3481 Dictee dinsdag 10-10-2023 (1) – dictee Dictee van de dag (1087)

Dictee – dictees [3481]

Vragen en opmerkingen: leentfaarrein@gmail.com

Oefendictee oktober 2020 (2), geheel herzien naar situatie 2023

Dictee van de dag (1087)

Oefendictee oktober 2020 (2)

1. Honteus is schandelijk. Met *deca* (GB): decaf (= decafeïné, decafeïne, decafé, deca) decaan, decade [periode van tien dagen], sidecar, decadent [in verval verkerend], decagram, decalage [kloof, etc.], decaloog (decalogus = tien geboden), decanaal [betreft decaan of deken], decanaat [idem, als gebied ook dekenij], decatlon [tienkamp], prodecaan [zijn functie als decaan is net voorbij], decaliter, decameter, decaperen [schilderingen reinigen], dodecaëder [regelmatig twaalfvlak], sukadecake, vicedecaan, decadentie [morele inzinking], decantatie [vloeistof overschenken, bezinksel blijft over, = klaren], decanteren [idem] en dodecafonie [twaalftoon(s)muziek]. Verder: decaféplant, decapitatie [scheiden hoofd van de romp bij dode ongeboren vrucht als het niet anders kan], schooldecaan, chocoladecake en decadentisme.

2. Ook nog: decanteerfles. schooldecanaat, studentendecaan, waardecatalogus en tweedecarrièrebeleid. Aanvulling uit VD (selectie): aide de camp (adjudant), batterie de campagne (keukenuitzet picknicks), confit de canard (eendenbout … in eigen vet), crème de cacao (likeur), crème de cassis (idem), decaandizuur = sebacinezuur, decaanzuur = caprinezuur, decaëder (tienvlak), decalcomanie = versiering met calqueerplaatjes en de Decamerone = een boek van Boccaccio. Verder: (topper!) decaline is bicyclo[4.4.0]decaan, een kleurloze vloeistof, meestal bestaande uit een mengsel van het cis- en transisomeer, C₁₀H₁₈, decamperen (opbreken, wegtrekken), decarbonyleren [er CO uit afsplitsen], decarboxyleren [er CO₂ uit afsplitsen], decabecquerel [eenheid van intensiteit radioactiviteit Bq], dodecacarbonyltriruthenium [dodeca = 12], fairtradecacao,
interim-decaan en fraudecarrousel.

3. Ook nog: entrée de campagne [toelage militairen], fin de carrière [bnw,. aan het eind van de loopbaan], grand écart [spagaat], le mot de Cambronne [vloek, krachtterm], lettre de cachet [koninklijk bevelschrift tot gevangenneming of verbanning], magret de canard [gebakken eendenborst], plan de campagne en roedecactussen. Verder zoeken op *deka* (GB – selectie): Tweede Kamerlid, etc., (dienst)bodekamer, geredekavel, gildekamer, hybridekameel, kaartspelen (speelde kaart!), kapotspelen, ladekast, letselschadekantoor, mede-Kamerlid, oude kaas, paraskevidekatriafobie (angst voor vrijdag de dertiende), rodekaartprocedure, sedekah (in Indië: islamitisch godsdienstig offermaal) en wildekastanjeboom. Aanvulling VD: blindekalle (blindekoe = blindemannetje = suikermannetje), dekabrist (tegen de tsaar – 14 december 1825), decembrist (deelnemer aan de staatsgreep van Louis Napoléon op 2 december 1851).

4. Verder: genadekapel, hedekam, hendekasyllabe/us, komijndekaas = komijnekaas, merdeka [èh] (bevrijding van Indonesië van de koloniale overheersing) [merde = shit = uitroep van afkeer], triskaidekafobie [angst voor getal 13], tweedekanser, tweedekansstudent, tko = tweedekansonderwijs, weidekalf, zijdekapok, wiskundekamp en dekabristenopstand. Ook gevonden: koudekarbonadebuurt en een tweedekalfs koe [voor de tweede maal gekalfd hebbend], plankenkast [antoniem: ladekast], periodekampioen, palissadekap en mansardekamer. Let erop dat 'cañon' [kahn-john – niet in GB] (= canyon – [kèhn-juhn]) niet na 'canon' komt in VD maar na canzonetta (eerst alle ‘can’, dan pas cañ!) [kleine canzone]! In VD staat 'C&A'tje' (& genegeerd) in VD tussen 'cathine' [alkaloïde in qat met een stimulerend effect] en 'CAT-scan' [computerized axial tomographic].

5. Een elco is een elektrolytische condensator. De wijn van Jan Langarm is het water uit de pomp. Van de schok raakte hij in (een) shock. Het dieen(!) heeft twee dubbele bindingen. Een t.d. is een thé dansant. Tussen de E- en de G’tjes heeft hij in de F’jes gespeeld. Er werden vijf getuige(n)-deskundigen gehoord. Is het ‘swa’tje’ of ‘swaatje’ [GB: beide geschrapt]. Ricinine is
1,2-dihydro-4-methoxy-1-methyl-2-oxonicotinonitril, een chemische stof die voorkomt in ricinuszaden. Een B en W-lid zal de prijzen uitreiken. Het vergif(t), het venijn zat in de staart. Een quatre-quarts is een evenveeltje (zekere cake). Er heerste een zekere studentikoziteit, zeg maar: burschikositeit. Leuk: Pluto = (historisch) Pipelines under the Ocean (naam van olieleidingenstelsel tijdens WO II voor bevoorrading van de geallieerde troepen in Frankrijk uit Engeland). De taal van Languedoc is de langue d’oc.

6. Waar zijn mijn ok-klompen [BE: operatiekwartier]? Leg uit: ME = cvs [GB, VD: CVS – chronischevermoeidheidssyndroom]. Phenibut (Russisch) is een kalmerend middel en drug. Iemand als ik wordt niet zo gauw opgewonden. Een quokka is een kleine soort van kangoeroe. Total loss is in BE (spreektaal) perte totale [pèhr-totaal].

7. De UAH staat voor grivna, grivnya [geschrapt] of hryvnja. Ik ben mijn kascheques kwijt en waar is trouwens mijn cache-sexeje? De tiktaalik is een uitgestorven dier [overgangsvorm vissen en landdieren]. We kennen de Praagse Lente [1968, Dubček] en enkele Arabische Lentes [Tunesië, Egypte]. In Letland (Latvia) betaal je met (LVL) lati (enk. lats), in Lesotho (LSL) met de loti (mv. loti of maloti). Hebben [geen n uitspreken] dingetjes(!) altijd nut? Rotterdammers zouden zich meer en meer moeten afvragen – bij de komende klimaatverandering – waarom de Oostzeedijk in Kralingen toch mogelijk niet Oostzeedijk zou moeten komen te heten.

8. Bij een dictee in Wijchen werd 'prognosticeren' s'loos voorgelezen. De Sunfed was (historisch) de Special United Nations Fund for Economic Development. Een cul-de-sac is een doodlopende weg of een vastlopend betoog. Die apenkooi, dat was zeker geen apekool of quatsch. Bij dezen: deze of gene zal toch het initiatief naar zich toe moeten trekken … Ropij is een verouderd woord voor roepie. Basta, ik vertik het!