3016 Dictee woensdag 16-11-2022 (2) – dictee Oefendictee november 2022 (1)

Dictee – dictees [3016]

Oefendictee november 2022 (1)

1. Stikstofdioxide is NO₂. Hij wilde hach noch wach zeggen, terwijl hij heg noch steg wist. Opvallend: een Nederduitser die ooit
Neder-Duitser was! De powwow (vergadering indianen) vond onder de pawpaw (boom) plaats en men at er sawpaw (snack, bapao). Het
me-too-effect is zoiets als to keep up/keeping up with the Joneses. Preparé is in BE filet americain. Ik vind hem maar een rare kwant. Met joie de vivre wordt levensvreugde bedoeld: in Franse uitdrukkingen met ‘de’ staan (bijna) nooit koppeltekens. In pahoehoe gedijen palulu’s niet. Is het Euro- of euro-? Een selectie: (VD) eurocentrisch, eurocentrisme, m.b.t. EU: euroambtenaar, eurocheque, Eurocommissaris, Eurocommissie, eurodollar,
euro-enthousiasme.

2. Ook: eurofobie, euromarkt, Europarlement, Europarlementslid, europoliticus, euroscepsis, euroscepticus. M.b.t. de euro: eurokapitaalmarkt, eurorekening, eurorente en m.b.t. EU-regels: eurofles, euroverpakking, eurovignet. Eurogroep: Ministeries van Defensie, Eurokorps: gezamenlijke defensiemacht EU, Eurotransplant, Eurovisie, Europalover, Europagetrouwen, eurozeepbel, eurozwakte, etc. Dat is (me) ook (zo)wat [aaneen!]! Scheep gaan en geen scheeps verstaan? Gaan ze echt uit elkaar, scheên, scheiden? De intelligentsia was goed vertegenwoordigd met een highsociety- oftewel
beau-mondegezelschap. Hij had me toch een verzameling snorre- oftewel lorrenpijperij … Een snuffmovie is een soort tranentrekker, tearjerker.

3. Ook sobstory trouwens. De sjiieten van de sjia erkennen alleen bloedverwanten van de profeet Mohammed als hun leider, de soennieten van de soenna hebben een ruimere opvatting. De soroptimiste en de Rotarian ‘kwamen tot elkaar’. De soussies en de riffies speelden onder één hoedje. In een spartaanse opvoeding worden je Spartaanse zeden bijgebracht. Na de recrudescentie (exacerbatie) trad later toch de remissie in. Man: refugié [uh], refugiés, refugieetje, vrouw: refugiee, refugiees, refugieetje. Er solliciteerden havoërs en vwo’ers. En kleine suçon is een suzonnetje (coupenaad). Sydneyse inwoners, Sydneyers dus, rijden graag op sydniërs. Een tyfoon is een taifoen, een tycoon een magnaat. Een taikoen is een Japanse shogun.

4. Is dat nou ‘halloumi (kaas) of sashimi (een Japans gerecht)? Hij is een krullenbol steilhaar: zijn haar is gesteild (met de steiltang). Na de takfir (ontmaskeren van gelovige als ongelovige) volgde een welgemeend takbir (uitspreken ‘allahoe akbar’). Wie heeft mijn smartphone gezien? Andere woorden met *phone: dumbphone en ladyphone, met *foon: (228 in VD, kleine selectie:) aerofoon, afoon, aquafoon (lekzoeker), balafo(o)n (soort xylofoon), bamafoon (bandmagnetofoon), brailletelefoon, cryptofoon, DECT-telefoon(!), difoon (klankpaar), dramafoon (draadmagnetofoon), anglofoon, francofoon, homofoon en octofoon. Met *phon* in VD o.a. bellerophonsbrief (uriasbrief), hulphond, phone-in (radioprogramma) en taphoning.

5. Verder nog: smartphoneaccu, etc. Een discals (mv. -en) is een ongeschoeide karmeliet. Een myrialiter is 10.000 l of 100 hl. Het was de tig duizendste leugen van Trump. Aciclovir is tegen herpes. Zo’n paradise-by-the-dashboardlight is wel iets anders dan een paradise lost! In Monaco hebben de Monegasken Monegaskische gewoonten. Op Madagaskar hebben de Malagassiërs Malagassische trekjes. Bob heeft een verzameling groningana. Hij vertrok per arabier per arabier. Hij had beter ge-a.u.b.’d dan ge-ajb.’d. Als snack was er beef jerky (geen mv.). In het Boek der boeken wordt de Koning der koningen beschreven, niet de Kunst met een grote K of de kunst met een kleine k. Is die babyccino klaar? Met Gods gunst: sumo nomine.

6. Een epifyt vraagt weinig van een gastplant, een endofyt daarentegen veel. Nou nee, een feniksdichter is geen rijmelaar. Een FDC is een munt, een fdc een eerstedagenveloppe. Hij heeft geautopet met zijn autoped. Ook Gerrit heeft een gerrit. Een stroppendrager: dat moet een Gentenaar zijn. Die winkel had een heel stille zaterdag. Z.Em., Zijne Eminentie, maakt deel uit van een groep die we met Hunne Eminenties aanduiden. Is het ‘solider’ of ‘solieder’? Dat mag allebei: eerste van ‘solide’, tweede van ‘solied’! Die sergeant is een intrigant. Irrefutabel is onweerlegbaar en irrecusabel is onwraakbaar. Irresistibel is onweerstaanbaar en irrevocabel onherroepelijk. Ken je de kleindedoodervaring? Denk eraan: kiesjeliesj en gremzelisj (Pesach).

7. De kompel kreeg een compel (aanmaning). Je krom lachen, ga je daarvan krompraten? Een crime passionnel is een passionele moord. GB schrijft ‘PFAS-stoffen’, VD ‘pfasstoffen. Let nou op: het is niet ‘groepie’ maar ‘groupie’! De obese vrouw was obees en leed aan obesitas. Ja, dat klopt: alle moffrikanen spreken Moffrikaans. Zoeken op *monsieur* – mijnheer: [VD] croque-monsieurs (verkort: croque – croque-madames, croques hawaï), monsieur de Paris (beul), monsieur Jourdain (rijke burger maakt zich belachelijk bij de adel), monsieur/Joseph Prudhomme (kleinzielige burgerman, schermt met grote woorden, vgl. een prud’homme = een vertrouwensman), (vérités de) Monsieur de la Palisse (lapalissades, waarheden als koeien).

8. Monsieur mag je trouwens met M. Of Mr afkorten. Gezocht op *madam*: [VD] madam (vooral BE), de madam spelen/uithangen, een kale madam, straffe madam, een chichi madam (bekakt – ‘madam’ ook aanspreektitel voor een vrouw – ook: bordeelhoudster), Madame Blanche (waarzegster, helderziende) of Madame Soleil [idem], een madame-jeanette is een Spaanse peper en madammen is de mevrouw spelen, veel praats hebben. Het trou-madame is een volksspel (met 13 ivoren balletjes). Madame de Pompadour: après nous le déluge (wie dan leeft, die dan zorgt = na mij de zondvloed), Madame Bovary (vgl. bovarysme), ook Mad. en Mme betekenen mevrouw, Madame Melba (van Melbourne, Dame Nellie Melba), was naamgeefster van de melbatoast, idem: pêche melba (ijs met perziken) en een tripmadam is een plant.