nederlands record, werd verpletterd, maar het wr, het wereldrecord, bleef in stand. De genukete [gecrasht door malware] computer gaf de geest. Een [letters] vier-tweestand kun je ook als [cijfers] 4-2-stand noteren. De zero tolerance is de nultolerantie. Dat leidt tot een zerotolerance- of nultolerantiebeleid. Nubuckleer is bewerkt kalfs- of rundleer. Noord- en zuidtij (net zoiets als de Golfstroom) veroorzaken ons getijdenverschijnsel. De noordse volken komen uit het hoge Noorden van Europa [zeg maar: Hoge Noorden]. De nooit geziene gast was tevens niet gezien. De afkorting van noorderbreedte is NB, die van nota bene N.B. Het
NOS Journaal (eigennaam; ook wel: NOS-journaal – wdb.) werd vanuit een NOS-studio uitgezonden. Dronken Noormannen ook al noormannen [glas bier met borrel – waren het dus dronken Noormannen?]? De Noord-Zuidambtenaar ging niet over de
noord-zuidverbinding, zo bleek.

2. Hij wikkelde de afgedankte nymphe du pavé [straathoer] in een nylon regenjas [nylonregenjas] en flikkerde haar in het nymfaeum [archeologie: fontein]; een nymfale [dagvlinder] schrok daarbij op. Je moest je de nieges [zeer] schamen. Voor nigromantie [zwarte magie] moet je bij de heksen zijn. Een Savooiaard komt uit Savoie en eet savooi(e)kool. Ook toegeven dat je communist of moslim bent, is een vorm van coming-out. De man met de O-benen zong eind december de 7 prachtige o-antifonen in de oasestad. Hij hield van oarsen [oor-suhn], boordroeien. Het uit het Frans stammende 'obligeant' [zj] komt maar gedeeltelijk overeen met het Italiaanse 'obbligato'. Dat laatste is namelijk een muziekterm, net als obliquus [kwuhs] [traps- of sprongsgewijze voortschrijding van een partij]. Gooit Charon de obolen die hij krijgt voor het overzetten over de Styx naar het schimmenrijk, allemaal in een obuskrater [veroorzaakt door een granaat]? Ochot [och god, och gut], alweer zo'n querulant! Het ochèma is een astraallichaam. Ocharm(en) (ocharme), het is weer zover! Is het zo ver naar Paradiso [Amsterdam]?

3. Voor de langue d'oïl [middeleeuwen, basis voor het moderne Frans] is de Loire de ondergrens. De langue d'oc (het Occitaans) spreken ze in Occitanië [beneden de Loire]. Het Occidental is trouwens een kunstmatige taal. Spreken ze die in het Avondland, de Occident? Waar de zon ondergaat, is de occident. Obstetrie is verloskunde. Is 'naastenliefde' een obsoleet [verouderd] begrip? Een ocarina is een muziekinstrument in de vorm van een gansje. De oboe [oo-boo-wee] d'amore (2 meervouden! – oboe d'amores/'s) is een soort van hobo. Hij leed aan het oedipuscomplex [aantrekking zoon tot moeder] (nee, geen elektracomplex! – aantrekking dochter tot vader) en had ook nog oedemateuze [waterzuchtig] zwellingen. De oebie wordt ook wel als yamswortel aangeduid. De afkorting o.d.t. – u raadde het al – betekent 'onder de toonbank'. De Odyssee is het heldendicht van Homerus over de lotgevallen en omzwervingen van Odysseus op zijn terugtocht van Troje naar Ithaca. Kunnen vrijmetselaren lid zijn van de Odd Fellows? Zij bakten ons een poets, ze speelden op de oeds [zekere luit].

4. Odieus [onuitstaanbaar, ergerlijk] toch, dat er op oculi (4e zondag voor Pasen, zondag oculi, oculizondag) geoculeerd, geënt, mag worden? Is 'oeioeimachine' [hoeihoutje, hoeistokje, met ribbels] een geval van klinkerbotsing? Nee. De oersted [symbool: Oe] is een
niet-SI-eenheid van magnetische veldsterkte. Oerdom en oer-Hollands om op het Oergermaans en het Oerfenicisch [ook: oe] zo af te geven! Een Oezbekistaan komt uit Oezbekistan. Esofagitis is slokdarmontsteking (aan de oesophagus dus). Zoek je een olie- en azijnfles of een olie-en-azijnstel? Waarin verschillen de of-of- en de
en-engeneratie [ook: of/of-generatie en en/en-generatie]? Hou op, je ohaat! Het ogam is het Oudiers alfabet. Er was een oioplaats [onderzoeker in opleiding; letterwoord – uitspraak: oo-joo] voor
okapi-jongenonderzoek. Oh la la (olala), is me dat schrikken! De oi is een uit de punk voortgekomen muziekstijl van de skinheads. Olieproducenten zijn olieproducerende landen: landen die olie produceren. Een aftelrijmpje luidt: ollekebolleke, rubisolleke, ollekebolleke knol. De olla podrida is een eenpansgerecht. Oloisiketi's zijn Surinaamse halskettingen.

5. Een off-the-roadmotor (VD ook: offroadmotor) rijdt meestal off the road. Een on-dit [gerucht] zegt dat de omphalos [navelsteen] in de dagen van olim een gewild product was. We zoeken op '?em': DEM (Duitse mark, niet te verwarren met de markka van Finland – FIM!), de historische REM (Reclame-exploitatiemaatschappij), aan de laatste mem (borst) liggen (tekortkomen), sem (geen meervoud, of sim – idem: de eetbare zaden (boontjes) van een vlinderbloemige slingerplant), Sem (oudste van de drie zonen van Noach en naamgever van de Semieten), wem (verbreed uiteinde van een ankerarm) en Z.Em. (Zijne Eminentie).

6. Vervolgens zoeken we op '??em': er komt nog een lelijk itempje bij (een onaangenaam bijvoegsel of aanhangsel), krem (algemene naam voor de valkvogels) en groot slem (maken). De volgende zoekactie betreft '???em': desem (zuurdeeg), eodem (aldaar), eodem die (op dezelfde dag), golem (joodse sagenfiguur), harem, jajem (jenever), majem (water), modem (van modulator-demodulator), de brom- en de waternozem, poëem (ironische aanduiding van een gedicht), ponem en porem (gezicht), lou rojem (daar is geen kijk op), vadem (vaam: lengte- en inhoudsmaat), een V-riem, vroem (geluid van een automotor), yquem (een witte bordeauxwijn) en zweem (schijntje, vleugje). De volgende zoekactie betreft '?um': cum (van 'cum laude': een cum halen, een cummetje krijgen), hij is niet van zijn hum te krijgen, in een mum van tijd en YUM (Joegoslavische dinar). Ahum, ik ben toch zeker wel in beeld?

7. Zoeken op '??um' geeft: drum(stel), neum [nuim] (naam voor de tekens waarmee de gregoriaanse melodie in de handschriften werd genoteerd), saum (een van de vijf zuilen van de islam, te weten de vasten) en slum (hij groeide op in de slums van Bombay). Met '???um' vinden we: actum (gedaan, actum et supra: gedaan als boven – op dezelfde datum), begum (Indiase titel voor koningin of dame van aanzien), het bonum (het goede), fatum (lot, noodlot), fixum (vastgesteld bedrag), ileum (kronkeldarm), hilum (hilus: zaadnavel), in de lorum zijn (van 'delirium'), het lutum (kleine gronddeeltjes), mokum en mediene (stad en platteland), het odium [het hatelijke van iets] – van chic en oude adel, novum (nieuw feit), oleum (olie of rokend zwavelzuur), 'opium' ('van het volk' is de godsdienst), otium (ledigheid, rust), scrum (bij rugby), sebum (huidsmeer), sedum (vetkruid), een pre-immuun serum en ureum (pisstof).

8. De ciborie [ciborium – gouden kelk] is met een wit velum [kleed] bedekt. Verum is het ware (ook tegenover de placebo). Verum, bonum, pulchrum betekent 'het ware, het goede, het schone'. Op (in) een pas kun je een visum hebben. Een visum repertum is een schriftelijk verslag, met name van een lijkschouwing. Een vergadering kan een votum van vertrouwen of wantrouwen uitspreken. Zoeken op '*new*' (woordvormen) geeft benzinewet en guillotinewerker, maar ook: bourgognewijn, breaking news, hot news, new age [holistisch – integratie verstand en gevoel], newage-cd, newageboek, newbie (of noob – nieuweling op internet), newcomer [nieuwkomer], New Deal [sociaal-economische beleid van president F.D. Roosevelt voor 1933 en volgende jaren], new look [Christian Dior – mode, ook: politiek], newspeak [nieuwspraak, versluierende taal van politici], de newton [N – eenheid van kracht in het SI-stelsel], new wave [muziek], one(wo)manshow, Meester Pennewip [de onderwijzer uit Multatuli's Woutertje Pieterse, het prototype van de schoolfrik], reneweren (gewestelijk: ruïneren, ook: verrinneweren), rhônewijn, stonewashed spijkerstof, vigognewol (pacowol), winter- en zomerzonnewende en zonnewagen (mythologie: van de zonnegod). Grijzezonewapen en het (de!) marinewezen noemen we niet. De Knickerbockers in New York droegen knickerbockers [wijde kniebroek].

9. Nadat we met het laatste zoekcriterium ook binnen artikelen hebben gezocht, is het voorlopig weer genoeg; de oogst: dyne (eenheid van kracht – komt de newton – N – in voor!)), Dow-Jonesindex, dory (open roeiboot voor Newfoundlanders), cystografie (onderzoekt blaas en urinewegen), côtes du Rhône en châteauneuf-du-pape (rhônewijnen), chambertin, pommard en meursault (bourgognewijnen), de afkoelingswet van Newton, gnomon (zonnewijzer), newtonmeter (Nm, de joule, J), sterren- en zonnewind, het snorrende spinnewiel, geen besje bleef achter het spinnewiel, tempus fugit (de tijd vliegt), typewerk (typwerk) is tikwerk, een twijnwiel is ook een spinnewiel, Wall Street en het Vrijheidsbeeld in New York, yellow press (Engelstalige sensatiebladen), zodiak (dierenriem, zonneweg – zodiac = rubberboot), zonnecel, zonne-eest (droogtoestel), zonnestilstand (solstitium, zonnekeer, zonnewende) en zonwering (jaloezie, store).

10. Damspelers doen om en om een zet. Omineus is veelzeggend of een (boos) voorteken (omen) inhoudend. Het Olympisch Comité kwam zelf kijken op de olympische wildwaterbaan. Op de Olympus heersten de Olympische goden. Om de hete brij en de waarheid kun je heen draaien. Als je onder dak gebracht wordt, heb je onderdak. Met de schaatsen eenmaal ondergedaan, wilde hij niet voor de
collega-schaatsers onderdoen.

 

 

2615 Dictee woensdag 02-03-2022 (1) dictee – Dictee van de dag (500)

Dictee – dictees [2615]

Vragen en opmerkingen: leentfaarrein@gmail.com

Oefendictee OUD 357, geheel herzien naar situatie 2022

Dictee van de dag (500)

1. Onderscheidenlijk staat voor respectievelijk. Dat onderzetten van polders in Zeeuws-Vlaanderen, daar moesten we nu maar eens een streep onder zetten. Laten we liever bij andere kwesties onze schouders eronder zetten. Een one-issuepartij [one issue] kan het best oneliners gebruiken. Oneirologie is droomuitlegkunde. De onenightstand was één grote oneman- en onewomanshow. De martelgang was één grote oneirodynie [nachtmerrie – geen daghit]. Past de burgerlijke gemeente ook nu weer een oneraverzwaring [lasten] toe? Floxen zijn vlambloemen of herfstseringen. De one- en twostep zijn dansen (maar de 2 step een muziekstijl). Iets illusoirs [denkbeeldig] is nog niet onoorbaar [onfatsoen(de)lijk]. De kreet 'ons kent ons' ligt aan de basis van ons-kent-onscircuitjes. 'Tiktak' en 'koekoek' zijn onomatopeeën [klanknabootsers]. Een onomasticon (naamboek) is een lijst van persoonsnamen. Het verfoeide wallingantisme [verfransing van België; autonoom Wallonië] is
on-Groot-Nederlands. Het is ontiegelijk [e verplicht] dom (reuzedom) om ontactisch te opereren.

2. Een voorbeeld van een onlineservice [online service] is, dat bij een online woordenlijst [onlinewoordenlijst] een onlinehandleiding [online handleiding] behoort. Ongebreideld onetouchvoetbal is zinnenstrelend. Een ongle-bleu is een cultuursnob. Die ongelovige thomas, die onnozelaar, wilde er niet aan dat onnozele-kinderendag ook een aanduiding is van Onnozele-Kinderen. Het ontraden plan is ontegenzeg(ge)lijk ontzag(ge)lijk [GB, ook] interessant, maar het werd onverbiddelijk van tafel geveegd. De papieren konden onverrichter zake in de prullenbak. Wat moet ik in vredesnaam met onzevrouwemelkkruid [longkruid], het (onze)lieveheersbeestje [kapoentje, lievevrouwebeestje, pi(e)mpampoentje, engeltje, piepauw] en onzelievevrouwemantel [niet meer in VD; vrouwenmantel = roosachtige plant]? In de Onze-Lieve-Vrouwekerk werd
Onze-Lieve-Vrouwe-Tenhemelopneming gevierd en het Onzevader [naam gebed] voor Onze-Lieve-Heer gebeden. Als je over de onyxis [dwangnagel, nij(d)nagel] heen keek, zag je de onyxen steen in haar ring. Iets dat onwelvoeglijk (zonder 'ge') is, is meestal ook onwelgevallig (met 'ge').

3. De winkelier ontwaarde de ontwaarde cadeaucheque, die hij eerder zelf ontwaardde. Oöcyt (vrouwelijke gametocyt) en oögamie (geslachtelijke voortplanting) zijn van nature Griekse woorden. In een oorlogswinter realiseer je je dat het oorlogszuchtige en oorlogvoerende (belligerente) landen zijn, die oorlog voeren. Je hoeft niet in Oostinje te wonen om Oost-Indisch doof te zijn! De Oost-Goten kon je vinden tot aan de rivier de Don. Hij was een oorkondekenner pur sang. Ik ben alweer aan het werk. Hoe zat dat ook alweer? Eskimoteren is bij het wildwatervaren omslaan en met kano en al weer terugdraaien. Is de deur opendoen een vorm van opendeurpolitiek [open deur]? Ook bij een opéra comique heb je een operaorkest nodig. Hij kon de trap niet meer op lopen, omdat hij een ziekte had opgelopen. Zijn informele opkontje was een enorme stimulans voor mij. Hij stond in zijn blote kont, daar moest ik wel kond van doen.

4. Bij het opkomen kon ze er niet op komen: gaat de zon in het westen of in het oosten opkomen? Een ophicleïde is een koperen blaasinstrument, het eufonium is dat ook. De ophanden zijnde kampioenen werden op handen gedragen. De brief werd naar Lutjebroek opgestuurd, het schip werd de oceaan op gestuurd. Sodemieter toch op met je sodomie [mens en dier]! Je kunt erop staan dat je het terugkrijgt. Opgestaan, plaats vergaan! Het opgestoken onweer verduisterde haar opgestoken haar. Je kunt er donder op zeggen, dat hij zijn krant gaat opzeggen. De kinderen moesten de tafel van drie opzeggen. Dat is niet een opzichzelfstaand feit. 'Delfts orakel' is een epitheton van Hugo de Groot, maar die kon zich niet meten met het pythisch orakel (denk ook aan de Pythische Spelen), het orakel van Delphi. De Loevesteinse factie was een staatsgezinde partij; die stond tegenover de orangisten.

5. De or's van beide bedrijven waren het eens. De oranje-blanje-bleue prinsenvlag was de vlag in de kleuren van de Prins van Oranje. Het Oranje-elftal maakt er geen gebruik van. Orchitis [teelbalontsteking] kun je niet met orchissen [standelkruid] behandelen. Een wereldgeestelijke is een seculier, een ordegeestelijke dient in een klooster. Bestaat er een organismeleer? Verwar vooral niet de
Oriënt-Express en de Trans-Europa-expres. De orfische mysteriën gaan over Orpheus. Oreïd is kunstgoud. Een orleaniste was een aanhangster van het vorstenhuis van Orléans in Frankrijk tijdens de restauratie. Hoe hou je osteoblasten [vormen nieuw beenweefsel] en -clasten [breken beenweefsel af] uit elkaar (al maken die geen ruzie)?

6. Ze aten ossobuco [Italiaans gerecht]. Een oryx is een paardantilope. Ornithose (ornithosis) is de papegaaienziekte. De orpheusgrasmus is een zangvogel uit de familie van zangers uit de Oude Wereld. De ornithologe was niet op zoek naar orka's, die de orkaan overleefd hebben. De orthodox-joodse groep bediende zich van het
Joods-Nederlands. De ot-en-sienkleding herinnerde me eraan dat ik op zolder nog een origineel Ot en Sienboekje had liggen. Ottelenojeheine, wat een kanjer! Geef nog maar een pul oud bruin. Hij had een otorragie, een oorbloeding. De oud-ambtenaar beschreef in het Oudantwerps oudbakken oud-Antwerpse gebruiksvoorwerpen. Ouden van dagen bezigen soms een onnavolgbare
ouden-van-dagenbrabbeltaaltje. Al regent het oude wijven (met klompen), we blijven oudewijvenkoek [snijkoek met anijs, ook: oud wijf] eten. Wat oudpapierophalers doen, is oud papier ophalen.

7. Wat oud-Keltisch is, is geen taal, wat Oudkeltisch is, is dat wel. Een oud-raad was een gewezen lid van de Raad van Indië. Was hij nu oudkatholiek of vrij-katholiek? Een ouistiti is een penseelaapje. In het (de) Oval Office stond het ovale tafeltje. De president tekende er eerst één, later meerdere ovalen op. De onderscheiding werd hem
outre-tombe (postuum) toegekend. Die redeneertrant out of the blue [plotseling, onverwacht] is behoorlijk out of the box [buiten de geijkte denkkaders]. Wedden om 20 ouguiya [Mauritanië – MRU], dat die truc met het ouijabord volkomen gefaket [doen alsof] is? Oxim wordt tegen gifgas gebruikt. Zuur, maar de golden goal was een owngoal. Hij overrulede mijn bestelling en nam toch een over-'t-ij-kijkertje. Hij was overnight [zomaar ineens] de brug overgereden en had bijna een fietser overreden. Is het begrip 'Overrijns' hetzelfde voor de Neder- en de Boven-Rijn? Ovistes [aanhangster ovisme: menselijke vrucht is al in miniatuurvorm aanwezig in de eicel] worden tegenwoordig naar de overzeese gebiedsdelen verbannen.

8. Houdt de paardenbloemregel in dat je vruchtbare paardenvijgen met paard-en-kar [paard-en-wagen] moet vervoeren en dat je het verschuldigde bedrag in pa'anga's in Tonga [TOP] moet betalen? Op de Paasheuvel werd niet, op een paasheuvel wordt wel een paasvuur ontstoken. Op Paaseiland vind je de moais, tot negen en een halve (negenenhalve) meter hoge beelden. Dementerenden worden soms opgeborgen in paazen [psychiatrische afdeling algemeen ziekenhuis]. We hebben gisteren gepaintballd. Een pailow [paaj-loo] is een monumentale Chinese stenen toegangspoort. De een droeg een paillettenpakje en de ander een paille [strogeel] japon, maar samen dronken ze paillet (blekerd, clairet, rode wijn – clairette = witte wijn). Het was een echte pageturner [spannend boek]: bij het pagina-einde diende zich het paellamysterie aan. Als olifanten, nijlpaarden en rinocerossen niet pachyderm [dikhuidig] zijn, weet ik het ook niet meer. Ben je dat overigens ook, als je figuurlijk een dikke huid hebt? Padoek is hout uit West-Afrika. Een paddock [het publiek mag daar bij de paarden] vind je bij een renbaan.

9. Padisjah is de titel van de sultan van het Ottomaanse Rijk. Padding is schoudervulling. Wat moet een pabostudent nou met een packagedeal [samenhangende zaken inenen geregeld] over onder meer een paddennest? Pacotille [eigen goederen] mocht de kapitein vrachtvrij meenemen. De term 'painted veil' [gekleurde, bonte sluier] danken we aan Somerset Maugham. Is 'pais en vree' versteend of mag je ook peis (GB) schrijven? RL: nee. Geef dat drankorgel nog maar een paitje [jenever], of wil hij pale ale [lichte ale (Engelse biersoort)]? 'Pajottenland' komt niet van 'pajot' [soldaat], maar van 'paille' [= stro]. Pakfong is nieuwzilver, pakoelie is geelharthout. De dief nam pakweg(!) de halve winkel mee. De paksoibereiding [Chinese bladgroente] was haar pakkie-an, net als het berijden van het paard. De truck vervoerde pallets met schilderspaletten. Een palissadeheuvel is een grafheuvel. Omschrijf preciezerig het verschil tussen palilalie en echolalie. [Dat is er niet; herhaling van de eigen woorden]. De Palestijnen speelden palestrijnse muziek (genoemd naar Da Palestrina). Men droeg de paladijn [o.a. paleiswacht Karel de Grote] in een palankijn [draagstoel] ter palaestra [sportveld].

10. Het Pali is een heilige taal bij de boeddhisten in Zuidoost-Azië. Hij droeg een houten paletotje [korte overjas, houten paletot = doodskist] op weg naar het houtenjassenpark [begraafplaats]. Ik bewonder de palladiaanse [Palladio 1508-1580] bouwstijl. Dokter, niet alle lichaamsdelen zijn vrij palpabel [tastbaar]! Een panettone is een Italiaans kerstbrood. In het Panamakanaal kun je beter een panama [hoed] dragen. Het panarabisme [één groot rijk met alle Arabieren] is pan-Arabisch. Omschrijf in je eigen woorden het verschil tussen een panache [o.a. bravoure], een panaché [mixdrankje] en een panacee [wondermiddel tegen alle kwalen]. Is een palma-christi niet gewoon een palm [antwoord: wonderboom, ook wel: muggenorchis]? De panghoeloe is de moskeedirecteur. En wat is een palimpsest? Antwoord: stuk papyrus of perkament dat na het afkrabben of onzichtbaar maken van het oorspronkelijk geschrevene opnieuw beschreven is.

 

2614 Dictee dinsdag 01-03-2022 (1) dictee – Dictee van de dag (499)

Dictee – dictees [2614]

Vragen en opmerkingen: leentfaarrein@gmail.com

Oefendictee OUD 358, geheel herzien naar situatie 2022

Dictee van de dag (499)

1. Het panikkoren (dat niet meer in VD) is de hanenvoet (die wel). Een blinde vink is een paupiëtte. Papier collé is gelijmd, papier-maché is dat niet [deeg van papierafval]. De paramour (m/v – minnaar) droeg een pompadoeren [zekere stofnaam] rok. Het zeer gevaarlijke gif
di-ethylnitrofenylthiofosfaat noemen we meestal parathion. Met die parboiled rijst [snelkookrijst] stond het eten snel op tafel. Als toetje kregen we parfait à la vanille (vanille-ijs). Anderen kozen voor parfait au café (koffie-ijs) en de chef-kok stond er parforce [absoluut, met alle geweld] op dat allen nog een likeurtje (een parfait-amour) toe namen waardoor ze in omvang nog verder toenamen. Mannen praten over koetjes en kalfjes, vrouwen bezigen het parler chiffons [over kleren en opschik praten]. Het dessert bestond uit Parijse ham, Yorkse ham en parmaham. Daarnaast was er parmigiano, parmezaan, Parmezaanse kaas. Ook werd op intrigerende wijze getracht, sommigen een parisappel [twistappel – Trojaanse prins Paris] te serveren: lou loene! De Parisienne, gekleed in parisienne [stofnaam], ging haar tegenstandster met de parisien [korte driekante stootdegen] fanatiek en fors te lijf.

2. Het Parisch marmer komt van Paros (niet uit Parijs). De parousie [wederkomst, verschijning] van Mandela kwam onverwacht. Die had gelukkig geen parotitis [ontsteking van de oorspeekselklier – bv. de bof]. Is Achterberg op de Parnassus gestegen [gaan dichten]? Een citaat van hem is: van heden tot aan die andere eeuwigheid, is maar één schrede. We reden naar de park-and-ride (P+R). De wedstrijd is zo goed als verloren: de midvoor speelde overigens net zo goed als de rechtsback van de tegenstander. De preses van dat taalgenootschap stelde het participium praesentis aan de orde. Een parttime onderwijzer [parttimeonderwijzer] doet het vaak beter dan een vaste leerkracht. De partijicoon gaf blijk van een behoorlijke portie parti-pris [vooringenomenheid]: hij wilde partij kiezen. Je kunt op je partes posteriores [billen] krijgen! Billenkoek dus. Het danst heerlijk met tien parties carrées [+]: je kunt dan ook de polonaise doen. Parthenocarpie is de vorming van een vrucht uit het vruchtbeginsel zonder voorafgaande bevruchting. Parsen is syntactisch ontleden: ik parsete, hij heeft geparset.

3. Ik vernam par renommée dat hij met regelmaat paroxetine, een antidepressivum, slikt. Raymond Ceulemans (mister 100) is keigoed (beregoed) in het biljarten par pistolet (uit de losse hand). Er was sprake van een passe-droit, toen de adjunct-afdelingschef gepasseerd werd bij de benoeming van een nieuwe chef. Het aanduiden van een ongetrouwde dame met 'mejuffrouw' is passé. Een passebeweging bij het schermen is een uitval. De passagiere had hoofdletsel. De passacaglia (passacaille) is een (Italiaans) muziekstuk dat bestaat uit een reeks van contrapuntvariaties op een basso ostinato. Een passing (shot) is bij tennis een niet te retourneren passeerslag. Een pasquinade (paskwil) is een beledigend spotschrift in woord of beeld, maar ook een dwaze vertoning, een parodie. Ze dansten de paso doble (dubbele danspas). Als je bij het voetbal een schitterende pass hebt gegeven, heb je gepasst.

4. Als voetballers op gepaste wijze klaverjassen (en hun verlies met gepast geld afrekenen), wordt er vaak gepast. 'Pasja' was een titel in het Ottomaanse Rijk. Pasjtoe (Pathaans) is een Iraanse taal, gesproken in delen van Afghanistan en Pakistan. Pashmina's zijn sjaals van de zijdeachtige wol van de kasjmiergeit (die stamt dus uit Kasjmir). Het pasgetrouwde, het nieuwgetrouwde, stel had baat bij het pas geleerde op de oudercursus, want in hun pasgebouwde huis zal spoedig een pasgeboren baby huizen. Partyen via een goede partyorganisatie leidt soms na driekwart jaar tot meerdere partussen. Drie kwart van drie kwart is negen zestiende. De parvenuachtige koppels voerden op de pasar malam [Indië: avondmarkt] een pas de deux [balletdans voor twee personen] op. Een passe-partoutje [vrijgeleide] heeft wel iets weg van een laissez-passertje.

5. De pastoor-deken en zijn concubine hadden het lekker warm. Een passerelle is een smalle loopbrug voor voetgangers. Patience spelen [kaartspel] kan een goede passe-temps [tijdverdrijf] zijn. De Passiezondag en Goede Vrijdag vallen in de Goede Week (passieweek, lijdensweek). Ze was een gepassioneerd, een hartstochtelijk, paasvierster. Met een pasteur – genoemd naar Louis Pasteur – kun je pasteuriseren. Zijn pastiche [slechte nabootsing van een kunstwerk] voldeed aan alle verwachtingen. Een pasteitje kun je als voorafje nuttigen. Worden in Emser pastilles ook wortels van pastinaken verwerkt? [Neem maar aan van niet.] Weet je wat een pasveersloot [bacteriën reinigen het afvalwater] is? Pastis, die alcoholhoudende anijsdrank, is een typische morgendrank. In een patates-friteskraam koop je patates frites of in een frietkraam platweg friet. Het liefst at ze in haar negligeetje een eendenpateetje, maar een pâté de foie gras versmaadde ze ook niet. De pâte is de vrij dikke, smeuïge verflaag op een schilderij.

6. Een paumelle is een scharnier. De pauillac is een medocwijn. Een patronymicum is een patroniem [vadersnaam] (antoniem: metroniem). Sommige patjepeeërs [proleet, patserig figuur] zijn ook nog pafzak (padzak, papzak – dik en log). Zitten er ook patjakkers [smeerlap, deugniet] bij? Een patissier is de uitbater van een patisserie [banketbakkerij]. De patiënt patiencete [kaartspel] geduldig. Ken je de pathefoon, die verouderde platenspeler, nog? Als je een patertje danst, voer je een reidans uit. Vol pathos [aandoenlijk medegevoel] riep hij pathetisch [hoogdravend] op om vooral empathie [je verplaatsen in een ander] te hebben met de emancipatie. Behoort 'pats-boem' [vgl.
rats-boem] tot het plaatselijk patois [dialect, jargon]? Een blinde vink is een paupiëtte, ook al zie je daar niets van. Een pavloviaanse pavlovreactie is een onwillekeurige reactie op een stimulus [Denk aan het hondje van Pavlov – niet in wdb.]. Tijdens een pavane [dans en muziek daarvoor] kun je moeilijk een pavie [perzik] eten. Aan de vrucht pawpaw [roomappel – met bananensmaak] kent men de boom. De nota voor de paying guest [kostganger, pensiongast] is payabel [betaalbaar] gesteld. Met het Land van Kokanje wordt Luilekkerland bedoeld. De pd in Nederland is de plaats delict.

7. Na een peccadille [kleine zonde] volgt het 'peccavi' (ik heb gezondigd). Is 'peanuts' [kleinigheid] de uitdrukking voor peanutbal [honkbal voor kinderen] spelen? Peau de pêche is een fluweelachtige stof. Daar denk je onwillekeurig aan als je pêches melba (ook: pêche melba's) eet. Petomanen [laten winden] willen je het liefst wegblazen. Kanji is een Chinees symbolenschrift, hiragana en katakana zijn beide een lettergrepenschrift. Pecco(thee) of pekoe is een zeer fijne en geurige Chinese theesoort, gemaakt van jonge, nog donzige theebladeren. Pecorino is van schapenmelk gemaakte harde Italiaanse kaas. De pederast [seksueel verkeer met jongens] heeft een beperkter belangstelling dan de pedofiel [ook meisjes, pedo]. Een pedel is een ware hora-estroeper [het is tijd: na de promotie: hora est]. Die kruiderijen zijn behoorlijk pedis [puh-dihs – heet]. Je kunt behoorlijk de pee (p) inhebben. De dichter des vaderlands zal vaak op zijn Pegasus stijgen [om te dichten]. De pelerine [kraagmanteltje] kon het bibberen niet doen stoppen. Hoe ver die pijl draagt, daar is geen peil op te trekken. De beste pijler [steunpilaar] voor een peiler is een gedegen statistiekkennis.

8. Na bezoek van de rechercheurs lag de mansardekamer geheel
pêle-mêle [overhoop]. Het woord 'deerne' is tot melioratief (gunstig) verworden, 'collaborateur' tot pejoratief (ongunstig). Hij had dertig liter benzine pekaan geslagen [gestolen]. Het peigné [bollen met wolvezels] vind je in spinnerijen. Het Pehlevi (Pahlevi) is de taal waarin de Middelperzische zoroastrische literatuur (GB ook: tt) is geschreven. Peekoffie [zoals cichorei] is niet te drinken … Een pedigree is een al dan niet letterlijke stamboom. Een avitaminose is een ziekte ontstaan door gebrek aan vitaminen (zoals beriberi en scheurbuik). Ook pellagra is zo'n ziekte. Pelliezen zijn met bont omzoomde vrouwenmantels die ook binnenshuis werden gedragen. De Peloponnesische Oorlog vond op het Peloponnesische Schiereiland (de Peloponnesus) plaats.

9. Dat je een penny dreadful leest, oké (OK), maar dat een schrijver zoiets schrijft … De pelsen (pelzen) outfit beschermde me. De pennenstrijd ging om een handvol Hongaarse pengö's. De
penicilline-infusen (GB ook: infuzen) waren nog niet voldoende geaccrediteerd. De vechtsport pencak [tsj] silat (pentjak silak) stamt uit Indonesië. Die pencees [rondo, amandelring] kun je beter tussen de pensees [viooltjes] gooien (of achter de rododendrons, de rodo’s). Een pendjerelik is dat deel van een kameeltuig dat ook als schoorsteenloper gebruikt wordt. Een pendeloque is een hanger van edelgesteente. Een pen-en-gatverbinding [ook: pen en gat] is een zekere houtverbinding. De onbeschaamdste onder Penelope's vrijers werd door Odysseus gedood. De Vlaamse pendant van de [NL] VVV [Vereniging voor Vreemdelingenverkeer] is Toerisme Vlaanderen!

10. Het artikel van 20 pence werd met 20 losse penny's betaald. Hij had een penchant [lust, zwak] voor obese [gezette] vrouwen. Hij benaderde hen heel penages [voorzichtig]. Pallets [laadbord, laadplaat] vol pellets [bolletje ijzererts] gingen er naar de hoogovens. Voor een bètadictee is 'pH-neutraal' een mooie uitdrukking. Bij de PET-scan [positron emission tomography – licht radioactief spul in bloed] stond een petfles [polyethyleentereftalaat] gereed voor het geval dat … Na zijn pensionering begon hij een pensionnetje, een soort B&B (bed and breakfast). Hij bekeek de penoze [onderwereld] altijd door een roze bril [rooskleurig]. Per arabier [bij toeval] ontdekte ik dat hij het per jocum [voor de grap] gedaan had. Ik wil dit dictee per fas et nefas [met geoorloofde en ongeoorloofde middelen, langs allerlei wegen = per omne fas et nefas] winnen. De penssteek [bij gasophoping] kun je bij vee toepassen. Gisteren hebben we gepetanquet [Provençaalse variant van jeu de boules]. De pershing(raket) was te zien te midden van de Laurentiustranen [meteorenzwerm, Perseïden]. Op perzen [vloerkleden] kun je lopen.

 

2613 Dictee maandag 28-02-2022 (1) dictee – Dictee van de dag (498)

Dictee – dictees [2613]

Vragen en opmerkingen: leentfaarrein@gmail.com

Oefendictee OUD 359, geheel herzien naar situatie 2022

Dictee van de dag (498)

1. Het pensum [schooltaak, strafwerk] was steeds steevast honderd regels groot. Persico is likeur van perziken. De persblaasmachine kom je tegen in de glasblazerij. De Perseïden vormen een groep van vallende sterren [Laurentiustranen, 12 augustus] . Geef mij maar een watertje, een perrier liefst. Nee, die drie pernodjes [noo] (pastis) zijn voor dat bartypetje [-typje, -tiepje] daar! Een perquisitie is een huiszoeking. De hoogtelijn in een driehoek is een voorbeeld van een perpendiculair [loodlijn]. Ik stond perplex toen de geperoxideerde bètaprof haar nieuwste perpetuum mobile toonde en uitlegde. Pernambukhout [ook: fernambukhout, braziel] kan pernicieuze [schadelijke] insecten herbergen. De zogenaamde peritus artis [deskundige, kenner] liet zijn eega schaduwen. De betrokken detective was bekwaam in quasi umbra persequi [iemand – volgen als zijn schaduw]. Een peristyle is een zuilengang die een ruimte rondom afsluit. Een plotselinge ommekeer van de handeling in de klassieke tragedie is een peripetie. Perirenaal vet is niervet. Kun je daaraan iemands nieren proeven? Perigordtruffels zijn een peperdure exquise lekkernij, gepeperd duur dus.

2. Bij de zin 'een peripatetische peripateticus is een aristotelische aristoteliaan' moet je ongetwijfeld aan Aristoteles denken. Wat bewaar je nu toch in een hartzakje (pericard(ium))? Het peridot (doo/doht – chrysoliet, goudsteen) is een geelgroene, doorzichtige soort olivien (olivijn). Aventurijn (aventurien) is een blauwe, gele, rode of bruine kwartssoort met schitterende puntjes. Op de ene tafel stond een
peper-en-zoutstelletje, op de andere stonden een peper- en zoutvaatje. Met hoeveel p's schrijf je 'peperoni' [peper, pepperoni is een pikante salami]? In de pépinière [boomkwekerij] werd een pépite [goudklomp] gevonden. Een perceptie [waarneming – geen cryptogrammatische diefstal! = ‘waar-neming’!] is gepercipieerd. Een perikoop is een gedeelte uit de Heilige Schrift; die kun je echt niet door een periscoop ['kijkbuis'] lezen! De perestrojka was een zekere hervormingspolitiek in de Sovjet-Unie. Het peremptoir (afdoend) examen was het laatste examen voor de theologische studie bij de (toenmalige) Gereformeerde Kerken in Nederland (GKN) om als predikant te worden toegelaten.

3. Een petfles is van polyethyleentereftalaat. Bij het peterpansyndroom [dat is niet het Pieter Pencomplex(!)] heb je een antivolwassenenhouding. Het peterprinciple luidt: iedereen zit op een net te hoge functie. Met een petard(e) [kleine bom] kon je vestingmuren laten springen. Het voorvoegsel 'peta-' staat voor (een een met) vijftien nullen. Je moet je niet de pest laten injagen. Deze politici waren personae non gratae [ongewenst] in dat land. Een persienne is een zonwering, een petinggi een dorpshoofd. Hij had een petit mal, een absence. Het petit point is een zekere kruissteek. Bij dierenbeschermers is petit-gris [fäh, bont van het Siberisch eekhoorntje] niet geliefd. Het petrarkisme is naar Petrarca genoemd. Een petrefact is een versteend lichaam. In een petrischaal kweek je micro-organismen. Peu à peu [beetje bij beetje] kwam de vooruitgang. Kun je me peut-être [misschien] de peut [petroleum, peterolie] even aangeven? Het joppie [klusje] was een peulenschil. Hoe komt vaderlief van de peyotedrank [cactus, hallucinogeen] af?

4. Een peshmerga is een lid van een nationalistische Koerdische strijdmacht. Als het warm is, roep je 'pf', bij opluchting roep je 'pfiew' en bij een daaropvolgend onzeker antwoord zeg je 'pfoe' en bij geringschatting zeg je 'phoe' [niet meer in VD, wel: poeh]. Met (Holi) Phagwa vieren zij het Hindoestaanse feest, het phagwafeest. Petticoats worden buiten folklorefestivals feitelijk niet meer gedragen. Het paard van Ankie maakte een magnifieke piaffe [geen 'fuh' uitspreken]. Een philibertspant is een schenkelspant. Een schenkelspant is samengesteld uit schenkels. Een schenkel (vormvariant: schinkel) is een opgaande stijl of poot van een timmerwerk. Zo, weer helemaal bij! Het philosophicum is de
rooms-katholieke opleiding na het kleinseminarie, voorafgaande aan de theologiestudie. Zeus overwon de Giganten op de Phlegraeïsche velden (niet meer in VD). Een fylum is een stam uit het dierenrijk (en niet uit het plantenrijk).

5. De piccoloïst [piccolospeler] stuurde het piccolootje [hotelbediende] om piccalilly [pickels]. Piazza's zijn (markt)pleinen. Pekelzuur, dat zijn (mixed) pickles. Een piaiman is een indiaanse sjamaan. Heb je de pia mater (het zachte of weke hersenvlies) nodig om te kunnen pianospelen? Is joie de vivre [levensvreugde] alleen mogelijk via Dutch courage [Hollandse moed, jenevermoed]? Probeer maar eens
'pick-uppers' [landbouw: rijdende persmachine] goed uit te spreken! In pico bello etablissementen is 'pico bello' een pseudo-Italiaanse vervorming van piekfijn.

6. Spreken ze daar pidginengels [pidgin, creooltaal]? Is een vedergewicht [bokser] vederlicht [veder = veer]? Met 'pielepoot' [homo] kun je iemand behoorlijk beledigen. Wat was die pieguiter [etter] een teringlijer, zeg. Ze hadden allemaal pied-à-terres [buitenhuisjes]; hun vertegenwoordiger had met zijn pied-de-mouche (hanenpoot) het document ondertekend dat op een pied-de-poule (hanenvoet: tweekleurig weefsel met dambordeffect) gelegen was. De piechem leerde bij stukjes en beetjes Frans: een pièce à clef is een toneelstuk (waargebeurd), pièce à tiroir (toneelstuk met losse episoden), pièce de milieu (middenstuk van een tafelversiering), pièce de résistance (hoofdschotel, belangrijkste onderdeel) en pièce montée (taart in verdiepingen of een piramide van kleine lekkernijen). Turken eten vaak pide, een luchtige broodsoort. Ook de pierrette [m.: pierrot, wit kostuum met puntmuts of zwart kapje] droeg een pierrotkostuum; zij was een hele piet. De man in pijjekker [jopper, wambuis] gaf de pijp aan Maarten [het opgeven, sterven]. De piet-van-vliet [legt zijn ei in het nest van klauwieren] en de koekoek zijn nauw verwant.

7. Trouwens: ook Piet van Vliet en de Koekoeks (onder wie Jan Koekoek) zijn verwanten (zelfs zwagers – denk ook aan genanten). De pietjesneuker [muggenzifter], een pietlut, dronk graag brandewijn, viel over een woord als 'piet-in-'t-hok' [brandewijn, geslachtsgemeenschap] en daardoor stond ik voor Piet Snot. In een pierenbad kun je niet echt goed pierewaaien. Die rare pierlala heeft heel wat afgepietheind [stelen, gappen]. Leefde hij nog in het pijl-en-boogtijdperk? Het peillood kreeg geen diepte. Het regende pijpenstelen in haar pijpenkrullen, toen haar eega zijn pijp met een pijpenstrootje reinigde. Het pikkebaasje lag daar in het pikkedonker, toen zijn vader om een pikketanissie was. De coach bracht zijn pinchhitter in het veld. De pince-sans-rire [droogkomiek] bracht de ui [grap] met droge ogen. Zij pinceerde [tokkelen] pizzicato. Zij toverde onder haar pillbox [dameshoedje in vorm doosje] een pillendoosje met daarin de pillegift tevoorschijn. Helpt pilipili [specerij] echt bij het pilatessen [niet in wdb., uitspraak 'èh']? In de woonkamer stonden drie pijpjes-lak [plant – vuurrode bloemen lijken op een pijp(je) lak = zegellak].

8. Ook de pinksterbeweging viert Pinksteren, het pinksterfeest. Volgens mij komt pineau – likeurwijn uit de Charente, gemaakt op basis van cognac – niet van de pinot [wijnstok]. Het pimeson (pion) schrijf je in symbolen als π-meson. Wil je pistacheyoghurt? De pisterenner gleed uit over een pissebed. Na de ureter [urineleider, 2 x] komt aan het eind de urethra [urinebuis]. Na het pirouettes draaien moet je au pis-aller [in het ergste geval] even gaan zitten. Pinyin is het transcriptiesysteem van Chinese karakters naar het Latijnse schrift. Boven het
piranha-aquarium hing een pirlamp ('pir': passief infrarode sensor – letterwoord). Ik heb erover gepiekerd, waarom hij gepikeerd [ontstemd, boos] was. Bij het piqueren worden er soms meerdere piqués (piqueetjes – terugstoot met verticale keu) gemaakt. Mijn tochtje met de pipercub [licht eenmotorig vliegtuigje met plaats voor vier personen] zit nog in de pipeline (pijplijn). De pianoleraar zei dat ik het più allegro [sneller] en più forte [harder, krachtiger] moest spelen. Gooi dat pittetouw maar in de pittenbak. Bij een pitstop (ook: pitsstop) passeer je de pitspoes; pitch [worp, slag] is een golf- of cricketterm.

9. In de Tweede Wereldoorlog reden ze op pittobanden [houten fietsbanden] door het pittoreske landschap om pittokoffie [merknaam WO II – zekere surrogaatkoffie] te gaan drinken. Hij loopt rechtop, de pithecanthropus erectus. De piscicultuur is de visteelt. Het zou wat, die plebejische-ideeëndenktank(!). Op de plaza [plein] begon de weg naar de hel, die velen wel willen plattreden en plaveien met goede voornemens. Plano-uitleg [van ongevouwen vellen] is een drukkersterm. Een planchet [smalle plaat] zit aan een wastafel, een planchette [tafeltje op 3 poten, waarvan de derde een potlood is] gebruiken spiritisten.

10. Gezocht op '*avvie*': alleen gevonden: geen savvie [bnw.: savvy, slim], geen verstand, hebben van … Verder gezocht op '*avie*': qwertyklavier, pavie (perzik), Moldaviër, diaviewer en azertyklavier. Verder een kleine selectie uit '*avi*': ijle dravik [plant], vis-à-vis [bijw., recht tegenover], tv-verslaving, suaviteit (lieftalligheid), Reykjaviker, rara avis [witte raaf, iets zeldzaams], ravioli, peccavi (ik heb gezondigd), klavichord [klavechord, oudste instrument met toetsen], influenzavirus, heintjedavidseffect, haviste (havoster net als waterpoloster), gravis (accent grave), gaviaal (snavelkrokodil), ebolavirus, dravidologie (leer der Dravida's), DNA-vingerafdruk, sloepen in de davits, davistoestel [ontsnappen uit gezonken duikboot], davidsdeken [jonge bijzit van oude man], david-en-goliathverhaal, een daviaan [veiligheidslamp] in een mijn, cavia's (Guine(e)se biggetjes), caviare to the general [kaviaar voor het volk], een navi (tomtom), Batavian grace (Hollandse plompheid), aviaire influenza (vogelgriep), avicultuur (vogelteelt), affidavit [gerechtelijke verklaring, attest], Akte van Navigatie, à mon avis (naar mijn mening), almaviva [wijde lange mantel, met koord vastgemaakt] en à ravir (verrukkelijk). Wie schrijft, die blijft. Wie ziende blind is, is bijna levend dood (oxymorons).