Dictee – dictees [2031]
Oefendictee 794 OUD, geheel herzien naar situatie 2020
Dictee van de dag (63)
1.
Hij woonde het concert pro hospite [als gast]
bij. De mercator(projectie) wordt ook
Mercators projectie [lengte- en breedtegraden
zijn rechte lijnen] genoemd. De fischer- en newmanprojectie
kom je tegen in de chemie [voorstelling met een
ruimtelijke figuur]. In Vlaanderen is een pro justitia een
proces-verbaal. Ik vind hen een stel prollen
[proleten].
Ook zeïne in mais is een prolamine [eiwitten
in granen]. Het communistisch manifest van Karl Marx doet als
oproep: proletariërs aller landen, verenigt
[archaïsch] u. In het Rusland van de
Oktoberrevolutie [volgens huidige kalender:
November-!] kende men de proletkult
[èh/ee oe
– proletarische massacultuur]. Zijn prolixe
(breedsprakige) betoog schoot zijn doel
voorbij. Waarvoor wordt Prolog
(Programming
in Logic –
hogere programmeertaal voor expertsystemen) gebruikt? Een PROM
is een programmable read-only
memory, een programmeerbaar
ROM-geheugen. August Strindberg (Zweeds
schrijver) had als epitheton 'de Prometheus van het Noorden'.
Prolongabel is verlengbaar en logeabel
betekent: bewoonbaar, gerief(e)lijk.
2. Zijn gedrag was hartstikke promiscue [altijd e], het barstte van de promiscuïteit [kuu-wie – vrij seksueel verkeer]. De officiële naam voor de duivelsadvocaat in canonisatieprocessen [heiligverklaring] is promotor fidei. Hemelbestormende types zijn prometheïsch [god: Prometheus]. De muskus-, mandarijn-, kroon- en carolina-eend [In VD is de volgorde anders …] zijn pronk- of siereenden. Wat heeft 'belatafeld' [bedonderd, gek] of 'sansodemelatafel' [bastaardvloek] met een latafel (commode, met laatjes dus) te maken? Niks! Begrijp ik goed, dat er geen pronuntii (soort ondernuntiussen) meer zijn? Wat is de relatie tussen pro-oestrum [periode voor oestrum] en metoestrum [laatste fase van oestrum/s: daarin paring toegelaten]? We moeten meer propaganda voeren. Propeennitril is propenonitril [voor productie van kunststoffen]. Een propeller is een rotor. Een propretor was een gouverneur in het Romeinse Rijk. Dat is voor nu, pro praesenti, genoeg. Dat ventje is proppiedik. Bij het pausen [reproduceren door doorstuiven of calqueren] gebruik je pausdotten. Evie en Annette waren niet alleen tweelingen, maar zelfs beiden Tweelingen.
3. Hij is epris van [verzot op] choco-ijsjes. Proprie communia dicere [k] is alledaagse dingen zeggen op gepaste wijze. Propria quae maribus: dingen die echtelieden passen, en propria vineta caedere [tsj]: zijn eigen glazen ingooien. Mr Probz (niet in wdb.) en zijn bandleden hebben props (jeugdtaal, Engels: proper respect, credits) voor hun muziekleraren. Een prosateur is een prozaschrijver en een proscenium is een voortoneel. Een prosciutto [sj] is een zekere achterham. Wat zijn proselieten der poorte [niet-besnedenen]? Blijft interessant, zo'n prosopopoeia (persoonsverbeelding). Ik wist niet dat je 'proselietenmaken' zo schreef. Mooi woord: oxygeneren [met zuurstof verbinden], 'suzereiniteit' [waardigheid van een suzerein, opperleenheer] trouwens ook. Een proteus is een zeer onbestendig, veranderlijk mens. Een provem is zowel provo als nozem. Wat door de Providentie [Voorzienigheid] beschikt is, is vanzelfsprekend providentieel [door de V... of toeval bepaald] De Zeven Provinciën = de Verenigde Nederlanden tijdens de Republiek.
4. Het lijkt bijna een contradictio in terminis [tegenstrijdigheid in gebruikte woorden]: provitamine A is bètacaroteen. Is een proxyserver hetzelfde als een firewall? Zoiets. Van die muzikale prozac [muziek] knap ik altijd op. Als je prude (preuts) bent, lijd je aan pruderie. Moet iedereen een prud'homme [vertrouwensman] hebben? Van pruimtabak kun je een kees, een pruim tabak, maken. Dat spul kun je wel prullenbakkeren [ee]. Een prulpoëet is een feniksdichter. Het PSA is het prostaatspecifiek antigen. Mijn vrouw is naar de psych(iater). Psilocine, psilocybe en psilocybine hebben met paddenstoelen te maken, psittacose (psittacosis) en psittacisme met papegaaien. Fysiek staat t.o. psychiek. Te koelen wijn deed men bijna altijd in een psykter [vaas van aardewerk]. Wat houdt de Psychopatenwet in? Psychrofiele bacteriën gedijen het best(e) bij lage temperatuur (ant.: psychrofoob).
5.
PTC schrijf
je in het Nederlands als fenylthiocarbamide.
Met ptca's (percutane
transluminale
coronaire
angioplastiek)
worden gewoon dotterbehandelingen bedoeld. Hij excuseerde zich
publice [tsj].
Herken je die: de publicatiebias [vertekening
bij vroegtijdige publicatie wetenschappelijk resultaat]? Het
ptolemeïsche [Ptolemeus – VD sterrenkundige,
in etymologie echter Ptolemaeus
– verwarrend] gesternte omvatte 48 sterrenbeelden. PTH
is het parathyreoïd
hormoon. Wellington schijnt gezegd te
hebben: "Publish and be damned (Publiceer
het en wees vervloekt)." Ze droeg een puce [puus]
(vlokleurig) jack. De pudenda zijn de uitwendige schaamdelen.
De Pueblo-indianen vormen kennelijk volgens GB een volk. Zij leven in
een pueblocultuur [VD] van
pueblonederzettingen. Dat is het puikspuikje [beste
gedeelte] van de zalm. In de bergen zei hij: "Kijk, dit
is nou een klastisch (gruisvormig)
gesteente." Hij is een Pietje Pu(c)k
[klein persoon].
6. Spreek correct uit: 'puitaal' (het is geen schuttingtaal, dus ). De pukcode is de personal unblocking key-code. Slaat hij nu een push of een pull [bij golf]? Een pulli is een pull, een pullover, een truivest. Haal je dat: 50 pull-ups [keer opdrukken]? De pulppers drukt haar eigen genre. Wat heeft pulsen [WO II, huizen Joden leeghalen] met de firma Puls te maken? Een pulszeef is geen mijn- maar een deinmachine [jig, scheiden van een korrelmengsel]. Punaisepissers [muggenzifter] zijn expert(s) in punaises poetsen [bediscussiëren bijzaken]. Boksers kunnen aan dementia pugilistica lijden [zij zijn punchdrunk]. Punctum, basta! Het punctum saliens is der springende Punkt. Ponderen [ee] is met een unster wegen. Een moeilijk woord voor trouweloosheid is fides Punica (Carthaagse trouw – Punica fides). Wanneer was de derde Punische oorlog? Een punkie [punker] is punky. Dat punt [hoogte van drukletters] is drie achtste millimeter. Hij was puntelijk [nauwkeurig, stipt] op tijd. Het potlood en Ajax waren punteloos. Ik pakte hem bij zijn puntje, puntje, puntje (...).
7. In het casino speel ik soms punto banco [tegen de bank]. Purper van Cassius is goudpurper. Sommige dicteefanaten zijn een purus putus [vakidioot] (en ze zijn dus pure pute – moederziel alleen). Ze heeft een pushy [dwingend] karakter. Putatief [men meent ten onrechte dat dit geldt] recht geldt dus niet. Die freatofyten (putplanten) redden het wel. De putsch van Kapp vond in 1930 plaats. Hij sloeg vanaf de green een putt [bij golf]. Een puttee bestaat uit beenwindsel voor militairen. Geinig, zo'n putto [naakt kinderfiguurtje]. De PVDA is de Partij van de Arbeid, een Belgische maoïstisch-leninistische politieke partij. Hoe groot is die p-waarde [kans, probability]? Een pycnicus is van het pyknische type [kort en gezet]. Hij is altijd vergezeld van zijn pyladessen [trouwe metgezellen]. Er staan nu pylonnen (felgekleurde kegels) voor die oude pyloon (Oud-Egyptische tempel). Een bucardo was een inmiddels uitgestorven pyreneeëngeit. De wilde pyrethrum is de wilde bertram. Is dat 2-, 3- of 4-pyridyl? Wat pyroclastisch [k] [door vulkaan uitgeworpen] begint, kan zich heel goed klastisch [gruisvormig] ontwikkelen.
8. Die pyrograveur [houtbrander] levert gaaf werk. Het pyrronisme stamt van Pyrrho [twijfelen aan alles]. Een löyly is een opgieting (uit het Fins). Het RS-virus (RSV) is het respiratoir syncytieel virus. Qaly's (quality-adjusted life years) zijn kostbaar, letterlijk en figuurlijk. De Qatarese rial wordt aangeduid met QAR. De qi dao [tsjie-daauw] is een Tibetaanse meditatietechniek, net als de qi gong die is uit China. Een QL-lamp is een quartz-lightlamp, een kwartslamp. Zo'n QR-code – quick response code – is handig. Een QSO is een quasi-stellar object, een quasar. De encycliek Quadragesima anno van paus Pius XI is redelijk bekend, ook bij niet-rooms-katholieken. Prachtig vak, die aritmetica. Een quadruple bogey [vier boven par] mag je wel een wereldprestatie noemen. Een heel erg prangende vraag is een quaestio vexata (ook: vexata quaestio). Qualibet ex re: door welke oorzaak dan ook. Qualis ab incepto: zoals hij (zij, het) in het begin was.
9. Barbertje moet quand même (wat er ook gebeurt) hangen [er moet een schuldige zijn]. Overigens hangt een barbertje onder een kastplank [mandje]. Hij zal nooit zijn quant-à-soi [houding, deftigheid] verliezen. Zo'n quantité négligeable [verwaarloosbare hoeveelheid] merk je toch niet op? Quantum in me (wat mij betreft) gaat de party gewoon door. Ik geef mijn mening quantum valeat (voor zoveel die waard is). Wat omvat de quartaire sector van de economie [de niet-commerciële: zorg, onderwijs, cultuur en openbaar bestuur]? Het quartair is de vierde en jongste periode van het fanerozoïcum [tijdperk]. Ik word niet graag herinnerd aan mijn quart d'heure(s) de Rabelais [gelag moeten betalen en niet kunnen, onaangenaam moment]. Tiercés zijn trio's [wedden op drie paarden], maar quartés [dito vier]? Met quartets [lijn of piek in vieren in een spectrum] kun je niet kwartetten [spel]. Qua talis [als zodanig] is dat wel terecht. In welk katern [deel van boek] wordt het lottowoord 'quatern' [vier winnende of opeenvolgende nummers] beschreven? 'Zesletterwoord' is overduidelijk een veertienletterwoord (en vierlettergrepenwoord). 'Planking' [foto met lichaam zo stijf als een plank op vreemde plek] staat al wel in het woordenboek, 'whaling' [vissen naar uw geld door een nepbekende] zal wel volgen [2020 nog niet]. Quatre-mainsspelers spelen doorgaans quatre-mains stukken (quatre-mainsstukken). Een ocel is juist geen facetoog (maar een puntoog).
10. Een quatre-quarts, een evenveeltje, is een cake van gelijke delen bloem, suiker, boter en eieren. We hebben helemaal geen putsch [staatsgreep] voorbereid, quatsch! Valt een gebeurtenis uit 1483 nu in het trecento of het quattrocento? Dat laatste: de vijftiende eeuw, jaren 14xx, is het quattrocento. Trap er niet in: een qubit is een kwantumbit. In Spanje denkt men: hoe zit dat, qué (hè, wat)? Die meubels zijn gemaakt in Queen Annestijl. Queenies [punt, slank, lage hak] zijn tootschoenen noch pumps. Dat was, quel spectacle des dieux, ein Schauspiel für Götter. Houd dat qu'en-dira-t-on [gerucht] maar voor je. Als voorgerecht hadden we quenelles [worstjes]. 'Queueën' blijft een lastig te schrijven woord. Quickpil [plantkunde: zaadpil met een verkorte kiemperiode], geen poisonpill [gifpil: bescherming van bedrijf tegen vijandige overname]. Vanavond, quién sabe (wie weet)? Ik gooide zowaar een quine [kie-nuh] [bij dobbelen: 2 vijven]. Waartoe dient een proefbeheiing? Hij is ook maar een broodetende profeet. Wat mag een profetenbees wel zijn (denk aan Tijl Uilenspiegel – balletje van paardenvijgen)? Welke profeteumata [profetische uitspraken] zijn er gedaan? Hij is profi [professional]. In profiel is en profil. Een verloren profiel is een profil en trois-quarts. Hij is weergegeven met profil perdu = afgewend hoofd, alleen profiel zichtbaar. Profiteroles zijn lekkere soesjes.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten