vrijdag 30 januari 2015

0499 Dictee woensdag 04 feb 2015 (2): dictee Kampen 2015 √

Dictee - dictees [0499]

3e Dictee van Kampen (2015)

Virtuele vervreemding

1. Door de huidige alleszins geavanceerde technologische vindingen kan de mens A.D. tweeduizend vijftien leven als God in Frankrijk, of, minder geëxalteerd, als de legendarische Zonnekoning, die in zestienhonderdtweeënzeventig onder de Vordense Lodewijkslinde uitgerust, niet gepicknickt, laat staan gebarbecued zou hebben.

2. Daarbij duid ik niet direct op die lieden die in alle luiigheid vanuit een fauteuil of chaise longue een-twee-drie via remote control oftewel afstandsbediening allerlei afspeelapparatuur kunnen inschakelen om zappend de meest exotische tv-programma’s te bekijken.

3. Ook niet op automobilisten of reizigers die verknocht zijn aan
gps-begeleiding via navi’s of appjes, al moeten ze die nieuwerwetsigheden ten minste met een exorbitant tekort aan topografische kennis en schrijnend teveel aan elektrostress en verlies van oriëntatievermogen bekopen.

4. Noch ten slotte op wandelaars en fietsers die als walkman- of iPhonefetisjisten, met koptelefoon op, oortjes in, mobieltje aan het oor of door riskant getuur en gestrest gewrijf op touchscreens, immuun voor omgevingsgeluiden en -gezichten, zich tenslotte sacrosancte protegés wanen.

5. Doch op geprivilegieerden, lui die tenminste profiteren van deze progressie, die het wifiwalhalla bereikbaar maakte voor elke neanderthaler of languissante zielenpoot om zonder fysieke inspanning twitterend te communiceren met Jan en alleman, inclusief klunzige types als Jan L... en Kaatje K...

6. In dit door ICT’ers [
GB: ook ict verdedigbaar] gecreëerd paradijs gamet de jeugd non-stop er thans lustig op los met uiterst gewelddadige computerspelletjes, of chartert de grotemensenwereld ten detrimente van de eigen conditie velerlei verleidelijke goederen en alternatieve personages, gigolo’s en maîtresses incluis.

7. De onwelkome keerzijde van deze vreemde, on-Bijbelse toverwereld van louter luieren en zalig nietsdoen, is de kweek van adipeuze patiënten door vetzucht of obesitas met als consequentie corpulentie, waarnaar te veel genotzuchtige luieriken dankzij te summiere lichaamsbeweging solliciteren.

8. Tegen dit zwaarlijvige lijden, veroorzaakt door onder andere verregaande vadsigheid, helpt slechts één remedie, nl. de reële eigentijdse aberratie: bezoek aan fitnesscentra met hun broodnodige afslankingstrainingen.


0498 Dictee woensdag 04 feb 2015 (1): dictee Meppel √

Dictee - dictees [0498]

3e Groot Meppeler Dictee

Bacchanaal

1. Mijn bijdehante, honderdentweejarige tante, heeft zich voor de festiviteiten in een flamboyante blouse met aanverwante accessoires gehuld. Tante heeft sinds haar adolescentie altijd een enigszins excentrieke en aristocratische allure tentoongespreid.
Daarmee baart ze voortdurend enig opzien in het lokale verzorgingshuis, waar tante, na decennialange omzwervingen in zonnige contreien, kortgeleden haar laatste pied-à-terre heeft gevonden.


2. Doorgaans schrijdt zij tegen twaalven gracieus, gebogen maar ongebroken en omgeven door de exquise geur van 4711, haar favoriete eau de cologne, door de foyer naar het buffet met culinaire lekkernijen, die de chef-kok van Tafeltje-dek-je zo-even heeft afgeleverd.


3. Vandaag heeft men vanwege de certificering van de zorginstelling de eetzaal zo feeëriek versierd met pseudoachttiende-eeuwse kroonluchters, dat enkele gedweeë dementerenden het spoor nog meer dan anders bijster raken en een tenhemelschreiende poging doen, te snappen hoe jong ze zijn.


4. Door de desastreuze financiële situatie van de verzorgingsstaat heeft de directie volgens tante almaar ernstig bezuinigd op essentiële voorzieningen zoals het incontinentiemateriaal, de frequentie van douchebeurten en toiletbezoeken en de preventie van decubitus; nochtans wordt bij festiviteiten weliswaar niet exorbitant maar toch wel onbekommerd uitgepakt.


5. Naar hartenlust geniet tante dan ook van de hors-d'oeuvre, die een frêle getatoeëerde verzorgster, getooid in een feestelijk turkooizen niemendalletje, consciëntieus maar ook op genereuze wijze voor haar heeft opgeschept.


6. "Harregat", moppert tantes zeer autochtone Drentse buurvrouw. "Die exotische liflaffies mit aubergine en rammenas mag ik toch zo gloepens slecht lieden! Doe mij mar een maoltie soepenbrij". [Deze alinea telde niet mee!]


7. En somber roert ze vanjewelste [GB ook: van jewelste, van je welste] in de geëmailleerde terrine met bouillabaisse, waarin drie vissenogen haar melancholiek aanstaren.
"Alleen maar soep en brij?" informeert tante, met hoog opgetrokken wenkbrauwen, geschrokken bij haar ascetische disgenote.


8. Dankbaar grijpt ze naar de door de zorgverzekering royaal beschikbaar gestelde bordeauxrode spiritualiën en heft het glas. Olijk toost zij vol bravoure op de mogelijkheid dat wij allen nog heel lang zullen leven.


 

woensdag 28 januari 2015

0497 Dictee woensdag 28 jan 2015 (3): dictee Ditjes en datjes (22) √

Dictee - dictees [0497]

Ditjes en datjes (22)

A. Ik had nog gemeld aan VD, dat bij het lemma 'plaat' ergens 'houseplaats' stond i.p.v. 'houseplaat'. Vandaag kwam het bericht dat dit verbeterd is (wordt).


B. Mij werd gevraagd: waarom 'onzelievevrouwebedstro' aaneen en 'vergeet-mij-nietje' met koppeltekens? In het algemeen kun je daar niet veel over zeggen: de namen zijn via de plantkunde als eigennamen min of meer bepaald. In die zin onttrekken ze zich een beetje aan de normale regels, met dien verstande dat bijv. de kleine letters wel geregeerd worden door de spellingregels. In nog puur wetenschappelijke namen als Anemone apennina (blauwe anemoon), krijgt het eerste deel (de geslachtsnaam) een hoofdletter, het tweede deel (de soortnaam) een kleine letter. Deze naamgeving gaat volgens het linneaanse stelsel, genoemd naar de Zweedse wetenschapper Linnaeus, die ook een aantal dagen in Harderwijk is geweest, alwaar hij in 1735 promoveerde aan de universiteit tot doctor in de geneeskunde (dr. med.). Wat kan ik er verder nog van zeggen?
Onze-Lieve-Vrouwe is al een samenkoppeling: het moet dan wel met koppeltekens en niet aaneen wegens de hoofdletters, in
Onze-Lieve-Vrouwekerk blijft dat zo. Omdat we planten met een kleine letter (kleine letters) schrijven, is er geen aanleiding meer voor die koppeltekens en wordt het 'gewoon' onzelievevrouwebedstro (samenstelling). Ik wijs ook nog op Toon Hermansshow en jeroenboschachtig. 'Vergeet mij niet' (komt overigens zonder koppeltekens niet voor in VD) is een woordgroep en de verkleinvorm slaat niet alleen op 'niet', maar op de hele woordgroep. Om die bijeen te houden, maken we er eerst een soort samenkoppeling van en gebruiken we koppeltekens: vergeet-mij-nietje (het is een zgn. samenstellende afleiding). 'Vergeetmijnietje' geeft een raar en ongebruikelijk woordbeeld.

C. Je weet toch wel hoe we tegenwoordig 'Isthmische Spelen' schrijven?

D. Let vooral ook op met de hindoeïstische goden: Shiva (de Vernietiger), Brahma (de Schepper) en Visjnoe (de Instandhouder). Hun namen zijn ontleend aan het Oudindisch.

E. De woorden 'gaur' (spreek uit als 'gauwer', ontleend aan het Hindi: groot rund (tot 3 m lang en 2 m hoog) met grote, sterke hoorns, dat leeft in Zuidoost-Azië) en 'giaur' (spreek uit: 'gaa-voer', ontleend aan het Perzisch van Zoroaster: Turkse scheldnaam voor alle niet-moslims) haal je gemakkelijk door elkaar.

F. Realiseer je hoe 'kaas-en-wijnavond' geschreven moet worden, hoe 'postcheque-en-girodienst', hoe 'land- en volkenkunde', hoe 'land- en tuinbouw', hoe 'peper- en zoutvaatje' en hoe 'peper-en-zoutstel'.

G. In het Eper dictee van 2007 las ik: ze keerden relaxt terug van vakantie. Je kunt wel gerelaxt hebben, maar je kunt alleen 'relaxed' terugkeren! Overigens: chillaxen (VD, 2013) is chillen én relaxen!

 

dinsdag 27 januari 2015

0496 Dictee woensdag 28 jan 2015 (2): dictee Ditjes en datjes (21) √

Dictee - dictees [0496]

Ditjes en datjes (21)

A. De Nederlandse Hervormde Kerk (NHK) bestaat niet meer. Deze is met de Gereformeerde Kerken in Nederland (GKN) en de  Evangelisch-Lutherse Kerk in 2004 gefuseerd tot de PKN (Protestantse Kerk in Nederland). Het betreffende fusieproces werd SoW (Samen op Weg - vgl. de SoW-kerken) genoemd. In VD komt de NHK nog veel voor. Deze kerk bestond uit hervormde gemeenten met hervormde kerken (gebouwen) en die werden bediend door hervormde predikanten. In tegenstelling tot de rooms-katholieke kerk (de Kerk van Rome) was de NHK niet top-down maar bottom-up gestructureerd. De plaatselijke kerkenraad had het in principe voor het zeggen. De predikanten waren verenigd in een zogenaamde ring, waarvan er meer in een classis gaan. De gemeenten hadden een stem in de classicale vergadering en die stuurde op haar beurt weer afgevaardigden naar de (landelijke) Algemene Synode (Nederland was ook nog opgedeeld in kerkprovincies). Er waren meerdere 'richtingen' in de kerk, waaronder de vrijzinnigen, de confessionelen en de gereformeerdebonders (leden van de Gereformeerde Bond in de NHK). Aan de uiterste rechterzijde van die Bond bevonden zich overigens de gekrookterieters 2020 (zo genoemd naar de Bijbelpassage Jes. 42:3: 'Het gekrookte riet zal Hij niet verbreken' *, Stvt.= Statenvertaling. VD heeft 'gekrookte rieters', maar volgens mij moet het als samenstellende afleiding aaneen!). VD 2020 OK. De NHK werd vroeger ook wel 'de grote kerk' genoemd: het was immers tot voor kort de staatskerk. Een kandidaat tot de heilige dienst (H.D.) was een proponent, een kandidaat-aspirant-dominee. Een candidatus ministerii (c.m., c.r.m. = candidatus reverendi ministerii: kandidaat tot het eerwaardig ambt, kandidaat-predikant) was kandidaat tot het ambt (nl. het ambt van predikant).
* Huidige NBV: het geknakte riet.

B. Verder nog een vrij willekeurige greep uit de termen die ik ad A tegenkwam in VD: wika (werker in kerkelijke arbeid, maatschappelijk werker van de NHK), hervormd op wieltjes (niet erg kerks, met een verwijzing naar doop, huwelijk en begrafenis, de drie gelegenheden waarbij men toch nog wel in de kerk komt, vicaris (hulpprediker), pretor (voorzitter van een ring), president-kerkvoogd (de kerkvoogden (nu: kerkrentmeesters) behartigden de stoffelijke zaken van de gemeente), president-diaken (de diakenen behartigden de vroegere armenzorg), ouderlingen (zij gingen in de gemeente over de geestelijke zaken, de tucht en het opzicht), de leden van de NHK waren Ned. Herv. oftewel NH (Nederlands-hervormd), geboortelid (als lid geboekt omdat je ouders dat ook waren), de Christelijk Gereformeerde Kerk is voortgekomen uit de Afscheiding van 1834, de HHK is de Hersteld Hervormde Kerk (zij maakten het SoW-proces niet mee), ook wel genoemd HNHK: Hersteld Nederlandse Hervormde Kerk. De kerkorde (van 1951, de PKN heeft er een sinds 2004) vormde een soort van statuten van de kerk en de voorzitter van de kerkenraad is preses, de secretaris abactis en de penningmeester quaestor.

 

maandag 26 januari 2015

0495 Dictee woensdag 28 jan 2015 (1): dictee Ditjes en datjes (20) √

Dictee - dictees [0495]

Ditjes en datjes (20)

A. Mij werd gevraagd hoe het met 'tai chi' zit. (Het) tai chi is een zekere Chinese bewegingsleer, een vermenging van meditatie, yoga en heilgymnastiek, gebaseerd op de taoïstische filosofie en geneeskunde (oorspronkelijk een verdedigingssport). Bij de vernederlandsing tot werkwoord wordt dat (samenstellende afleiding) tai-chiën (het losse 'chiën' heeft immers geen betekenis; let op de enkele e (en op: ik tai-chi, vergelijk skiën, ik ski, jij tai-chiet, ik tai-chiede en wij hebben getai-chied). Onzinwoorden, maar 'tai chi's' en 'tai chietje' zouden wel de originele spelling behouden. Net als afleidingen krijgen ook samenstellingen een extra koppelteken: 'tai-chioefening' en
'tai-chiachtig' ('achtig' wordt voor de spelling als een samenstelling behandeld). Een vergelijkbaar Frans geval (voor Nederlandse en Engelse samenstellingen en afleidingen gelden in het algemeen afwijkende regels) déja vu, déja vuutje en déja-vugevoel, net als eau de toilette, eau de toiletteje en eau-de-toilettefles. In het Nederlands kon ik niet zo gauw een passend voorbeeld (met woordgroep en verkleinwoord, non-voorbeeld: sneeuw wit, sneeuwwitje (limonade + bier) - Sneeuwwitje = sprookjesfiguur en sneeuwwit, alledaags voorbeeld: nieuw huis, nieuw huisje) vinden (het idee vond ik wel terug in eerste communie, eerstecommunicant), in het Engels blind dateje (onzinverkleining, overigens volgens de normale regels).

B. In tien jaar kan er een hoop veranderen. Ik keek nog even naar de voorronde van het Davidsfonds van 2007 bij de specialisten. Op de volgende punten is de spelling inmiddels geëvolueerd: a) 'een handige Harry' was toen nog goed, maar is inmiddels gewijzigd in 'een handige harry', b) er werd toen uitgegaan van 'een anglofiele anglaise' (fout in VD), inmiddels is komen vast te staan dat dit 'Anglaise' moet zijn (net als Française), c) in VD kwam voor 'Thuringen' en 'Thuringse'. Dat had natuurlijk 'Thüringen' en 'Thüringse' moeten zijn. Inmiddels heeft VD de beide foutieve schrijfwijzen helemaal met de noorderzon laten vertrekken, d) ook moesten we van GB toen nog 'ten tweede male' schrijven: dat is inmiddels 'ten tweeden male' geworden, e) op diverse plaatsen in VD stond 'Heilig sacrament' of 'H. sacrament'. Bij 'altaargeheim' stond echter 'H. Sacrament'. Dat heeft VD nu aangepast tot 'Heilig sacrament', f) in de voorronde werd men geacht te schrijven 'te goed houden' (zo immers in VD). Nu VD dat heeft aangepast tot 'tegoed houden', zullen we dat voortaan ook maar zo schrijven, g) VD schreef toen nog 'Duinkerken', inmiddels: 'Duinkerke' en h) onder lemma 'volksrepubliek' schrijft VD nu 'Volksrepubliek China' als eigennaam (net als de Franse Republiek), dus ook dat zullen we in het vervolg maar doen.

C. Als besluit nog wat instinkertjes uit die voorronde: een sergen (!) voering, sapristi, rakklampen, banlieues (tweede e), geen aasje verstand (niet: haasje), bladneusvleermuis (niet: platneus), berlinerbollen (boule de Berlin - mv. s s [of!] *), uit den treure(n), geschransd (schranzen, geschranst, schransen), miss wet-T-shirt en egelantierstruiken (eerste e).
NB schransen en schranzen allebei goed (GB, VD).
* 2020 GB: engelsebol, VD Engelse bol - fout, komt trouwens uit Moskou! - ook: Moskovië = Rusland, vgl Moskovisch gebak.






 

donderdag 22 januari 2015

0494 Dictee woensdag 21 jan 2015 (6): dictee 814 (deel 3) √

Dictee - dictees [0494]

Oefendictee 814 (deel 3)

Dictee 814, alinea 7 t/m 10.

7. Handdaggen [eind touw] gebruikte men bij het britsen [schepelingen op de broek slaan als staf]. Doordeweeks handeldrijven, op zondag geen handel drijven, dat was het devies. De rekruut haalde een truc(je) uit zijn trukendoos. Hij had een heel complicegezelschap meegenomen. De hand-, voet- en mondziekte is een infectieziekte die veroorzaakt wordt door bepaalde coxsackie- en enterovirussen en die pijnlijke blaasjes in de mond, in de handpalmen en op de voetzolen veroorzaakt (met name bij jonge kinderen). De handwortel is de carpus: vergelijk het carpaletunnelsyndroom. Hij liep schaloos rond. Ken je de hangende tuinen van Semiramis? Lite pendente [lopende het proces] wilde de minister niet reageren. Ik wil een hanging basket [hangmand] voor mijn verjaardag. In het hans-en-grietjehuis dronken ze in de zevende maand hansje-in-de-kelder en de kinderen speelden hansje-mijn-knecht en hansje-s(j)okken.

8. Het hantavirus [koorts, kan dodelijk zijn] kun je beter niet krijgen. Niet elke hanze is de Hanze (Hansa). In welke Hanzestad werd toen die Hanzedag gehouden? Is 'bramzijgertje' (zoals Jan de Hartog als
ik-figuur in de betreffende roman ook wel genoemd wordt) een hapax (ook: hapax legomenon of hapax eirèmenon)? Antwoord: ja. Gospels zijn er voor de happy clappy [blij geloof met zang en dans]. Harcha is Marokkaanse griesmeelkoek. Mensen doen aan hardlopen, paarden aan harddraven. Hij is een hardloper van luie Kees. Een hardwerkende Nederlander is een HWN'er. De Noordzee is de haringvijver, de Atlantische Oceaan de grote haringvijver. Ze doen het daar op zijn Harleveens. Wat hield de Akte van Harmonie in? Ik ben tot op mijn navel geharnast. Zelfs het harthout in het hart van dat hardhout is nog hard. Hij harvestte [data verzamelen] een heel corpus bijeen. Een harzer [kanarie] kan mooi zingen. Wat is er zo bijzonder aan hathayoga [lichaamsoefening, ademhaling]?

9. Haute-coutureproducten zijn nu eenmaal geen prêt-à-porter. Een
hb-kind [hoogbegaafd]  hoort in het leonardo-onderwijs thuis. Een
HB-potlood is hard black. De haute contre zit tussen tenor en countertenor in. Een HDMI-kabel werkt met HDMI: High-Definition Multimedia Interface (stekkersysteem voor het overbrengen van
niet-gecomprimeerde, digitale audio- en videosignalen). Hèhè, is me dat lopen! Een gadget is een must-have. Dat is Luikerwaals voor mij. Heautoscopie is een waarnemingsillusie waarbij men het eigen lichaam a.h.w. buiten zichzelf ziet. Wat doet een irritante heckler [voorstellingen, debatten verstoren] eigenlijk? Die hebe schonk een hebeplantsoen aan het dorp. Zonder Hedenlands kom je nu niet ver meer. Ze trokken her- en derwaarts, van hot naar her. De Heer van Zuilichem bezit een heerlijkheid. Hoeveel candela [cd - SI-eenheid van lichtsterkte] is een hefnerkaars?

10. Een van de negen engelenkoren is de Heerschappijen. Ze wist er heg noch steg. Hij noemde 'heidenzending' en 'heideontginning' in één adem. Ze vroeg erom in dat heidipakje. Ze is bij het Leger (des Heils, afkorting: LdH) en draagt zo'n hallelujahoedje. Zijne Heiligheid de paus komt naar ons land. Met sacrilège pleeg je heiligschennis. Magere Hein, Vriend Hein, Ome Hein, alle drie zijn ze Pietje de Dood, de dood. Heintje Pik is de duivel. De mensen zijn als de dood voor hem. Hij zegevierde in de hel van het Noorden. Helaba, komt er nog wat van? Een heldentenor is een tenore drammatico. Copernicus voerde als eerste het heliocentrisme in. Beschrijf de dubbelehelixstructuur eens.






 

0493 Dictee woensdag 21 jan 2015 (5): dictee 814 (deel 2) √

Dictee - dictees [0493]

Oefendictee 814 (deel 2)

Dictee 814, alinea 4 t/m 6.

 4. Met gurwitschstralen worden mitogenetische stralen aangeduid, toch? Bij de feelgoodfilm kreeg ik een zekere gutfeeling. Wat zijn guttae [mv., versiering Dorische bouworde]: hebben die iets met guttapercha [verwant met balata, golfballen] te maken? Nee, dus. Dat meen je niet: bezit jij de ring van Gyges [onzichtbaar maken, etc.]? Wanneer is de volgende gymnaestrada? We willen een gyproc [papierachtig gips, bouwmateriaal] plafond. Gyokuro is Japanse groene thee met een enigszins zoete smaak en gyoza is een soort van gefrituurde wonton. Niet te verwarren: chiromantie (handkijkerij) en gyromantie (waarzeggerij uit magische cirkels). Die dominee heeft de drie h's op zijn rug [houd hem hier, geen kans op beroep naar elders]. Het
H5N1-virus bevat hemagglutinine [ah] in de eiwitmantel. Haha, die is goed, zeg! Wat is het Drentse Haagje [Assen] en wat het Haagje van het oosten [Arnhem]? Komen daar de Wijzen vandaan? Nee. Bangkok is het Venetië van het Oosten. De problemen concentreren zich in het oosten van het Oosten.

5. Een haagte is een aachte. Niet te geloven: een heibei die van de hei in de fij gaat. De Haaks, de Zuider- en Noorderhaaks zijn de ondiepten of gronden voor het Marsdiep. Denk ook aan de Haaksgronden. De Gallische haan is het zinnebeeld van de Franse Republiek. Het betreft hem en de zijnen, haar en de haren. Die bange uren heeft hij echt haasgevreten. Waar ben je, mijn habibi [schatje]? Waar sloeg 'habeas corpus' [beginwoorden van een Engelse wet] op? De haček is een V-vormig haakje boven een letter. Op eerste en tweede kerstdag is er een hackathon. Het is hac lege [onder deze voorwaarde], en anders niet! Die taak is af: hactenus hodie = tot zover voor vandaag. Een hadjprik is een Mekkaprik. De hafttijd vormen de paar dagen om Sint-Jan dat de haften vliegen. Het begrip 'haftung' [verhaalsaansprakelijkheid] zit in GmbH: Gesellschaft mit beschränkter Haftung.

6. Een Hagoissprekende Hagenaar kan op een hagenaar door Den Haag varen. Rugbyteams uit Oceanië voeren voor de wedstrijd een haka uit. Hoeveel is een gourde waard? Ik werd onderzocht door een haio. Gemeen hoor, bij het pootjebaden iemand pootje haken. Die gabbers gaan elk weekend ‘hakkûh’. In een hakkraam kun je koekhakken [= koekkappen]. De halbstarken versjteerden de boel. Ze zat maar half en half te luisteren, toen ik zei dat ik om half-om-half ging. Het werk was maar halfhalf (zozo) gedaan. Een half(je) wit is een halfwit [bnw.] brood. Hallootjes, luitjes. Wat is het gevolg van een hallux valgus [scheefstand grote teen]? Bij het halo-effect treden halootjes op. Zou ik het verschil zien tussen een halsberger en een halswender [schildpadden]? Een halsslipje is een bef. Het Halt-bureau zorgde voor een passende alternatieve straf. En nu: hands up [geef je/u over]!

 

0492 Dictee woensdag 21 jan 2015 (4): dictee 814 ( deel 1) √

Dictee - dictees [0492]

Oefendictee 814 (deel 1)

Dictee 814, alinea 1 t/m 3.

1. Waar vind ik dat Land zonder grens [streek om stedendriehoek Aken-Luik-Maastricht]? De twee kekuléstructuren van benzeen vormen een grensstructuur. We moeten mekaar geen Grietje noemen. Krijg nou de griewels. Ik ben allergisch voor grillworst [evt. grilworst] en ander gegrild vlees. Grime is een van oorsprong Britse stijl in de popmuziek die beïnvloed is door onder andere hiphop, drum-'n-bass, 2 step [muziek] en reggae. Geef dat griottezakje [mv. s]  eens even aan, wil je? De gristin [met duidelijk g-klank] droeg een gris-perle japon. In de Oekraïne kun je met grivna's – ook genoemd grivnya's of hryvnja's – betalen [UAH]. Het groene hart van Holland wordt kortweg ook wel Groene Hart genoemd (en Ierland het Groene Eiland). Je kunt gekscherend in Nederland in het barre of Hoge Noorden wonen, maar dat is niets, vergeleken met het hoge Noorden van Eurazië). Lupinebeplanting [n/s] kan goed als groenbemesting dienen.

2. Deze milieuvervuiler heeft zich groengewassen [nu: milieubewust imago]. Kunnen Groningers vliegen? Nee, alleen groningers kunnen vliegen. Dit is een groepagezending naar Spanje. Een groepstal is een grupstal [goten in lengterichting achter de koeien]. Hij bracht de engelse groet [hij bad het ave maria - naam gebed: Ave Maria]. Deze zaag heeft grove tanden. Ze logeert bij groma. Waar liggen de Gronden? Antwoord: in het ondiepe gedeelte van de Atlantische Oceaan bewesten het Kanaal. Wat heeft de tseetseevlieg met grondkwekwe [hypotheek] te maken? Niets! Pitta's zijn tropische grondlijsters. De u-raad [universiteitsraad] heette vroeger grondraad. De Grondwet voor het Koninkrijk der Nederlanden geldt voor een elk. Ze was groos, grozig [trots]. De Grote Heer, de Grote Turk, was sultan van het Ottomaanse Rijk. Wanneer is de groep-Wilders ontstaan? Een dga is een directeur-grootaandeelhouder. Karel de Grote [= de voortreffelijke].

3. In het Grootboek der nationale schuld staan de schulden van het Rijk ingeschreven. De groothertog van Luxemburg staat aan het hoofd van het Groothertogdom Luxemburg. Groovejazz is acid jazz. Een stronthoop wordt ook wel grumus merdae genoemd. Daar is onze gruttenteller [krentenweger, vrek] weer! De djamboe bidji is de guave. Let erop dat je 'guereza', 'gueridon', 'guichet' en 'Guernica' zonder 'u' uitspreekt. Een guidon is onder andere een muzikale custode. Ach, ontzeg hem die guilty pleasures niet. De Guineese vrouw zorgde voor de Guinese biggetjes [evt. Guineese]. Guiro's zijn kleine slaginstrumenten. De Gulden Legende [o.a. verzameling heiligenlevens] stamt uit de 13e eeuw. Gulab jamun zijn sponzige deegballen die gebakken en in stroop te weken gelegd zijn. Wie draagt er nu nog een gullitpruik? Hij is een gunsteling van de Fortuin, van Fortuna. Waar staat GZP [in NL: Pro­duct­schap Gra­nen, Za­den en Peul­vruch­ten] voor?

 
 

maandag 19 januari 2015

0491 Dictee woensdag 21 jan 2015 (3): dictee 813 (deel 3) √

Dictee - dictees [0491]

Oefendictee 813 (deel 3)

Dictee 813, alinea 7 t/m 10.

7. Wat gebeurt er zoal bij een ghat [o.a. dode mensen cremeren] in India? Waar betaal je met cedi's? Ghana, GHS. Hoogtepunt van een spellingtest: de giaur [gaa-voer, g van goal - Turkse scheldnaam voor alle niet-moslims]. In België hoor je de Gidsen [officiële muziekkorps leger] regelmatig spelen. De gieren van de Nieuwe Wereld vormen een afzonderlijke familie. Gielerstaal kun je niet smeden. Hij is zo parcimonieus [gierig] als de pest. Goeie Mie was de Leidse gifmengster. Met GIFT wordt de gameta intra-fallopian transfer (bevruchtingstechniek waarbij de eitjes uit de eierstokken weggeplukt worden en onmiddellijk samen met een spermastaal teruggeplaatst worden in de eileider) aangeduid. Gifsumak [plant] wordt ook wel poison ivy genoemd. Naast het schippersgilde noem ik ook nog het Gilde van Luchtverkeersleiders. Lijkt een gimar [lang gewaad moslimvrouwen] op een khimar [hoofddoek die ook de boezem bedekt]? Investeren gaat via GIMB en Gimv. Gingerisme [roodharigen worden anders benaderd] lijkt me hinderlijker dan gingivitis [tandvleesontsteking]. Is zij tipsy van ven de gipsyjazz?

8. Wat is de ginicoëfficiënt [getal om de mate van zekere ongelijkheid te meten]? De gioer is de overgang tot het jodendom. Hebben jullie echt giouvetsi
[Griek­se ge­gra­ti­neer­de ovenscho­tel] gegeten? In een islamitisch tegelpatroon zie je vaak girihs [geometrisch tegelpatroon]. Dat gitaarriffje heeft wel iets. In de vestingbouw kennen ze het glacis [sie] (flauw aflopend talud). Een gladdekschip heeft geen kampanje. Waar heb ik dat meer gehoord: glänzendes Elend, stralende ellende? Dat is mooi glas in lood in die glas-in-loodramen. In vliegtuigrompen zit vaak glare [glèh:r, g van goal - zekere kunststof]. Het Westland wordt ook wel de Glazen Stad genoemd. Sommigen schrijven 'glazendak', anderen 'glazen dak'. Glazuur is verglaassel. Pas op voor Leidse glibbers [scheldwoord]. Helpt glidkruid tegen jicht? Mogelijk. Met kapotte instrumenten maak je glitch. Gloriosae memoriae (Glor. Mem. of G.M.), (ter) roemrijker nagedachtenis, Pieter de V. Is het glossengebruik helemaal uitgestorven? Andere namen voor glutamaat zijn umami en ve-tsin.

9. De GMD, de dalasi, is de munteenheid van Gambia. De gnawa [muziekstijl] komt van de Gnawa [afstammelingen zwarte slaven Marokko]. Hoe is dat Gods ter wereld (godsterwereld) mogelijk? Het Woord Gods is het goddelijke Woord, bediend door een V.D.M.: een bedienaar des goddelijken Woords. God is de goedertieren Vader. Een goelagarchipel ligt lang niet altijd in Siberië. Een goenoeng api is een vulkaan. Wees bedacht op Gog en Magog [vreemde volkeren die volgens de profetie Israël zullen binnenvallen - Bijbel]. Een voorbeeld van het begrip chochme is voetbalgogme. Genieten alle Golfstaten van de Golfstroom? Netsukes [uitspraak!] zijn gordelknopen. Gord u aan om de gordiaanse knoop door te hakken. Naast het IJzeren Gordijn kennen we nog het Zijden Gordijn, het Bamboegordijn. Het gorisme is naar Al Gore genoemd. Is er nog goudzout? De gourmands aten gougère [
luch­tig hol ge­bak met har­ti­ge vul­ling] bij de koffie. Een zekere goût de contradiction [dwarsdrijverij] bekroop hem.

10. Gouverner, c'est prévoir: regeren is vooruitzien. Jonge dubbele graanjenever is dubbelgebeide. Grâce à Dieu, goddank, werd ze gered. Ze zongen als graculi inter musas: kraaien onder de muzen. Bevindt zich daar het Heilige Graf? Waar zijn die granaathouwitsers? Wees zuinig met die grand cru's [ook: grands crus]. De grand(s) desserts komen straks. Er staan meerdere grand(s) pliés en demi-pliés op het oefenrepertoire. Het meervoud van 'grand prix' is 'grands prix' (ook: grand prixs). Op die serie grand(s) tours [GB, 2020: VD alleen grand tours] kwamen ze heel wat grand(s) cafés tegen. Wil je rode of witte graves [graa-vuh]? Bij traanbereiding uit walvissen blijft grax over.

 

0490 Dictee woensdag 21 jan 2015 (2): dictee 813 (deel 2) √

Dictee - dictees [0490]

Oefendictee 813 (deel 2)

Dictee 813 alinea 4 t/m 6.

4. Na het bal masqué volgt het demasqué. Dat moet op onze conto a metà. Er komt hier een gesamtkunstwerk. Het Engelse Lagerhuis is het Huis der Gemeenten. Tot in welk jaar is er gemeentefondsbelasting voor het Gemeentefonds geheven? Zie je die genebde vogel daar? Welke Generaliteitslanden ken je zoal? Is een gennaker net zoiets als een spinnaker (ook: spinaker)? Genoisedeeg is een luchtige deegsoort. Het meervoud van 'gens' [zjahn] is 'gentes'. Ook zonder die gentle hint had ik dat gentleman's agreement wel gesloten. Beschrijf de gentrificatie [verbetering buurt]. Hij is een genuïen genie. Wie is hiervan de geoctrooieerde? Geocaching [dzjie-oo] is een spel waarbij een schat (de cache [kèhtsj]) gevonden moet worden met behulp van
gps-apparatuur (via geo-informatie). Voorbeelden van geoniemen zijn 'krent' [Korinthe] en 'bikini' [atol Bikini].

5. Slaat de algemene term g.o. ook op het in 1919 ingestelde Georganiseerd Overleg? Geotechnologie en -tektoniek hebben veel raakvlakken. Een gepard [ee] is een jachtluipaard. Te gepasten tijde zal ik het u betaald zetten. Een gerbil [woestijnrat] is geen ghibil [hete woestijnwind Noord-Afrika]. Ghee [gie: - g van goal] is geklaarde boter. Hij werkte tot 1991 bij het Hoog Militair Gerechtshof (HMG) in Nederland, daarna bij het Militair Gerechtshof in België en nu werkt hij sinds kort bij de militaire kamer van het gerechtshof te Arnhem. MG (historisch) is Militair Gezag. Te betalen met gereed geld. Hij en die germain [neef] hebben dezelfde grootmoeder. Ook een gierige Gerrit heeft een gerrit [penis]. Een lang gerokte dame is niet kortgerokt. Een chalazion is geen echte gerstekorrel, maar dat strontje op jouw ooglid lijkt er wel veel op. Deze is heel geschikt als geschenkbijbel. Ken je de geschiedenis van Klein Duimpje? Geschubd leer is veau écaillé. Ik ben gesjareld, gejost [bedonderd]. Neem een roergebakken (geroerbakt) maaltje. De Gestapo-fielten waren horrorlike.

6. De drie Gestrenge Heren zijn de ijsheiligen Pancratius, Servatius en Bonifatius. Gesurseëerd ben je als je surseance van betaling geniet. Get a life! Zij is van lotje getikt. De gettotaal, dat is Jiddisch (Jiddisj). Een getto is onder andere een Jodenbuurt. De Geünieerde Gewesten of Provinciën hadden de Unie van Utrecht gesloten. De giga-elektronvolt wordt met GeV aangeduid. Jullie moeten niet zo veel aanstoot geven. Het gebeurde in 1800 (en) zoveel. God is de Gever van alle goeds. Dat geeft een prachtig moiré-effect [gevlamd]. Waarom nou een woord als 'wichtigmacherei' gebruiken? Het synovia is het gewrichtsslijmvlies. Was er politiek een cordon sanitaire omheen gelegd, daarbovenop kwam nog een gezondheidskordon. Zuccotto is een Italiaans nagerecht. Die medewerker is zwaarbelast, zijn collega is al even zwaar [leespauze!] belast.

 

0489 Dictee woensdag 21 jan 2015 (1): dictee 813 (deel 1) √

Dictee - dictees [0489]

Oefendictee 813 (deel 1)

Dictee 813, alinea 1 t/m 3.

 1. Dat vond plaats in het Brielsche Gat. Waren er in de gay nineties (letterlijk de vrolijke jaren negentig, 1890 t/m 1899) ook al gays actief? De gazeuse behoort tot de gazeuze dranken. Bij een gsc [zoek op! - groenestroomcertificaat] is het gcs-stelsel (gram-centimeter-secondestelsel) totaal overbodig. Een mihrab is een gebedsnis. Dubbelgebeide is dubbel gebeide jenever. Hij is met een Vlaamse getrouwd en nu gebelgd. Zijn brommer is geblingpimpt [niet in wdb.]. Zij droeg een gebriljanteerd collier, hij ging zonder brillantine de deur niet uit. De kastelein was rond- en dikgebuikt. Die wel gedijt, die wordt benijd. De cgt [cognitieve gedragstherapie] en de vog [verklaring omtrent het gedrag] hebben met gedrag te maken. In de Bijbel wordt Jobs geduld op de proef gesteld. Een jonker van Geenhuizen is een heer van Geenland. Gefaasd is van fazen [heraldiek, wapenkunde] voorzien. De dokter is gegripeerd (heeft griep). In Nederland wordt de Verantwoordingsdag ook weleens schertsend gehaktdag [kabinet, Tweede Kamer] genoemd.

2. Deze verhalen hebben een hoog Privégehalte [naam blad]. Is er verschil tussen het geheim van Soestdijk en het geheim van Noordeinde? Daar is veel gesukkel, gehob en getob. De jihadist riep 'Allahoe akbar' en onthoofdde de gijzelaar. Zij bevond zich binnen gehoorsafstand. Wie heeft de geisslerse buis uitgevonden? Wat doet de geïstiek [beschrijving vaste delen aarde]? De chupacabra is de geitenzuiger. Niemand kan dat Geitje aanraken. Waar denk je aan bij gekapt-gekoust ? Heraldiek. Gekko's zijn tokehs. Ik vind het larie en apekool dat je met lari's [Georgië, GEL] wil(t) betalen. Hij kwam vrij uit de gevangenis en sprak vrijuit. Hij zocht jarenlang met een duikbril naar zilver-onder-water, niet wetende dat dit kroontjeskruid op het land groeide. Moet je 'zoiets' echt zó schrijven? Ja. Die te zoute vis hoef ik echt niet. De vertellingen van Moeder de Gans bevatten onder andere het sprookje "De Gelaarsde Kat"[2020]  (die van de markies van Carabas). Na die mooie mop volgde een hard gelach.

3. Agaragar is plantaardige gelatine. Tijd is geld, en pecunia non olet [geld stinkt niet]! Het is verkeerd, de mammon te dienen. Drie weken geleên was het er nog. Er waren heel wat geleeuwden aanwezig (geridderd met de Nederlandse Leeuw). Een gelegouw is een wielewaal. Alle collega's gelieven dit te lezen, en daarna: gelieve te betalen. De slaap: gelidae mortis imago, een beeld van de kille dood. De wedstrijd eindigde onbeslist, in een gelijkspel. We zullen je maar gelijk geven. Je zult wel gelijk hebben. Wat gelijk blijft, is gelijk blijvend. Die contrabassen zijn gelijkgestemd. Een akoe is een geluidsalarm. De geluidsleer is de acustica of akoestiek. Is dat nou een geluipaarde leeuw? De geluks- en jobsbode kwamen tegelijk aan. De Gelukzalige Eilanden zijn de Canarische Eilanden. Zijn beroep is nog steeds gelulemaker [capsule].

 

zondag 18 januari 2015

0488 Dictee woensdag 14 jan 2015 (12): dictee Ditjes en datjes (19) √

Dictee - dictees [0488]

Ditjes en datjes (19)

A. In sommige gevallen is VD niet consequent: bij lemma 'verspieder' staat Beloofde Land (m.i. correct). Bij lemma 'beloofd' echter 'beloofde land' [2020: beide!]. Dat is te billijken, omdat daar niet expliciet naar het Bijbelse begrip verwezen wordt. Bij lemma 'Kanaän' staat echter 'het beloofde land' (het westen van Palestina - 2020: beloofde Land). Daar zou ik wel een hoofdletter schrijven voor dit Bijbelse begrip. Dat bij 'eendenhemeltje' kleine letters gebruikt worden, lijkt me ook juist. Grappig dat VD bij zoeken naar 'Kanaän' ook nog terechtkomt bij lemma 'aankunnen' (kan aan!). Ten slotte bij 'belofte' ook nog 'het land van de belofte' (Kanaän). Ook daar lijken kleine letters me correct, omdat hier niet de standaardterm 'Beloofde Land' gebruikt wordt. Overigens zou ik wel 'het beloofde land Kanaän' schrijven.

B. Ook de nieuwe Bijbelvertaling van het NBG brengt me soms in de war. VD en ik schrijven consequent 'Heilige Geest'. Dat in het Oude Testament (OT) stelselmatig 'heilige geest' geschreven wordt, lijkt me juist (de Heilige Geest werd immer pas uitgestort op het Pinksterfeest in het Nieuwe Testament (NT)). In het hele NT schrijven de Bijbelvertalers van het NBG echter consequent 'heilige Geest'. Ik doe daar niet aan mee, en blijf maar (met VD) gewoon 'Heilige Geest' schrijven.

 C. Op mijn blog heb ik een aantal (oefen)dictees van Gomarus gezet. Daarin heb ik het volgende verbeterd: 1) live-uitzending moet met een koppelteken (Zie Ditjes en datjes (18) - blogpost [0484), 2) 'betbetovergrootmoeder' moet met een kleine letter en de officiële term is betoudovergrootmoeder, 3) 'er aan te pas moeten komen' moet 'eraan' zijn, 4) 'teveel zwart-witdenken' moet 'te veel' zijn (wel: een teveel aan zwart-witdenken'), 5) ergens achter komen, erachter komen, bij voetbal achter komen – was correct!, 6) "Zeg jongen, blijf daar eens met je vingers vanaf!" – het werkwoord is 'afblijven' en daarom moet 'van af' hier los ('af' hoort bij het werkwoord), 7) Kerstman moet met een hoofdletter (GB), 8) 'bestverkochte' moet aaneen (GB) en 9) 'renaissancistisch' moet met een kleine letter.

D. Van het Gomarus Dictee 2015: a) jack russell(s) moet met dubbel-l (let op: jackrussellterriër is als drieledige samenstelling wel aaneen!), 2) onder anderen moet met n, want het ging over personen, 3) het shoot-outwoord 'acquireren' werd als 'aa-kwie' voorgelezen en niet als
'ah-kwie' en 4) de opmerking over 'renaissancistisch' staat hiervoor al.
 

donderdag 15 januari 2015

0487 Dictee woensdag 14 jan 2015 (11): dictee 812 (deel 3) √

Dictee - dictees [0487]

Oefendictee 812 (deel 3)

Dictee 812, alinea 7 t/m 10.

 7. Een bekende Joodse groet is 'sjalom'. Een gocart is een kart, een skelter. Dat leidde tot een lose-losesituatie. We gaan winkelskijken, statten. Hij is echt een stillewillie-exponent [stille willie]. Hij heeft weer last van het writer's blocksyndroom. Deze pottenbakker is een potsenbakker en witzenverkoper. In het Woord Gods staan vele woorden Gods. Mijn ga heeft een lief. De vechtersbazen zouden erin gaan. Pas op hè, kom me niet te na. Gaandeweg trok hij bij. Die wreedaard was soms een gaapaard, een gaper. Gabbro is een grofkorrelig gesteente dat bestaat uit basisch plagioklaas en augiet. Een gaffelbuis is een Y-buis [ei]. Een gaganaut is een vyomanaut. Zij schonk hem een gage d'amour, een liefdesbaby. Grassen en yucca's zijn niet-succulente xerofyten. Hij fiedelt maar wat.

8. Ook woordeloos kon je haar stemming wel peilen. Sparta was nog zegeloos. Heeft de zegenloze visserij nog toekomst? Hij had een baard als een Zwitser en was zo zat als een zwitser. Het zegenrijke familiekoor was in zangcompetities veelal zegerijk. Zeep zieden doe je in een zeepziederij. Wat je zelf fabriceert, is zelfgefabriceerd. Galant is ridderlijk-hoffelijk. Met camera op statief nam hij een foto van de galakoets, de staatsiekoets. Wil je er galanga, laos, bij? Laat je niet inpakken door die galantuomo [toe-woh-moo] (gentleman]! Hoe snel zijn een galapagosvink en -schildpad (van GB's Galapagoseilanden)? Het rad van Sinte-Katrien is een katrienerad. Het galgt beter dan het burgemeestert. Daar was vroeger de galgenbelt. Daar werden zelfs Galliërs gallisch en tureluurs van. Galmeisteen is hetzelfde als kalamijnsteen.

9. Het Gallo-Romaans was het vulgair Latijn, zoals dat in Gallia Transalpina (het huidige Frankrijk) gesproken werd. Op het galmei lag een vers blaadje met een galmijt. De gamay [wijnstok] groeit in de Côte d'Or. Die gamasche zat tussen galoche en broek. Hij gangmaakte, of maakte hij een gang? Ik hoop van ganser harte dat jouw syndroom van Ganser geneeslijk [geneselijk, curabel] is. Hier is een gapwedge [vrij korte afstand, hoge slag] nodig. Doe er maar wat garam masala [kruidenmengsel kerriepoeder] op. Twijn is tweedraads garen; tweedraads touw moet wel stevig zijn. Floreren er nog
garen-en-bandwinkels? Wat zoekt een garimpeiro [ee]? Diamant, goud, etc. Een staggarnaat is een kleine takel. Wat doet een garnalenkorder [vangt garnalen met de kor]? Hij werd gegarrotteerd. Een mofettengebied [spleet bodem, koolzuur] lijkt wel op een fumarolenlandschap [idem gassen]. Alle gascogners (ja, die met hun gasconnades!) snoeven en scheppen op. Op een lab gebruik je heel vaak bunsenbranders.

10. In België kun je een GAS-boete [gemeentelijke administratieve sanctie] krijgen. Hij kneep ertussenuit. Wat, weet je niet, wat gasohol is? Pas op voor de glimmende gassies. Is een bramzeilsgast op een botter een soort van Jan de Hartog als bramzijgertje? De gaswet van Boyle-Gay-Lussac luidt: pV = RT. Die jangat stond te kijken naar Jan Gat: de Verwoeste Stad, een beeld van Zadkine in Rotterdam. In Kaapstad vind je veel gated community's [hekwerkwijken]. Een gatnaald is een marlpriem. Zijn er nog veel gaullisten? De gaur leeft in Zuidoost-Azië. Wat voor standaardmaat is de gauge [ee of au] (fijnheid weefsel)? Bacchus' gave is de wijn; de gaven van Venus en gratiën zijn schoonheid en bevalligheid.

 

0486 Dictee woensdag 14 jan 2015 (10): dictee 812 (deel 2) √

Dictee - dictees [0486]

Oefendictee 812 (deel 2)

Dictee 812, alinea 4 t/m 6.

 4. Fosteren doe je een fosterkind. Zijn alle cfk's schadelijk? Fouettés zijn verlengde pirouettes (je weet wel: van dat pirouettewerk). De foule [menigte] kwam in beweging na de foul van hun idool als reactie op foul play van zijn tegenstander. Die fourreur maakt fourruremantels. Lekker, die fourrés. Voor fourragères [schouderkwasten] moet je toch niet bij die fournisseur de la Cour [hofleverancier] zijn? De uitslag was fout- of valspositief. Zij is echt een foxy [aantrekkelijk] dushi. Kun je met een fragiele-X-syndroom wel naar een project X-feest? Een matamata is een franjeschildpad. De frankfurter ging er bij hem in als een frankipaal in de grond (en als Gods Woord in een ouderling). Wat de Bijbel is voor dominees, is de Grote of Dikke Van Dale voor de overige zeurpieten. Zou hij de frappe, de pointe, echt niet doorhebben? Een doodzonde: een freaky [bizar] rechter die aan fraus legis [wetsontduiking] doet. Freefight: MMA, mixed martial arts.

5. In Noord-Afrika eten ze wel freekeh [zekere tarwe]. Zit zij op een freinetschool? Wat freschi zijn, weet VD alleen [GB: fresco's]. Die freud heeft vaak freudiaanse versprekingen geuit. We gaan fricasseeën eten (Is frisee ook goed? - Nee, dat is krulandijvie). Die fruges consumere nati zijn niets nut. Bij ftp'en gebruik je het FTP. Fumu is muzak. De heilige boeken zijn een fundgrube voor fundi's. Beschreef Dante de furia infernalis, en welke rol speelden de Erinyen [wraakgodinnen] daarin? Hij was maar gewoon Jan Fuselier. Een benaming van het runenalfabet is futhark. Ik walg van die fokking f-woorden. Voor zijn fysiek ging de fysicus naar de fysio. Fytoftora is zwakziekte in aardappelloof. Een wimberg is een frontaal [siergevel]en een winch is een lier op schepen. Bij printen is wysiwyg een heel belangrijke voorwaarde. What you see is what you get.

6. Is hij nou oudkatholiek, vrij-katholiek, Romeins-katholiek of rooms-katholiek? Ik ben vrijlustig en vrij lustig. Een vroegrijpe vrouw is vroeg rijp. Het Wallstreetkapitalisme dankt zijn naam aan Wall Street. Welteverstaan, à propos, ben ik wel te verstaan? Bij de zijingang vindt men vanuit een soort wij-zij-gevoel een wijinscriptie. Het schilderij ademt een wijdheid van de weidsheid van de omgeving van de stee, die een wijd open, wijd openstaande, zeg maar wagenwijd openstaande, deur laat zien. De wildestakingsleider was wild enthousiast over zijn opgefokte kompanen, compagnons. Je moet de leerlingen niet wat wijsmaken, je moet ze wijzer maken. Wil je een whisky-soda of een whiskygrog? De wijdverbreide en wijdverspreide maffia is wijdvertakt. Maffioze maffiosi vind je nu eenmaal overal in de laars (van Italië). Je snapt toch wel dat met dat laatste het Apennijns Schiereiland bedoeld wordt?

 

0485 Dictee woensdag 14 jan 2015 (9): dictee 812 (deel 1) √

Dictee - dictees [0485]

Oefendictee 812 (deel 1)

Dictee 812, alinea 1 t/m 3.

1. Die Japanse hete groene mierikswortelpasta heet wasabi. Via internet nog wat runderrassen die ook in VD staan: witrik of -rug (melkras), MRIJ-rund, dubbeldoelkoe die sinds de 19e eeuw in het gebied tussen Maas, Rijn en IJssel wordt gefokt, blonde d'Aquitaine [èh], charolais: wit vleesrund gehouden voor de vleesproductie, dikbil, galloway, hereford, limousin en de piemontese(s). In onze bedrijfstak val ik onder een flex-cao. Een flibustier is een boekanier. Een flikflak is een achterwaartse handstand-overslag. Het lijkt witte flip met die twee, maar het is Flip en Jacob. Deze filippies [10 gulden] zijn een voorbeeld van flippes [geld]. In een flits zag ik de man met de flitspuit. Met Flora's kinderen wordt het rijk van Flora bedoeld [de planten, bloemen]. Toe maar: men noemt de schrijver Gerrit Komrij de Florence Nightingale van de letteren.

2. Zonder floss [tandzijde] geen flos juvenum [bloem der jeugd, flos juventutis]? Bij een soft focus is de flou artistique toegepast. Hersenscans leveren fMRI's [f = functional - magnetic resonance imaging] De Chinese naam voor Boeddha is Fo(hi) en een FOC is een factory outlet centre. Met een kolenbrandersgeloof, een foi du charbonnier, hoef je nog niet in Ome Kolenbrander [de gevangenis] te komen. Kijk, daar heb ik nou zo'n fokking hekel aan. Zij kweekt mooie foksen [fuchsia]. De fond de teint is de foundation. Elke gemeente krijgt geld uit het Gemeentefonds [specifiek, naders - GB - g]. Wat ben jij een popi popiejopie, zeg. Jij hebt mooi praten met je mooipraten. Zij heeft een zekere foncé [donker]  tint. Een fondue savoyarde is een kaasfondue en een fondue bourguignonne is een vleesfondue. Ook in de Sahara kun je die horen: de vox clamantis (mv.: voces clamantes) in deserto - de stem van een roepende in de woestijn. Een fundraiser is fondsenwervend bezig. Een fond- [BE] is een langeafstandsloper.

3. Fonduen is fondue eten. De fontina [kaas] komt uit het Aostadal. Soldaten zijn food for powder [kanonnenvlees]. Een footie is een sneakersok. Die found footage [historisch beeldmateriaal] geeft deze film wel wat. Een foodie is een culi. 'Fore', riep de golfer. Liederik, Ingelram en Audacer waren de drie forestiers. For God's sake, for heaven's sake: doe het niet! De for intérieur [oordeel van het geweten] zou altijd maatgevend moeten zijn. For old times' sake zal ik je ter wille zijn. Obama for president! For the record: we gaan trouwen, off the record: wel op huwelijkse voorwaarden (hv, pacta dotalia). Forumen [forum] jullie foristen [is op forum] veel? Gij fortunate senex, Fortunae filius en fortuynist, wilt gij een fortunecookie? Het ATP, adenosinetrifosfaat, kan als fosforylerend agens optreden en daarmee veresteren met fosforzuur bewerkstelligen. Noem hem maar gerust een gefossiliseerde fossielenjager.




 

woensdag 14 januari 2015

0484 Dictee woensdag 14 jan 2015 (8): dictee Ditjes en datjes (18) √

Dictee - dictees [0484]

Ditjes en datjes (18)

A. Ik vond het vreemd dat adenoïde alleen een bnw. was (adenoïde vegetatie, betrekking hebbend op het klierweefsel), dat GB en VD geen znw. hadden (met welk meervoud?) en dat VD desalniettemin toch adenoïdenlijder had. Inmiddels heeft de NTU mij opheldering verschaft: in de nieuwe uitgave van GB zal 'adenoïde' ook als znw. vermeld worden met meervoud 'adenoïden'. Waarvan akte! 2020: niet gewijzigd GB, wel VD: adenoïden = adenoïde vegetatie.

B. Ik kreeg de vraag voorgelegd, hoe je 'match fixing' zou moeten schrijven. Het antwoord staat sinds 2012 in de online-VD: matchfixing dus. Kwam al in oktober 2013 voor in een Meppels dictee! Overigens: als dat de Nederlandse spelling is, heeft de taalgebruiker niet meer de vrije keuze tussen 'een match fixen' en 'een match fiksen'. Het beginsel van de vormgelijkheid (GB, p. 16) vereist dan 'fixen'.

C. Roermond ligt aan de Roer, een zijrivier van de Maas, Duits: Rur. Helaas is de Ruhr een andere rivier, namelijk een zijrivier van de Rijn. Overigens bestaat het Roergebied dus wel degelijk, maar ja, treinen die langs Gorinchem denderen, zullen over het algemeen naar het Ruhrgebied op weg zijn, want als ze naar het Roergebied moeten, is dat wel een mijl op zeven.

D. Een broodje kipsaté is niet een broodje met kip én saté maar een broodje met saté ván de kip (of: mét kip). Daarom krijgt het geen koppelteken. Dat geldt ook voor een broodje kipshoarma: shoarma ván (of mét) kip.

E. Dierennamen – zeker als ze in onze woordenboeken staan – krijgen een kleine letter: pitbull, pitbullterriër (maar: bulterriër), giraffengazelle, siamezen, birmanen en de cheeta (geen h!). Bij de honden kennen we de jack russell (dubbel-l, meervoud: jack russells). Let er wel op dat de samenstelling jackrussellterriër aaneengeschreven wordt!

F. Op het eerste gezicht lijkt het vreemd dat je 'live-uitzending' moet schrijven (e+ui) en toch 'geuit'. Het verschil zit hem erin dat het eerste woord een samenstelling is en het tweede een afleiding (geldt ook voor een ongeleed woord). Iets soortgelijks zie je bij i+j: gummi-jas, maar bijectie, bij e+ij: vanille-ijs, maar beijveren en bij i+i: sproei-installatie en kopiist. Nog een losse flodder: accenten heffen klinkerbotsing niet op: hoewel je café-eigenaar echt niet verkeerd kunt uitspreken, is er formeel toch sprake van klinkerbotsing.
 


0483 Dictee woensdag 14 jan 2015 (7): dictee - nog een Gomarus Dictee √

Dictee - dictees [0483]

Nog een Gomarus Dictee - Gorinchem

1. De laatste tijd doen zich diverse bizarre drugssmokkelzaken voor, zo was onlangs te lezen in een communiqué van de politie
Zuid-Holland-Zuid. 



2. Agenten in burger, speurend naar verdachte lieden tijdens een houseparty, kregen een amanuensis, type kale kickbokser, in de smiezen en hij werd betrapt op de verkoop van xtc-pillen die hij bij tijd en wijle verkocht vanuit zijn boxershort.  


3. De Spaanse marechaussee heeft jongstleden donderdag een
baby(-)drugssmokkelbende opgerold die kleine kinderen gebruikte als drugskoeriers.  


4. De Nederlandse, Zuid-Molukse en Arubaanse smokkelaars verborgen de bolletjes vloeibare cocaïne onder andere in luiers van baby's: een excentriek souvenirtje.  


5. Onder de laatsten die werden opgepakt, was een flamboyant stel dat op Schiphol aangehouden werd, omdat de man hun achttien maanden oude kind billenkoek gaf.  


6. Zo’n kind wordt in dergelijke schrijnende situaties opgevangen door jeugdrechercheurs die coûte que coûte willen voorkomen dat het kind een aardje naar z’n vaartje krijgt. 


7. De Peruaanse politie heeft de afgelopen week een getatoeëerde, 25-jarige Nederlander met enkele kilo’s cocaïne en drieduizend valse 50 eurobiljetten [ook: vijftigeurobiljetten]  opgepakt op de internationale luchthaven. 


8. Hij viel op door een fluorescerende beautycase, maar de drugs waren geïmpregneerd in kleding die dit lid van een drugssyndicaat in zijn bagage bij zich had.

 

0482 Dictee woensdag 14 jan 2015 (6): dictee - nog een voorronde van Gomarus √

Dictee - dictees [0482]

Voorronde dictee Gomarus Gorinchem

Dictee vmbo (oefenversie)

1. David krabde zich na deze zware onvoldoende wel even achter de oren.

2. De docent zei: “Schrijven is de kunst van het weglaten.”

3. Het grote brokstuk plonsde na de tyfoon met een geweldige snelheid in de oceaan.

4. Zeg jongen, blijf daar eens met je vingers van af!

5. Mevrouw Van den Heuvel-van den Weg heeft in haar naam drie initialen.

Dictee havo/vwo (oefenversie)

1. In de werkkamer van de directeur staat een grote houten en ovale tafel.

2. Op het staatsieportret, een zwart-witfoto, zien we koning
Willem-Alexander afgebeeld.

3. Het pas opgerichte gedenkteken vindt Willem een opsiering voor de stad.

4. Sjors’ moeder kreeg voor het huis van onze getatoeëerde diëtist een zwaar auto-ongeluk.

5. Onze opticien vindt fonduen vele malen lekkerder dan barbecueën.

6. In de middeleeuwen leefden monniken die met hun schrijfgerei veel op papier hebben gezet.

7. De adolescent, afkomstig uit ’s-Gravenhage, scheen er genoeg van te hebben en zette zijn mp3-speler uit.

8. Op zon- en feestdagen werkt deze bio-industrie, gelegen aan de Dorpsstraat, ook continu door en heeft daarmee qua concurrentie een hogere omzet.

9. Adriaan van Dis debuteerde in 1983 met een novelle, die hem Het Gouden Ezelsoor opleverde, de prijs voor het bestverkochte literaire debuut.

10. De maand december is sinds mensenheugenis een maand van nerveuze verwachting.

11. Tegenwoordig lijkt de goedheilig man [GB ook: goedheiligman] het veld te moeten ruimen ten gunste van de Kerstman.

Shoot-outwoorden:
appelbeignet
Beatlesplaat
bagatelliseren
déjà vu
corselet
korset
canapé
consciëntieus
ad-hocbeslissing
fluorescerend
parallellogram
Kerstmis [in de kerk ook: kerstmis]
hiëroglief
orang-oetan
eyeopener

 

0481 Dictee woensdag 14 jan 2015 (5): dictee Gomarus 2013 √

Dictee - dictees [0481]

Groot Gomarus Dictee 2013 Gorinchem

1. In het bos plukte een dove alzheimerpatiënt aan een dovenetel, maar het mocht geenszins baten.

2. In een à-la-carterestaurant, gelegen in Amsterdam-Zuid, zag ik een ober met beatlehaar rondlopen die een rare manoeuvre maakte, nadat de goedheilig man [GB ook: goedheiligman] zijn intrede deed en rond ging lopen in zijn rode gewaad dat niets weg heeft van een jacquet of Schotse kilt.

3. Tijdens het jagen op reeën kreeg de jager na een niesbui spontaan last van diarree.

4. Tijdens het gejeremieer van de oude man pakte de mevrouw eau de cologne uit haar eau-de-cologneflesje, iets wat ze had geleerd van haar betbetovergrootmoeder. Ze moedigt nu haar eigen adolescenten aan.

5. De interim-manager op ons bedrijf heeft een fulltimebaan en eet tijdens de lunch graag hüttenkäse met katenspek en appelbeignets.

6. Een havo 4-leerling, die je ook wel een havoër noemt, moet allang weten wat het begrip parallellepipedum betekent en voor een vwo’er is dat natuurlijk al helemaal gesneden koek.

7. Na dat ernstige skiongeluk in de Alpen wist de EHBO’er niet goed of er mond-op-mondbeademing moest worden toegepast of dat de defibrillator eraan te pas moest komen.

8. De stad, die koketteert met haar centrumfunctie, vecht al decennialang voor het behoud van de penitentiaire inrichtingen en de arrondissementsrechtbank, nadat diverse rijksinstituten als het Kadaster en Rijkswaterstaat de stad in de jaren zeventig (70) hebben verlaten.

9. In de vakantie hebben veel mensen geyoutubed, maar het is helaas klip-en-klaar dat daardoor veel luiwammesen zijn ontstaan.

10. Onder het genot van earlgreythee keek mevrouw F.H. van
Dieren-de With naar het achtuurjournaal en kwam erachter wat de discussie rondom Sinterklaas en Zwarte Piet inhield, maar trok daaruit de conclusie dat er nog te veel zwart-witdenkers zijn in Nederland.

 

0480 Dictee woensdag 14 jan 2015 (4): dictee Voorronde Gomarus 2014-2015 √

Dictee - dictees [0480]

Voorronde Gomarus 2014-2015 Gorinchem

De onderstreepte woorden moesten worden ingevuld.

1. In januari wordt voor de vierde keer het Groot Gomarus Dictee georganiseerd.

2. Het dictee zal gepresenteerd worden door de heer [dhr.] Van der Vlies.

3. We hopen dat er veel enthousiaste deelnemers zullen zijn.

4. Begin daarom maar onmiddellijk om familieleden en kennissen uit te nodigen.

5. Of iemand apathisch is of alert, introvert of flamboyant, iedereen is welkom.

6. De verwachte opkomst is exorbitant hoog.

Shoot-outwoorden:
adequaat
abonnement
desolaat
doemscenario
excessief
geciviliseerd
middeleeuwen
kerstvakantie
Pasen
opinieonderzoek
potpourri
baby’tje
sateetje

Hier nog een voorronde van 2012

De onderstreepte woorden moesten worden ingevuld.

1. In oktober 2011 werd de Nederlandse politiek voor een groot deel bepaald door de asielaanvraag van de Angolese Mauro Manuel.

2. Tijdens een verhit debat in de Tweede Kamer liepen de emoties hoog op.

3. Diverse volksvertegenwoordigers voerden het woord, en er stonden regelmatig fractieleden van verschillende partijen bij de interruptiemicrofoon om ook hun zegje te doen.

4. Minister Leers hield echter voet bij stuk en weigerde gebruik te maken van zijn discretionaire bevoegdheid, hij deelde klip-en-klaar mee dat hij zich consequent hield aan de bestaande wetgeving.

5. Via de camera’s, die op verschillende locaties in de vergaderzaal zijn opgehangen, was het debat in een live-uitzending te volgen op de site van de Tweede Kamer.