Dictee – dictees [3489]
Vragen en opmerkingen: leentfaarrein@gmail.com
Oefendictee maart 2021 (2), geheel herzien naar situatie 2023
Dictee van de dag (1093)
Oefendictee maart 2021 (2)
1. Het (de) CBD is cannabidiol. Een hoefrasp, is dat gewoon een raps [hoefsmidvijl]? Ja. Het is vandaag koniginnendag(!): alle misses uit Europa zijn gekomen. Een kompas is een leidend voorwerp. Een distyle heeft twee zuilen voor de tempelgevel, een tristyle – je raadt het – drie, een tetrastyle vier, een pentastyle vijf, een hexastyle zes, een heptastyle zeven, een octastyle acht, een enneastyle negen en een decastyle ten slotte tien. Overigens is een peristyle [peristylium] een zuilengang die een ruimte rondom afsluit of ook (metonymisch) die ruimte zelf. Een cyclostyle is een stencilmachine en doggystyle [geslachtsverkeer op z’n hondjes], lifestyle [levensstijl], libertystyle [art nouveau, m.n. in Engeland] en slopestyle [bv. bij skiën: acrobatische toeren bij de afdaling] zoek dat zelf maar op!
2. Trouwens: reining [ee] is dressuur in westernstyle (2 x los in VD lijkt fout – 2023 nog los). Als je iemand een aar laat [afzetten, aderlaten], betreft dat de aâren. Dat wist je vast wel: buní’s zijn tonijnen, biná’s herten. Werkt de catharanthusalkaloïde [vinca-alkaloïde] ook cathartisch [zuiverend]? Geen idee, is wel een geneesmiddel. Wat hebben ‘cacciucco’(vissoep) en cappuccino (koffie met hete melk, cacaopoeder) gemeen? Twee dubbele medeklinkers! [Ook: fettuccine = Italiaanse lintpasta!] Hij speelde op de celeste [hemelsblauwe] [suh] celesta [tsjee] [klavier, klokjesachtige toon]. Een celeb [sie] is een celebrity [suh] [beroemdheid]. Een déjà-vugevoel geeft een déjà vuutje. Je karma is een soort geestelijk cv [geheel van goede en slechte daden, boeddhisme, hindoeïsme]. Bij het golfen werd de divot [dih-vuht – stukje graszode] gewoonweg in de rough [rahf] [ongemaaid, ruig gedeelte golfterrein] gegooid. VD’s ‘dyuka’ [lijkt goed] en GB’s ‘djoeka’ [lijkt fout] lijken niet echt geschikt voor een dictee. Ook 2023 nog.
3. De muezzin doet een eerste oproep * voor de salat [vijfmaal daags ritueel gebed islam] (* = azan of adhan) en daarna een tweede (ikama, net voor aanvang). Daarvoor is een reiniging (woedoe) nodig en een vast onderdeel ervan is de raka met als voorbeeld de takbir, de verheerlijking van Allah en de recitatie van een soera [hoofdstuk Koran]. Vanaf middernacht zijn de vijf rituele gebeden van de salat: isha (nacht), fajr (ochtend), dhuhr (of dohr: kort na de middag), asr (namiddag) en maghrib (avond). De khutbah is de vrijdagpreek van de imam, voorafgaand aan de salat. Islamofobie [angst, afkeer van de islam] leidt tot islambashen [stemming maken tegen de islam, vooral het fundamentalisme daarin]. Islamofilie [grote voorliefde voor de islam] kan tot islam(o)fascisme [nastreven islamitisch (wereld)rijk] leiden. Een islam- of moslimknuffelaar is beslist niet islamneutraal (maar islampositief). Een islamstaat is een islamitische staat (IS, ISIS, Daesh). Een islam- of moslimschool is een Koranschool. Islamologie [wetenschap, studie van de islam] is niet altijd islamofilie [voorliefde ervoor].
4. Zoeken op *didi* geeft: candidiasis (candida, candida-infectie, candidose – schimmelinfectie van huid of slijmvliezen), nive candidor (witter dan sneeuw) en splendid isolation (heerlijke afzondering). Wat schrijf je op als je foe-θahrk hoort? Futhark (F wegens begin zin – naam van het runenalfabet)! Een yu di Kòrsou is een liefhebber van Curaçao. Vermiljoenen doe je met vermiljoen [helderrood mineraal uit HgS – voor kwik en kwikverbindingen]. Wrijten is bakkeleien. Kennelijk heel verschillend volk: Wolgaduitsers en Sudeten-Duitsers! De geldwolf nuttigde de geltharing [mannetje, hommer]. Aboulie is willoosheid en hyperboulie is een overmatige drang tot daden. Jeu de boules of jeu-de-boulen is een verzamelnaam voor onder andere la boule lyonnaise, la boule de fort en vooral petanque. Een jetveer is een snelle veerboot. De (s)jeu (aardigheid, plezier) is eraf.
5.
Een curieuzeneuzemosterdpot is een curieuzeneus [erg
nieuwsgierig].
Ze dansten de écossaise [net als de
anglaise een contradans], de Schotse
drie (dans in driepas),
de schottisch. De mho
[moo] is de
niet-SI-eenheid van geleidingsvermogen voor elektriciteit (ook:
siemens,
symbool: S).
Wat spondeïsch is, betreft een spondee [versvoet:
lang, lang, -- --] of spondeus dan wel
spondeeën of spondei. En wat trocheïsch is een trocheus [versvoet:
lang, kort] of
trochee en trocheeën (niet:
trochei).
Hij betaalde 50 euro met speciën oftewel speciës [klinkende
munt]. We
kennen de lange
golf (LG)
met langegolfzenders, de korte golf (KG)
met kortegolfzenders en de middengolf
(MG niet
in wdb. – wel AM
= amplitudemodulatie)
met middengolfzenders. We kennen ook nog FM
(frequentiemodulatie)
op de ultrakorte golf.
6. Daarop vinden dus ultrakortegolfuitzendingen plaats. Geef mij maar twee drambuietjes [Schotse likeur]. Hij banjerde door de flanken van de bandjirende [buiten oevers treden] rivier. Toe maar: een chicka of chimeid is een 'chique chick' of 'chic chickie'. Er is geen ijs, of het kost mensenvlei/ees [er verdrinken altijd mensen als er ijs is]. De Bressiaanders uit Breskens werden de seskens (stuipen) op het lijf gejaagd. De scholieren mochten bij muziek oefenen op de schoollieren(!). De Cito-mensen, de Cito’ers(! – hoofdletter, dus geen trema) hadden en paar fraaie opgaven gemaakt over Tokioërs . In dat gezin hebben ze als hulp een amahtje [au pair uit lagelonenland – een ama of amaatje is een Japanse parelduikster of alleenstaande minderjarige asielzoeker]. Ik ben maar een eenvoudig ingenieurtje, afgekort is dat een ir.’tje. Boombastboeken, dat zijn poestaha’s [sub lemma ‘boombastboek’ in VD]. Een gingko [Japanse waaierboom] is geen nangka [2 x: g hoor je niet = 30 m hoge fruitboom of vrucht ervan – jackfruit]. De hukou is een sociaal systeem in China voor staatsburgers [Mao Zedong].
7. De rugwind van die fietsster veroorzaakte bij haar een buikwind (een veest). In een sciencefictionroman vindt men sciencefiction (sf). Het stikt hier van de brabo’s [informeel: Brabander] en limbo’s [informeel: Limburger]. Ook bij dictees kennen we de rupsjes-nooit-genoeg [nooit tevreden, altijd meer willen]. Er zijn veel cold cases [onopgelost misdrijf, geen onderzoek meer] met crime(s) passionnels [passiemoord, passionele moord]. Een romeo is gepassioneerd verliefd op zijn julia. Ik was stomverbaasd dat je ‘stomtoevallig’ aaneen schrijft. De Boeren spraken de boerentaal, het Zuid-Afrikaans. De hardloopmarathon is geen onderdeel van de decatlon (de tienkamp); ook niet van de heptatlon [zevenkamp]. In de typografie [boekdrukkunst] is een jeres (verouderd) een deelteken oftewel trema.
8. Een (GB, VD) piemontese [mv. s of ‘s] is een van oorsprong Italiaans vleesrund. Alleen VD kent Piemontees (persoon of bnw.; ook de taal). De mousserende wijn asti spumante komt uit de stad Asti in de regio Piemonte. Deze woorden komen uit het Piemontees: bagna cauda (dipsaus), barolo (droge rode wijn), carmagnole (lied, dans, wambuis, jakobijn), de chamade [sj] blazen = terugkrabbelen en nebbiolo (wijnstok, rode wijn). Nieuwe update VD (22-03-2021): 390.709 lemma’s (inclusief Watersnoodramp), was: 390.421. Na het apenkooi(en) (tikkertje met alle gymtoestellen opgesteld) lagen de deelnemers op apegapen. Een clergyman is het donkere pak met collaar [collare, priesterboord] van rooms-katholieke geestelijken.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten