Dictee – dictees [3004]
Vragen en opmerkingen: leentfaarrein@gmail.com
Oefendictee OUD 107, geheel herzien naar situatie 2022
Dictee van de dag (750)
De Grote spellinggids (13)
1. Supernationalisten [beter: supra-] in de Verenigde Staten bezondigen zich aan spread-eagle oratory, dat is bombastische retoriek, met zinspeling op het Amerikaanse wapen, dat een arend met uitgespreide vleugels vertoont.
2. Bij spreien uit de spreektaal hoort 'hij spreide' en bij spreiden hoort 'hij spreidde'. (Via analogie is de aanvoegende wijs hier uitgesloten!) Er is ook nog een sprei-ijzer (t.b.v. want schip), dat is weer iets anders dan een snijijzer [voor schroefdraad etc.]. Bij squaredansen voer je een squaredance (squaredans) uit, zeg maar een quadrille [met carrés van vier paren].
3. Je zal maar een spurius [onecht] zoon of dochter hebben. Kon de squire [heer van het dorp, landjonker] ook na het staakt-het-vuren nog recht doen gelden op de squaw [indiaanse vrouw]? Zijn rechtmatige eega was daarbij een forse sta-in-de-weg. De S-romanum is een verkorting van signum romanum, de S-vormige kromming van de dikke darm voor de overgang naar de endeldarm. Weten ze dat ook in Staats-Limburg, dat indertijd ook het Vrije van Sluis omvatte, en tot de Generaliteitslanden behoorde? Een stance (stanza) is een achtregelige strofe, een couplet, volgens het rijmschema abababcc.
4. Volgens het standstillbeginsel worden er bij een besmettelijke ziekte geen dieren vervoerd. Statuen (statues) zijn beeldhouwwerken. Een mini-exemplaar ervan duiden we aan met statuette. STD is de genormaliseerde valuta-aanduiding voor de dobra. In Sao Tomé en Principe kun je ermee betalen. Is daar ook een stedehouder? En regelt die ad hoc [daartoe] de stedenbouw?
5 De bijnaam van Frederik Hendrik was de Stedendwinger; soms ook wel van Maurits wegens hun talrijke veroveringen van steden op de Spanjaarden. De stehgeiger [staande violist die ook het orkest dirigeert], tevens bergbeklimmer, had weinig steiltebenul, maar des te meer schwung [vaart, gang].
6. Een stichomythie is een passage in een drama met een tweespraak. Supralapsarisme is de opvatting dat God de zondeval gewild heeft, om daarna de predestinatie [goddelijke voorbeschikking van mensen tot heil of verdoemenis] te kunnen toepassen. Als je op het suprême moment (moment suprême) het supreme court [hooggerechtshof, Engeland, VS] veracht, is dat zeker je supremum vale [laatste vaarwel].
7. In surah [zeker weefsel] gehuld slikte ze suramin, een zeer giftig geneesmiddel tegen slaapziekte. Die ziekte kan worden overgebracht door de tseetseevlieg, maar ook door trypanosomen, eencellige zweepdiertjes. De zieke dame kreeg een sûreté de corps, een vrijgeleide, naar Burkina Faso. Een suspensestory is een grote spanning genererend en handhavend boek of dito film. Mefistofeles sprak tot de heksen: lief gepeupel, süsser Pöbel. Ook de term ‘des Pudels Kern’ [de kern van de zaak] komt van deze dichter. Recent ook [VD 2022]: des poedels kern!
8. Ze droeg een swagger – damesmantel zonder ceintuur – toen de suzerein [opperleenheer, vorst] haar sévère [gestreng, ernstig] kunst bewonderde. Haar kleding had diverse suçons [insnijdingen – vgl. suzonnetje], waardoor haar gracieuze [met gratie] bovenlijfje nog beter uitkwam.
9. De uitdrukking 'zeventiend'eeuws' is een synaloefe [samensmelting opeenvolgende klanken van verschillende woorden]. Een synecdoche is, als je kiel voor schip gebruikt, dus feitelijk een pars pro toto. Een voorbeeld van synesthesie is de uitdrukking 'schreeuwende kleuren' [verbinding tussen verschillende zintuigsferen].
10. Een syncytium is een massa versmolten cellen met wel duidelijk herkenbare celkernen. Dat wist u vast niet, dat 'sub Jove frigido' onder de blote hemel betekent, à la belle étoile dus. Sub quocunque titulo betekent op welke rechtsgrond, onder welk voorwendsel, hoe dan ook. Maak het gebruik ervan niet tot een aanwensel.
11. Veel bowlingalleys staan langs grote wegen in suburbia [het – het gebied van de voorsteden – geen mv.]. Ik verblijf daar vaak in mijn substituut-slaapkamer [vervangende]. De subwoofer [luidspreker(box) voor lage tonen] braakt daar lage tonen uit. Dat is altijd een daverend succes, een succès fou. Het bedoelde huis staat er via een recht van opstal oftewel superficies.
12.
Sundae, plombière(-ijs),
is een super-de-luxe [bnw. – iets
super-de-luxes] lekkernij. Op de superdreadnought [zwaarste
soort slagschip] is geen plaats
voor superdoe-het-zelvers. Het superhundred heeft niks met honderd te
maken, maar is een zekere extreem dure wollen stof [niet
meer in VD]. De
super-pg [procureur-generaal]
verdenkt de uitbaters van fraude. Die lieten telefonisch vanuit hun
stretchlimo [verlengde
limousine] weten, innocent
[onschuldig]
te zijn.
13.
Stilo novo (stili
novi) achter een datum betekent:
in de nieuwe stijl, volgens de kalenderhervorming van Gregorius XIII,
de gregoriaanse kalender, ingevoerd in 1582, waarbij de data tien
dagen werden opgeschoven: op de datum 4 oktober oude stijl volgde dus
meteen 15 oktober nieuwe stijl. Op Stille Zaterdag, paaszaterdag,
verbrak ze het stilzwijgen met als doel: steun vinden voor de
kruistocht tegen haar
ex-werkgever, nu stoepier [moet
kijkers en voorbijgangers naar
binnen praten in
een
winkel]. Hij noemde haar ooit
stobbezwammetje (VD;
GB: mv. + n/s).
14. Tijdens de stop-over [tussenstop vliegtuig bij lange reis] wisselden de dicteefreaks nog enkele fraaie dicteewoorden uit, zoals stracciatella [chocolade in reepjes voor ijs of vla], storzkoppeling [van brandslangen], straddle – een rolsprong – en stoichiometrie (ook: stechiometrie = leer der onderlinge verhoudingen, chemie).
Geen opmerkingen:
Een reactie posten