Dictee – dictees [3519]
Vragen en opmerkingen: leentfaarrein@gmail.com
Oefendictee feb 2022 (3), geheel herzien naar situatie 2023
Dictee van de dag (1109)
Oefendictee feb 2022 (3)
1.
Virussen te kust en te keur: adenovirus (verkoudheid),
aidsvirus [acquired
immune
deficiency
syndrome]
= hiv(-)virus [geen
– bij uitspraak ‘hihf’,
wel – bij uitspraak
‘haa-ie-vee’] (human
immuno
deficiency virus),
calicivirus (gastro-enteritis, buikgriep),
circovirus (wegkwijnziekte varkens),
computervirus, coronavirus (SARS,
vgl.
SARS-CoV-2
en COVID-19) [severe
acute
respiratory
syndrome –
longen], cytomegalovirus
[cytomegalie – geïnfecteerde cellen zwellen
op – CMV-virus],
darmvirus (darmen), ebolavirus (net
als marburgvirus een filovirus met enkeldraads-RNA, verwekker van de
ebolakoorts), eenzaamheidsvirus (zelfquarantaine),
e-mailvirus en enterovirus (verwant aan
poliovirus).
2. Verder: gijzelvirus (ransomware), hantavirus [rivier Hantan in Korea], HP-virus of HPV (humaan papillomavirus – hemorragische – met bloeding – koorts – ook: papillomavirus), internetvirus, keelvirus, killervirus (dodelijk), lassavirus (lassakoorts, weinig over bekend, dorp Lassa in Nigeria), lentivirus (retrovirussen – virus dat genetische informatie aan het DNA van een gastcel kan toevoegen – die langzaam-degeneratieve ziekten veroorzaken), longvirus, macrovirus (computer, toegevoegd aan macro’s), marburgvirus (via Afrikaanse meerkatten), mimivirus (in amoeben/s), mozaïekvirus (planten), neusvirus (rinovirus), norovirus (buikgriep), norwalkvirus (idem), paramyxovirus (bof, mazelen en pseudovogelpest).
3.
Ook nog: parvo(virus) [erythema =
erytheem = rode plekken op huid, gewrichtsklachten],
ranavirus (amfibieën en reptielen),
reovirus (uit de familie
Reoviridae
–
braken, diarree, zoals bij het rotavirus),
RSV
=
RS-virus
(respiratoir
syncytieel
virus),
schmallenbergvirus (runderen, schapen,
misgeboorte), tabaksvirus, togavirus
(met ribonucleïnezuur,
RNZ –
dierziekten), usutuvirus (merels,
soms mensen), westnijlvirus (geeft
westnijlkoorts, Uganda
– VD ook
Oe),
wormvirus (computer),
wuhanvirus (COVID-19),
zikavirus (zikakoorts – via muggen),
zostervirus (gordelroos en waterpokken),
denguevirus (knokkelkoorts),
herpesvirus, herpes-simplexvirus, MKZ-virus
(mond-en-klauwzeer),
SARS-virus en vleermuisvirus.
4. Het woord ‘rösti’ is Zwitsers-Duits, racisme gaat over ras, rossisme over rosharige mensen, rost is regionaal rossig, een rostra is een sprekerstribune en rostraal is o.a. snavelachtig. De maanden van het jaar. Namen van (dagen en) maanden schrijf je met een kleine letter. Ik ben op 22 april geboren. 6 [dan geen hoofdletter!] jaar [ook: Zes jaar …] geleden was ik 72 jaar. 5 december is de verjaardag van Sinterklaas [Sint-Nicolaas]. Januari [begin zin!] is de eerste maand van het jaar, de louwmaand [looimaand, louwen = looien], februari is de sprokkelmaand, maart is de lentemaand, april is grasmaand [ook: paasmaand], mei is de bloeimaand [ook: bloemenmaand], juni is de zomermaand, juli de hooimaand en augustus oogst- of vruchtmaand.
5. Verder: september is de herfstmaand, oktober de wijnmaand, november de slacht- of nevelmaand en december de wintermaand. het januari-effect [koersen stijgen sneller] op de beurs kan wellicht de januariblues [somberheid na feestmaand december] verdrijven. Door het bloedwonder van de Heilige Januarius te Napels wordt diens bloed op zijn feestdag weer vloeibaar. De naam ‘Beatrixvloed’ (1953) is niet algemeen. De blue monday, maandag van de laatste volle week in januari, daar wordt je voogd nou echt depri van. Dry january betekent: geen alcohol, stoptober betekent: geen tabak in oktober. Met jan en jan. (GB) wordt ‘januari’ afgekort , etc. De maand ‘mei’ wordt niet afgekort, sep(t)(.) en feb(r)(.) hebben allebei 4 afkortingen. Een millenniumbaby is geboren op 1 januari 2000.
6. De Natuurbeschermingswet (Nb-wet) regelde de natuurbescherming [thans: Wet Natuurbescherming]. op oudejaarsnacht volgt nieuwjaarsdag [Nieuwjaar]. Ken je de Praagse Lente (1968)? in VD heeft de Watersnoodramp (= Februariramp 1953) sinds 2021 een hoofdletter, GB: w (een w…, niet specifiek – denk ook aan een waternoodramp). Men noemt februari ook wel de kortemaand. (Maria-)Lichtmis valt op 2 februari (officieel: Opdracht van de Heer in de Tempel). In de Franse Republiek van 1793 heetten de maanden: brumaire (nevelmaand), floréal (bloei- of bloemenmaand), frimaire (rijpmaand), fructidor (vruchtmaand), germinal (kiemmaand), messidor (oogstmaand), nivôse (sneeuwmaand), pluviôse (regenmaand), prairial (grasmaand) en prairial (warmtemaand).
7. De vendémaire was de wijnmaand en de ventôse de windmaand. Op maartse dagen kunnen er maartse buien vallen. een maarte [mv. n] is een dienstmeisje. Weet je nog een goeie eenaprilmop of -grap (1 aprilmop of -grap), ook: aprilvis? Het ww. daarbij is ‘aprillen’. Hij komt half april terug. Voor ‘kamsin’ schrijft VD ook ‘chamsin’, verstikkend hete zuidwestenwind in de Middellandse Zee. Vergeet de caprilegging [halflang tot net onder de knie] niet! Hei, ‘t was in de mei, zo blij. Een meizoentje is een madeliefje. De 4 meiviering (viermeiviering) hoort ingetogen te zijn. Meien is met meien, met groen versieren. De junival betreft kleine appels en peren. Het Junioproer was in Parijs (1848). Met juno [voor de duidelijkheid: juni – spreektaal] wordt niet de Romeinse godin Juno bedoeld. Een salchov is een zekere schaatssprong. Heden, 7 julij, ...
8. Een meteoorregen is een sterrenregen. Festina lente: haast u langzaam. Wanneer viel het augusteïsche tijdvak [keizer Augustus] ? De septemberkoning en -lelie zijn planten. De Prinsjesdag, derde dinsdag, hoedjesdag valt in september. Het oktoberfeest moet je in München zoeken. De VN-dag valt op 24 oktober. De Wapenstilstand (11 november) herdenkt in BE de doden van WO I en II (ook wel: klaproosdag). De Kristallnacht viel op 9 november 1938. Met de feestdagen- wordt de decemberstress bedoeld. De Driekeizersslag was de Slag bij Austerlitz (2 december 1805), waarbij de Franse, Oostenrijkse en Russische keizer betrokken waren. Voor 28 december is allerkinderendag – net als Allerkinderen – de oude naam voor Onnozele-Kinderen (onnozele-kinderendag).
Geen opmerkingen:
Een reactie posten