Dictee - dictees [1578]
Dictee
819 (DCCCXIX) Dictee Specialisten (23-01-2015)
1.
Zo'n bodebaan is gewoon een beambtenbaan. Van de balletbarre
gingen ze meteen door naar de cafébar. Toen het bathmetaal
afgeleverd was, gingen de vrouwen batikken en de
kinderen punniken. Zijn beeltenis was in de beeldenaar
verwerkt. Kom in het bedsteetje, mijn liefste. Ze kreeg het op een
presenteerblaadje, op een kabaret, aangeboden.
Daar zouden ze hemel en aarde voor willen bewegen: caelum
et terras miscere [k].
De camelot (straatventer) leurde met kamelot
[zeker weefsel]. Rapaille is canailleus [gemeen] canaille [gepeupel].
Ze was nog een candide (argeloos, onschuldig)
bakvis. Let erop dat 'cañon' (canyon) niet
na 'canon' komt in VD maar na canzonetta! Een kanunnik
vervult een canonicaat. Het H.R.R. (Heilige Roomse Rijk) is het S.R.I. (Sacri Romani Imperii). De
restauratie van de catacombenschildering is
aanstaande. Bij mij staat 'C&A'tje' in VD tussen 'cathine'
[alkaloïde in qat met een stimulerend effect] en
'CAT-scan' [computerized axial tomographic].
2.
Het werd achteraf duidelijk waar de generaals mee bezig waren: ze bereidden een
coupje (couptje [uitspraak!]) voor. Cave canem: pas op voor de hond! We hebben
consensus bereikt over de census (cijns, belasting).
De CFA is de Communauté
Financière Africaine,
de Afrikaanse Financiële Gemeenschap; die reguleert de CFA-frank en is het overkoepelende orgaan voor de CFA-frank-Centraal (CFA-frank BEAC, Banque des États de l'Afrique Centrale (Bank van de
Midden-Afrikaanse Staten): Centraal-Afrikaanse
Republiek,
Congo-Brazzaville, Equatoriaal-Guinea, Gabon, Kameroen en Tsjaad)
en de CFA-frank-West (CFA-frank BCEAO, Banque Centrale des États de l'Afrique Occidentale (Centrale Bank van de West-Afrikaanse Staten): Benin, Burkina Faso, Guinee-Bissau, Ivoorkust, Mali,
Niger, Senegal en Togo). Een mondvol, mag je wel zeggen.
3.
Een chanson de geste is een Oudfrans heldendicht. Een chapeau claque is een
gibus (klaphoed). Wil je montagne russe [vanillevla met puddingbiscuits] of charlotte-russe [roomijspudding]? De chiasmenstructuur wordt niet veel gebruikt [kruisstelling, een stijlfiguur]. Hoe zou je de
chicagoblues omschrijven? Een bbb-training is een training voor buik, billen en benen. En een bbb-voorziening
is een
bed-bad-broodvoorziening. Ik dacht ook nog aan B&B, bed and breakfast (logies en
ontbijt bij particulieren). Deze gevangene zit in cel O. Hij heeft
duidelijk een sociaalpsychologische achtergrond. Het meervoud van [znw.] 'bel-esprit' [thuis
in lit(t)eratuur
en kunst] is
'beaux-esprits'. De BM-klasse
(bergumermeerklasse) is genoemd naar het Bergumer Meer (VD). Het kleine Beiram (Bairam)
is het Suikerfeest (Ied-al-Fitr – afsluiting
ramadan), het grote Beiram is het Offerfeest [afsluiting
pelgrimstocht naar Mekka]. De CHU was de
Christelijk-historische
Unie. De gangbare taal
aldaar was Tamazight (Tifinagh is Berberschrift).
4.
De cier is een soort plectrum voor de citer. Heb jij ook al last van moussejes (moussetjes), muscae
volitantes, mouches volantes? De CJD is de Creutzfeldt-Jakob disease (GB:
creutzfeldt-jakobsyndroom, lijkt op BSE, GB: boviene spongiforme encefalopathie, VD ook: gekkekoeienziekte). In
Noord-Afrika kun je heerlijk chakchouka (groenteomelet)
eten en
ook de shakshuka (is hetzelfde!) is niet te
versmaden. Een choliambe is een hinkjambe. Alle toetsen samen vormen het
klavier, de claviatuur [toetsenbord]. Wie
aan tai chi doet, is aan het tai-chiën: ik tai-chi, jij tai-chiet, ik tai-chiede, jij hebt getai-chied. De cluniacenzers domiciliëren
in Cluny. Exporteren de Cocoseilanden (met
kokospalm in de vlag) veel kokos (handelsnaam:
coir [koh-juhr])?
De Code Civil is gelijk aan de Code Napoléon [Frans
Burgerlijk Wetboek van 1804, van 1810-1838 ook in Nederland]. De codex
argenteus [zilveren codex] is het enige
handschrift van Wulfila's Gotische Bijbelvertaling. Coërcitie is dwang.
5. Een samenloop van omstandigheden is een
coïncidentie. Een cigarillo is een kleine sigaar. Hij schoot in een Franse
colère [plotseling razend worden]. We
spraken via een collectcallverbinding. Alles over '*coli*', beperkt tot de
bacterie: colibacil, colibacterie, colitis (ulcerosa
– chronisch, darm, zweervorming), E. coli, E. colibacterie,
enterocolitis, poepbacterie, IBD: inflammatory bowel disease, inflammatoire darmziekte, zoals colitis
ulcerosa en de ziekte van Crohn (kortweg: crohn),
EHEC(-bacterie),
enterohemorragische
E. coli (bacterie die besmettelijke dikkedarmontsteking met
bloederige diarree kan veroorzaken) en darmontsteking. Neventreffers:
broccoli [groene Italiaanse bloemkool],
cognacolie [voor kunstcognac], scoliose [zijwaartse verkromming van de wervelkolom, ant. kyfose],
acoliet [misdienaar], H. Colijn (spatie! – topman vroegere ARP), bucolisch [herderlijk, landelijk], Coliseum (Colosseum – groot amfitheater oude Rome),
rococoliteratuur (GB
ook: tt) en niccoliet (kopernikkel).
6.
Een cocu [bedrogen man, hoorndrager] geniet
van cuckolden (denk aan koekoek – bedrogen met
toestemming en vaak in het zicht). Zouden de Beefeaters [Tower, Londen] vaak biefburgers eten? Toe, doe
niet zo bigotterig [kwezelachtig]! Je moet
meer van je af bijten. De verf moet nog afgebeten worden. De BIAP is de Bond van Internationale Autoparasieten (een biapper is
een lifter). Het is bijdehand als zo'n bijdehandje je bij de hand neemt.
Mijn horloge gaat op de binkert [loopt verkeerd].
Die collega-econoom is ook mijn collega proximus [naaste
collega]. Cometten is comète spelen. Wat houdt de coming backservice [bedrijfslasten naar de toekomst verschuiven] in?
Is dat nu een commuin [ui] delict [burgerlijk,
niet politiek of militair]? Een compascuum is een koppelweide, meent [vb.:
Emmer-Compascuum]. De thesaurier moest een
compte-rendu [rekenschap, verslag] overleggen.
De tijd moet je zien als continuüm. Het conto corrente is de rekening-courant,
het conto (mv.: conti) a metà is een
gezamenlijke, gedeelde rekening. Een conveyer is een transporteur, een
convoyeur is de begeleider van een konvooi.
7.
Ik kijk uit naar die moments suprêmes. Vooraf de warming-up, na afloop de
coolingdown. Alles chill? Ja, coewl! De moderne vorm van 'cool' is inderdaad
'coewl'. Die pavlovreactie [onwillekeurige reactie
op een stimulus] hadden ze niet verwacht. De coq-à-l'âne [(gedicht met) wartaal] nam die coq au vin [gerecht met kip in wijn] behoorlijk op de hak.
Een coquette (kokette – behaagziek meisje)
kan heel koket [behaagziek, ijdel] zijn.
Corduaans leer komt uit Córdoba. Die cordons
bleus [koks] maken geweldige cordon bleus (GB ook: cordons bleus – vlees) klaar. Een piston
is wel een cornet-à-pistons [koperen blaasinstrument],
een cornet [papieren doosje of spuitzakje] niet.
Die tennisster behoort tot de top twintig (top 20),
zij is een toptwintigspeelster (top 20-speelster).
Het coronavirus kan SARS [severe
acute respiratory syndrome (besmettelijke, ernstige longziekte)] veroorzaken. We konden putten uit een cornu
copiae [hoorn des overvloeds, ook: cornucopia].
Goeie hemel, corpo di bacco [basterdvloek]!
Onbegrijpelijk, die cosas de España [ingewikkelde
zaken, voor een buitenstaander niet te begrijpen]. In die akte [toneel] vond een coup de théâtre [onvoorziene wending, ommekeer] plaats. Het vlees
mist bite [mondgevoel]. Een tripartite is in
België een zekere driepartijenregering.
8. Het journaille trok zijn blocnoteje(s). Chapelure is paneermeel. De magnolia(boom) wordt ook tulpenboom genoemd. De oude man
is aan het atrofiëren [wegkwijnen]. De
slachtoffers waren door CO2-inademing geasfyxieerd [stikken door gas]. Kom niet weer aan met die
crambe bis cocta (oude kost – crambe recocta,
crambe repetita). Dat is plompe kunst, Crassa Minerva. Wij drinken graag
een crémantje [mousserende wijn, Frankrijk].
Een cretonnen gordijn is van cretonne [uitspraak mag
zonder sjwa – sterk wit linnen] gemaakt. Die overlast is echt een crime [ie]. Hij is
veroordeeld wegens crimen laesae majestatis [majesteitsschennis, hoogverraad]. Dat kussen is
gevuld met crin végétal [vulmiddel van dwergpalm].
Ze gaven geen acte de présence bij de cérémonie protocolaire. Het muziekblad
telde heel wat double croches [1/16 noot].
Die crux interpretum [plaats in een tekst die veel
moeilijkheden geeft] blijft een bottleneck. Een sansculotte [lange broek, geen kniebroek] was echt wel
gekleed. Hij heeft een cummetje [examen: cum laude,
met lof] gekregen. Een cummerbund (GB
ook: cummerband) is een Indiaas kledingstuk. De verhandeling gaat
over India's munt.
9. Goed onthouden: de CFA is de Communauté Financière Africaine.
Een sitoloog is een voedingskundige, een cytoloog een celbiologiekenner. Hier
nog wat '*noom*': cervixcarcinoom (baarmoederhalskanker),
hidradenoom (zweetkliergezwel), janoom (lommerd), monoom (eenterm),
schwannoom (tumor die uitgaat van de zenuwschede,
het buisvormige omhulsel van een neuriet) en theonoom (volgens de theonomie = richting binnen het calvinisme
die geen onderscheid maakt tussen de zedelijke en de burgerlijke wetten van het
Oude Testament, en meent dat ook de laatstgenoemde onveranderlijk in alle
tijden gelden). En op '*loog*': anesthesioloog [verdoven],
assyrioloog [Assyrië], byzantinoloog [Byzantium], gynaecoloog [vrouwenarts],
hydroloog [water boven op en onder het
aardoppervlak], ichtyoloog [viskundige], kremlinoloog [Kremlin], labyrintoloog [labyrint,
doolhof in oor!], mytholoog [kenner
mythologie], oftalmoloog [oogarts],
oneiroloog [droomuitlegger] en rinoloog [neusarts].
10.
Verder: thracoloog [Thracië], thyreoïdoloog [schildklier], ziganoloog [zigeuners],
zoöloog [dierkunde] en zytholoog (bierkenner). En eigenlijk verschillen ze niet
zoveel: een karyoloog bestudeert celkernen (het
hart van de cel) en een cardioloog bestudeert het hart (de kern van een mens). Welke dag- en weekbladen
kunnen we opzeggen? Ze reden met een à la Daumont [met
4, 6 of meer paarden twee aan twee voor elkaar, zonder disselboom, niet van de
bok gereden maar door rijders op elk linkerpaard bespannen voiture].
Voorbeelden van een defenestratie (uit het raam
gooien) waren de Defenestratie van Praag en die van Leuven. De
stotteraar genoot van zijn deli [delicieus] deli
[deli(tabak)]. De man uit De Lier had een delier [delirium]. Voor die delta-arm ligt een delta-eiland.
Bij demasqué [NL] denk ik aan Démasqué der
schoonheid (Menno ter Braak – oorspronkelijke titel).
