3508 Dictee vrijdag 27-10-2023 (1) – dictee Dictee van de dag (1104) √

 Dictee – dictees [3508]

Vragen en opmerkingen: leentfaarrein@gmail.com

Oefendictee jan 2022 (2), geheel herzien naar situatie 2023

Dictee van de dag (1104)

Oefendictee jan 2022 (2)

1. Vandaag (6/1/2022) gehoord op tv: ze niet alle 24 in het kratje hebben (= kennelijk: ze niet allemaal op een rijtje hebben). Een nachtpit [lamp] is vaak ‘s nachts aan het werk, een nachtkat is een kodkod, een echte kat. Met een opus mallei wordt een stippelgravure bedoeld. Een orant is een leeuwenbek, een orante een figuur in biddende houding, met ten hemel opgeheven armen. Als een kwestie contentieus [aanleiding gevend tot twist] is, kan contentieuze rechtspraak [rechter beslist geschil] uitkomst bieden. Denk ook aan de afdeling contentieux van de Raad van State [voor geschillen van bestuur]. Een junkie kan aan craving [onbeheersbaar verlangen naar …] lijden. Een cravate noire is een black tie en geen gewone kravat, stropdas (het komt van Kroaat!). Trump heeft heel wat cronies: makkers door dik en door dun.

2. Een cromlech is een dolmen (grafmonument – mv. beide + s). Voor cobolamine mag je ook nog cyano- zetten [vitamine B12]. Het damaststaal is bedoeld voor Damascener klingen [lemmet van een zwaard]. Een filippie was ooit tien gulden. Dat hele maal was helemaal niet te vreten. Het gebeurde niet kortgeleden, maar lang geleden. Ik lees iedere dag trouw Trouw (of: Trouw trouw). Van God alleen: a Deo solo. Een acrosolium is een booggraf. Tot uw orders: à vos ordres. Er werd heel wat afgefilosofeerd. Mijn collega-filosoof gaf een college filosofie. Ook die Kosovaarse komt uit Kosovo. Met *oxo*: [VD] doxologie (lofprijzing), loxodroom (kromme lijn op aarde snijdt alle meridianen onder eenzelfde hoek), Oxonian (student, geleerde universiteit van Oxford(iaan)), met oxo nog: -azijnzuur,
boter-kaas-en-eieren [ohk-soo – rondjes en kruisjes] en toxoplasmose [infectieziekte].

3. Uit de scheikunde: 2-oxopropaanzuur, 4-oxo-4-fenylbutaanzuur en 4-oxopentaanzuur. Jazeker,
1,2-dihydro-4-methoxy-1-methyl-2-oxonicotinonitril, dat is ricinine ! Een pos is een zeedonderpad, geen zebrapad dus! Op *oyo*: [VD] boyo (ovengerecht), coyote (prairiewolf + scheldwoord voor lid minderheidsgroep), toyotisme (voor productiebedrijven – maximale prestaties, minimale voorraden), troyounce (ounce – Engels ons, 28,3 gram, bij goud, troyounce: 31,104 gram), gameboyoplader [kleine spelcompueter] en mangoyoghurt [vrucht, ook; manga]. Een jezuïet is lid van de door Ignatius van Loyala gestichte orde. Een krugerrand is een gouden munt (met een gehalte van één troyounce goud). Perinde ac si cadaver: (gehoorzaam als een lijk – kadaverdiscipline). Een ignatiaanse retraite duurt 30 dagen op basis van de Geestelijke Oefeningen van S(in)t.-Ignatius van Loyola (ook in verkorte vorm).

4. Dunne sojasaus uit Japan heet shoyu. Hij housed/te in zijn housecoat: peignoir met rits. Staat die DVD [Dikke Van Dale] echt op één dvd [digital versatile/video disk]? Regionaal kun je makkers, genantjes hebben. Wat gênant is, vertoont gêne en een genan(t) is een naamgenoot (zelfde voor- of doopnaam). Een aya is een Koranvers. Een predikant heeft achter zijn naam V.D.M., verbi divini minister, bedienaar van Gods Woord. Raasdonders zijn o.a. kapucijners. Ruziën (geruzie) is ruziemaken (ruziemaker, ruziemakend) of ruzie zoeken (ruziezoeker, ruziezoekend). Vergelijk: ruzie krijgen en ruzie hebben. Een daverende, knallende, fikse, knetterende, kletterende, hoog(op)lopende, slaande, krakende, hooggaande ruzie. Was dat een café- of burenruzie? Eerder een cao-ruzie [collectieve arbeidsovereenkomst]!

5. De partneruil deed aan partnerruil. Boete doen (boetedoening): ik doe boete. Een lariks is een lork of lorkenboom, vgl. sporkeboom. Met een oude automobilistenlist (automobilismelist, automobiellist?) ging hij de andere voertuigen voorbij. Hij kreeg automobiellessen. In hun auto’s hingen mobiles [moo-biels]. De vis medicatrix naturae is medisch het natuurlijk genezend vermogen van het lichaam. Toujours perdrix: zelfs het beste gaat vervelen als je er te veel (een teveel) van krijgt. Rixari de lana caprina: ruziemaken om niets. In rixa is bij een twist. Consolatrix afflictorum: troosteres der bedrukten [epitheton van Maria]. De ars artium omnium conservatrix is de de kunst die alle andere bewaart, t.w. de boekdrukkunst. A (À) tout prix is tegen elke prijs, koste wat (het) kost.

6. De quaestrix en de ex-rectrix (niet: de oud-rectrix) gingen akkoord en gooiden het op een zouteloos akkoordje. Een ecart is een koersverschil (ook: swing), een grand écart is een spagaat. Met een preëminentie heb je een bevoorrechte positie. We kennen de afko Z.Em. voor Zijne Eminentie, maar Hunne Eminenties heeft geen afko. Gezocht op *nolet*: [VD] espagnolet = 1) stof, 2) spanjolet (draairoede), pecunia = vermogen, geld – (pecunia) non olet: (geld) stinkt niet, spagnolet = zekere [het] flanel of zekere [het] molton. Was die spagnolet [stof] om de spanjolet (espagnolet – draairoede) gewikkeld? Hora subsicivae zijn snipperuren. In ‘algoritmen/s’ ligt de klemtoon op ‘rit’. De- en (des)activeren (zoals op een link klikken) zijn allebei goed.

7. Bungeejumpen is elastiekspringen. Een ghostbike of gedenkfiets herdenkt een omgekomen fietser. Ghosten/ing is iemand op sociale media geheel negeren. Een GIW-garantie is in NL een garantie van het Garantie-instituut Woningbouw. Een glamgirl is een glamourpoes. EV (eV) staat voor elektronvolt, EV voor electric vehicle en E.V. voor en ville (alhier). Met levs of leva’s betaal je in Bulgarije (= 100 stotinka). Gezocht op ‘uitdrukking’: 15 minutes of fame, aargh (argh) en acta est fabula (het spel is ten einde). A horse! A horse! My kingdom for a horse! [Mijn koninkrijk voor een paard! – er alles voor overhebben]. In Rusland: akmeïsme = adamisme [stroming Russische dichtkunst]. Zo waarlijk helpe mij God almachtig! Après nous le déluge: na ons de zondvloed. Tja, Barbertje moet hangen. Ken je de grapes of wrath [druiven der gramschap] en the great Unkwown [de of het grote onbekende]?

8. Been there, done that [uitdrukking van blaséë houding]. Big Brother is watching you [George Orwell]. Brittannia rules the waves [heerst over de golven, de zee]. Cash is king [in onzekere tijden is (vrij) geld het handigst]. Correct me if I’m wrong [iets gezegds waarvan je niet helemaal zeker bent]. Das war einmal [goede oude tijd, komt niet meer terug]. Der frische, fröhliche Krieg [sarcastisch op de vroegere Duitse militaire manie]. Et in Arcadia ego (heimwee naar verloren geluk). Et tu, Brute (tu quoque, Brute – tu quoque, fili mi – tegen een vijand, waarvan je dacht vriend te zijn). Finis Poloniae [hoogste graad van wanhoop]. Good old Adriaan [de goeie ouwe ...]. Iets op insta zetten [instaën], slaat op Instagram [foto’s]. La mort sans phrase (iets volstrekt verwerpen). Less is more [kracht van de eenvoud, bv. in architectuur]. Licence to kill [verlof om te doden]. Mamma mia [uitdrukking van verbazing]. No hard feelings [even goede vrienden, sans rancune]. Non possumus (onmogelijkheid iets te doen). O sancta simplicitas [uitroep verwondering over grote domheid]! Over the counter = otc [vrij verkrijgbaar, bv. medicijn]. Rumpitur invidia: hij (de kikker) barst van de nijd. Tomtidom, pomtidom [uiting gevoel van welbevinden, bv. tijdens werk]. Liever Turks dan paaps [liever islamitisch dan rooms-katholiek – watergeuzen]. De voraussetzungslose Wissenschaft [waarachtig, onbevooroordeeld], heeft die afgedaan? Vorrei e non vorrei (twijfel uitdrukken).

9. Zijn Kronstadt halen (twijfelen aan politieke overtuiging). Gezocht op ‘spreuk’: ad (in) majorem Deo gloriam (= A.M.D.G. – tot meerde­re ere Gods). Ad patibulum (naar de galg)! Aforisme = zinspreuk. De mortui nil nisi bene (over de doden niets dan goeds). Ora et labora: bid en werk. Het tafeltje-dek-je [uit sprookje: overvloedig]. Een zeisel is een zeispreuk, een gezegde, een zegswijze. Gezocht op ‘spreekwoord’: make love, not war. The proof of the pudding is in the eating [in de praktijk blijkt de kwaliteit van iets]. Gezocht op ‘gezegde’. C’est le ton qui fait la musique [de manier waarop je iets zegt, bepaalt hoe het wordt opgevat]. Danser sur un vulcan [zich vermaken in groot gevaar]. Le mot de Cambronne [eufemistisch: vloek, krachtterm]. Beheers je echt the gentle art of making enemies [de edele kunst van het zich vijanden maken]?