Zoiets of zo iets?
1. Ik kwam 'zoiets' tegen. Schrijf je dat nu aan elkaar of los,
en wanneer dan wel? Allereerst kijk je dan in GB, het Groene Boekje
(Woordenlijst Nederlandse Taal). Daar staat 'zoiets' in: het is een
voornaamwoord (vnw.): (taalkunde) woord dat personen en zelfstandigheden
aanduidt, zonder ze te noemen, en ook betrekkingen kan uitdrukken, synoniem:
pronomen. Maar ook 'zo' staat erin: de zo (zelfstandig naamwoord, znw.), het
zootje, maar dat zoeken we niet. Ook 'zo'n' (vnw.) staat erin en 'zo' als
bijwoord. Aangezien ook 'iets' in GB staat (voorbeeld: iets beu zijn): net als
'iet' een vnw., is de combinatie 'zo iets' dus best denkbaar.
2. Maar komt dat ook voor? Om daarachter te komen, moeten we toch naar de DVD, de Dikke Van Dale. Allereerst zoek ik naar 'zoiets'. Het is een onbepaald voornaamwoord, de voorbeelden omvatten: zoiets stoms!, een aap op een fiets, hoe vind je zoiets, ik heb allang zoiets gemerkt, zoiets laat men zich geen tweede maal zeggen, drie meter, of zoiets (schattende aanduiding), (spreektaal) zoiets hebben van – het gevoel hebben dat – dan heb ik zoiets van: dat moeten we helemaal niet willen. Duidelijk. VD geeft 86 van die voorbeeldzinnen en binnen artikel komt 'zoiets' 107 keer voor. Beide: 2014.
3. Ik pak willekeurig de laatste, het lemma 'zuiveren'. Daarin staat: dat zuivert het lichaam, zoiets zuivert het bloed – bevrijdt het van onzuivere of afvalstoffen. Het zoeken naar 'zo iets' gaat wat lastiger. Als je dat intypt in het zoekvenster, verschijnen alle voorbeeldzinnen en treffers 'binnen artikelen' (sub lemma), waar de woorden 'zo' en 'iets' voorkomen, maar: niet noodzakelijkerwijs vlak achter elkaar! De 14 voorbeeldzinnen [2014] leveren geen geval (op een na, daarop kom ik nog terug), waar 'zo' en 'iets' in die volgorde vlak achter elkaar staan. Nou, één voorbeeldzin dan: er is geen praatje zo raar of er is iets van waar!
4. Binnen artikelen hebben we 923 treffers [2014]. Ik kon daar snel doorheen klikken, want als 'zo iets' letterlijk voorkomt, krijgt dat een gekleurde (bij mij paarse) achtergrond en anders niet (geldt overigens ook voor de al genoemde voorbeeldzinnen!). Het was dus geen sisyfusarbeid, en wat bleek: slechts één keer was het raak en dan nog in een heel apart geval bij lemma 'zo' 3 (bijwoord): (met nadruk) wat zeg je van zó iets = iets zo wonderlijks of ergs. Dat tellen we dus maar niet mee en de eindconclusie is: 'zoiets' schrijven we altijd aan elkaar! Waarvan akt
2. Maar komt dat ook voor? Om daarachter te komen, moeten we toch naar de DVD, de Dikke Van Dale. Allereerst zoek ik naar 'zoiets'. Het is een onbepaald voornaamwoord, de voorbeelden omvatten: zoiets stoms!, een aap op een fiets, hoe vind je zoiets, ik heb allang zoiets gemerkt, zoiets laat men zich geen tweede maal zeggen, drie meter, of zoiets (schattende aanduiding), (spreektaal) zoiets hebben van – het gevoel hebben dat – dan heb ik zoiets van: dat moeten we helemaal niet willen. Duidelijk. VD geeft 86 van die voorbeeldzinnen en binnen artikel komt 'zoiets' 107 keer voor. Beide: 2014.
3. Ik pak willekeurig de laatste, het lemma 'zuiveren'. Daarin staat: dat zuivert het lichaam, zoiets zuivert het bloed – bevrijdt het van onzuivere of afvalstoffen. Het zoeken naar 'zo iets' gaat wat lastiger. Als je dat intypt in het zoekvenster, verschijnen alle voorbeeldzinnen en treffers 'binnen artikelen' (sub lemma), waar de woorden 'zo' en 'iets' voorkomen, maar: niet noodzakelijkerwijs vlak achter elkaar! De 14 voorbeeldzinnen [2014] leveren geen geval (op een na, daarop kom ik nog terug), waar 'zo' en 'iets' in die volgorde vlak achter elkaar staan. Nou, één voorbeeldzin dan: er is geen praatje zo raar of er is iets van waar!
4. Binnen artikelen hebben we 923 treffers [2014]. Ik kon daar snel doorheen klikken, want als 'zo iets' letterlijk voorkomt, krijgt dat een gekleurde (bij mij paarse) achtergrond en anders niet (geldt overigens ook voor de al genoemde voorbeeldzinnen!). Het was dus geen sisyfusarbeid, en wat bleek: slechts één keer was het raak en dan nog in een heel apart geval bij lemma 'zo' 3 (bijwoord): (met nadruk) wat zeg je van zó iets = iets zo wonderlijks of ergs. Dat tellen we dus maar niet mee en de eindconclusie is: 'zoiets' schrijven we altijd aan elkaar! Waarvan akt
Geen opmerkingen:
Een reactie posten