woensdag 25 juli 2012

0024 Dictee woensdag 25 juli 2012: Dictee - Alledaagse koffie en thee √

Alledaagse koffie en thee

Koffie

"U had een koffietje besteld?" is een vraag die ik me tegenwoordig vaak moet laten welgevallen. Een reden om eens in de Dikke Van Dale te kijken wat die zoal over koffie heeft. Al bij de eerste zoektocht 250 treffers, waaronder minder interessante, die vermeld ik niet. Wel: koffie verkeerd (lait russe), Turkse koffie (zoet), javakoffie prompt (voor directe levering), pittokoffie (surrogaat), peekoffie (van cichorei), loewakkoffie, koffie-uur (koffietijd), koffieshop (coffeeshop), koffieservies (en koffieservice!), koffiekop (waarin een kopje koffie - koppie kofje), koffiekaramel, koffie-importeur, koffie-ijs (parfait au café), koffie-extract, koffie-exporteur, koffiedrab, koffiecreamer, koffiearoma, Limburgse koffie (met likeur), koffie toebroek (keteltjeskoffie), javakoffie, haagkoffie (paggerkoffie, tuinkoffie), ijskoffie, gerstekoffie (moutkoffie), fairtradekoffie (2010, via fair trade, eerlijke handel), als in de handel de 'koffie ferm' is, gelden er hoge prijzen (bij 'koffie vast' is er weinig variatie in de prijzen, vergelijk 'koffie zwak'), espressokoffie en eikeltjeskoffie, vijgenkoffie, wienermelange, vacuümverse koffie, slobber, slemp, robusta ([oe], koffieplant), pousse-café (likeur na de koffie), (koffie)percolator, negerzweet, mokka(koffie), moesang (civetkat, koffierat), mazagran (koude koffie, mineraalwater en cognac), kop-en-schotel, koffiemama (schaduwboom voor koffieheesters), koffiedik kijken en koffiedikkijkerij, kinazuur (chinazuur, in koffiebonen), kantoordrug, Irisch coffee, een halfzesje en halfelfje (vergelijk vieruurtje), goud- en roodmerk, een Haags bakje, friandise (voor bij de koffie), déjeuner dînatoire (koffiemaaltijd als lunch), decaf (decafé, decafeïne), cappuccino, caffè [ee!] latte (Italiaans, veel melk), cafetière (zekere koffiepot), café noir (koekje), café complet (met gebak), branderij, bonenmeid (koffieleesster), blackjack (espressokoffie met cointreau, cognac en suiker), barista (2010, medewerker espressobar), averijkoffie, arabica (koffieplant), accuzuur (kantinekoffie bij soldaten) en latte macchiato. Enfin, thee een volgende keer dan maar …
 

woensdag 18 juli 2012

0023 Dictee woensdag 18 juli 2012: Dictee Liefhebbers Breskens √

Woensdag 18 juli 2012: Dictee Liefhebbers Breskens

De onderstreepte woorden moesten worden ingevuld.

1. Als je Breskens binnenrijdt, word je meteen gewaar dat dit het rodepinguïnsdorp is. Een plaats die bol staat van de fantasie dus, en er is ook nog dit eblouissante museum.

2. Terwijl Kwik, Kwek en Kwak daldeeden, nam Donald Duck in de middeleeuwse dagobertstoel plaats. Wie van de vier leed er aan daltonisme, rood-groenkleurenblindheid?

3. De vis wordt duur betaald. Dat geldt ook voor de zee-ever en de waterzo. Het museum was blij met het exemplaar van de roofblei. Hebben ze al een piranha?

4. Het chanoekafeest is het joodse Lichtfeest, niet te verwarren met het Divali, het hindoese lichtjesfeest.

5. Voor de mindere goden verschenen deze bijzinnen op mijn dicteeretina: ik heb me verreikt bij het verwisselen van de plafondlamp; hoe schrijf je 'Bevrijdingsdag' en 'nationale dodenherdenking'?

6. Kop-hals-rompboerderijen zie je in West-Zeeuws-Vlaanderen niet; wel toemaathooi (hooi van het tweede gewas, soms aangetast door wildvreterij) en af en toe zie je zelfs een paar spring-in-'t-velds.

7. Hij spotte zijn moeder, ontwaardde zijn kaartje en heeft een aardje naar zijn vaartje: hij gelijkt op zijn vader.

8. Een trukendoos zit meestal vol trucs, maar wordt niet per truck vervoerd. Acts worden opgevoerd ten genoegen van een breed publiek.

9. De leerling-onderwijzeressen, de juffen in spe, zaten op verschillende Nederlandse p.a.'s. Mag je met zo'n hbo-diploma ook lesgeven in het Vlaamse a.s.o.?

10. Het allerallergênantste [2020] was dat ze allerbekrompenst en allerbelabberdst gehuisvest (gedomicilieerd) waren.
 

zaterdag 14 juli 2012

0022 Dictee woensdag 11 juli 2012: Dictee Specialisten Breskens (2 van 2) √

Woensdag 11 juli 2012: Dictee Specialisten Breskens (2 van 2)

De onderstreepte woorden moesten worden ingevuld.

11. Een bijzonder soort postiljon op zijn calèche (vergelijkbaar: op zijn kales) is de postillon d'amour. Wat is een postille ook al weer?

12. De Grote Beer (Wagen, steelpannetje, Hemelwagen) is een bekend sterrenbeeld dicht bij de noordpool van de hemel.

13. Tussor is de grijsgele stevige zijde van het spinsel van de rups van de tussahvlinder. Hij heeft zich eigen gemaakt hoe je zelfgemaakte kaas maakt. In Limbabwe wonen trouwens limbo's.

14. Als je daarheen gaat, maak je een canossagang. Bij argoteren bedient men zich van cant [kènt]. De cannelures leken wel op cannelloni.

15. De chemieles ging over acetylsalicylzuur, aceetaldehyde en de zeaxanthine, de fysicales over de brug van Wheatstone en de geisslerse buis.

16. Langs het paadje stonden planken met een pâtelaagje. In het gras werd de pâté de foie gras gereedgemaakt. Een dronkenlap kun je gemakkelijk shanghaaien.

17. Een cachelot is een potvis, een cache-pot een sierpot. Met zeil en treil [met alles wat tot de schuit behoort] is niet helemaal hetzelfde als met wijntje en trijntje. De jezuïet was van orthodox-roomsen huize.

18. Cacheren is bedekken, kasjeren koosjer maken. Hij lijdt aan een vie manquée.

19. De havoër, later vwo'er geworden, kreeg een aioplaats en werd aioër en later zelfs doctor honoris causa.

20. De hoogrode astrilde is een Australische prachtvink. In meerdere nouveaux romans komt het ancien régime [mv. ancien(s) régimes] ter sprake in het kader van de nouveaux riches.

 

woensdag 4 juli 2012

0021 Dictee woensdag 04 juli 2012: Dictee Specialsiten Breskens (1 van 2) √

Woensdag 04 juli 2012: Dictee Specialisten Breskens (1 van 2)

De onderstreepte woorden moesten worden ingevuld.

1. De zinnen van dit dictee hangen als los zand aan elkaar. Ik wil u niet choqueren [2020 ook: shockeren], u geen cultuur- noch elektroshock toebrengen; dat lukt me vast ook niet, want u bent immers shockproof [GB, VD ook: schokproef - andere uitspraak]. U gaat dit dictee dan ook vast niet schokkerig schrijven.

2. Als manusje-van-alles (maître Jacques, factotum, jack-of-all-trades, doeal) mag u zich uitleven op deze portie orthografische ratatouille, dit ratjetoe.

3. Of het Bijbelboek Makkabeeën voor katholieken, joden en protestanten apocrief dan wel deuterocanoniek is, daarover verschillen de meningen.

4. VD hanteert de beide andere vormen Mattheus en Matteus 2020 naast de NBG-schrijfwijze (Nederlands Bijbelgenootschap) [= 2020 Matteüs - geen enkele vorm in GB]. Het mattheuseffect houdt overigens in: wie heeft, zal nog meer krijgen (Matteüs 13, vers 12).

5. Hoe schrijft VD 'Haggai' [Hagg.] en 'Daniël' [Dan., Dn.] ? Over de schrijfwijze van 'Filemon', een van de brieven van Paulus, bestaat geen verschil van mening [Flm., Filem.]. Andere apocriefe boeken zijn Ecclesiasticus [Eccl.], Tobit [Tobias, Tob.] en Wijsheid van Salomo [Wijsh., ook: Boek der Wijsheid].

6. De Riagg'er, een pseudo-drs. (afkorting), heeft ge-EHBO'd en ging op een oma's-fiets naar de formule 1-wedstrijd.

7. Daar, ergens diep onder zijn gekrepte haar, lag het opgeslagen in zijn brocacentrum, hersengedeelte voor de spraak: gecrêpt papier is geen wc-papier. Hij nam er nog maar een paar crêpes suzette [ook: crêpe suzettes] op.

8. Bij het nymfaeum (de fontein) duikelde hij twee nymphes du pavé op. De ene was nymfomane, de andere vertoonde een soort van nimbus (stralenkrans) en bleek snoeze- en hoezenpoes te zijn.

9. Besturingssystemen worden geüpgraded, botsauto's zijn gecrasht, sportlieden hebben gebaseballd, boeren hebben gecombined en goededoelenacties hebben gefundraised.

10. Luister maar, je schrijft niet, wat je hoort: chaebol [dzjèb-buhl], giaur [gah-voer], aa-lava [ah-aa-laa-vaa], worcestersaus [woes-ter-saus] en eschscholtzia [èh-schohl-(t)sie-jaa].