maandag 15 september 2014

0281 Dictee woensdag 17 sep 2014 (20): dictee eigennaam of eigen naam √

Dictee - dictees [0281]

Eigennaam of eigen naam?

1. Van Dale definieert een eigennaam (klemtoon op 'ei') als: (taalkunde) naam waardoor men een zelfstandigheid, in 't bijzonder een persoon, ook geografische grootheden, van andere zelfstandigheden van dezelfde soort onderscheidt. We schrijven dus (natuurlijk persoon) Piet Paaltjens, (plaats) Breskens en (rechtspersoon) het Rode Kruis. Afleidingen van een persoonsnaam en voorwerpen krijgen een kleine letter: freudiaans (Freud), een bintje (aardappel, naar Bintje Jansma) en een diesel (naar Rudolf Diesel).

2. Als de persoon iets zelf gemaakt heeft, denk aan boeken, kleding, voertuigen, etc. dan houden we de hoofdletter: een DAF, een Ford, een Amstel, een Armani (kleding) en een Amati (viool). Het syndroom van Down wordt in verkorte vorm gewoon down. Als een eettent 'De Pannekoek' heet, dan is het jammer voor de spelling, maar zoiets is een eigennaam en via het zogenaamde donorprincipe mogen we daaraan niet tornen. We mogen daar dus niet 'De Pannenkoek' van maken …

3. Soortnamen als planten en dieren (in niet-vaktaal!), burgemeester, plein en stadhuis schrijven we met kleine letter. Ik kijk nog even in VD naar 'eigennaam'. Een boek van Cicero noemen we 'een Cicero'. 'Chesterfield' (begin van de zin!), 'molière' en 'praline' zijn net als colbert(je) zo gewoon geworden dat we die in principe met een kleine letter schrijven. Je kunt iets op z'n Achterbergs schrijven. De tgv heeft als eigennaam TGV en een verzonnen eigennaam voor een simpel iemand is Simpelmans. 

4. De hoofdreden voor dit stukje is echter dat 'eigen naam' (met de klemtoon op naam) ook los geschreven (let op: aaneenschrijven is wel aaneen!) voorkomt. Dan ligt de nadruk dus meer op naam dan op eigen. Ik zoek even op 'eigen naam': iemand met pseudoniem staat niet onder zijn eigen naam bekend. De eigen naam van een getrouwde vrouw is haar meisjesnaam (voor Pieters-van Vught dus Van Vught – al kun je daar bij de huidige wetgeving niet meer 100% zeker van zijn …) Egosurfen is zoeken naar je eigen naam op internet. De vroegere kascheque stond op je eigen naam. Elk van de twaalf maanden heeft een eigen naam. En deze rubriek heet (eigennaam) Van Dalia, of u dat nou leuk vindt, of niet.
 
 

Geen opmerkingen:

Een reactie posten