0366 Dictee woensdag 19 nov 2014 (1): dictee - Ditjes en datjes (1) √

Dictee - dictees [0366]

Ditjes en datjes (1)

Onder deze kop zal ik regelmatig wetenswaardigheden over de spelling vermelden.

A. VD heeft 'ditjes en datjes' altijd los geschreven. GB 2005 schreef het echter met twee koppeltekens: 'ditjes-en-datjes'. In het online-GB is dat al gecorrigeerd tot 'ditjes en datjes'. In de volgende papieren oplage (die wel de geheel herziene druk van 2015 zal zijn) zal dit ook rechtgezet worden. Alweer een inconsistentie tussen GB en VD uit de weg geruimd …

B. VD voert te pas en te onpas wijzigingen door. Het is vervelend dat wij daar geen weet van hebben. Zo las ik in de papieren VD: Comédie française = (theater) benaming voor de door de staat gesubsidieerde schouwburg in Parijs (officieel Théâtre français). Echter: in de huidige online-VD staat nu Comédie-Française en Théâtre-Français. Een goede verbetering dunkt me, gezien de semiofficiële bronnen op internet, die ik raadpleegde.

C. In een dictee moest geschreven worden 'Alles sal regkom'. De jury vond dat het 'alles sal reg kom' moest zijn. Ik moest dit wel even zoeken. In de papieren Van Dale van 2005 vond ik de uitdrukking eerst niet, maar omdat deze wel in de online-VD stond, begreep ik na enig piekeren, dat ik in Bijlage I – gevleugelde woorden, titels en citaten – moest zijn. En jawel, hoor, daar stond die uitdrukking. In de online-VD en naar ik aanneem ook in de nieuwe papieren VD van 2015 zijn er geen bijlagen meer, is driekwart van die bijlagen weggelaten en is de rest geïncorporeerd in de 'gewone' VD. Alle items in de bijlage hadden hoofdletters. Bij het overzetten naar de gewone VD zijn sommige hoofdletters gehandhaafd, andere verdwenen. Daarom sluit ik niet uit dat ook dit motto met een kleine letter zou kunnen: alles sal regkom. Ik heb dat in ieder geval aan VD gesuggereerd. 2020: OK

D. In datzelfde dictee moest 'malheureuze' (bnw.) geschreven worden, volgens de jury echter 'malheureuse'. Dat klopt niet: ik zal uitleggen waarom. Het woord staat niet in GB en VD. Als je het als Frans woord wilt handhaven, wordt het malheureux, meer malheureux, meest malheureux. Als iemand dit dan toch per se wil vernederlandsen, moet je naar vergelijkbare gevallen kijken: 'amoureux' was Frans, maar is in het Nederlands 'amoureus' geworden (dat staat wel in de woordenboeken) met vergrotende trap 'amoureuzer' en overtreffende trap 'amoureust' of 'meest amoureus'. Ik ben er dus zeker van dat 'malheureuze' de juiste schrijfwijze is voor het bnw.
!!! Vgl. ook (GB) pretentieus = pretentieuze(r).