3574 Dictee maandag 29-01-2024 (1) - dictee Oefendictee januari 2024 (4), tevens Dictee van de Dag 1144

 Dictee – dictees [3574]

Oefendictee januari 2024 (4)

1. Bij een orpheusgrasmus denk ik: dat klinkt orfisch! Bij de mens is oreximanie vraatzucht. De owrukuku en de ouroboros zijn allebei slangen. Vraag: is een zwangere vrouw vruchtdragend? Ja. Het werkwoord is overigens vrucht dragen. Tot het schiereiland Achter-Indië behoren de staten Cambodja, Laos, Maleisië, Myanmar, Singapore, Thailand en Vietnam (met die lekkere pho, bouillon). De Asean is de Association of Southeast Asian Nations (samenwerkingsverband tussen Brunei, Cambodja, de Filipijnen, Indonesië, Laos, Maleisië, Myanmar, Singapore, Thailand en Vietnam). Indochina is het schiereiland tussen de Golf van Bengalen en de
Zuid-Chinese Zee, dat Laos, Cambodja, Thailand en Vietnam omvat. Naast de Rode Khmer kennen we de Groene Khmer (milieu). De saola is een zeldzaam rund, levend in de bergen tussen Laos en Vietnam. De tentakelslang is een waterslang uit Thailand, Cambodja en Vietnam.

2. De Vietcong was ondergronds communistisch en de Vietminh een verzetsbeweging tegen de Franse overheersing (1941, Ho Tsji Minh). Dat is een omvangrijk gebied: Zuidoost-Azië. Vietnamezen betalen met de dong (VND). De ISO-landcode is VN, op internet gebruik je vn. Vietnam is nu één land, niet te verwarren met Noord- en Zuid-Korea. Porfyrie is een stofwisselingsaandoening [vgl. porfier en porfirisch]. De KHID is in BE het Koninklijk Hoger Instituut voor Defensie. Dat zijn twee vechtsporten of -kunsten: shinto ryu en shaolin kungfu. Knäckebröd en smörrebröd [GB ook: 2 x ø] zijn brood, smörgåsbord is een koud gerecht. Over koetjes en kalfjes (praten): ab hoc et ab hac. Een bhaji [baa-dzjie] is een zekere Indiase beignet. Jute is Indiaas vlas. De dal bhat is een Indiaas gerecht. Kwebhaak: voor moerassige grond.

3. Een slibbank is een verhevenheid. Je slabbaris, dat is regionaal je tong. Een stambha is een gedenkteken in India en een koebba is de koepel van een moskee. De
MRAB-bacterie is de multiresistente Acinetobacter baumannii-bacterie (bepaalde ziekenhuisbacterie). Een kleine suçon is een suzonnetje en een sucuk een Turkse worst. De website www.woordenlijst.org is (geconstateerd 24-01-2024) geheel vernieuwd, met name qua zoekfunctie! In 2024 geen GAD (Groot Alphens Dictee), mogelijk weer wel in 2025! Een chevalier sans peur et sans reproche is een ridder zonder vrees of blaam. Chevaliergerst is tweerijig. Ik wenste dat hij echoë en al eerder dat hij geëchood had. Heb je vandaag nog ge-pc’d? De OIPC is de Organisation Internationale de Police Criminelle (Interpol).

4. Er werd heel wat afge-a.u.b.’d en -ge-ajb.’d. Leidt amusie altijd tot amuzikaliteit, ook al ben je amuzisch? In ‘zwacri’ zitten een z’je en een w’tje, dat is maar een weetje. Een geconcentreerd waarnemer kan appercipiëren. GB en VD hebben klemrijden en klemzetten aaneen, de rest zoals klem raken is dus los! De uitroep ‘awoert’ is synoniem met ‘boe’. Het AWf is het Algemeen Werkloosheidsfonds. Met AWG wordt de Arubaanse florin (Arubagulden, munteenheid) aangeduid. De afkorting fl (ook: koppelletter, ligatuur) verwijst naar de oude (gouden) munt florijn. Het element ununquadium (114, Uuq) heet tegenwoordig flerovium (Fl). De FKFO is in BE (historisch) het Fonds voor Kollektief Fundamenteel Onderzoek. De FKP is genormeerde valuta-aanduiding voor het Falklandeilands pond (munteenheid).

5. Zibeline is sabelbont. De Bbz is in NL het Besluit bijstand zelfstandigen (regeling voor het verstrekken van financiële bijstand aan zelfstandigen). De BBTK is in BE de Bond der Bedienden, Technici en Kaderleden (socialistische vakbond voor ambtenaren). Cadzand-Bad is net zoiets als Wijk aan Zee. Een BEST-tas kan bevatten: boeken, elektrische apparaten, speelgoed en/of textiel. Bij mansplainen [E: man + explain, uitleggen] bevoogdt de man een vrouw bij iets uitleggen. Ik heb het bij één blanc de noirs gelaten. Blue chips zijn goudgerande aandelen (in de VS). Ze droeg bootyhoge bootees. Een (broodje) BLT bevat bacon, lettuce, tomato (spek, sla, tomaat). Je moet dat niet goedpraten, vergoelijken. Schoonschrijven is kalligraferen. Bij het cafévoetbal werd de koffie niet met een cafetière gezet.

6. Iemand die de Calvarie(berg) op geleid wordt, moet een lijdensweg voltooien/ondergaan. Gaat die kamper uit dat woonwagenkamp deze zomer camperen of kamperen? Capties maken is een kwestie van kapsones. Een captcha is een completely automated public Turing test to tell computers and humans apart (test om te bepalen of de bezoeker van een website een mens of een machine is, waarbij bv. een slecht leesbaar woord moet worden overgetikt). CABG staat voor coronary artery bypass grafting (bypassoperatie). Een cautal [ook: liederen bij holifeest] heeft met statistiek te maken, cantal is kaas. Een cavaillon is een charentais (meloen). De sharpie (zeilboot) lag vol met charpie (pluksel). Uit vaten kan coulage [lekkage] komen. De leider van een equipe noemen we chef d’équipe.

7. In deze computertijd gaat zoiets met een chequescheckenbot. De uitdrukking ‘luidruchtige tranen’ is een voorbeeld van catachrese. De CJD is de
Creutzfeldt-Jakob Disease (degeneratieve hersenziekte bij de mens, verwant aan BSE = boviene spongiforme encefalopathie, gekkekoeienziekte). Hoe heet deze cladeapengroep? Een coquette is gewoon een kokette. Ze at linzensoep onder de lindeboom. De afkorting FSC staat voor Forest Stewardship Council (Raad voor Goed Bosbeheer). Een CVA is een cerebrovasculair accident (beroerte). Zuid-Afrika korten we af met Z.-Afr., de
ISO-landcode is ZA en de internetextensie za. Bij zeewier kun je denken aan agaragar, alginaatgaren, blaaswier, dashi, kelp, knotswier, koelucht, kombu, maki, nigiri, nori, purperwier, sushi(bacterie), een vuil schip (= met zeewier – een vuilschuit is iets anders), wakame, zeeboerderij, zeegaren, zeegras, zeehaar, zeerui, zeestijl en Japanse zoutjes. Vergeet bruinwier en dulse niet!

8. En ten slotte ook nog: hiziki, viltwier en de zeeleguaan. Hij woont het dichtstbij en ook het dichtst bij die school. Hoe hoog ligt momenteel de balkenende- of JP-norm? Een deimt is een mad of ook wel dagmaat. Het DHEA is dehydro-epiandrosteron (een hormoon tegen ouderdom). De telomerase zou eeuwige jeugd kunnen opleveren. Meneer is in het Italiaans signore (S.). Bij joden [VD: J?] staat reb voor meneer. Een foutloos dictee: dat is douze points scoren! De verdwenen vrouw wordt al jaren dood gewaand. VD heeft doom en gloom, GB
doom-and-gloomverhaal. Ik douch me onder de douche. Een doula is een niet-medische helpster van kraamvrouwen. 

 

3573 Dictee maandag 22-01-2024 (1) - dictee Oefendictee januari 2024 (3), tevens Dictee van de Dag 1143

Dictee – dictees [3573]

Oefendictee januari 2024 (3)

1. Bij ‘eind’ i.p.v. ‘einde’ is er sprake van een apocope (mv. ‘s, n of s), bij broer i.p.v. ‘broeder’ van een syncope (mv. idem), bij ‘k i.p.v. ik van een procope (mv. idem). De cinemascope is een zekere (grote) filmprojectie, een cope is een rechthoekige kavel en scoop [oo] is strekking of reikwijdte. Een Talmoedist heeft altijd een talmoed op zak. Een URL is een uniform resource locator (internetadres). De naam van het protocol is HTTP, in een internetadres staat http voor hypertext transfer protocol [Engels]. Hebben jullie alweer ge-x’t (was: getwitterd)? VD kent alle twee, alle drie, alle vier, alle vijf en alle negen (en allebei). Een tenuis [tee-nuu-wihs] is een stemloze plofklank [mv. tenues]. Een terdoodveroordeelde is ter dood veroordeeld. Ik zeg dit al voor de tigste keer. Met tig duizend wordt een specificatie van een tigtal gegeven. Een troupier is een officier die zich meer thuis voelt tussen de soldaten.

2. Deze soms getroebleerde troubleshooter lost vaak trubbels op. Ten overvloede: PPP is Triple P: people, planet, profit en triple A is AAA: hoogste bankrating voor kredietwaardigheid. Komen de tseetseevliegen ook in Tsjetsjenië voor? Een uap is een unidentified aerial phenomenon. De hoorn des overvloeds: cornucopia (mv. + e) of cornu copiae (mv. cornua copiae). De vraatzucht van dieren is voraciteit. Hij kruide heel wat aardappels en hij kruidde het verhaal erover met grappige witzen. Een zoete aardappel is een bataat (pataat, yam, yamswortel, ketella, cassave). De voorleesfunctie van Word gaf voor cornucopia: cornu-koolstofmonoxide-pia (overigens: CO)! Een verre-muraille is een muurglastableau.

3. Die verreikende amendementen (die dus ver reiken) zullen de hanteerbaarheid van deze wet zeer verrijken. Aan de rekstok heeft hij zich verreikt. De veruit beste [Veruit de beste] locaties lagen ver uit elkaar, lagen van elkaar ver verwijderd. De correcte spelling werd verschlimmbessert [Duits *]. Een VHS is een video home system. De viet [vjèht] vo dao zijn de Vietnamese vechtsporten en de filosofie daarachter. De Vinex’ers wonen in Vinex-wijken. Het vlakbij staande monument stond ook vlak bij de grens. Bij de visagistenopleiding kwam het agentenuniformrokje ter sprake. Ze hadden een tête-à-têteje over het
eau-de-toiletteje. De afkorting XO staat voor extra old, nog beter dan VS – very special, VSO – very superior old, VSOP – very superior old pale en VVSOP – very, very superior old pale. Het gebied, waarin die eiken groeien, is waar in ’t bronsgroen eikenhout ’t nachtegaaltje zingt. Een jakobakruikje is naar Jacoba van Beieren genoemd.

* DE: verschlimmbessern, verschlimmbessert, NL - nog niet in wdb. - verschlimmbesseren, verschlimmbesserd.

4. Een jacobus is regionaal een visdiefje. De feestdag van de H. [Heilige] Jacobus (25 juli) wordt Sint-Jakob of Jakobsdag genoemd. Ik ben Jakob, zeg maar Jaap. Hij zal weeromkomen en dan zal ik het hem weerom geven (znw. wel aaneen – VD!). Hij weidde zijn blikken over de weidsheid en de wijdheid van de wijde omgeving. Het IVVV is het Internationaal Verbond van Vrije Vakverenigingen, het WVV het Wereldvakverbond. Hoeveel 50-plussers [50+’ers, vijftigplussers] zijn er daar wel niet? De presentatie werd op een witbord gegeven. Een whodunit is een detective. De Xetra DAX staat voor Exchange Electronic Trading – Deutscher Aktienindex. XML staat voor  eXtensible Markup Language. SGML staat voor Standard Generalized Markup Language [GB heeft de vorm voluit in kleine letters].

5. Bedoel je die 6-vwo’er of 4-havoër (6 vwo-leerling of 4 havoleerling)? Het is een weetje, met hoeveel w’tjes je de drank sneeuwwitje schrijft. Een tzigaan is een zigeunermuzikant. Hij dacht kat-in-de-zak gekocht te hebben, maar dat bleek een kat in de zak te zijn. Daar moet je niet zo min over denken, net zomin als ik dat doe. Een SSD is een solid state disk (geen bewegende delen). Tegels. Door op een tegel of miniatuur (thumbnail) te klikken, krijg je een grotere afbeelding. De quenasttegel wordt ook wel dal genoemd. Een asfalttegel spreekt voor zich. Een azulejo [oe ch] is een blauwe tegel (via de Moren naar Spanje gebracht). Denk ook aan de faience- en
glas-betontegel. Een ijzersteentegel is heel hard. Een majolicategel heeft metaalachtig glazuur. Een ossenkop is vaak het hoekmotief op een geglazuurde tegel. En girihs zijn islamitische geometrische tegelpatronen met vijf- en tienhoeken (5- en 10-hoeken).

6. Een porfiertegel is porfirisch. Een terrazzotegel heeft meestal een glad en gepolijst oppervlak. Een tichel is een tegel, zoals een richel een regel is. Een zellige is een behakte tegel in mozaïekwerk en een wees is door een diagonaal in twee helften verdeeld. Een shordje (GB) is een samentrekking van ‘short’ en ‘woordje’: laat alle medeklinkers weg: zo wordt ‘computer’ dus ‘cmptr’. Een proxyoorlog is een oorlog bij volmacht, gevoerd door een kleiner land namens een dito groter. Een bellydance is een buikdans. Een bellimiet of belplafond slaat op een belbundel. Bellum omnium contra/in omnes [mv. bella]: een oorlog van allen tegen allen. Een parabellum is een lugerpistool. Wie vrede wil, moet zich op oorlog voorbereiden: si vis pacem, para bellum. Het pyelum is het nierbekken. Vellum of velijn is perkament.

7. Een velum (r.-k.) is een kelkkleedje [benedictiedoek, ook zachte gehemelte]. Een uitroep ter bekrachtiging is ‘belam’ (ik ben lam). In Turkse theehuizen kun je onbeperkt çay drinken: slechts eenmaal betalen! Hij leidde een stil, verborgen leven: fallentis semita vitae. Klokkenspel: beiaard, carillon en glockenspiel (het Haarlems klokkenspel is een plant). Klassieke ruiters droegen chlamydai (wijde, korte mantel, enkelvoud: chlamys). Een hòmber is een kerel. HCH is in de chemie hexachloorcyclohexaan (generieke naam van een aantal isomeren, waaronder lindaan). HCN is in de chemie hydrocyanide (een kleurloze, zeer giftige vloeistof; blauwzuur = Pruisisch zuur). Kirgiezen en nomadische Mongolen slapen vaak in joerten. Hij zag er in zijn jodhpurs, zijn rijbroek, pico bello uit. De grote linneaanse soort is het linneon, de kleine de jordanon.

8. De hadj voert de islamieten naar de Kaäba in de heilige stad Mekka, niet te verwarren met de Heilige Stad, Jeruzalem. Klopt dat ongeveer: khimar (hoofd en boezem) + abaya (rest lichaam) + facekini (gezicht) = ongeveer boerka of pinguïn. Een kombucha is een theezwam, basis voor een gezondheidsdrank. In ksour vind je tighremts en agadirs. Dat blijft een geweldig bezit, zo’n verworvenheid voor altijd: ktèma (mv. -ta) eis aei. Heerlijk, die moksaleisi/moksialesi (eenpansgerecht) en kukaleisi (snelkookrijst), maar ook die moksimeti (Surinaams gerecht) mag er zijn! In SR is een moksiwatra iemand van gemengd ras. In een pinpas kan een NFC-chip zitten. De CCHB was in BE historisch de Christelijke Centrale Hout en Bouw.

 

3572 Dictee dinsdag 16-01-2024 (1) – dictee Oefendictee januari 2024 (2), tevens Dictee van de Dag 1142

 Dictee – dictees [3572]

Oefendictee januari 2024 (2)

1. De SMID is in NL School Militaire Inlichtingendienst (dienstonderdeel van de Koninklijke Landmacht). Was er veel verschil tussen een mok-school en een lomschool **? Op *bana (VD): bakabana [SR: beignet met bakbanaan – mv. ‘s], bana [SR: mannelijk geslachtsdeel, mv. ‘s], cabana [strandhuisje in tropisch oord, mv. ‘s], guanabana [zuurzak, Spaans, mv. ‘s], ikebana [bloemschikkunst Japan, geen mv.], krontobana [SR: gerecht van varkensvlees met bananen en kokosmelk, geen mv.], moribana [Japanse kunst van bloemschikken in een schaal of mandje, geen mv.] en villa suburbana [Latijn: buitenverblijf aan de rand van de stad – mv. ae ae]. GB: verder niets. MV is middelbare vloed, ME middelbare eb. Musivisch betreft mozaïekwerk, muzisch betreft de kunst en muzikaal de muziek. Wat verandert er mutato nomine (als je slechts de naam – van iets – verandert)?

** Nadere toelichting, GB: In algemene teksten
m.o.k.-verblijf, in andere (vak)teksten ook mok-verblijf, zelfde voor a.s.o.-woning en aso-woning, b.o.t.-militair en bot-militair, b.l.o-leerling en blo-leerling, evt. door te trekken naar ho en h.o., so en s.o. Liever niet in dictee!

2. M.m. is mutatis mutandis (met de nodige veranderingen). Een myoloog weet alles over spieren, een mycoloog over schimmels (zwammen) en paddenstoelen. Een MRSA-bacterie is een methicillineresistente Staphylococcus aureus-bacterie. Wist je dat: Echo was verliefd op Narcissus? De nonparel of nonpareille is een lettertype ter grootte van 6 (didot)punten. Een cicero is 12 (didot)punten. Lettertypen: diamant (4), parel (5) en nonparel (6) en cicero (12). Een punt is 3/8 mm (naar: F. Didot). Verder nog: de non-plus-ultra = 2½ punt. De
nazi-jagers zochten (ook) naar naziuniformen uit
nazi-Duitsland. Paarden neien en stieren nijten. Die noorderlingen eten vaak noorderlingen (winteraardappels).

3. Een pica is trouwens 11,25 didotpunt en de Oostenrijkse hoogte is 63 didotpunten. Boektokken is tiktokken over een boek (platform TikTok). De GroenLinks-Kamerleden hebben een GroenLinksfractievoorzitter. Wat is het guur, brr! Met zero tolerance wordt gewoon nultolerantie bedoeld (zerotolerancebeleid is nultolerantiebeleid). Nogmaals: DéFI = Démocrate Fédéraliste Indépendant (Belgische politieke partij). In GB geeft */* een zevental treffers: 7/7, m/s, m/v, p/a, t/m, 24/7, km/h, km/u, 24/24, AVV/VVK, emonderen (rara, ook voor GB, nieuwe zoekfunctie in de maak!), de/het rambam krijgen en zich de/het rambam werken. Bij VD werkt */* niet (goed). Doe jij onderhand de afwas? Snippers, dat is confetti. Bij korfbal is een onderhandse doelpoging ongebruikelijk (meestal: bovenhands). Er vond een onder(s)handse aanbesteding plaats.

4. Je kun een snipper aan hebben of ophebben. O wee, dat heeft die ow (ow’er, oweeër) een oorlogswinst gemaakt! Een octaaf hoger te spelen is ottava alta, lager: ottava bassa. De Griekse vorm van pasja is overigens bassa. Wie gaat onze koek-en-zopiekraam annex koekkraam bemannen? Is dat naast die friettent? Daar verkopen ze pommes of patates frites. Verkopen ze daar ook friet met mayonaise (geen dijonnaise!)? Pommes allumettes, dat zijn heel fijne pommes frites. Doe mij maar een patatje met en voor haar een patatje oorlog. O ja, en ook nog een patatje speciaal. Verder nog een kapsalon döner (kebab). Een pie [paaj] kun je eten. Het peronisme verenigt de aanhangers van wijlen Péron. Een PET-scan slaat op positronemissietomografie (Engels: positron emission tomography), een CT-scan op computertomografie [aaneen, trefwoord VD!].

5. Een CAT-(body)scan verwijst naar computerized axial tomography. Een 3D-scan is ruimtelijk. Die thoraxscan maakte veel duidelijk. Een MRI-scan verwijst naar magnetic resonance imaging. Een quickscan gaat heel vlug. Voor deze aanwijzer [pijl] is zogenaamd pijllood [niet in wdb., grapje] gebruikt. Plompverloren gooide hij de gestolen plomb in de plomp. De plus 3-pas [cultuurkorting 55+’ers, BE] is afgeschaft en uit de wdb. verdwenen! De pyrrusoverwinning is vernoemd naar Purrhus, het pyrronisme (twijfel aan alles voert naar de waarheid) naar Pyrrho. Wie weet, quién sabe? Wie daar, werda, qui-va-là? Een quoteje [citaat]: “Ons quotetje [aandeel] is vergoot.” Dat is zwaar klote! De RAL [verfkleuren] is de ReichsAusschuss für Lieferbedingungen. In Ramesj’ winkel wordt alleen ramsj verkocht. Tegen deze gerant wordt te vaak gerant [èh].

6. Sine anno (s.a., zonder jaartal) en sine loco (s.l., zonder plaats) kunnen gecombineerd worden: s.l.e.a. of s.a.e.l. Wat naar Rousseau verwijst, is rousseauïaans [niet in wdb.]. Zou Jan van Ruusbroec ook ruisdaelluchten hebben kunnen schilderen? Een opossum is o.a. een klein buideldier. Een vve is een vereniging van eigenaren. Een roodkrijttekening maak je met roodkrijt. Een sardineblik is een sardienenblik. Wil je een glas sauternes of een glas sancerre? Sancho Panza was de schildknaap van Don Quichot. In het holst van de nacht werd er op het scherp van de snede geduelleerd. Bij scrabble wordt er gescrabbeld, bij een tackle getackeld en bij scramb(e)len gescrambeld/gescrambled. Met een shuttle kun je shuttelen en met een shuffle iets reshuffelen. Je hebt de sens commun en common sense.

7. Verder ook de sixième sens en de sixth sense. Bij skijøring laat je je voorttrekken (door paard of auto). Skratjie pokoe is hetzelfde als skrakipoku (SR: zang, voorloper kaseko). Spondei zijn gewoon spondeeën. Een sprei-ijzer is in het zeewezen een ijzer dat het want van een schip uitgespreid en vrij van draaiing houdt en een snijijzer is een werktuig om schroefdraad aan buizen, staven, bouten enz. te snijden (snijgereedschap). Frederik Hendrik en soms ook Maurits werden Stedendwinger genoemd, niet te verwarren met stad- of stedehouder. Behoudens goedkeuring is salva approbatione, behalve weglatingen is s.s.t.t. (salvis titulis), met weglating van de titels. Salva conscientia: zonder zijn geweten geweld aan te doen, salva dignitate: zonder aan zijn waardigheid tekort te doen.

8. Met alle respect is salva omni reverentia (s.o.r.). Salva ratificatione: behoudens bekrachtiging (s.r., salv. rat.). Salva remissione: onder voorbehoud van terugzending (s.r., salv. rem.). Behoudens goedkeuring, met verlof: salva venia (s.v.). Zonder tekort te doen aan de vormen, met voorbehoud van titels enz.: salvis curialibus (salv. cur.). Behoudens uitzonderingen of beperkende voorwaarden: salvis exceptionibus. Behoudens het verdere: salvis ulterioribus. Zonder iemands recht te verkorten: salvo cujus vis. Behoudens vergissingen en weglatingen: salvo errore et omissione (s.e. et o.). Zonder schade voor het of zijn recht: salvo jure (s.j.). Behoudens (beter) inzicht, onder verbetering: salvo meliore. Zonder de eerbaarheid te kwetsen: salvo pudore. Met alle respect: salvo respectu. Bij adressering, met weglating van de titel: salvo titulo (salv. tit.). Met s.t.e.h. wordt bedoeld: salvis titulis et honoribus, behoudens titels en eer.