Dictee - dictees [0324]
Na de i-grec (y)
1. Het gaat hier over de i-grec, de letter y, de ypsilon, de
Griekse y (spreek uit: ij). Het meervoud is i-grecs, of y's en y'je (in VD, met
uitspraak i-grec) en y's en y'tje (zoals in GB met uitspraak – Griekse – 'ij').
Bij een woord als taxi is het meervoud taxi's en het verkleinwoord (volgens de
Leidraad in GB) taxietje.
2. Hoe gaat dat nu met de y (na een medeklinker!)? Wel
daar is het: baby, baby's en baby'tje. We mogen in die laatste twee gevallen de
boel niet aan elkaar vast schrijven, want dan zou er onduidelijkheid over de
uitspraak ontstaan. De y kan immers ook worden uitgesproken als 'ie', zoals in
'mythe' of als 'ih' in 'mysterie'. En dan zou je 'babys' (fout gespeld!) verkeerd kunnen lezen,
vandaar dat er een apostrof komt als de uitspraak 'ie' is. Andere voorbeelden
zijn puppy's, zloty's (munteenheid Polen), royalty's, wherry's (lichte
(sport)roeiboot waarin iedere roeier (niet meer dan twee) met elke hand een
riem hanteert), hobby's (en hobby'tje), Tommy's pootjes, johnny's (ook:
sjonnies) en marina's (ook: anita's), dat zijn ordi's, ordinaire types.
3. Let
echter op als de y niet na een medeklinker, maar na een klinker komt. Dan geldt
de regel niet: array (soort computerrij), arrays, arraytje, bankholidays,
bankholidaytje, volley, volleys, volleytje, whiskey (Ierse of Amerikaanse
sterkedrank, gestookt uit gerst resp. mais en rogge), whiskeys en whiskeytje
(Ierland, VS: alleen in VD, niet in GB, let op: wel whisky – Schotse of Canadese! – en whisky's en
whisky'tje!), jockey, jockeys, jockeytje, blu-ray, blu-rays en blu-raytje, bogey
(bij golf), bogeys, bogeytje en nog veel meer van dat soort woorden zoals
bosskeys (gauw de pc uitzetten als de baas langskomt wanneer je een spelletje
speelt), bowlingalleys, boys, galloways, wiseguys, Uruguays en Paraguays.
4. Tot
besluit moeten we nog even kijken naar woorden met 'y' die als 'aai' worden
uitgesproken. De Leidraad van het GB was daar eerst niet duidelijk in, maar het
GB is nu aangepast: deze woorden met 'aai' worden net zo behandeld als die met
'ie' (let op: na een medeklinker!): butterfly (vlinderdasje), butterfly's en
butterfly'tje. Bij rugby - geen mv. - een try, try's en een try'tje. Eén onderwerp past hier
nog goed bij: het is menu, menu's en menuutje, maar bij een 'u' (meest in
woorden van vreemde herkomst) die als 'oe' wordt uitgesproken, geldt net zoiets (na een medeklinker) als bij de 'y' na een medeklinker: het is tiramisu,
tiramisu's, tiramisu'tje en ook haiku, haiku's en haiku'tje, net als twaiku
(haiku via Twitter), twaiku's en twaiku'tje.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten