Dictee – dictees [2994]
Vragen en opmerkingen: leentfaarrein@gmail.com
Oefendictee OUD 112, geheel herzien naar situatie 2022
Dictee van de dag (745)
Salam aleikum, de Salische wet, salvis titulis, sajoer lodeh en de himalayageit
1. De Belgen hebben voor auteursrechten hun Sabam, de Hollanders kennen daarvoor de Buma/Stemra. Een burgermannetje wordt ook met buma aangeduid. In Etten-Leur wijdt de priester jaarlijks auto's en fietsen. Zijn het dan meteen sacramentaliën [alles wat de kerk wijdt of zegent]?
2.
Het woord sagoïentje – een soort van zwart klauwaapje – komt uit
het Tupi en het woord saguaro, reuzencactus, komt uit de Pimataal,
eveneens een indianentaal. Een saguarospecht is een gilaspecht. De
munteenheid van de eilanden Saint Kitts en Nevis is de
Oost-Caraïbische dollar [XCD]. Saint
Lucia ligt daar in de buurt en heeft dezelfde munt, net als Saint
Vincent en de Grenadines. De bevolking van die laatste twee
eilanden(groepen)
spreekt een soort creools-Engels. Vergelijk Aussie-Engels.
3. Ha, lekker! Een boterham met saks [leverworst] of lekkere sandwichspread, dan wel gewoon een broodje smos [sla, mayonaise, ei en tomaat]. Het salafisme wil de Koran puur interpreteren. De Arabische groet 'salam aleikum' betekent 'vrede zij met u' [beoogd antwoord: wa-aleikum as-salam – GB]. De salat is vijfmaal daags een islamitisch ritueel gebed (ochtend: fajr [fah-zjuhr], na het middaguur: dhuhr [doer] – ook: dohr [door], namiddag: asr [ah-suhr], avond: maghrib [maa-griep, g van goal] en nacht: isha [ie-sjaa]). Een verfijnde geestigheid wordt ook wel sal atticum, attisch zout, genoemd; salbutamol echter is een geneesmiddel tegen astma.
4. Een salicetum is een wilgenbos. De wilgenbast levert stoffen voor de bereiding van salicylalcohol en -zuur. Kaarskruid wordt ook wel Jeruzalemse salie genoemd (beide niet meer in VD). De uitdrukking jansalie komt van saliemelk, een bijzonder flauwe drank. Valse of wilde salie is de naam van een hennepnetel. Mevrouw de erflaatster, volgens de Salische wet hebt u in het geheel geen Salische goederen [gaan alleen op mannelijke erfgenamen over]!
5. Van salmiak krijg je mogelijk een salivatie, een speekselvloed. Eten van salmi [ragout] en salmagundi [salade of een mengsel van veel ingrediënten] kan deze verergeren en denk maar niet dat het salkvaccin tegen polio je daarbij helpt. Ook saloeki's [oosterse windhonden] kunnen door het eten van salmoniden [zalmachtige vissen] een salmonella-infectie [bacteriën] oplopen.
6. 'Hij is zo wijs als Salomo's kat' zeg je niet van iemand die echt salomonisch wijs is. Hebt u bijen weleens gesalpeterd? Ze krijgen een nieuw korfje; de koningin past op. Salpeterkoek, bijproduct bij de fabricage van salpeterzuur, heeft niks met de imkerij te maken [ook: iemker, bijenhouder, bijenboer, bijker].
7. Salpeterzure potas heet ook kaliumnitraat. Van salpeterzuur [hier bnw.] koper oftewel koper-II-nitraat [Cu(NO3)2] wilt u de formule vast niet weten [salpeterzuur zelf is HNO3]. Onbekend is of je van het eten van salpicon [in kleine stukjes gesneden vis, etc.] ook een ontsteking van de salpinx (eileider), salpingitis, kunt krijgen.
8.
Een barmhartige samaritaan, zie het Lucasevangelie, heet naar Samaria
oftewel Midden-Palestina. Uit de Bijbel kennen
we de barmhartige Samaritaan.
In het algemeen: een barmhartige
samaritaan.
Een sambabal is een holle, ovaalronde bol met een handvat, gevuld met
rijstkorrels of iets dergelijks, gebruikt als
ritme-instrument.
Sambal bestaat uit allerlei kruiderij bij de rijst, waaronder vooral
Spaanse peper. U wilde sajoer [Indonesisch
gerecht] nuttigen op uw sajetten
[van de stof sajet
gemaakt] kousen? Bedoelde u nu
echt sajoer lodeh [gemengde
groenten in kokosbouillon] met
sajoeran kering [gedroogde
groente]?
9. Logisch, toch? De Salomonseilandse munteenheid is de Salomonseilandse dollar. Huiswerk voor vandaag: zoek uit wat salep [geneesmiddel tegen diarree] en de testikel met elkaar te maken hebben. Antwoord: salep komt van het Arabisch 'testikels van de vos' (knollen van de salep).
10. De Salpêtrière is een groot oud gebouw in Parijs, gebruikt als vrouwengast- en ziekenhuis. De saltimbanque [kunstenmaker] maakte meerdere hoge salto mortale's (ook: salto mortales, volgens Van Dale ook nog salto's mortale). In Midden-Amerika ligt El Salvador. De Salvadoraanse munteenheid is de colon [SVC, thans: Amerikaanse dollar].
11. Salve! Salvo respectu, met alle respect, oftewel salva omni reverentia (met de afkorting s.o.r.); er zijn heel wat uitdrukkingen die met salva, salvis of salvo beginnen. We noemen er enkele. Salvo titulo (afkorting s.t.) is met weglating van de titel. Het meervoud is salvis titulis, met afkorting s.s.t.t [ook: salv. tit.]. Salva conscientia is zonder het geweten geweld aan te doen, salvo pudore is zonder de eerbaarheid te kwetsen. Dat alles werd gezegd bij de salzafij (2015: niet meer in VD), de gele of blauwe morgenster: poignant [schrijnend, ontroerend]!
12. Was je vorige maand terzelfder tijd terzelfder plaatse (afkorting t.z.p.)? Nou, op dezelfde plaats niet, maar tezelfdertijd wel. Ik kocht daar diverse tête-bêche [vel met kop aan staart] postzegels.
13. Dat betekent kop aan staart. Medische thanasie is een neutrale uitdrukking voor euthanasie.
14. Bij het thaiboksen, het muay-thaiboksen, kwam er ineens een thar, een kleine gracieuze himalayageit, voorbij. Dat verhaal snapte de t-groep [theorie] (t-stroom) meteen, bij de p-groep [praktijk] (p-stroom) duurde het wat langer. Dit is vast discriminatie!
Geen opmerkingen:
Een reactie posten