Dictee – dictees [3485]
Vragen en opmerkingen: leentfaarrein@gmail.com
Oefendictee januari 2021 (1), geheel herzien naar situatie 2023
Dictee van de dag (1090)
Oefendictee januari 2021 (1)
1. Let op: Heiloo, een Heiloos huis, Heiloos burgemeester en Heiloose toestanden, maar: Groenlo, een Groenlo’s huis, Groenlo’s burgemeester en Groenlose verwikkelingen. De trouwerij ging vooraf aan de bouwerij en de daaraan voorafgaande (d.a.v.) heierij. Let op: reïncarnatie [wedergeboorte], reïmponeren [drukwerk opnieuw in de vormen slaan], maar re-integratie. Ik houd het maar op ‘agapenmaaltijd’ [VD, GB mv.: agapen]. VD geeft als uitspraak: /aɣapə, aɣapɛ/. Een kattenkop doet kattenkwaad. Fish-and-chips koop je in een fish-and-chipsstand. Geen woorden, maar daden: facta non verba. Cryptogram, dat lichaamsdeel vindt een kno-arts nooit: de verstopte neus!
2. De
sterlet is een Zwarte Zeesteur (zwartezeesteur
– net als noordzeegarnaal).
Dance is EDM (electronic
dance music)
Raar: amoureus, maar polyamoreus (GB, VD)?
'Sarahs bikinietje' schrijf je zonder apostroffen [dit
is geen strikvraag], 'Sara's bikini's' met twee.
Een pullover [met
mouwen] is
nu eenmaal geen slip-over [zonder].
Angina temporis [tijdnood]
is een schertsende verbastering van
angina pectoris [hartkramp,
stenocardie].
Ze was een chique meid, chic dus,
zeg maar: sjiek de friemel/friebel (niet
in wdb.), maar vandaag was ze geen sjiek
waard [geen
sikkepit, niets],
toen haar oom sjiekte [tabak
pruimen] met
chique sjiektabak [pruimtabak],
die overduidelijk chic was [chique
tabak dus].
De overklede
[opnieuw
kleden] vrouw
nam op de overklede
stoel plaats. GB schrijft idee-fixendwang
[n], VD
idee-fixedwang
[n/s] (niet
voor dictees dus).
Wat houdt de wuhanshake [begroeting
met de voeten – ten tijde van corona]
nu precies in?
3. De voltaïsche zuil is de zuil van Volta [stapeling metalen in zwavelzuur om elektrische stroom op t wekken]. In BE lijkt ‘intensieve zorg’ frequenter dan ic (intensive care). Voor het element Rg kun je het beste röntgenium schrijven (voorheen Uuu = unununium – atoomnummer 111). Paks zijn polycyclische aromatische koolwaterstoffen. Met een Bourgondisch geloof ben je een doortrapte leugenaar. Een stylo is [BE] een balpen. Een prostylos [klassieke tempel] heeft vóór, een amfiprostylos ook áchter een zuilenrij. Echt waar: in de Savoie genoot de Savooiaard van de fondue savoyarde [kaasfondue – fondue bourguignonne = vleesfondue]. In Oman wonen Omani’s, Omani of Omanieten (en vergeet de Omaanse of Omanitische niet!). Je moet de presocratische filosoof Heraclitus uit Efeze vooral niet verwarren met keizer Heraclius.
4.
Ken je deze synoniemen: nieuwjaarsdag en Nieuwjaar? GB: koeskoes =
dier, couscous = gerecht (Noord-Afrika).
Let op: bij VD is koeskoes ook nog, maar wel een ander, gerecht. Een
beha-affiche (GB)
is een desbetreffende poster (internet).
Vanmiddag is die/dat t.d.,
thé
dansant
[mv. (s) s].
In SR is een skratjie een skraki, een trommel en – om het simpel te
houden: skratjie pokoe
is skrakipoku
= traditionele creools-Surinaamse zang begeleid door drums, voorloper
van kaseko. Schrijf je ‘chebakia’
wel goed [vroeger:
sj]?
Een tweep is een twitteraar. Het is feest: de jubilaris verblije [ww.
verblijen] of
verblijde [ww.
verblijden]
zich! Je kunt spannende sprookjes vertellen [ww.],
maar in het spannendesprookjesvertellen is ‘vertellen’ znw.
5. Een afghaan kan zijn een windhond, een jas – een Afghaanse jas dus! – en hasj. De agnèssorelsoep is zekere kippenroomsoep. Een geëcht kind is een niet-eigen kind. Hij is erg Bijbelvast, tekstvast, Schriftvast [buiten de Bijbel: s!]. In qat zit cathine [alkaloïde met stimulerend effect]. Luitenant, luitenants – BE: luitenanten, luitenant-kolonel(s), luitenant-admiraals/alen – VD alleen s, en luitenants-ter-zee zitten op een luitenant-ter-zeeschool. Zijn eersteklastreinreis was een eersteklas treinreis. MDMA, je weet wel, is methyleendioxymethylamfetamine (de drug ecstasy, xtc). Gezocht op *meloen*: boommeloen (papaja), galiameloen, hoornmeloen (kiwano) en kantaloep. Een adenoïdenlijder lijdt aan adenoïden, een adenoïde [klierweefsel] vegetatie.
6.
Die jongelui zijn ver-adhd’d [TH].
Ook nog: een watermeloen geeft citrulline [zit
in eiwitten],
komkommer x meloen = cumelo, andere schrijfwijze: kanteloep en
cantaloupe (karbonkel),
om mee te eten: parisiennelepel, meloenlepel,
een nashi(peer)
lijkt op een meloen, piel de sapo
[pie-jèhl-dèh-saa-poo],
de sukwa [soe-kwaa]
(plant of
vrucht ervan) geeft
een soort komkommer, een veur is een geul [met
broeimateriaal],
gebruikt bij de teelt, een zuurzak [vrucht]
is een guanabana en de yacon is een
eetbare knol (appelwortel).
Het
GB-woord ‘shordje’
komt van ‘short’
en ‘woordje’.
Je moet dan denken aan ‘vnzlfsprknd’
voor ‘vanzelfsprekend’, etc. Voor moai(s),
monolithisch beelden,
moet je op Paaseiland zijn. En voor de galapagosschildpad op de
Galapagoseilanden … Ook voor de
darwinvink en de
landleguaan trouwens.
7. Taenia (enkelvoud): geslacht van lintwormen, ook iets uit de (Dorische) bouwkunde, dan mv.: taeniae. Mooi duo: tagliatelle [lintmacaroni] en zaba(gl)ione [beide de g niet uitspreken], sabayon [nagerecht]. Vergelijk ook passacaglia [g niet uitspreken] en passacaille [muziekstuk, oude dans, vgl. chaconne]. Een poku is een liedje, een tapu een amulet, een talisman. De orpheusgrasmus klinkt orfisch. Als een Maleier lijdt hij aan latah [schrikken, van streek raken]. Verwar niet: mycorrhiza (symbiose) en myorrhexis (spierscheuring). Eén korè [Griekse meisjes- of vrouwenfiguur], twee korai, één kouros [Griekse naakte jongeman], twee kouroi. De leljacana heeft heel wat namen: chirurgijn, kepanki [ih], lansvogel, spoorvogel en spoorwiek. Wat doet syfilis [sief] met de epididymis [bijbal]? Ik zou het niet weten … Op de jacquard [weefgetouw] verscheen een afbeelding van een jaquemart [staand figuurtje, slaat de uren op een klok]. Stel je voor: Fo [Fohi, Boeddha] at in de caccia [muzikale jachtscène] een focaccia [platte Italiaanse broodsoort]. Aan een ginkgo [Japanse waaierboom] groeit geen nangka [30 m hoge fruitboom of vrucht ervan, jackfruit]. Ook leuk: fyofyo’s [bedwantsen] op een gadotyo [godsvogeltje, huiswinterkoning].
8.
Zijn doño [baas]
is een coño [schoft].
Wat hebben ducttape,
dumbbell en
DECT-telefoon
gemeen [dubbele
medeklinker]?
Zou een biná [hert]
buní [tonijn]
lusten? Met *jee: [GB]
jee, o jee, [VD]
herejee [tw. en znw.: gedoe],
holadijee [tw.],
tararaboem(dijee)
[sjing-boem],
Here jee (tw.)
en ouwe taaie, jippie jippie jee [kinderliedje].
Met jee* nog: jeetjemina en Here jeetje. Kudo’s
zijn complimenten, kudos kent alleen het enkelvoud. Mogelijk zou je
aan ‘whoopie’
denken, maar NL kent alleen ‘woepie’ [tw.
– vreugde]. De pisco sour is een
zekere cocktail. In saecula
saeculorum
[tot in de eeuwen der eeuwen]
moet echt met ae’s.
Savvie [ah]
= verstand en savvy
[éh] is
(bnw.)
slim, handig. Het is ‘een handige harry’, maar ‘dikke Harry’
(bekijk het maar!).
Phubben
is
doorgaan met je smartphone tijdens een
gesprek.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten