Dictee – dictees [2942]
BeNeDictee Voorburg 2022 Dian
(1) Bijna-ramp … evacuatie van het Rivierengebied in 1995 (auteur: Dian van Gelder)
De 73 woorden of uitdrukkingen in vet en rood moesten worden ingevuld. Toelichting in blauw
1. Zaterdag 21 januari 1995: Aquarius
This is the dawning of the Age of Aquarius, de dageraad van het tijdperk van het sterrenbeeld Waterman, het elfde astrologische teken in de (2) zodiak [dierenriem, zodiac = rubberboot – zie (47)], compatibel met tekens op een afstand van een (3) sextiel [astrologie: stand van twee hemellichamen die 60° van elkaar verwijderd zijn]. Een manifestatie van ongekende natuurkracht, (4) sibibusi’s [SR: zware onweers- of regenbui] in Noord-Frankrijk en België, overvloedige sneeuwval en smeltende sneeuw in de Alpen en zware regenval in de bovenloop van de Rijn, in de Duitse rivieren en in het Rivierengebied in Nederland. De sterke (5) Africus [zuidwestenwind – wind uit Afrika] (6) zwalpt [zwalpen: golvend zich verheffen] het water in de rivieren op. Door de extreem hoge waterstanden in het Rivierengebied [eigennaam, VD en GB: kleine letter] (7) bandjirt [bandjiren: van rivieren: plotseling wassen en buiten de oevers treden] in Limburg de Maas. In het stroomgebied van de Rijn, de Waal en de IJssel staan de dijken op doorbreken. Zullen de dijken het houden of zullen we (8) ten onder gaan [wel: tenondergang]?
2. Maandag 23 tot en met donderdag 26 januari 1995: Limburg, evacuatie van Borgharen en Itteren
Rijkswaterstaat komt met een (9) worstcasescenario; het wassende water gaat recordniveaus verpulveren. In Limburg wordt het varen op de Maas (10) gevetood [vetoën, het vetorecht uitoefenen, ook: veteren = (niet algemeen) vetoën]. Bewoners van Itteren en Borgharen krijgen het pressante advies hun huizen te verlaten. Dit zorgt voor veel stress en angst, maar ook voor een grote saamhorigheid onder de getroffen bewoners. Inwoners zijn hun huis (11) uit gevlucht, in sommige (12) rez-de-chaussees [benedenwoning] staat het water een halve meter hoog.
3. Vrijdag 27 tot en met zondag 29 januari 1995: Land van Maas en Waal, crisisteams en media
Onder
de groene hemel in de blauwe zon groeit het wassende water uit tot
een crisissituatie in het (13) exhaustieve
[volledig,
totaal]
rivierengebied. Het polderdistrict roept bewoners op om tussen de
(14) hydrofyten
oftewel waterplanten,
de (15) lisdoddenpollen
en het dichtbloemige kweldergras
Puccinellia rupestris, te letten op verkleuring van het kwelwater,
dat wijst op een verzwakkende dijk. In Nijmegen en Arnhem worden
regionale crisiscentra ingesteld, bestaande uit burgemeesters en
wethouders, provinciehuisvertegenwoordigers, (16) dijkgraven
van het polderdistrict, politie,
brandweer en leger. Dijkbewaking wordt ingesteld, de dijken worden
gesloten voor alle verkeer, de scheepvaart is overal stilgelegd. Op
de A73 en de A50 worden nooddijken aangelegd en viaducten worden
afgedicht. (17) Laag
overscherende straaljagers
maken infraroodopnamen van de
dijken. De Gelderlander meldt dat bij een dijkdoorbraak het water tot
vijf meter hoog kan komen te staan. Van uur tot uur houden de mensen
de watersituatie via teletekst en Omroep Gelderland in de gaten.
Radio Gelderland start met (18)
non-stopuitzendingen.
4. Maandag 30 januari 1995: Land van Maas en Waal, zandzakken voor de deur
De commissaris van de Koningin geeft het dringende advies aan de inwoners van het Land van Maas en Waal en de Ooijpolder hun woningen te verlaten. De eerste evacuaties rondom de grote rivieren zijn daarmee een feit. Bij de peilschalen op de dijken een (19) affluentie [toeloop] van verontruste inwoners – gehuld in waterdichte (20) mackintoshen [regenjassen] – onder wie (21) evacuees [v] in spe, die hun (22) mise-en-plis [watergolf – in haar] beschermen met (23) tompouces [kleine damesparaplu, tompoucen/s = tompoezen = gebak]. Hectiek, onzekerheid, (24) dyugudyugu [SR: drukte, ophef], maar ook het saamhorigheidsgevoel doet zich voor in deze periode. De bewoners stellen hun bezittingen veilig, kostbaarheden worden (25) achterafgebracht, (26) scrapbooks [plakboek, fotoalbum] en het (27) kwassiehouten [van de kwassieboom] woonkamerameublement worden naar de (28) bel-etage [eerste verdieping, etagewoning] gebracht. Wie gaat, sluit gas en elektriciteit af en legt zandzakken voor de deur, zandzakken voor de deur, zandzakken voor de deur.
5. Dinsdag 31 januari 1995: Land van Maas en Waal, evacuatie
Onder
de purperen hemel in de bruine zon is evacueren nu (29) rigueur
[strengheid]
voor het Land van Maas en Waal, de Ooijpolder, de Betuwe, de
Bommeler-, de Tieler- en Culemborgerwaard. Het is de (30) zwarte
dinsdag
[Z
D lijkt
minder goed als ‘eigennaam’, mede door het eropvolgende ‘van de
exodus’] van de
exodus. Boeren proberen
(31) manibus
pedibusque [uit
alle macht, met hand en tand]
hun vee weg te krijgen. Daar trekt over de heuvels en door het grote
bos een lange stoet van, vrachtwagens, caravans, auto’s met (32)
remorquen
[ook
-s, aanhangwagen] of
met boedelbakken overkapt met (33)
polyethyleentereftalaat
[pet]
afdekzeil
[volgens
mij moet dat aan elkaar, pet = znw. –
Johan:
OK!],
tot aan een van stal gehaalde (34)
char-à-bancs
[zelfde
mv., janplezier] toe,
die (35) rootje
schuiven [in
de rij staan],
de polders uit. Het merendeel van de evacués [m/v]
gaat naar familie en vrienden. Er zijn centrale opvanglocaties in
conferentieoorden, bungalowparken, evenementenhallen, in sociale
hotels voor (36) bomzji
[GB:
meervoud van bomzj = Russisch letterwoord voor: zonder vaste
verblijfplaats] en op
boten. De (37) chatelaines
[kasteelvrouwen]
van resorts proberen eenieder te rassureren. Waar laat je de inwoners
van (38) r.o.b.’s
[BE:
rustoord
voor bejaarden],
verzorgings- of verpleeghuizen of de ziekenhuispatiënten? Alle
inwoners die huis en haard (39) ontvlieden
[ontvluchten]
en (40) en
foule [en
masse, in groten getale]
hun vertrouwde omgeving verlieten en een (41) no
man’s land [niemandsland]
achterlieten met zandzakken voor de deur, zandzakken voor de deur,
zandzakken voor de deur.
6. Woensdag 1 februari 1995: De Betuwe, Ochten
De Rijn bereikt bij Lobith zijn hoogste punt: (42) 16,68 meter (m) boven NAP [Normaal Amsterdams Peil]. Bij Ochten is de situatie zeer kritiek, de Waaldijk vertoont (43) fissuren [scheur, spleet] en schuift richting dorp. Vrachtauto’s en shovels voeren tonnen zand aan. Burgers en militairen zijn dag en nacht in touw om te helpen de dijken met plastic en zandzakken te verstevigen. Kikvorsmannen uitgerust met (44) holmeslichten [waterlicht t.b.v. drenkelingen – uitvinder: Nathaniel Holmes] en (45) respirometers [spirometers, lucht in- en uitademen], (46) scubaduiken [self-contained underwater breathing apparatus] van (47) zodiacs [rubberboot, zie (2)] die zijn voorzien van een (48) asdicinstallatie [anti-submarine detection and investigation committee].
7. Donderdag 2 februari 1995: Koningin Beatrix, actie
Koningin Beatrix neemt op rubberen (49) cothurnen [toneellaars] poolshoogte van de situatie in de getroffen gebieden in Gelderland. Het Nationaal Rampenfonds roept het hoogwater uit tot nationale ramp. Er wordt een nationale (50) tv-goededoeleninzamelingsactie (51) ad pios usus [ad pias causas = voor een goed doel – ook: pia causa] gehouden.
8. Vrijdag 3 februari 1995: Controle kwaliteit van de dijken
De politie verzegelt de verlaten huizen. Buitendijkse bewoners van de uiterwaarden mogen blijven, zij waren allang door het (52) lierlauwende [langzaam warm worden] water omringd toen het evacuatiebevel kwam. Ook hulpverleners, zoals de brandweer blijven achter en doorkruisen een verlaten gebied. Kijkend naar de rivier maakt de ongerustheid over het stijgende water plaats voor ongerustheid over de snelle daling, met het gevaar dat de (53) doorwaternatte [door en door natte, door- en doornatte] dijken inzakken. Dan toch wordt het Rivierengebied door de (54) appercipiërende [geconcentreerd waarnemen] dijkwachten (55) veilig verklaard [vgl. heilig verklaren en heiligverklaring].
9. Zaterdag 4 tot en met maandag 6 februari 1995: Land van Maas en Waal: de terugkeer, welkom thuis
Onder de gouden hemel in de zilveren zon zijn we (56) im grossen (und) ganzen met deze (57) bijna-Februariramp [thans ook: Watersnoodramp!] aan een tweede (58) Februariramp [= Watersnoodramp] ontsnapt. Het was (59) kantje boord of we waren (60) kopje-onder gegaan. Het leed is geleden, de horizon schijnt, de minister van Binnenlandse Zaken geeft het Rivierengebied het sein tot terugkeer. Sommige mensen steken de uit de (61) vexillologie [vlaggenkunde] bekende vlag uit, hervinden hun (62) athomegevoel [zich at home voelen = zich thuis voelen]. Overal borden met “Welkom thuis”, er wordt met elkaar gepraat en via (63) sharenting [delen foto’s kinderen op sociale media] met elkaar gedeeld. Het was de grootste evacuatie sinds de Watersnoodramp van 1953. Totaal 250.000 mensen in het Rivierengebied van de Maas, de Rijn en de Waal hebben huis en haard verlaten.
10. Dijkversterking, schaderegeling
De inwoners van het Rivierengebied zijn boos op de landelijke politiek, die heeft de situatie van de dijken (64) veronachtzaamd, zo is de (65) reproche [verwijt]. Het onderhoud van de dijken was grovelijk verwaarloosd. Te lang is gewacht met versterking, onder meer door verzet van milieugroeperingen. De ministerraad maakt de schaderegeling bekend. Het is een koude douche voor de bedrijven die moesten evacueren, zij krijgen geen indemnisatie, (66) zeg (dan) maar dag met je handje. De toekomst van onze waterhuishouding, zijn we nu wél opgewassen tegen hoge waterstanden? Het ‘Deltaplan Grote Rivieren’ van 1995 voorzag in een drastische aanpak van de dijkverzwaring. Ook (67) achteraf geredeneerd bestaat de overtuiging dat evacueren de juiste beslissing was. Het project ‘Ruimte voor de Waal’ leidde tot de aanleg van de nevengeul bij Nijmegen, de bouw van bruggen, de verlegging van dijken en plaatsing van (68) zijlen [uitwateringssluis] voor de uitwatering, (69) suatiesluizen [uitwatering], (70) ringkades en (71) rinkets [klein deurtje in grote deur], de ontwikkeling van een eiland, vloedvlakten en (72) plasdras- [drassig gebied, hoge waterstand] en retentiegebieden [noodberging]. Inmiddels is er een (73) gebiedssense-of-urgency [sense of urgency: gevoel van urgentie], want daar achter de hoge versterkte dijken ligt het Land van Maas en Waal.
Fictief: geschat aantal fouten Rein - maximaal 6 - 8
Geen opmerkingen:
Een reactie posten