Dictee – dictees [2008]
Oefendictee 808 OUD, geheel herzien naar situatie 2020
Dictee van de dag (49)
1. Dik doen is dikdoenerig zijn. Dikkertje Dap zat op de trap … en was een dikkerdje. Met 10 dimes [daajm] heb je weer een dollar. Di meliora: God beware (me, godbewaarme). Hoeveel dimples heeft een golfballetje? Veel. Diner plus lunch is dinch [porte-manteauwoord, porte-manteau = kapstok]. Deze diner [die-nuhr] kun je niet nuttigen (je betaalt ermee in Andorra, Andorrese munt, dus – thans: euro!). Bij ‘Ding an sich, an und für sich’ moet ik aan ‘an sich’ [bijwoord – op zichzelf beschouwd] of noumenon [oe] [bij Plato: idee] denken. Een dink is een dropshot vlak achter het net [bij sport]. Op de derde dinsdag in september is het Prinsjesdag. Hoeveel s'en zitten er in 'businessclass'? 4. Dit spionnetje zit in de spionage. De kosten gaan de pan uit rijzen: het gaat de spuigaten uitlopen. Ik sta in de weg met mijn auto, die is dus een sta-in-de-weg. Een dipylon is een zekere hoge grafvaas zonder bodem. Hij is eerder dirty-minded [gespitst op seks] dan open-minded [ruim denkend, met open mind]. We eten vandaag directklaarsoep (instantsoep). Discalsen (ongeschoeide karmelieten) zullen toch af en toe wel op de blaren lopen?
2. Hoe zou jij disneyficatie omschrijven? Op grafstenen stond wel D.M.S.: Diis Manibus Sacrum [gewijd aan de geheiligde gedachtenis (van genoemde)]. Het dislokeren [arm of been verrekken, verzwikken] wordt ook wel disloque genoemd. Arabische mannen zie je wel dishdasha's (wit, lang gewaad) dragen. Het DPS is het disfunctioneleperceptiesyndroom. Maak morgen maar een MRI-scan (magnetic resonance imaging). Met dissrap kun je iemand dissen [disrespect betonen, uitdissen]. Volgens mij lijkt CDA-bashing daar een beetje op. Een dissolve is een zeker filmbeeld [zoiets als uit- en infaden]. De Orde van de Distel is een Schotse ridderorde. Bij distichomythie zeggen beide sprekers om beurten een distichon [tweeregelig vers dat een volledige zin vormt, m.n. een vers dat bestaat uit een hexameter en een pentameter]. Wanneer noem je een tempel een distyle (met twee zuilen voor de gevel)? Daar is die dit-en-datse vent weer. Je vindt daar meerdere dive-unders (plaats waar weg of spoorweg onder een of meer andere doorgaat). Een club [golfclub, -stok] kan een divot (golf: stukje graszode door de club losgeslagen) veroorzaken. De dixiecraten hadden op hun openluchtcongres dixi's. Een djaksa was een inheemse officier van justitie op Java en Madoera in voormalig Nederlands-Indië.
3. De djamboe bidji is de guave [boom uit mirtenfamilie + vrucht ervan], je hebt ook nog de djamboe monjet (Anacardium occidentale). Een jeres is in de typografie een deelteken (trema). DMMP is dimethylmethylfosfonaat en een belangrijke grondstof voor [afko:] o.a. sarin, een zenuwgas. D.O.C. staat voor denominazione d'origine controllata [herkomstaanduiding]. Onze behuwdzoon [schoonzoon] is ziek. Docimasie [z] is essayeerkunst. We hebben de doctor designatus [promoveert binnenkort, mv.: doctores designati] en de doctor ecclesiae [kerkleraar, mv.: doctores ecclesiae] en verder nog vele doctores (zoek maar op, wie, wat, waar, hoe): (Doctor) Angelicus [Thomas van Aquino], Divinus [Jan van Ruusbroec], Evangelicus [John Wyclif], Extaticus [Dionysius de Kartuizer, Jan van Ruusbroec], Illuminatus [Ramon Llull], Mirabilis [Roger Bacon], Scholasticus [Anselmus van Laon], Seraphicus [Sint-Bonaventura – ook: St.], Singularis [Willem van Ockham, die van Ockham's razor = scheermes van Ockham], Solemnis [Hendrik van Gent (Henricus Gandaversis)], Subtilis [Johannes Duns Scotus], Universalis [Thomas van Aquino, Alanus de Insulis] en Venerabilis [Pierre de Cluny, Guillaume de Champeaux]. En vergeet doctor Clavan [Oost-Europadeskundige uit een sketch van Van Kooten en De Bie] niet, noch Doktor Eisenbart [een onzin verkopende, maar succesvolle kwakzalver]! Breek me de bek niet open: dodecacarbonyltriruthenium. In zijn dobli [dode- en blindehoekspiegel op vrachtwagens] zag hij een adembenemend mooi doblootje [dom blondje]. Allerzielen is dodendag. Een dodo is een dodaars.
4. Dodekop heeft volgens mij de meeste synoniemen: almagra, caput mortuum, colcothar, Engels rood, Parijs rood, Persiaans rood, Perzisch rood, poleerrood, polijstrood, Spaans rood en Venetiaans rood. Doemetoch, spreek ik 'doemens' [doe-mens] toch weer verkeerd uit. Doerra is kaffer- of negerkoren. De alarminstallatie werkt d'office (vanzelf, automatisch). Een dogla is een persoon van gemengd creools-Hindoestaanse afkomst. Hoor de doksen (muskuseenden) snateren. Triest, maar je hebt dokter Beffie [geslachtsziekte(n)]. Zijn vrouw, geen domineese, is aan het dokterfranken (niet in wdb.), niet aan het sonjabakkeren: 't is me wat met die diëtetiek en dan is het nog geen moermandieet. Wat is een kopman zonder domestiques (knechten)? Zij is dominatrix in een bdsm-relatie [bondage, dominance, sadism & masochism]. Een dominicaner monnik zit in een dito of dominicanenklooster. Black Thursday heet ook Zwarte Donderdag [beurskoersen].
5.
Spreek snel uit: dominomus [domino-mus].
Een donjuan wordt ook wel een dongiovanni genoemd. Het donum exitiale
Minervae is het paard van Troje. De doom en gloom is een
onheilsdreiging [VD; GB:
doom-and-gloomverhaal]. Hij heeft een goedgevulde portemonnee.
Doorbijten is nog niet doodbijten. Geef een voorbeeld van een
door-bepaling. Die tunnel, we zijn eronderdoor gegaan. Zijne en Hare
Doorluchtigheid, Hunne Doorluchtigheden, gaven acte de présence. Kun
je van een doornen [bnw.] haag een
doornenkroon [znw. doorn] maken?
Doorwaternat is door en door nat (door-
en doornat). Wil je die brief even door-x'en? De doowop is
verwant met gospel en rock-'n-roll (en kenbaar
aan het 'shoobydoowop'). Hij is idolaat van balletje-balletje.
Die leraar heeft acht (8) jaar geleden
gedopt [gebruikmaken van de dopregeling
– doorstroming
onderwijspersoneel
– een eenmalige VUT-regeling
– vervroegde
uittreding
uit dienstverband – voor leraren vanaf 55 jaar].
6.
In dopregeling is dop een letterwoord
voor doorstroming onderwijspersoneel.
Doppleriet is in de delfstofkunde een bruine tot zwarte, colloïdale
humusafzetting. Na een staaroperatie krijg je een dopverband [dop
van geperforeerd plastic of metaal]. In de Bommelboeken van
Marten Toonder komt Dorknoper voor: toonbeeld van een dorknoper
[saaie, strenge ambtenaar]. De
Dorpsstraat moet je tegenover de Wetstraat zien [BE].
Dorstlessend is de dorst stillend. In een dory kun je roeien. Als
voorbeelden noemen we het dossier Bouwfraude en het dossier-Dutroux.
DOS is een disk
operating system.
Als je dos-à-dos danst, is dat rug tegen rug, rug-aan-rug. Wat doet
een dotcom(bedrijf)? De douairière is
douanière geworden. Leg eerst de douchemat
neer voordat je jezelf doucht. Hoeveel Dougalls
sterns heb je geturfd? Een doula
[oe] (vrouw die
gespecialiseerd is in het op
niet-medische wijze bijstaan van een
kraamvrouw tijdens en rond de bevalling) is geen gynaecologe.
7. Is een dovemansgesprek een gesprek met dovemansoren of aan dovemans deur? Door die douw viel hij met zijn neus in de dauw. Hoe staat de Dow-Jones(index) ervoor? In Downing Street vindt men geen downies [lijders aan syndroom van Down, kortweg: down]. Hij was weer down-to-earth, maar zijn sollicitatie ging wel down the drain [ging verloren, door het putje]. De doyenné du comice is een geelbruine, zoete en sappige handpeer. Doza's [bron: donderdag(avond) en zaterdag] vullen vakken, wanneer, dat is wel duidelijk. Zou de gelekoortsverwekker stegomyia ook myiasisverwekker zijn? De paus is de stedehouder Gods op aarde. Via zeven steppingstones (stapstenen) konden de kinderen het watertje oversteken. Wat waren de tafelen der Wet [stenen tafelen, Mozes]? De Wmo is in Nederland de Wet maatschappelijke ondersteuning. Aan haar strapatsen zou je het niet zeggen, maar ze kwam uit een ultraorthodox, strenggelovig, streng gereformeerd gezin.
8. Je ziet hier een strikte strofebouw [n/s]. Die sudoku'tjesboekjes waren een succès fou(s) [een daverend succes], successtory's (GB ook: sss). Op het suprême [hier ook: supreme] moment, op het moment suprême, blokkeerde hij. Heel curieus: soerateksten [hoofdstuk Koran] op surahkleding [weefsel] als amulet, talisman, tegen de surraziekte [feitelijk: bloedziekte bij paarden, etc.] van je paarden. Het bedrijf werd surseance [uitstel van betaling] verleend. Het verkleinwoord van 'surplus' is afhankelijk van de uitspraak 'surplusje' [uhs] of 'surplustje' [uu]. Een stukadoor is een stucwerker, die ook stucplafonds stuukt en stucco lustro bewerkt. Een SWOT-analyse (strengths, weaknesses, opportunities, threats) is een analyse van de sterkte en zwakte van een onderneming, alsmede van de kansen en de bedreigingen in de markt. Zie je die Sydneyer [persoon] daar op zijn sydniër (groot Australisch paard)? Heeft Portugal sdr's (special drawing rights – bij het IMF, het Internationaal Monetair Fonds – International Monetary Fund )? Een voertuig kan dan een draagas hebben, maar wat is een draaggas [in luchtballon of -schip]?
9. Met iemand de draak steken is nog geen draaksteken [een nagemaakte draak bevechten en doden (als volksspel)]. Wat, een 21 juliviering zonder drache nationale (stortbui – bij het defilé)? Neem je demee [temet, temee] die dragee [versuikerde tablet, geneesmiddel] nog wel? Ken jij een Middelnederlands drama? Hé, jasses, toch niet weer van die drandussen [spotnaam doctorandus] … Een AOW'er [Algemene Ouderdomswet] is een soort dreestrekker, die trekt van Drees. Op Chanoeka spelen zij met drejdels [ei] (draaitolletjes). Bij een ileus [darmafsluiting] treedt drekbraking op. De synthipop, daar kan Liesje niet mee spelen. Syncytia zijn tot massa's samengesmolten cellen. Vroeger huisvestten ze daar een paar Tadzjikistaanse vluchtelingen uit Tadzjikistan. Tagliatelle [tahl-jaa-tèh-luh] is een Italiaanse lintvormige pasta. Dat het daar tafeltje-dek-je is, dankt zijn naam aan de spreuk 'tafeltje dek je'. Zouden we dat op Taalunieversum kunnen vinden? Die Chinese tayer(knol) (van een tropisch gewas) is nog taaier dan ik dacht. Naar welk takatoekaland [exotisch land] gaan jullie?
10. Ze bewogen zich als vogeltjes zo vrij – denk aan takahe's – door de lucht; jammer, mis: die kunnen niet vliegen, net als emoes. De Drenten drentelden door Drenthe en genoten van het drenthe- of zwitserlevengevoel. Wat voor gedreun is een rumble (bij een platenspeler)? Een dreuzel is in de Harry Potterboeken iemand die niet kan toveren. Een driebond is een triple alliantie. Een driedekker is een 17e-18e-eeuws oorlogsschip. Een drie-eilandenschip heeft een kampanje [verhoogd achtergedeelte]. Dat is lekker: drie-in-de-pannen. Wanneer zat de priesteres van Delphi op de drievoet van de Pythia [als zij de godsspraak van Apollo uitte]? Op Drievuldigheidsdag wordt de Heilige Drievuldigheid herdacht. Een Amsterdams drijfsijsje is een eend.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten