2119 Dictee dinsdag 02-03-2021 (1) dictee Dictee van de dag (135)

Dictee – dictees [2119]

Oefendictee 722 OUD, geheel herzien naar situatie 2021

Dictee van de dag (135)

1. Hij draagt altijd H&M-jacks [Hennes & Mauritz – niet in wdb.]. Een tongbreker is 'caccia' [muziekstuk met jachtscène], zeker als je cachaça [Braziliaanse sterkedrank op basis van suikerriet] ophebt, een borsalino [gleufhoed met brede rand (voor mannen)] ophebt, maar geen huiswerk ophebt. Het kabinet en bloc [allen samen] gaat niet over de cabinets particuliers [+] [kamer voor samenkomst met minnares] van ministers en staatssecretarissen. Is een buxus een buksboom? Ja. Het was druk in het luchtruim: de ex-F-16-vlieger, thans C-130-piloot, bestuurde een Boeing 747-vliegtuig. In het Byzantijnse Rijk sprak men Byzantijns-Grieks en ook daar waren al mensen met een byzantijnse geest [slaafs, kruipend]. De blauwe passiebloem heet officieel Passiflora caerula. Wat is een cadmische overwinning [pyrrusoverwinning, schijnsucces]? In sommige café(s)-brasseries/ën bieden ze verschillende cafés crèmes [of] [soort espresso] en cafés glacés [of] [nagerecht van ijs met mokkasaus] aan. Ook een lukuman [oe – medicijnman winti, ziener], een visionair, maharishi (Hindi – 'wijze' als eretitel) of vates [Latijn: ziener, voorspeller, profeet] lijkt soms caligare in sole [ziende blind]. Het woord 'caliet' [legering van ferroaluminium en nikkel] is kennelijk afgeleid van 'kalos' (mooi) en 'lithos' (steen).

2. Wat voor stof is calciumcyaanamide[insectenverdelger, kunstmest]? Calando is muzikaal wegsmeltend, een calandrone is een houten blaasinstrument met twee kleppen, Italiaanse schalmei, een calange (werkwoord: calangeren) is een bekeuring en aangifte van een strafbaar feit ter zake van belastingheffing. Een kalander is een soort van mangel, een schildvleugelig, vraatzuchtig zwart insect of een zeker aantal slagen met een heiblok, een kalanderij is een kalandermolen, de kalander- of ringleeuwerik vind je in het Middellandse Zeegebied en een kalant is een klant of vent. Om cahorswijn te kopen moet je bij Cahorse [oor, niet in wdb.] kooplieden zijn. Een cajon [kaa-chohn] is een handtrommel. Afstammelingen van Franse kolonisten in de zuidelijke staten van Amerika, met name in Louisiana zijn Cajuns
[kee-dzjuhns]: van hen kennen we de cajunkeuken en de cajunmuziek.

3. Holland en de Hollanders typeer je met 'canaux, canards, canaille' (kanalen, eenden, schelmen). Een capstan [èh] of toonas is een bandtransportas bij bandrecorders en cassettedecks. Minister Plasterk werd ooit de Calvarieberg op geleid. Een muze zal niet gauw amuzisch [zonder kunstgevoel] zijn of aan amusie [toondoofheid] lijden. Dit medicijn zit in capsuultjes [capsuletje]. Hij pronkte met zijn cantillegouden horloge. Hij is carottebiljartexpert. Voor een duel deed men een cartel uitgaan. Van wantsen kun je chagas [de ziekte van Chagas] krijgen. Hebben jullie daar pied-à-terres [optrekje, buitenhuisje]? Caeca zijn blindedarmen [enk.: caecum]. Zou een caesarsalade de cesartherapie [bewegingstherapie i.v.m. afwijkingen natuurlijke houding] nog kunnen versterken? Het ene dictee is nog catchyer [goed in het gehoor liggend, gemakkelijk verstaanbaar en daardoor aantrekkelijk] dan het andere. Chambray is cambric [batist, kamerdoek] en een chambree is een militaire slaapzaal. Eén chassis, twee chassis, een chassistje [sie] of een chassisje [sies].

4. Thalia is een van de Charites [Bevalligheden, Grieks, Gratiën, Romeins]. De chikungunya is een tropische virusziekte, door muggen verspreid. Een cheider is een orthodoxejodenschool (een
orthodox-joodse school). De chemin de fer is een kansspel à la baccarat. Het chihuahuaatje van de CTO, de chief technical officer, lag onder zijn respectabele chiffonnière, ladekast dus. Zijn vader was heel vroeger CHU-bobo [Christelijk-historische Unie], hij is dus van christelijken huize; zijn vrouw is zelfs van christelijk-gereformeerden huize. Een chrie [Grieks] is de behandeling van een thema naar een gegeven schema van gezichtspunten. Cd-e's [compact disc – erasable (spaties om – !), wisbare cd] zijn herbruikbaar. Cinellen zijn slaginstrumenten. Een toneelstuk is een opeenvolging van clausen [claus, clause: door één acteur gesproken]. Dat clerihewtje [vierregelig gedicht, aabb] borrelde zomaar bij me op. De klepzeiker [zeurkous] vond het clepsydra [wateruurwerk] mooi. Een van Hugo Claus' boeken wordt verfilmd; welk ook weer? De cichlidenschool [baarsachtige vissen] zwom vrolijk voort.

5. Het cvs (GB, VD: CVS) is het chronischevermoeidheidssyndroom. Een cifbeding [s] gaat over cost, insurance en freight. Hoeveel volt geeft een clarkelement af? Antwoord: 1,4328 volt (V). In deze
Vinex-wijk [NL: Vierde Nota Ruimtelijke Ordening Extra] zijn er al meerdere clashes [autobotsing, conflict] geweest. Een andere naam voor clair-obscur is chiaroscuro [met licht- en schaduweffecten]. De clairette is de witte wijndruif of de mousserende wijn ervan, de clairet (paillet, blekerd) is lichtrode, droge wijn. [ezelsbrug: kort, lang woord, alfabetisch: rood-wit]. Tijdens mijn civielingenieursstudie speelde ik c-klarinet. De fine fleur [meest uitgelezenen – geen mv.] van die coterie maakt veel kabaal. De boel lag totaal pêle-mêle [overhoop, door elkaar]. Bij tex-mexmuziek moet je aan Texas en Mexico denken. De brousse is de jungle, rimboe, wildernis. Jongeren zeggen voor 'cool' liever 'coewl' [koe-wuhl]. Een koksiaan was volgeling van De Cock, een coccejaan van Koch [Coccejus].

6. Coeurs de palmier zijn palmharten [spruit van bepaalde palmen als groente]. De coeur de boeuf is een soort tomaat. Een coeloom
[see-loom] is een lichaamsholte. Een coenobium [see] is een klomp van samenhangende eencellige organismen. In die beroepsgroep spreekt men in stede van collega-notarissen liever over collegae proximi [enk.: collega proximus]. Kunnen alleen burgers een commuin [koh-muin], burgerlijk delict plegen? Een commère is een klessebes. Wie zich committeert, vertoont commitment. De handelsnaam voor kokosvezels als stof is coir [koh-juhr]. Wat houdt de coming backservice [verdeling over opvolgende jaren van bedrijfslasten die verband houden met toekomstige wijzigingen in lonen of prijzen] in? Ingeklede vraagstukken zijn het complext van al. De comptes-rendus [+][financieel verslag] van deze bedrijven zijn goed vergelijkbaar. Er bestaat consensus [overeenstemming] over die concessie [vergunning]. Een klapperdief [soort van krab – Birgus latro] eet helemaal geen kokosnoten! De costeriana worden onterecht toegeschreven aan Laurens Janszoon Coster. Maar aan wie dan wel?

7. Het is letterneukerij, maar het zijn de cordon(s) bleus [kok], die de cordon(s) bleus of cordon bleutjes [vlees] bereiden. Voldoet zo'n copesysteem [koo-puh] (cope-indeling = rechthoekige kavel])? Is er verschil tussen een con- en een obstipatie? Nee. Kleine, kokette Katinka, … [bekend liedje]. De copaïva of witte balsemboom heeft betekenis [als hardhout] voor schrijnwerk [kastenmakers-, meubel- en fijn timmerwerk]. Zoek eens op wat een copoclefiel verzamelt [sleutelhangers]. De Congolese diplomaten brachten congopauwen mee voor onze zoo [oo – dierentuin]. Een corsetière maakt korsetten, geen corseletten [korset + beha]. 'Corpo di bacco', dat zeg je toch niet zomaar [goeie hemel, bastaardvloek – vgl. basterdsuiker]? Nee, ik wil geen gewone kotelet, maar een côtelette suisse. Een fouetté is een verlengde pirouette. Voor de beweging van een sluisdeur wordt een cremaillère gebruikt. Hoe spreek je het woord 'cuesta' [kwèhs-taa] uit? Die crue [ruw, ongezouten] geschiedenis heeft iets cru's. Een curieuzeneuzemosterdpot is, zoals je weet, een sapperdemallemosterdpot [curieuzeneus, nieuwsgierig aagje].

8. Culi's zijn foodies. Het sansculotterapaille werd treffend beschreven. Lijkt cyanide op cyaanamide? Wel als woord ... De spijbelaars klooiden maar wat aan en daldeeden naar hartenlust. De partijen moesten helaas dag-zeggen-met-het-handje. Een dag-en-nachtslot is voor dag en nacht. De joden davvenen [bidden] vaak. Bij de bespanning à la Daumont heeft elk tweetal paarden een berijder. Hun voedsel wordt separaat bereid. Zo zullen ze veel beter af zijn. Daaraanvolgend heeft hij op de daaropvolgende dagen de daaruit volgende gevolgtrekkingen geïnventariseerd. In de eropvolgende [GB, VD los – 2020 aaneen!] discussie werd een en ander nog flink bijgesteld. Daargelaten hoe anderen erover denken: dit is mijn mening. Daarbij aansluitend was de daarbij behorende boodschap: je kunt weer helemaal erbovenop komen. Daar kan ik echt wel buitengewoon goed in komen.

9. Het vat der Danaïden heet metonymisch ook wel een danaïdenvat. Debarkeren kun je doen bij een débarcadère [aanlegplaats, steiger]. Débris is puin, debris is ruimteafval. Het spille- [erfopvolging ook voor vrouwen] ware niet te verwarren met het zwaardleen [alleen mannen]. Hoe spreek je 'decher' (tien stuks huiden of vellen) uit? [dee-chuhr] Een delfisch verdict is nogal raadselachtig. Ik heb uitstel van een termijn, een délai. Een dépositaire is een depositaris, duidelijk [bewaart geld of goederen]? Dégras is afvalvet. Hij is de degen van de Staat [verdediger, advocaat]. Raar: demi-plié en grand plié. Is een demikini een demi-bikini? Dat zou je kunnen zeggen ... Dessus-de-portes zitten boven het kalf van een deur en het dessous des cartes is het geheim van de zaak. Indiase kelim [tapijt] heet dhurrie. Het gebed kort na het middaguur is de dhuhr [ook: dohr]. Een dhole is een alpenhond. In de baai voeren vier dhows [traditioneel Arabisch zeilscheepje]. De dharma bestaat uit grondregels voor individueel en sociaal gedrag in een aantal oosterse religies.

10. Duid de begrippen 'dhimmi' en 'dhimmitude' eens [positieve houding t.a.v. islam]. DXM is dextromethorfan [psychedelische drug, een bestanddeel van veel hoestmiddelen]. De dames droegen allemaal deux-pièces [zelfde als mv.], de meisjes deux-piècesjes. Dat zal je deugd doen en is dus deugddoend. Die dinkies [double income, no kids = tweeverdiener zonder kinderen] zitten er warmpjes bij: ze hebben voor de kids geen dinky toys of dinghy's [jol, rubberbootje] nodig. Niet elke dillenmaker [dil(le): steelhuis bij spa(de)] houdt van dillesaus [geen mv.]. Hoeveel bisdommen (diocesen) zijn er in Nederland? Komen alle dinanderieën [messingsnuisterijen, znw.] oorspronkelijk uit Dinant? Nee. Zijn dat dik verdiende of welverdiende roepia's, of juist zuurverdiende? Hoort hij bij de dichtervorsten [alom gerespecteerd dichter]? Hij woont het dichtst bij de kerk: dat is dus ook nog het dichtstbij. Zijn 'diësis' [kruis, muziek] en 'diëresis' (breking tweeklank [re-integratie] of lettergreep [horen voor hoorn]) verwant? Nee, dus.

 

 

2118 Dictee maandag 01-03-2021 (1) dictee Dictee van de dag (134)

Dictee – dictees [2118]

Oefendictee 723 OUD, geheel herzien naar situatie 2021

Dictee van de dag (134)

1. Bij het recenseren wilde hij zich distantiëren van godslasterlijke praat. Het Divali is het lichtjesfeest van de hindoes. Dat heeft te maken met de godin Lakshmi en de terugkeer van Rama in Ayodhya. Heffen ditto- [dubbel schrijven van letters] en haplografie [voorbeeld: schrijfout] elkaar op? Theoretisch wel. Ik vertik het: doe het zelf maar. Daar zijn onze geleerde heren weer: dokter Beffie [geslachtsziekte – en vergeet dokter Google niet ...], doctor Clavan [Kees van Kooten – van Van Kooten en de Bie, Oost-Europadeskundige, trapt alleen open deuren in] en Doktor Eisenbart [een onzin verkopende, maar succesvolle kwakzalver]. Het meervoud van 'dokter' is trouwens 'dokters' of 'doktoren'. Ze hebben hem doodgemoedereerd dood gewaand. In deze beschouwing wordt wel vreemd omgegaan met het aantal doodgeborenen en levend geborenen. Het remplaçantschap is geremplaceerd worden, de doçuur is het gedoceerd worden. Hij is onder de ladder door gelopen, zij is tussen de kerkbanken door gelopen. Haar man is de stad doorgelopen [en zoonlief heeft het gymnasium doorlopen]. Na het erdoorheen slepen ervan zat ze helemaal erdoorheen.

2. Of het nou echt zo door- en doorkoud [door en door koud] was, daarover werd door en door verschillend gedacht. In 'bemind door zijn vrouw' is 'door zijn vrouw' een door-bepaling. Ondanks de moesson hebben we toch nog droog gelegen [met ons schip]. Hoelang voert hij die onterechte [afkorting] drs.-titel al? Die drukbezochte stad ligt aan een drukbevaren [GB] route. Doussié is afzeliahout. Het driekoningenfeest [Driekoningen, Epifanie] is naar de Drie Koningen [de Wijzen uit het Oosten] genoemd. De dryaden [bosnimf] en de druïden [priester bij de oude Kelten in Gallië en Brittannië] moet je niet verwarren. Je moet niet zo met je duimen draaien [duimendraaien = (zich vervelen,) nietsdoen, beide ww. onb. wijs – GB: het nietsdoen]. Er werden duizend-en-een Kamervragen over die kwestie gesteld in België. Na de duizendste komt de duizend en eerste waarschuwing. Op de(n) duur, op de lange duur, zal het toch wel beter gaan? Je wilt hem dwarszitten? Dan moet je hem de voet dwars zetten. Zijn éclat maken [opzien baren] was eclatant [schitterend, opzienbarend].

3. Die womanizer ging een economiser kopen. Mijn dulcinea [beminde, vgl. Don Quichot] is de mooiste van allemaal. Ecarteren is ecarté spelen [kaartspel, 2 personen, 32 kaarten]. Ecotaks is een trendy woord voor groentaks. Is er een wezenlijk verschil tussen het Onzevader [naam gebed] en een vaderons [x bidden]? Nee. Je kunt dat niet een-op-een overplanten naar de moderne tijd. Ik doe dit aanbod maar één keer. Mij staat die eendracht-maakt-machtige benadering wel aan. Het saalien (tijdperk, genoemd naar de Saale) was voor het eemien [de Saale-Weichsel interglaciale tijd]. De Weichsel begrensde mede het gebied van de Germanen. Met de op een na laatste trein kon je nog net de een-na-laatste bus halen. In de eersteklascoupé maakten we een eersteklas treinreis. Wat is het meervoud van appeltje-eitje? Antwoord: geen (is predicatief bijvoeglijk naamwoord!). Zich encanailleren is omgaan met rapaille [mensen beneden je stand]: dat kan via mesalliëren leiden tot een mesalliance [huwelijk beneden je stand].

4. Dan was je overigens verslingerd aan iemand. Wel grappig, zo'n empiretoilet [ahn-pie-ruh]. Het Empire was trouwens het Franse keizerrijk van Napoleon I (1804-1815). Het stikt daar van de Franse émissaires en Spaanse emisario's [spion, geheime bode]. Embarkeren doe je aan een embarcadère [aanlegplaats], debarkeren overigens ook. De militairen stonden in een en-haieopstelling [en haie: in een haag, naast elkaar]. Helemaal geëpateerd [verbluft, overdonderd] legde hij het loodje (kan ook een presse-papier zijn). Een épagneul is een (cocker)spaniël [jachthond]. Een eonothem is een chronostratigrafische entiteit, toch [gesteenten uit een bepaald eon]? Envoûtements zijn magische handel(s)wijzen [beeldje doorsteken, voodoobezwering]. Het verhaal van de enfants prodigues [+] [verloren zoon] roept de vraag op: hoe verworden enfants gâtés [+] [verwende kinderen], soms toch ook wel enfants prodiges [+] [wonderkinderen], tot enfants perdus [+] [verloren kinderen – vgl. verloren zoon]? Wat is erger: en déshabillé [ongekleed] of in deshabillé [in nachtkleding]? De encefalopathie [degeneratieve hersenaandoening] is niet gelijk aan cvs (VD: CVS), ook ME genoemd.

5. Die eerste afkorting (cvs) staat voor chronischevermoeidheidssyndroom, de tweede [ME] voor myalgische encefalomyelitis. Een en-dépôtgeving [en dépôt] houdt altijd risico's in. De en-clairboodschap [en clair, niet-versleuteld] kwam luid en duidelijk over. Met veel entrain [voortvarendheid] was hij en train [op dreef]. Hoe wilde u dat entrecoteje gebakken hebben? De vestiarius [in klooster, met zorg voor de kleren, gewaden] zwoer bij velours [fluweel] épinglé [zeer fijn geribd]. Welke Bijbelperikoop is er zondag aan de orde? Onze reis gaat naar equatoriaal Afrika, daarna naar centraal Afrika, in het bijzonder de Centraal-Afrikaanse Republiek. Kijk eens of ze er al aankomen, maar let op: hun auto's, daar mag je niet aankomen. Ze zullen zo wel aan komen zetten. Ik was eraan toe, want heet ging het zeker eraan toe. Zij reed er stil achter op de fiets, hij merkte niets (rijmde ik).

6. Hij is knetterepris van [verzot op] dictees. Zou dat ermee door kunnen? Erytrocyten zijn rode bloedlichaampjes, epo is erytropoëtine en erysipelas is belroos. 'Daar moeten we willen voor uitkomen' klinkt bels. Prikkelbaar is erethisch. Een etrog [èht-rohk] is een cederappel (meervoud: etrogim – voor de/het joodse Soekot). Ethaan is C₂H₆, ethaandial is glyoxaal, ethanal is aceetaldehyde en etheenoxide oxiraan. Het euphuïsme is een gekunstelde literaire (GB ook: tt) barokstijl. Dan kunnen we evengoed gaan alpineskiën. Hij kan heel goed ex tempore's [onvoorbereid proza] ten gehore brengen. Een Eurocommissaris is lid van het db (dagelijks bestuur) van de Europese Unie [EU]. Zijn er echt nog Europeeërs? Apostasie: geloofsverzaking, astasie: onvermogen om te staan, epistasie: verschijnsel uit de erfelijkheidsleer, hypostase of hypostasis: te moeilijk en isostasie: evenwichtstoestand, m.n. van de aardkorst.

7. Iconostase of iconostasis: beeldenwand in kerken van de Byzantijnse ritus, orthostasie: het rechtop staan en lopen (als menselijke eigenschap) en een ex-Stasi-medewerker. Excusez le mot, excusez-moi. In de kringen van extreemlinks (bij de extreemlinkse partijen) heeft men extreem linkse ideeën. Wel gemakkelijk hè, afgeven op het falderappes? Een belangrijke rol bij de fancyfairbaten speelde de famille-roseverkoopopbrengst. Een falconet is een veldkanon. Slijmen is een kwestie van featherbedding. Faute d'argent [bij gebrek aan geld] moest ik de geplande reis afzeggen. Eén fait divers, twee fait(s) divers, een fait diverstje. Eén mimi, twee mimi's, een mimietje. Hij heeft een faible [zwak] voor fayalobi's [zekere sierheester]. Fasciitis is ontsteking van het bindweefselvlies. Onder de autochtone Faeröerders op de Schapeneilanden vind je wel een aantal farouche [wild, ontembaar] malloten.

8. Het fil d'écosse is glansgaren. Het was in elkaar geflanst, ineengeflanst. De flats [gebouwen] waren flets [bleek, mat] weergegeven. Het is 'koninginnensoep' omdat daar meerdere koninginnen voor gebruikt zijn (:-)). Vérités de Monsieur de la Palisse zijn waarheden als koeien. Zoals: een kwartier voordat hij sneuvelde, leefde hij nog. Ik doe dat veritatis ergo: ter wille van de waarheid. De nuda veritas is de naakte waarheid. Het moment of truth, de minute de vérité, het moment de vérité is het kritieke ogenblik in een conflictsituatie. Iemands moment de gloire is zijn of haar finest hour [hoogtepunt in loopbaan]. De folle du logis (malloot van het huis) is de benaming van de verbeelding. Zijn bombastische spreekstijl deed ons steil achteroverslaan. In de passiebloem zouden via de bloemen de attributen van de passie des Heren zijn afgebeeld. Een passevolant [moet het vereiste getal volmaken, maar hoort niet bij de troep] dient maar als aanvulling.

9. De VLOS is de Vlaamse Operastichting. Is dat een vloszijden (van filozel dus) leeswijzer? Het leven bestaat uit flos caducus, vergankelijke bloei. Nutrimentum spiritus is voedsel voor de geest (opschrift boven de Koninklijke Bibliotheek te Berlijn, gekozen door Frederik de Grote). Een bijnaam van keizer Frederik II (1194-1250) was stupor mundi [doet de wereld verstomd staan]. Frederik de Grote zou de uitdrukking 'die verdammte Pflicht' (de verdomde plicht) gebezigd hebben. Hoeveel c's telt 'focaccia' en hoeveel 'focolarini'? 3, 1. Een moulin à paroles is een klappermolen. En dan nu nog iets pour la bonne bouche [als een lekker hapje voor het laatst]. Of liever een bouchee [pasteitje]? Débouchés zijn afzetgebieden. Maakt een fourreur [bontwerker] fourruremantels [bontjas]? Ja, dus. Gebruiken F1-fans de F1-toets vaker dan anderen? Dat weet ik niet. Er waren meerdere executeurs-testamentair aangewezen. Een culi is een foodie [lekkerbek]. Een gaine [gè-nuh – g van goal] is een buikkorset.

10. De hele fondueavond fondude ik, maar ook de anderen hebben gefonduud. Jij ftp't, ik ftp'de, wij hebben ge-ftp'd: krijg de ftisis [tering]! Aan zijn bourgondische leefwijze is abrupt een eind gekomen. Op de Galapagoseilanden (2020 en ook: galapagosvink!) tref je galapagosschildpadden (GB) aan. Een opsnijdende gascogner [opschepper, snoever] houdt van gasconnades. De garde-mangers (VD – lid van een keukenbrigade dat de koude schotels verzorgt) bereidden hun koude schotels voor de garde d'honneur [erewacht] die bij de koninklijke garde-meuble [opslagruimte voor meubels en huisraad] geposteerd was. Wie Fransdol is, lijdt aan gallomanie [blinde liefde voor het Frans en Frankrijk]. Het comfort van een gaskomfoor moest je vroeger niet onderschatten. Vanuit een fysischgeografische [betreft de fysische geografie] benadering is dat begrijpelijk. Oudjes stop je al vlug weg in gaazen, meestal niet in paazen.

 

2117 Dictee zondag 28-02-2021 (2) - dictee Wekelijkse dicteetest 143 RL

Wekelijkse dicteetest 143 RL [elke zondag]

 

Welk van de 3 antwoorden is juist?

Oplossingen: hieronder!

Bron: Oefendictee (oud) 643

1. Over het mv. van libelle’ zijn GB en VD het ………. eens.

a. niet

b. wel

2. Er zijn ………… en …………..

a. langoesten                           langoestines

b. langoesten                          langoustines

c. langousten                          langoestines

3. Op de ………… volgt de …………..

a. nieuwavond                         nieuwdag

b. Nieuwavond                       nieuwdag

c. nieuwavond                        Nieuwdag

4. De …………... vermenigvuldigen zich sterker dan de 

………………..

a. nieuwzeelanders                        Nieuw-Zeelanders

b. Nieuw-zeelanders                     nieuwzeelanders

5. Zullen we ons aandeel in de ………….. delen: …………...?

a. niftyfifty                               fiftyfifty

b. nifty fifty                             fiftyfifty

c. nifty fifty                             fifty fifty

6. Is ………… een verbastering van …………..?

a. nikspicken                              picknicken

b. nikspikken                             picknicken

c. nikspikken                             picknikken

7. De ………… ontwaarde een foute ………….

a. nitpicker                          niveaumeter

b. nitpikker                         niveaumeter

c. nitpicker                         nivometer

8. Je schrijft de woorden ‘………..’ en ‘………...’ toch wel goed, hè?

a. noklamp                              breeuwwerk

b. nokklamp                            breeuwwerk

c. nokklamp                            breewerk

9. Elk van de beide …………… was in feite wel …………….......

a. non-ouders                      non nominandus

b. non-ouders                      non-nominandus

c. nonouders                       non nominandus

10. Bekende eponiemen zijn ‘…………….’ en ‘……………..’.

a. pasteuriseren                            Molière

b. pasteuriseren                            molière

c. Pasteuriseren                            Molière

Oplossingen [143]: zie hieronder.

--------------------------------------------------------------------

Oplossingen [143]

1a 2b 3a 4a 5b 6b 7c 8b 9c 10b

8. De woorden ‘noklamp’ en ‘breewerk’ komen niet voor in GB of VD.

10. Het woord ‘pasteuriseren’ komt van Louis Pasteur, Molière is een eigennaam (en wel pseudoniem!), het eponiem ‘molière’ is een zekere schoen (laag, met veters).

Contact: leentfaarrein@gmail.com

2116 Dictee zondag 28-02-2021 (1) dictee Dictee van de dag (133)

Dictee – dictees [2116]

Oefendictee 724 OUD, geheel herzien naar situatie 2021

Dictee van de dag (133)

1. We zoeken op '*cote*': abricoteren (bestrijken met abrikozenmoes), côte (term bij kansspel en heuvel), côte à l'os (ribstuk met been), côtelette suisse (met ham en kaas), coteline (meubelstof), coteren (merken of noteren op de beurs), een kliek met een coteriegeest, de CoTerm (Commissie Terminologie – ingesteld door de Nederlandse Taalunie, vergelijk de vroegere SaNT – Samenwerkingsverband Nederlandstalige Terminologie), côtes du Rhône (rhônewijn uit het stroomgebied van de Rhône, te weten uit delen van Gard, Vaucluse, Ardèche en Drôme), entrecote (tussen de rib, lapje rundvlees), loco tertio (tertio loco: in de derde plaats), picoteerijzer (beitelvormig gereedschap voor het picoteren: mijnbouwterm). Is dat foudroyant [zich snel uitbreidend] of ischemisch [veroorzaakt door plaatselijke bloedeloosheid] gangreen [koudvuur]? De Côte d'Or is een wijnstreek, waaruit de gamay stamt.

2. Een tricoteuse is een volksvrouw (…) of een handwerktafeltje. Massicot [oo] [ook: masticot] is poedervormig loodoxide (vroeger als gele verfstof gebruikt). Als deïst deist hij meestal (houdt hij zich gedeisd). Dat voornaamwoord is deiktisch [ij]. Ja, die geijkte smoes kennen we nu wel. Gefyrofobie is brugvrees. Met kwantiseren wordt uitdrukken in quanten bedoeld. Zeg maar 'u' en hou op met dat gejou. Die jongens moeten stoppen met dat uitjouwen van de buurman. Hij koketteert met het zogenaamd behoren tot de gens du monde, de high society, de beau monde, de hogere kringen, de upper ten, de culturati en de literati. Hij is een genie, een einstein. Het
bose-einsteincondensaat is de aggregatietoestand die resultaat is van afkoeling van bosonen tot vlak bij het absolute nulpunt van -273 graden Celsius (-273 ^oC = 0 K = kelvin), bij welke temperatuur de atoomkernen met elkaar versmelten.

3. Een geek [ie – g van goal, vgl. gigue (zj) = dans] is een computerfreak en een giek is (ook) een sloep. Behoort hij tot de einsteiners (einsteingeneratie)? Het einsteinium is een kunstmatig gevormd radioactief chemisch element, lanthanoïde, atoomnummer 99 (symbool: Es). De steile trap had maar dunne spijlen. Mooie scène: bij de geuzelambiek zongen ze een geuzenlied. Ze hebben prima gerei om het gerij in orde te maken. De ghibil [hete woestijnwind
Noord-Afrika] teisterde de gerbil [woestijnrat]. De gere-integreerde sans-papiers [vreemdeling die illegaal in een land verblijft – zelfde mv.] beweert dat hij een reïncarnatie is van een god. Die getroebleerde gek veroorzaakte de nodige trubbels en dat leidde tot een eindeloos getouwtrek tussen partijen. 'Giaur' [gaa-voer] is een scheldnaam voor niet-moslims. Ghee [ie – g van goal] is geklaarde boter. Hij heeft een giacomettifiguur [dzjaa] (zeer langgerekt, mager). Een leonardokind [hoogbegaafd] wordt ook weleens [GB ook: wel eens] een einstein genoemd. Bij dit werk is er altijd veel stress en gestres.

4. GHB is gammahydroxybutyraat of gammahydroxyboterzuur (ook wel GBH: grievous bodily harm). Een gezapigerustverstoorder kenmerkt zich doordat hij de gezapige rust verstoort. Wat is nu eigenlijk het verschil tussen g-factor en G-kracht? Antwoord: de tweede, een kracht, veroorzaakt de eerste, een versnelling. In Nederland zeggen ze 'mahjs' (/mɑjs/) en schrijven ze 'mais', in Vlaanderen zeggen ze 'maa-jies' en schrijven ze 'maïs': allebei goed volgens GB, maar in het ene land zie je feitelijk alleen die ene schrijfwijze en in het andere land de andere. We hebben geyahtzeed. Gijl is biergist, een gijn een takel, chijm of chymus is de spijsbrij in de maag en chijl of chylus is lymf(e) bevattend vet. Genetisch gemodificeerd voedsel wordt ook wel gm-voedsel of frankensteinvoedsel genoemd. Kan dat door de (dictee)beugel: glauk [zeegroen] glauconiet [groen tot zwart mineraal]? Ja, dus.

5. De blauwe godsgenade wordt ook wel glid- of genadekruid genoemd. Met gin-fizz wordt een cocktail op basis van gin aangeduid. Ik heb niets met glaasje draaien [communiceren met geesten]. Zou hij daar zijn giraffennek voor uitsteken? Weten ze in God's own country, Amerika, wel wat de godsvrede, de pax Dei, de treuga Dei, is? In de zin van crediteren heb je 'goedschrijven' goed geschreven. Die Goereese familie had een geweldige vakantie in de Albanese kuststrook. Jee(tje), gos(sie), wat ben jij knap! Zo'n gore-tex jas
(gore-texjas) is wel waterdicht, maar ademt niet. Wat moet zo'n badguy [rol van slechterik, boeman] nou met zo'n goodie [hebbedingetje]? De (het) graatmagere mode-icoon schreed en schrijdt met gracieuze gratie over de catwalk [toneel voor mannequins]. Hij waarschuwde gauw al zijn gouwgenoten [gouw: gewest, landstreek].

6. Het woord 'jeep' [dzjiep] komt overigens van G.P. (General Purpose). Go with the flow (volg de trend, de massa)! Het gouteren is het goûter gebruiken. Zij runnen samen twee grand(s) hôtels. 'Gotisch' moet je niet verwarren met 'gothic'. 'Golauyoek' spreek je uit als 'goe-loo-joek'. Wat hebben een gogogirl en een go-getter gemeen? Alleen wat letters ... Wat heeft voetbalgogme te maken met het algemene begrip chochme? Heel veel. Hier, voor jullie beiden twee granny smiths. Meerdere grands prixs [of] noemen we grand-prixwedstrijden en meerdere grand slams noemen we grandslamwedstrijden (grootslemmatches), in goed Nederlands: groteprijshappenings. Gremzelisj, een bepaald pesachgebak, moet je niet verwarren met kiesjeliesj, hamansoren, gefrituurd dun deeg in ruitvorm, dat bij Poerim, het Haman- of Lotenfeest, wordt genuttigd. Men leest de Estherrol.

7. Men stuurt elkaar rond die tijd ook wel sjlachmones [geschenken, lekkernijen]. In de aanbieding hebben de greigekleurige [grijsachtig beige] grège (ruwe zijde). Grrls [gúh:ls] zijn bewuste jonge vrouwen. Laat die grotehanzenhouding [grote hans] maar varen. Die grootmogol wordt ook orlow [diamant] genoemd. Het is ook de titel van de alleenheerser van het Mughalkeizerrijk (1526-1858) in Zuid-Azië. Een grondzeiler is niet wat je denkt, maar een molen. Geguillocheerde bankbiljetten zijn voorzien van dooreengevlochten lijnen. Een haik is een overkleed voor vrouwen en een kaïk is een vaartuig. Ik vind hem maar een halvezool, een halvegare. Het hemolytisch uremisch syndroom is de hamburgerziekte. Is die nagelbijter weer aan het haasvreten [bang zijn]? Het hanzi is een Chinees karakterschrift. Het haringkaken (znw.) is haring kaken (ww.). Harakiri heet in Japan seppuku [oe] [rituele zelfmoord na misdaad verliezen van de eer].

8. De online-VD telt 362.389 trefwoorden (begin maart 2016 – begin 2019: 382.856 – zoek met: * (in zoekvak) – november 2020: 389.594). Het eerste is # (hekje, hashtag), het tweede het copyrightteken © [C]. Daarna volgt de gestileerde ® [R]: achter een merknaam (Engels) gedeponeerd handelsmerk, registered trademark en vervolgens het @: apenstaartje, at-sign, at-teken, slinger-a of slingeraap. NB Voor het laatste moet ik te lang scrollen [Je kunt ook zz doen, dan krijg je het ‘staartje] – papieren VD 2015: zzz, uiterst zeldzaam of nabootsing zoemend geluid van bijen ... 1080i is de standaard voor digitale televisie met een resolutie van 1920×1080 pixels. Dat goud is
18-karaats [18 karaat]. Hoe groot is een A8'je? Het symbool van de ångström [eh/oh eu] is Å [A]. AAA, de triple A-status is zeer begeerd (bij banken – vgl. Triple P = people, planet, profit = PPP). Het aaisykjen [ie] (eieren zoeken, eierzoeken) en deze kievitseieren (ook: kieviet) meenemen is een egoïstische en sinds begin 2015 ook in Friesland verboden vorm van 'vermaak'. Bij enkele vissen komen larvale [larve(n)] stadia voor. Het woord 'hirsutiës' (hirsutisme: mannelijke beharing bij vrouwen) is door VD in de ban gedaan. Hoever wil je gaan in deze pennenstrijd? Wat doen homines fabri [homo faber, de mens als technicus], economici [homo economicus – wil maximaal nut tegen minimale kosten], duplices [homo duplex = dubbelhartig, onbetrouwbaar] en erecti [homo erectus – rechtop gaande mens] nou precies?

9. Een hoody is een sweater met een capuchon (en een foodie een culi), een hoodoo is een rotspilaar en voodoo is de rituele magie op Haïti en in het zuiden van de Verenigde Staten, ontstaan door vermenging van de religieus-magische denkbeelden van de negerslaven uit West-Afrika met die van de rooms-katholieke kerk. De woorden 'holmespet' en '-licht' zijn naar verschillende – al dan niet fictieve – personen genoemd. Wat drinken we, een Bayleys, een Tia Maria, een cointreau of gewoon een Rivella? Een goede raad: kom niet aan die honingraat. Honkyoku is meditatieve zenmuziek. Hij logeert 6 maanden in hotel de Houten Lepel, ook wel Hotel Bellevue genaamd [de gevangenis]. Deze hors-d'oeuvres waren het chef-d'oeuvre van deze meesterkok. De Heilige Hubertus, dat is Sint-Hubertus. Het Engelse koninklijk huis kan niet tippen aan het huis van Oranje, ons eigen Koninklijk Huis.

10. Hummus is puree van kikkererwten (en humus = teelaarde). Kom je in de praktijk vaak hypallage's [vb. een goed glas wijn < --- een glas goede wijn] tegen? De veldlathyrus is een stroomdalplant. De ziekte van Huntington [erfelijke soort chorea = sint-vitusdans], kortweg: huntington dus, ware niet te verwarren met hutchinson-gilfordsyndroom (progeria – snelle veroudering, jong sterven) of het syndroom van Guillain-Barré [spieren niet goed, verlamming, GBS,
guillain-barrésyndroom]. Woorden met '*thy*': athymie (zonder thymus), bathyaal (m.b.t. zeediepten van 200 – 1000 m), cyclothymie
(manisch-depressieve psychose), dimethylether (DME), dimethylformamide (DMF), dimethyltereftalaat (DMT), di-ethylstilbestrol (des) en hogedichtheidpolyethyleen (HDPE). De muilezel [kruising paardhengst + ezelin] is een hybridedier (hybride dier). Met één houwdegenslag hieuw hij de hauw [droge, overlangs openbarstende vrucht met twee kleppen en een tussenwand waaraan ter weerszijden de zaden zijn vastgehecht] af.