3522 Dictee zaterdag 04-11-2023 (1) – dictee Dictee van de dag (1112) √

 Dictee – dictees [3522]

Vragen en opmerkingen: leentfaarrein@gmail.com

Oefendictee mrt 2022 (2), geheel herzien naar situatie 2023

Dictee van de dag (1112)

Oefendictee mrt 2022 (2)

1. Een tikkie is een digitaal betaalverzoek dat met een betaalapp wordt verzonden [ABN AMRO]. GB heeft STER-reclame [fout, eigennaam – 2023 nog steeds!], etc., VD heeft Ster-reclame [Stichting Etherreclame]. Het paard van Troje is het donum exitiale Minervae [een Trojaans paard of Trojan horse is een schadelijk binnengedrongen computerprogramma]. Gezocht op *back* (VD, selectie): 360 gradenfeedback [van allerlei kanten + eigen inbreng], asset-backed security (effect dat gedekt is door activa), backbencher [minder belangrijke politicus, Lagerhuis: achterste bankje], backflip (salto achterover), back in business (weer aan het werk), backing vocals (achtergrondvocalen), back in town (terug van weggeweest), backoffice, backpacker [rugzaktoerist], backroniem (herziening van een afkorting), backslash (\ – slash is /), backspacetoets [vorige teken verwijderen], backstabben (verraden), back to basics (terug naar de bron), back to normal (terug naar normaal), back-up(bestand), barebacken (anale seks zonder condoom), cashback(actie) [deel aankoopgeld terug], clawback (belasting).

2. Verder: comebackkid (terugkomen ondanks tegenslag), coming backservice (bedrijfslasten verdelen over komende jaren), drawback (hindernis, zwarigheid), fastback (type auto), flashbackherinnering, greenback (Amerikaanse dollar), hardback (t.o. paperback), hatchback (5e deur, ook: auto), laidback (muziek: rustig, ingetogen), notchback (sedan, auto), mortgage-backed security (gesecuritiseerde hypotheek = hypotheken etc. als aandelen, effecten verhandelbaar maken), (Rhodesian/Rhodesische) ridgeback (pronkrug, leeuwhond), rollbackpolitiek (terugdringen communisme),
sale-and-lease-backconstructie, slingback (hooggehakte damesschoen) en slingerback (voetbal: libero). Chemie, moeilijk: oniumion, ylide(n), oxoniumion, ytterbium (70, Yb) en yttrium (Y, 39). YT staat voor de ISO-landcode van Mayotte. YTL: nieuwe Turkse lira (nieuwe pond).

3. Het samarium (Sm) heeft als atoomnummer 62. De tiercé-uitslag [wedden op 3 paarden] is bekend. Tiërceren is verminderen tot op een derde. Een tierce is het derde deel van een pijp en een tierceron een hulprib. De café-eigenaar haalde bakzeil. Uitgaan van alleen Adam en Eva is monogenisme [antoniem: polygenisme]. Amigurumi is kleine poppetjes maken (Japan). In dat lokaal mogen alleen lokale deelnemers (locals) meedoen aan het dictee. Met een lobwedge kun je bij golf een bal uit hoog gras slaan. Een local option, plaatselijke keuze maken.

4. Deernis-(!) is meelijwekkend. Erop en erover is d’r op en d’r over. Wat is een codec? Antwoord: programma voor het coderen en decoderen of het comprimeren en decomprimeren van bestanden, m.n. video- en audiobestanden. Afzijn staat niet in GB, is in VD (ww.) nalaten en (znw.) afwezigheid. Ik wil ervan af zijn. Ik wil ervanaf kunnen. Die prinses van de nacht had in haar slaapkamer een bloeiende prinses-van-de-nacht [plant]. Antilopen/s kunnen lopen, het antiloop (stof) niet. Er zijn rabbi’s die niet goed in hun rabbes [lichaam] zitten en rabbies [konijnen] houden. De raffleslamp [matglazen stolpen, kristallen staafjes] bescheen de woekerende rafflesia’s [plant]. Tegenwoordig drink ik uit een kapitaal(!) façon-de-Veniseglas! Een cope is een rechthoekige kavel, coping is: (psychologie) wijze waarop mensen omgaan met problemen.

5. Dat was een heilloos Heilooër [Heiloos] dictee! Nieuwe update oVD: 392.869 lemma’s (was: 362.712). Voor een dictee moet een beetje liefhebber veel tijd en geld overhebben. Hij of zij kan dan nog steeds veel geld en tijd overhebben. Bij de cesartherapie [bewegingstherapie] hoef je geen caesarsalade (naar de voornaam van een kok) te eten. Wat betreft de godsdienst zijn joods en israëlitisch synoniem: een israëlitische feestdag. Ook onze vve (vereniging van eigenaren) heeft een meerjarenonderhoudsplan [MJOP, niet in wdb.]. Ik lijd aan sarcoïdose [in de longen]. Goûter is een vieruurtje, dat kun je gouteren (proeven). Een goutte militaire is een druiper. We hebben degout, gouteren en degouteren naast degoutant. Ook: arrière-goût ([onaangename] nasmaak), à son goût [naar zijn/haar smaak] en de haut goût [sterk gekruid].

6. Verder: goût de contradiction (dwarsdrijverij) en le goût de la perfection qui stérilise = het onvruchtbaar makende verlangen naar volmaaktheid. Gewichtheffen heeft alleen (GB) een onvoltooid deelwoord [gewichtheffend], verder is het alleen een infinitief. De wedstrijd werd beslist door een owngoal. Met f.o.s. wordt in de handel free overside ship, vrij van boord bedoeld (met inbegrip van kosten voor overlading). Een dooie pier (saaie vent) is vaak in zijn dooie piere eentje [alleen]. De wielrenner zou eraf pieren, lossen, achter raken. Wat bij ons de IJzeren Hertog of hertog van Alva is, is in Engeland the Iron Duke, de hertog van Wellington. Naast de kapitale filet d’Anvers is nu ook elixir d’Anvers een kapitale drank geworden! Ken je de
pluk-ze-wet [wederrechtelijk verkregen inkomsten afromen] en de Wob (Wet openbaarheid van bestuur)? Werkwoord: wobben, wo- en hbo-bachelor.

7. Een sinjo of njo is een jongere van Europese afkomst. De sémillon [wijnstok, wijn – mv. s] brengt de sauternes voort. Het rijk der fungi is het zwammenrijk (enk.: fungus). De funchi is een Antilliaans gerecht. Het follikel van De Graaf heet in VD sinds 2022 ook: graafse follikel. Je kunt ergens de kantjes (van) af lopen (lijntrekken) of de kantjes aflopen (alles nauwkeurig nagaan). De e.a., de épreuve d’artiste is de kunstenaarsproef (artist’s print – eerste afdruk van een prent). De egyptomaan was begeistert van de egyptologie, de Egyptekunde. Het hellmann- of wintergetal H zegt iets over de strengheid van een winter. Er kwamen anderhalf miljoen bezoekers.

8. Ik was de anderhalf miljoenste. Let op: niet anderhalfduizend en de anderhalfduizendste! In de krant stond een verhaal over chemseks [onder invloed van synthetische (hard)drugs – 2023 VD sex - lijkt fout]. Cisbuteendizuur is maleïnezuur (gebruikt bij de productie van polymeren). Cif staat voor centrale interfaculteit, maar ook voor cost, insurance, freight; de toevoeging n.a.g. staat voor netto afscheepgewicht [word je daar – figuurlijk – mee afgescheept?], n.u.g. voor netto uitgeleverd gewicht. De partijen moesten op spijtige wijze afscheid nemen [VD wel znw. afscheidnemen, GB ook: bnw. afscheidnemend] van elkaar, dus dag zeggen met het handje. Langs de IJ-oever liepen MRIJ-runderen (Maas, Rijn, IJssel). Een gedenk- of herdenkingsdag is algemeen, de Herdenkingsdag in NL is die op 4 mei.

 

3521 Dictee vrijdag 03-11-2023 (1) – dictee Dictee van de dag (1111) √

 Dictee – dictees [3521]

Vragen en opmerkingen: leentfaarrein@gmail.com

Oefendictee mrt 2022 (1), geheel herzien naar situatie 2023

Dictee van de dag (1111)

Oefendictee mrt 2022 (1)

1. Een nietgeleider, onderdeel van een nietmachine, is geen
niet-geleider [voor elektriciteit]. Schrijf je vipgenodigde of vip-genodigde (verwisselbare begrippen)? Het bandwagoneffect houdt in dat een politicus meelift op het succes van een andere populaire politicus (VD). Volgens Wikipedia is het meer iets economisch, vgl. to keep (keeping) up with the Joneses. Lekker, een biscuitje! Nieuwe update oVD (04-03-2022): nu 392.712 lemma’s, was: 392.482. De (het)
vinca-alkaloïde is de (het) catharanthusalkaloïde [in groenblijvende planten, geneesmiddel]. De betekenis van sigmoïde: S-vormig. De (het) iboga-alkaloïde heeft een hallucinerende werking. De (het) ergotalkaloïde is een antimigrainemiddel. En aspidosperma-alkaloïde [komt voor in bomen en struiken]?

2. Een leeuwerik en een geleewiekte zwaan zijn mijn favoriete gevederde vrienden [ze hebben gevederte]. Het (de) pongé is een soort van taf voor lampenkappen. Een pongo is volgens VD een gorilla, een mensaap. Een oerang-oetan(g) is een Pongo pygmaeus. Een manatee is een lamantijn, een rondstaartige zeekoe. Denk bij een slingeraap aan een spinaap, kwatta of kwatta-aap, bosduivel of mandril, maar ook aan een apenstaart(je) (aapje, apenklootje, at-sign, at-teken, slinger-a, slingeraap, @-teken). De aloë vera bloeit. Een hallux (valgus) is een knobbelteen. GB, VD: één cyclaam, twee cyclamen, of: één cyclamen, twee cyclamens (alpenviooltje). We zagen kolibries en kieviten (ook: kievieten), en volgens GB dus: kievitje of kievietje. Je kunt van Lombardische (Lombardijse) komaf zijn.

3. Op *lege (selectie, VD): bestuurscollege, Bestuurscollege (van Openbaar Lichaam BES = alleen in GB: Bonaire, Sint-Eustatius & Saba – niet specifiek: openbaar lichaam), hac lege: onder deze voorwaarde, mos pro lege is (juridisch) gewoonterecht, sacrilège: heiligschennis, schepencollege: in BE college van burgemeester en schepenen [CBS], Statencollege (theologie, Leiden, 1592 – vgl. Statenverkiezing en -vergadering), white privilege (wit voorrecht) en het college van B en W is het B en W-college (B en W is kennelijk een spatiewoord). We zitten in de statent (vgl. stacaravan). Niet specifiek: staten-generaal, wel specifiek: Staten-Generaal. De statenbijbel lag op de lessenaar (lezenaar). Het gedachtegoed van de Statenbijbel [inhoud!] is nog springlevend.

4. In negligé ben je en négligé [Fr.]. De landcode van Oekraïne is UA: er wonen Oekraïense Oekraïners en Oekraïensen. Maart 2022: weg met die Russische oliegarchen [niet in wdb.]! Out of Africa (kleding en mode, naar de gelijknamige film), out of bonds, (op) verboden terrein (bnw., znw.), out of competition (bv. controleren op doping),
out-of-competitioncontrole, out of line (ongepast),out of pocket (niet afzonderlijk begroot of gespecificeerd), out of the blue (volkomen onverwacht, plotseling) en out of the box (buiten de geijkte denkkaders, buiten de gebaande wegen). Het GEB is het Gemeentelijk Energiebedrijf. Op *loy*: [VD] balie-employé, etc., employee [vr.], deployeren (van gevechtseenheden), employability, employeren [in gevechtsformatie overgaan] en Lloyd(‘s-lijst).

5. Verder: employeebenefits (secundaire arbeidsvoorwaarden), [BE] loyauteit (loyaliteit), löyly (opgieting) en oloysiketi (SR halsketting). Op *cyn*: [VD] Cynici (volgelingen Diogenes), cynicus, mv. cynici, cynisch, cynisme, cynodont (prehistorisch dier), cynodroom (hondenrenbaan) en c/kynofobie = ziekelijke angst voor honden; een kynoloog is een hondenkenner/liefhebber. Ken je het behaviorisme [psychologie, waarneembaar gedrag]? Cohabiteren is een vorm van samenleven. Voetbalvereniging wordt vv, dus nemen we bv voor bridgevereniging. De ontvreemde fiets was ontframed [van frame ontdaan!]. De IAEA is de International Atomic Energy Agency (de/het internationaal
VN-bureau voor de atoomenergie). Palmzondag of Palmpasen wordt ook palmpaas genoemd. De oftalmoloog [oogarts] met ishiharatest [op kleurenblindheid].

6. De orthoëpie of orthofonie [beide: leer juiste uitspraak] houdt zich niet met de schrijfwijze van ‘ortho-ester’ bezig, wel met de uitspraak ervan. In 2022 drinken we Grand Marnier [2023: grand marnier]. 'Ik geertte' kan je alleen zeggen bij verkeerdjassen. Het para, de (het) paragummi is langs de Pararivier gewonnen gom (gummi, gum). Die wissel is payabel [betaalbaar] aan toonder. Met *guest*: [VD] be my guest, mysteryguest, paying guest, special guest en
nouvelle-vaguestroming(!). GB ook nog: guesthouse. PP is polypropeen, P.P. is Pater Patriae of Pater Prior, pp. is pagina’s [ook: pagg.] en p.p. is per persoon. Een 101’tje slaat op de beginpagina van teletekst (pagina 101) en p. of pag. staat voor pagina. Vergelijk: ex. = exemplaar en exx. = exemplaren.

7. Waar doet een giraffenklavier [giraf – giraffen = meest gebruikelijk] je aan denken, ondanks giraffe + n/s ? Altijd mooi, zo’n bull’s eyeworp (uitzondering!). Natuurmonumenten spreekt over de Brunssumerheide (eigennaam). Verder zijn Brunssumers Bussumers noch Hilversummers [3 lettergrepen]. De kosten zullen de pan uit rijzen. De ballerina oefende aan de barre [uitspraak: bahr]. Je mag schrijven hatsiekiedee, hatsekiedee en hatseflats. Een yacon is een appelwortel. Een helluo librorum is een boekenverslinder (veel lezen, niet geestelijk verwerken). Ben je helemaal up-to-date met de schrijfwijze van ‘chebakia’ (Noord-Afrikaans zoet koekje, vroeger sj). Niet te verwarren: jatrophaolie (plant --- > biobrandstof), iatrosofie (zekere geneeswijze) en iatrofobie (beklemmende vrees voor artsen, m.n. voor doktersbezoek).

8. Zijn apparatuur staat op een dj-booth [meubel voor de apparatuur]. When the going gets tough: als het erop aankomt. Infusen (GB ook: infuzen) werken intraveneus [in de ader – iv]. Wat is die ruisdaellucht [typisch Hollands, grote wolkenpartijen] mooi, zeg. Een nono is een onbeduidend persoon, een nobody, een lichtgewicht, een nul. Als bijwoord (niet: zoemen!) betekent nono: ten negende. Non nobis betekent (formeel): niet voor ons. Een non nominandus is een niet te noemen persoon (N.N., nomen nescio). Non obstante betekent: niettegenstaande, ondanks. In India wilden ze de begum (koningin of dame van aanzien) beguichelen (misleiden, voor de gek houden). De begrotingswet wordt jaarlijks vastgesteld. Er werd non-stop
non-azokleurstof [chemie] geproduceerd. Een niet gerechtvaardigde
[niet-gerechtvaardigde, ongerechtvaardigde] gevolgtrekking (non sequitur).

 

 

3520 Dictee donderdag 02-11-2023 (1) – dictee Dictee van de dag (1110) √

Dictee – dictees [3520]

Vragen en opmerkingen: leentfaarrein@gmail.com

Oefendictee feb 2022 (4), geheel herzien naar situatie 2023

Dictee van de dag (1110)

Oefendictee feb 2022 (4)

1. Het PIK is het Portugees-israëlitisch Kerkgenootschap. Met ‘ende’: “Mijn schild ende betrouwen, zijt Gij, o God, mijn Heer” [Wilhelmus, couplet 6], ter (tot) lering ende vermaak en om en(de) bij (om en nabij). Verder: ein Ende mit Schrecken [een einde met verschrikking], helegaar (komt van: heel ende gaar), op-en-duit (van: op ende uit),
op-en-top (van: op ende op), ik ben (op en) tenden (van: te ende) en und kein Ende (tot vervelens toe). Denk ten slotte ook aan: Karel ende elegast (niet in wdb.). Alstu(blieft)), hier is het beloofde artikel. Het woord ‘alstroemeria’ [plant – incalelie] moet je met ‘eu’ uitspreken. Zij leiden een kwijnend bestaan. Dat lijdt geen twijfel, weifel daar niet over/aan. Lijntrekken is gewoon de lijn trekken. Lijperiken!

2. Je kunt nog zo luid spreken, tegen luidsprekende telefooninstallaties kun je niet op. GB en VD kennen het znw. (een) ‘dankuwel’. Op *gus: ad captandum vulgus: om de grote hoop voor zich te winnen, *catalogus, areopagus: hoogste gerechtshof oude Athene met de archonten [rechtspraak, religie, leger], argus: opmerkzame waarnemer, bewaarder, Argus: reus met 100 ogen, iets met argusogen bekijken, [arguskapel, argusfazant/vogel, argusvlinder en arguspauw], asparagus (sierasperge), burgus (burgussen, burgi: klein castellum – legerkamp – voor ca. 160 soldaten), cunniling/ctus (beffen – dubieus: tot befs – bellen, e-mailen, faxen, sms’en – dan maar!), decalogus of decaloog (tien geboden), fungus (fungi, zwammenrijk), gus: dikwandig gietijzer of grindzand en negus: voormalig keizer of wijn.

3. Verder: indoctum vulgus: het ongeleerde volk, de onbeschaafde menigte, mobile vulgus: het veranderlijke, wispelturige volk, oesophagus (slokdarm; ontsteking: esofagitis), pagus: landelijk district in het Romeinse Rijk, sine nomine vulgus/plebs = het naamloze volk, de massa, tragus: uitsteeksel voorzijde oorschelp en vulgus: gepeupel, het gewone volk (ongunstig). De hallux (hallices) is een knobbelteen (scheefstand grote teen). Met *ges: ambages (omhaal van woorden), per ambages (dubbelzinnig, langs omwegen), sans ambages (zonder omslag, onmomwonden), auf Flügeln des Gesanges: op de vleugels van het lied, boanerges (Bijbeltaal, heftig man, prediker met vurige geloofsijver), brigges (brigadier, korporaal), cahier des charges (voorwaarden).

4. Verder: die Forderung des Tages: de eis van het ogenblik, dinges, huppeldepup, meneer Dinges, meneer die en die, meneer Van Ipschoten, meneer Van der Hummes, ges: verlaagde toon, ook: gis, slim, de ring van Gyges bezitten: je onzichtbaar kunnen maken, kunnen krijgen wat je maar wenst, ketelappendages: toebehoren van stoomketels, leges: schrijfkosten overheid, nages (plezier, genoegen), nieges: bnw. slecht, zich de nieges schamen = zich zeer schamen, pages = bang, ergens pages van blijven = er geen deel aan hebben, penages: rustig, behoedzaam, sjonge(s). tjonge(n/s), jonge, spem mentita seges = een gewas dat niet aan de verwachtingen heeft beantwoord, toges = achterste = tokes en vaneige(n/s/ns) is vanzelf.

5. Een bimbo is (ongunstig) een vrouw die voldoet aan een ordinair geacht schoonheidsideaal, zoals blond haar en grote borsten. Mapperen = karteren, bij mappemonde spreek je de sjwa niet uit. Een mappa is (r.-k.) een altaardwaal (van dweil: doek). A (À) propos, wie was de dader? M.b.t. de pupil zijn miosis (vernauwing) en mydriasis (verwijding – niet: verwijdering!) antoniemen. Er waren veel mitsen en maren. In de derde akte van het toneelstuk kwam die acteur goed tot zijn recht. De dief nam pakweg de halve winkel mee … De Aeginetische stijl slaat op Aegina (thans: Aigina – NL ook wel: Egina). Quizvraag: dat ligt wel/niet in de Egeïsche Zee. Niet dus. Lesbos (eiland) wel: hoofdstad Mytilene, vaderland van o.a. dichteres Sappho.

6. Vgl. ook sappisch en sapfisch (dat laatste alleen in GB – lesbisch). In VD: saffisme en sapfisme = lesbische liefde. Op *asj: [VD] hasj (stuff, hasjiesj) – ook: nederhasj, midrasj (commentaar op gedeelte Thora – mv. -iem VD GB), beet [mv. batee] midrasj (leerhuis, gewijd aan Thorastudie) en choemasj (de vijf boeken van Mozes, de Thora, in de vorm van een gebonden boek, mv. -im, GB). GB ook nog: nasjen (= nassen, lekker eten), ik nasj en polderhasj [= Nederlandse hasj]. Op *ash: [VD] backlash (repercussie), backslash (\), (beurs)crash [krach], brainwash, carwash, cash, clash (botsing, conflict), e-cash (e-geld), flash (flits), goulash, hash(tag) (zekere code), lavash (zeker brood – lavas = maggi], slash (/ – Duitse komma), smash (volleybal), slash (plons, klanknabootsing).

7. Verder: squash, stash (geheime bergplaats), trash (rotzooi, ook: muziek), whiplash (zweepslag, nekletsel), white trash (onderste laag blanken in een blanke maatschappij) en net-nietcrash. GB nog: e-crash, bashen, ik bash (hevig kritiseren), dashen, ik dash (wegvluchten), cashen, hashen, ik hash (coderen, in bitjes hakken), scashen = betalen met smartphone of tablet(-pc). – scannen en cashen, elec/ktro(clash) – muziek – VD alleen c en elektro in andere betekenis (dat uiteraard ook in GB) en partycrashen (onuitgenodigd zijn en zich misdragen). Vergelijk: dicteecrashen/r. In internetadressen is ru Rusland, de ISO-landcode is RU [Radboud Universiteit, Nijmegen, ook: RUN]. Niet-specifiek staat ru voor rijksuniversiteit. RUL: Leiden of Limburg, RUG slaat op Groningen.

8. Het symbool voor ruthenium is Ru (44, een hard, wit metaal). RUU was de Rijksuniversiteit Utrecht (vero). RUR was Rotterdam. De rub is een mengsel van kruiden en specerijen om vlees of vis mee in te wrijven. De RUB is de Russische roebel. Een open rug is een spina bifida. Een rooie/rode rug was een bankbiljet van 1000 gulden. Rul is mul. Een rup is een rural professional (yup op het platteland). Rut is blut. Op auto’s kun je ‘RUS’ [Rusland] aantreffen. Een dyne (symbool: dn) is 10^-5 newton – symbool N). Heb je voor de newskool [later stadium techniek, kunst] newspeak [nieuwspraak, met neologismen doorspekt] nodig? Newton was een humani generis decus (een sieraad voor de mensheid, op grafschrift). Aan hem danken we ook de afkoelingswet en de kleurenschijf. 1 pascal (Pa – druk) is 1 newton (N – kracht) per m².

 

3519 Dictee woensdag 01-11-2023 (1) – dictee Dictee van de dag (1109) √

Dictee – dictees [3519]

Vragen en opmerkingen: leentfaarrein@gmail.com

Oefendictee feb 2022 (3), geheel herzien naar situatie 2023

Dictee van de dag (1109)

Oefendictee feb 2022 (3)

1. Virussen te kust en te keur: adenovirus (verkoudheid), aidsvirus [acquired immune deficiency syndrome] = hiv(-)virus [geen – bij uitspraak ‘hihf’, wel – bij uitspraak ‘haa-ie-vee’] (human immuno deficiency virus), calicivirus (gastro-enteritis, buikgriep), circovirus (wegkwijnziekte varkens), computervirus, coronavirus (SARS, vgl.
SARS-CoV-2 en COVID-19) [severe acute respiratory syndrome – longen], cytomegalovirus [cytomegalie – geïnfecteerde cellen zwellen op – CMV-virus], darmvirus (darmen), ebolavirus (net als marburgvirus een filovirus met enkeldraads-RNA, verwekker van de ebolakoorts), eenzaamheidsvirus (zelfquarantaine), e-mailvirus en enterovirus (verwant aan poliovirus).

2. Verder: gijzelvirus (ransomware), hantavirus [rivier Hantan in Korea], HP-virus of HPV (humaan papillomavirus – hemorragische – met bloeding – koorts – ook: papillomavirus), internetvirus, keelvirus, killervirus (dodelijk), lassavirus (lassakoorts, weinig over bekend, dorp Lassa in Nigeria), lentivirus (retrovirussen – virus dat genetische informatie aan het DNA van een gastcel kan toevoegen – die langzaam-degeneratieve ziekten veroorzaken), longvirus, macrovirus (computer, toegevoegd aan macro’s), marburgvirus (via Afrikaanse meerkatten), mimivirus (in amoeben/s), mozaïekvirus (planten), neusvirus (rinovirus), norovirus (buikgriep), norwalkvirus (idem), paramyxovirus (bof, mazelen en pseudovogelpest).

3. Ook nog: parvo(virus) [erythema = erytheem = rode plekken op huid, gewrichtsklachten], ranavirus (amfibieën en reptielen), reovirus (uit de familie Reoviridae – braken, diarree, zoals bij het rotavirus), RSV =
RS-virus (respiratoir syncytieel virus), schmallenbergvirus (runderen, schapen, misgeboorte), tabaksvirus, togavirus (met ribonucleïnezuur, RNZ – dierziekten), usutuvirus (merels, soms mensen), westnijlvirus (geeft westnijlkoorts, Uganda – VD ook Oe), wormvirus (computer), wuhanvirus (COVID-19), zikavirus (zikakoorts – via muggen), zostervirus (gordelroos en waterpokken), denguevirus (knokkelkoorts), herpesvirus, herpes-simplexvirus, MKZ-virus (mond-en-klauwzeer), SARS-virus en vleermuisvirus.

4. Het woord ‘rösti’ is Zwitsers-Duits, racisme gaat over ras, rossisme over rosharige mensen, rost is regionaal rossig, een rostra is een sprekerstribune en rostraal is o.a. snavelachtig. De maanden van het jaar. Namen van (dagen en) maanden schrijf je met een kleine letter. Ik ben op 22 april geboren. 6 [dan geen hoofdletter!] jaar [ook: Zes jaar …] geleden was ik 72 jaar. 5 december is de verjaardag van Sinterklaas [Sint-Nicolaas]. Januari [begin zin!] is de eerste maand van het jaar, de louwmaand [looimaand, louwen = looien], februari is de sprokkelmaand, maart is de lentemaand, april is grasmaand [ook: paasmaand], mei is de bloeimaand [ook: bloemenmaand], juni is de zomermaand, juli de hooimaand en augustus oogst- of vruchtmaand.

5. Verder: september is de herfstmaand, oktober de wijnmaand, november de slacht- of nevelmaand en december de wintermaand. het januari-effect [koersen stijgen sneller] op de beurs kan wellicht de januariblues [somberheid na feestmaand december] verdrijven. Door het bloedwonder van de Heilige Januarius te Napels wordt diens bloed op zijn feestdag weer vloeibaar. De naam ‘Beatrixvloed’ (1953) is niet algemeen. De blue monday, maandag van de laatste volle week in januari, daar wordt je voogd nou echt depri van. Dry january betekent: geen alcohol, stoptober betekent: geen tabak in oktober. Met jan en jan. (GB) wordt ‘januari’ afgekort , etc. De maand ‘mei’ wordt niet afgekort, sep(t)(.) en feb(r)(.) hebben allebei 4 afkortingen. Een millenniumbaby is geboren op 1 januari 2000.

6. De Natuurbeschermingswet (Nb-wet) regelde de natuurbescherming [thans: Wet Natuurbescherming]. op oudejaarsnacht volgt nieuwjaarsdag [Nieuwjaar]. Ken je de Praagse Lente (1968)? in VD heeft de Watersnoodramp (= Februariramp 1953) sinds 2021 een hoofdletter, GB: w (een w…, niet specifiek – denk ook aan een waternoodramp). Men noemt februari ook wel de kortemaand. (Maria-)Lichtmis valt op 2 februari (officieel: Opdracht van de Heer in de Tempel). In de Franse Republiek van 1793 heetten de maanden: brumaire (nevelmaand), floréal (bloei- of bloemenmaand), frimaire (rijpmaand), fructidor (vruchtmaand), germinal (kiemmaand), messidor (oogstmaand), nivôse (sneeuwmaand), pluviôse (regenmaand), prairial (grasmaand) en prairial (warmtemaand).

7. De vendémaire was de wijnmaand en de ventôse de windmaand. Op maartse dagen kunnen er maartse buien vallen. een maarte [mv. n] is een dienstmeisje. Weet je nog een goeie eenaprilmop of -grap (1 aprilmop of -grap), ook: aprilvis? Het ww. daarbij is ‘aprillen’. Hij komt half april terug. Voor ‘kamsin’ schrijft VD ook ‘chamsin’, verstikkend hete zuidwestenwind in de Middellandse Zee. Vergeet de caprilegging [halflang tot net onder de knie] niet! Hei, ‘t was in de mei, zo blij. Een meizoentje is een madeliefje. De 4 meiviering (viermeiviering) hoort ingetogen te zijn. Meien is met meien, met groen versieren. De junival betreft kleine appels en peren. Het Junioproer was in Parijs (1848). Met juno [voor de duidelijkheid: juni – spreektaal] wordt niet de Romeinse godin Juno bedoeld. Een salchov is een zekere schaatssprong. Heden, 7 julij, ...

8. Een meteoorregen is een sterrenregen. Festina lente: haast u langzaam. Wanneer viel het augusteïsche tijdvak [keizer Augustus] ? De septemberkoning en -lelie zijn planten. De Prinsjesdag, derde dinsdag, hoedjesdag valt in september. Het oktoberfeest moet je in München zoeken. De VN-dag valt op 24 oktober. De Wapenstilstand (11 november) herdenkt in BE de doden van WO I en II (ook wel: klaproosdag). De Kristallnacht viel op 9 november 1938. Met de feestdagen- wordt de decemberstress bedoeld. De Driekeizersslag was de Slag bij Austerlitz (2 december 1805), waarbij de Franse, Oostenrijkse en Russische keizer betrokken waren. Voor 28 december is allerkinderendag – net als Allerkinderen – de oude naam voor Onnozele-Kinderen (onnozele-kinderendag).