3041 Dictee woensdag 30-11-2022 (4) – dictee BeNeDictee 2022-13 √

Dictee – dictees [3041]

BeNeDictee 2022-13

Retrospectieve zelfkennis (auteur: Frank Denys)

De 80 vetgedrukte items moesten worden ingevuld.

1. ln [cijfers] de jaren 50 ¹ van de vorige eeuw, meer bepaald in het jaar [Romeinse cijfers: 1955] MCMLV ², werd ik geboren in het
West-Vlaamse Roeselare ³ [VD, lemma Roeselaars], waar ik tot mijn vijfentwintigste onbekommerde jeugdjaren doorbracht. Mijn vader runde er een houthandel. Dat was in de tijd dat er van FSC-hout ⁴ [milieuvriendelijk, Forest Stewardship Council] nog geen sprake was en hij onbeperkt partijen sycomoren- ⁵ [sycomore, sycomoor, + n: Egyptische vijgenboom],
mopane- ⁶ [hardhout, + s] en agallochehout ⁷ [agalhout, adelaarshout, geen mv.] kon verhandelen. Terwijl hij gebogen over de vandiktebank ⁸ [schaafbank] blauwgekield ⁹ [met een blauwe kiel] met een micabril ¹⁰
[VD, klemtoon op ‘mica’, niet in wdb.: ‘mica bril’ met de klemtoon op ‘bril’, zou wel kunnen] op zijn neus planken basralokus ¹¹ [boom, hout, geen mv.] en merbau ¹² [hout, geen mv.] kleinzaagde ¹³, had ik in de grote magazijnen een uitgestrekt territorium om als jonge knaap naar hartenlust te ravotten. Zalige tijden.

2. Ik liep school [schoollopen, BE] in het koninklijk atheneum en was niet bepaald een studax ¹⁴ [studiebol, studiekop, studje]: speelvogel of wildebras zijn nauwkeurigere karakteriseringen. Ik leefde me vooral uit in de sport. In de atletiek haalde ik sterke prestaties en deed ik menig record sneuvelen: discuswerpen en hink-stap-springen ¹⁵ waren mijn specialiteiten, maar ook in de decatlon ¹⁶ [tienkamp] kon ik mijn mannetje staan.

3. Op het atheneum deed mijn affabele ¹⁷ [minzaam, vriendelijk] leraar chemie zijn uiterste best om me het verschijnsel van de
zuur-basetitratie ¹⁸ [basen hier niet aan de orde] uit te leggen met een
pH-meter ¹⁹ [zuurgraad, pondus/potentia Hydrogenii], maar het kon me bij lange niet ²⁰ [nooit: bijlange] boeien. Des te meer wist hij mijn belangstelling te winnen voor het schaken. Na schooluren gaf hij er les in en organiseerde hij wedstrijden tussen leerlingen. In die hobbyclub wou ik niet als een noob ²¹ [beginneling, newbie] of een kiebitzer ²² [toekijker met ongevraagd advies] voor de dag komen; ik probeerde het koningsgambiet ²³ [schaakopening] uit en verdiepte me in de siciliaan ²⁴ [schaakpartij met Siciliaanse opening]. Met listige schwindels ²⁵ [schaken, dammen: listige zet naar toch nog remise of winst] kon ik van me af bijten ²⁶ [wel: verf, een stuk brood, je tong afbijten] in moeilijke posities, ook tegen hoger geratete ²⁷
[vgl. geüpdatete en geüpgradede] spelers. Een levenslange passie voor de schaaksport was ontkiemd.

4. Door afgebroken hogere studies koos ik in 1982 voor een loopbaan bij de overheid, de toenmalige RTT (Regie van Telegrafie en Telefonie), die later een naamsverandering onderging in respectievelijk Belgacom en Proximus. Ik zou er 35 jaar blijven en maakte de evolutie mee van een weinig wendbaar staatsbedrijf tot een beursgenoteerde, competitieve en klantgerichte onderneming die de arpu ²⁸
[verkeerd verstaan: arcu, betekenis: average revenu per user] nooit uit het oog verliest, bleeders ²⁹ [verlieslijdend bedrijfsonderdeel]
te gepasten tijde ³⁰ afstoot en in zijn marketingstrategie volop het
me-too-effect ³¹ [dat – product – wil ik ook] laat spelen. De razendsnelle en boeiende evolutie in de telecomsector (van gewone telefoonlijnen tot het IoT ³² of internet of things) was niet de enige reden om er te blijven tot mijn pensioen. Na een aanvankelijk administratieve functie in een telexontvangstenkantoor (zouden de broekies ³³ [niet: rookies, wel de b toegevoegd … maar niet:
2 o o --- > o e] nog weten wat een telex is?) kon ik er me uitleven in een voor mij geknipte job van communicatiemanager-redacteur. Het is in die tijd dat ik mijn belangstelling voor taal verdiept en aangescherpt heb.

5. Kort na het begin van mijn carrière verliet ik het ouderlijke huis en vestigde me in Jette, een van de negentien Brusselse gemeenten. Als ongebonden vrijgezel maakte ik vele reizen naar tal van exotische bestemmingen. In Egypte sliep ik onder de blote hemel in een
feloek ³⁴ [feloeka, zeilboot], in Mexico hoorde ik Nahua's ³⁵
[volk afstammend van de Azteken – taal: Nahuatl] ijzingwekkende verhalen vertellen over de chupacabra ³⁶ [legendarisch monster] en op het schiereiland Yucatán ³⁷ [VD, o.a. bij lemma ‘Maya’] nabij Chichén Itzá was een cenote ³⁸ [ondergrondse put of kloof met water – aldaar – uitspraak: /θe­no­tə/ - gezien de mv. op 's en s ook: ee - klemtoon op no] te zien, restant van de meteorietinslag die een einde maakte aan het leven van onder meer de ankylosaurussen ³⁹ [plantenetend, 10 m, met beenplaten]. In New Delhi woonde ik rituele lijkverbrandingen bij vanop een ghat ⁴⁰ [terras, India, trapsgewijs, crematie + s – uitspraak: gèht] en nabij boeddhistische ⁴¹ tempels zag ik in loengi’s ⁴² [katoenen doek als kleding] gehulde monniken mediteren onder een bodhiboom ⁴³ [Indische vijgenboom] (ook wel banyan ⁴⁴ [= baniaanboom, banianeboom] genoemd). In het Marokkaanse Fez wijdde een riffie ⁴⁵ [Riffijn, bewoner Rifgebergte] me in in de mozaïekgeheimen van de rijkgeornamenteerde ⁴⁶
[aaneen! – VD] girihtegels ⁴⁷ [geometrisch tegelpatroon islam] en in Istanbul bood ik een toerkoe ⁴⁸ [straattaal: Turk] een kopje çay ⁴⁹ [Turkse thee] aan nadat hij voor mij een tugra ⁵⁰ [gekalligrafeerd monogram sultan - uitspraak: toe:raa - zonder g dus] had ontcijferd.

6. Het was uiteindelijk in twee van de Visegrádlanden ⁵¹
[Hongarije, Polen, Tsjechië en Slowakije] dat Cupido [Amor] toesloeg. Was het in een Slowaakse kraj ⁵² [regio in Tsjechië en Slowakije] of in de Tsjechische hoofdstad Praag? De versies daarover lopen uiteen, maar een paar jaar later, eind vorig millennium ⁵³
[periode van 1000 jaar], was mijn relatie met M. officieel bezegeld en in de eerste jaren van de nieuwe eeuw completeerde onze twee-eiige ⁵⁴ [niet eeneiig dus] tweeling A. en F. ons gezin. We waren inmiddels al verkast, weg van de drukte van de hoofdstad, naar de glooiende heuvels van het Pajottenland ⁵⁵ [Vlaams-Brabant: streek tussen Zenne en Dender], waar kloeke Brabantse belzen ⁵⁶ [paard, enk. bels] de akkers doorploegen. In Lembeek, deelgemeente van Halle, lieten we een bel-etagewoning ⁵⁷ bouwen.

7. Tempus fugit. Anno 2022 geniet ik van mijn pensie ⁵⁸ [pensioen – ik verstond ‘fancy’ – door de tijd en aandacht voor de woorden kom ik niet of nauwelijks aan de context toe – vgl pensionado, Ant.-Ned.: penshonado – GB] volgens Horatius’ ⁵⁹ [daar ook niet (:-)] gezegde traducere leniter aevum ⁶⁰ (rustig door het leven gaan)
[helaas verstond ik aegon i.p.v. aevum]. In die alcyonische dagen ⁶¹ [rustige, gelukzalige dagen] kan ik me volledig wijden aan mijn hobby’s waarbij taal een niet-onaanzienlijke rol speelt. Met jullie allen deel ik de mooie dicteeliefhebberij. Er is niets leukers dan in een toffe sfeer met soulmates ⁶² [zielsverwanten] je harses [hersens] ⁶³ te pijnigen over allerlei finesses van de spelling.

8. Veelmeer ⁶⁴ [bijwoord; = veeleer, liever] nog dan het vanbuiten ⁶⁵ leren van allerlei onmogelijk te spellen woorden, schep ik veel plezier in het urenlang grasduinen in woordenboeken, het aanleggen van allerlei lijstjes en het opsturen van kritische opmerkingen en suggesties aan redacteuren. Zo ben ik de instigator van de opname van een aantal nieuwe woorden in de nieuwste versie van Van Dale, om maar de voornaamste te vernoemen: ambivert (zowel intro- als extravert), backroniem ⁶⁶ (vernieuwde invulling van een acroniem) [backroniem = back + acroniem], fazenda ⁶⁷ (grote Braziliaanse boerderij of plantage), muizenstrontjes (chocoladehagelslag), parlement (in de betekenis van een groep uilen), sloeber (als deugniet), thigmofilie ⁶⁸ (het verlangen naar geborgenheid en de liefde voor kleine ruimtes), torbal (balsport voor personen met een visuele handicap), typo (tikfout), hygge ⁶⁹ (Deense gezelligheid of knusheid - uitspraak huu-guh) en duglérésaus ⁷⁰ (vissaus op basis van o.m. witte wijn). Ik ben dan ook zeer verguld met de vermelding van mijn naam in de inleidende pagina’s van de zestiende editie van de Dikke Van Dale. Het lijkt me hoe dan ook nuttig om je opgebouwde kennis op het gebied van taal en spelling ten dienste te stellen van dit prestigieuze woordenboek, en als je bovendien merkt dat het ook nog ten zeerste gewaardeerd wordt, dan geeft dat veel voldoening.

9. Voorts heb ik mijn hart verpand aan literatuur [GB ook: tt]. Ik ben altijd een veellezer geweest. In mijn jonge jaren was ik dol op Godfried Bomans, verslond ik de kronieken van Johan Anthierens en leerde ik gaandeweg de grote namen in de literatuur kennen. Mijn geliefkoosde moedertaalschrijvers zijn Jeroen Brouwers, Stefan Hertmans, Harry Mulisch, Ilja Leonard Pfeijffer ⁷¹ (VD, anders gespeld dan pfeiffer⁷², de ziekte [van Pfeiffer] – kissingdisease, knuffelziekte) en Margot Vanderstraeten. Inzake buitenlandse auteurs heb ik een boon voor Julian Barnes, Albert Camus, Jean Echenoz, Clarice Lispector, Vladimir Nabokov, Joseph Roth en John Williams. Alle rust vind ik
in angello cum libello ⁷³ [in een hoekje met een boekje] en daarbij geef ik de voorkeur aan de tactiele ⁷⁴ [tastzin betreffend] indrukken van papier (EPUB-formaat ⁷⁵ [electronic publishing, van epubs dus] is niet aan mij besteed).

10. Als kunstminnaar sla ik ook nooit een bezoek aan een museum af. Ik kan me volledig vinden in het adagium van de Arabische vrijdenker Kahlil Gibran: ‘We leven slechts om schoonheid te ontdekken. Al het andere is een vorm van afwachten.’

11. Uit mijn korte autobiografie wil ik nog meegeven dat je niet mag blindvaren ⁷⁶ op wat anderen menen dat goed voor je is. Zelfkennis om je eigen pad uit te stippelen acht ik veel waardevoller. Uit een maximecollectie ⁷⁷ [mensenkennis, levenshouding, + n/s] citeer ik graag de inscriptie uit de tempel van Apollo: ‘ken uzelf’ of
‘Gnōthi seauton’ ⁷⁸ [Grieks]. Bij de aartsmoeilijke spelling van dit Griekse aforisme wil ik behulpzaam zijn: let op de beginhoofdletter
[als opschrift tempel] en vergeet vooral de diakritische ⁷⁹
[tilde, cedille, accent aigu, etc.] macron ⁸⁰ [die streep hiervoor boven de o] niet [Het woord 'macron' heeft dus zelf geen macron].