2983 Dictee donderdag 27-10-2022 (1) – dictee Dictee van de dag (739)

Dictee – dictees [2983]

Vragen en opmerkingen: leentfaarrein@gmail.com

Oefendictee OUD 118, geheel herzien naar situatie 2022

Dictee van de dag (739)

De saucisse de Boulogne, de symfyse, de schaar van Stephenson en de Divina Commedia

1. Waarom heten sassefrasjes gewestelijk ook wel knolsteenbreek? Het was vroeger letterlijk een niersteen brekend kruid, een niersteenbreker [-vergruizer].

2. Je kunt iemand van de troon stoten en God van de troon bidden, maar de Tronen is het derde van de negen engelenkoren. Een satiricus en een satirica zijn beiden hekel- oftewel satiredichter.

3. Bij de Satisfactie van Amsterdam erkende deze stad het gezag der Staten van Holland.

4. Satyriasis oftewel donjuanisme [stelselmatig verleider spelen] is de tegenhanger van nymfomanie (andromanie, metromanie – onverzadigbare geslachtsdrift bij vrouwen).

5. Een paar saucisses de Boulogne [dikke gerookte worst in schijfjes] kunnen je opvrolijken bij een saudade, een als typisch Portugees beschouwd, melancholisch en nostalgisch getint onbestemd verlangen, zoals dat tot uiting komt in de fado.

6. Saunaën doe je in een sauna-inrichting. Na afloop laat je je de saupiquet [pittige saus, ragout] goed smaken.

7. Doe er dan ook nog hollandaisesaus (Hollandse saus – met eieren gebonden warme botersaus) bij! Thixotrope lijm is dikvloeibaar.

8. Curasausjes zijn uit Curaçao afkomstige olienoten. Op een sauterie [danspartijtje aan huis] kun je een sauternes [ook enkelvoud zo – fruitige wijn] drinken en in een sauteuse [pan met lage randen] vlees sauteren [snel bruin braden]. De Savooiaard komt uit [de Franse] Savoie. De scat [betekenisloze reeks lettergrepen] brengt bijvoorbeeld klanken als 'heybaberiebah' voort. Scenerie [sèh-nuh-rie] en scenery [sie-nuh-rie] betreffen beide de scenische toneelopbouw.

9. Een uitzonderlijk drieletterige ISO-landcode [International Standardization Organization] is vooralsnog SCG (niet meer in VD), die van Servië en Montenegro. De overige codes zijn immers tweeletterig.

10. Het is nu welletjes, satis superque [genoeg en meer dan genoeg]! De symfyse is de verbinding van de schaambeenderen, de schaambeenvoeg.

11. De welbekende schaar van Stephenson is de koppelaar van de stangen van twee excentrieken.

12. Schaatsenrijders, een groep van langbenige roofwantsen, kunnen het zonder ijs of vorst af.

13. Wants komt trouwens van wandluis. Een schab(be) is een coupon stof, je kunt gewestelijk op je schabbernak krijgen [een pak slaag], maar ook iemand erin pakken [bij de kladden, bij de vodden]. Zo'n schabbernak kan ook een kavalje, een oud schip, zijn.

14. Proost, neem er op het diepliggende schabelletje [laag terras voor een café] nog extatisch [als in extase] een schaapmannetje [borreltje, glas jenever] op.

15. De schadecommissaris [militaire oefeningen] zorgt voor het schadeloosstellen van onder anderen de boeren.

16. Het chiné-effect is een schaduwpatroon. Wat betekent: een weefsel in S- of Z-twist gebruiken [geen betekenis gevonden]?

17. Een hendel [GB ook: handel] is een beweegbaar handvat, een IC kan een geïntegreerd circuit [integrated circuit] zijn, maar ook een intercity. Ten slotte kan ic ook nog staan voor intensive care op een
ic-afdeling.

18. Synapsen (synapses, enkelvoud: synaps) zijn schakelplaatsen voor zenuwcellen met axonen oftewel neurieten (tgov. = t.o. dendrieten) nabij elkaar.

19. Een schakelrijm in bijvoorbeeld een terza rima is aba bcb cdc, de vorm waarin Dantes Divina Commedia geschreven is. De hypothalamus is een schakelstation in de hersenen.

20. In het zeewezen is schaken opgijnen. Opgeilen [seksueel prikkelen] en opleuken [leuker maken, opvrolijken] zijn iets anders. Schoten (toppenant, toppenend) kun je schaken [= vieren, laten gaan].

21. Als je onder je toppenend staat, ben je als zeeman op zijn zondags, op zijn paasbest, uitgedost.

22. Het rijkgeschakeerde bloemencorso vertoonde ook yucca's [sierplant], die zijn wel xerofyt [kan in droge omgeving groeien], maar niet succulent [sappig, vochtrijk]. Denk aan de yuccamot. Yuca is maniok.

23. Het meervoud van fama clamosa is famae clamosae. Dat zijn ordinaire schandaaltjes, luidruchtige geruchten.

24. De Deense eilandengroep Schapeneilanden wordt ook wel Faeröer genoemd.

25. Een Dordtenaar zelf en een Dordtse lekkernij worden beide schapenkop (schaapskop) genoemd.

26. Schatrijk (schathemel(tje)rijk) is bovenmatig schat- en schatrijk.

27. Walvissen produceren het balein [veerkrachtig stof uit de walvisbaard]; schardijnen [haringachtig visje] en tonijnen [makreelachtige zeevis], zwemmend rond galeien, doen dat niet.

28. Scheeliet is een mineraal dat voornamelijk bestaat uit calciumwolframaat. Er wordt wolfram uit bereid.

29. Wie scheelziet, lijdt aan scheelzien [scheel kijken], is een scheeloog, en zal met zijn schele ogen scheelogen [schuin, sluiks kijken].

30. Zorg voor de scheepsvictualie [scheepsvoorraad], zet die tegen de scheepswand, maar klim niet in het scheepswant [touwwerk].

31. We hebben te kort gewandeld, hebben een tekort aan beweging en zijn dus tekortgeschoten (en hebben bij korfbal te kort geschoten).

32. Je kunt scheep gaan en dan scheeps zijn. In het scheepje van
Sint-Petrus [dat is de rooms-katholieke kerk] ben je veilig.

33. Een scheldejol is opgetuigd met houarituig [oe] [soort van sloeptuig]. Dansen wij de polka-mazurka, de veleta [ballroomdans in driekwartsmaat] of de rigaudon [Provençaalse dans in alla-brevemaat met 1/4 opmaat], die verwant is aan de bourree [oude, snelle rondedans uit Auvergne]?

34. Crag is schelpgrind, maar crack is heroïne. De geliefkoosde drank van Vlaardingse vissers heet schelvispekel [merknaam: kruidenbitter van brandewijn, kaneel, nootmuskaat en suiker]. De Schedelberg (Schedelplaats, Schedelveld) is Golgotha.