Dictee – dictees [2004]
Oefendictee 812 OUD, geheel herzien naar situatie 2020
Dictee van de dag (45)
1.
Die Japanse hete groene mierikswortelpasta heet wasabi.
Via internet nog wat runderrassen die ook in VD staan: witrik of -rug
(melkras), MRIJ-rund,
dubbeldoelkoe die sinds de 19e eeuw in het gebied tussen Maas,
Rijn en IJssel
wordt gefokt, blonde d'Aquitaine [èh],
charolais: wit vleesrund gehouden voor de vleesproductie, dikbil,
galloway [natuurgebieden begrazen],
hereford [hèh-rie-fuht
– vleesrund, begrazing natuurgebieden], limousin [roodbruin]
en de piemontese(s,
‘s) [pjee]
(Italiaans – vleesrund). In onze bedrijfstak val ik onder
een flex-cao. Een flibustier [vrijbuiter,
zeerover] is een boekanier. Een flikflak [gymnastiek]
is een achterwaartse
handstand-overslag. Het lijkt witte flip [erg
vertrouwelijk] met die twee, maar het is Flip en Jacob [past
niet bij elkaar]. Deze filippies (tienguldenmunten
of -stukken) zijn een voorbeeld van flippes [Bargoens:
geld]. In een flits zag ik de man met de flitspuit. Met
Flora's kinderen wordt het rijk van Flora [het
bloemenrijk] bedoeld. Toe maar: men noemt de schrijver Gerrit
Komrij de Florence Nightingale van de letteren.
2.
Zonder floss [tandzijde] geen flos
juvenum [bloem der jeugd, flos juventutis].
Bij een soft focus [= foto] is de flou
artistique toegepast (met romantische sfeer).
Hersenscans leveren fMRI's [functional
magnetic
resonance
imaging]
op. De Chinese naam voor Boeddha is Fo
(ook:
Fohi) en een FOC is een factory
outlet centre.
Met een kolenbrandersgeloof [werktuiglijk],
een foi du charbonnier, hoef je nog niet in Ome Kolenbrander (de
gevangenis) te komen. Kijk, daar heb ik nou zo'n fokking
[fucking, verdomde] hekel aan. Zij
kweekt mooie foksen (fuchsia's). De fond
de teint is de foundation [onderlaag
make-up,
lingerie, ook wel: fonds voor goed doel]. Elke gemeente in NL
krijgt geld uit het Gemeentefonds. Wat ben jij een popi [populaire]
popiejopie [populair iemand], zeg. Jij
hebt mooi praten met je mooipraten [vleien].
Zij heeft een zekere foncé [donkere]
tint. Een fondue savoyarde is een kaasfondue en een fondue
bourguignonne is een vleesfondue. Ook in de Sahara kun je die horen:
de vox clamantis (mv.: voces clamantes)
in deserto : de stem van een roepende in de woestijn. Een fundraiser
is fondsenwervend bezig. Een fond- [BE]
is een langeafstandsloper.
3.
Fonduen is fondue eten. De fontina [kaas]
komt uit het Aostadal. Soldaten zijn food for powder (kanonnenvoer).
Een footie is een sneakersok [zonder schacht].
Die found footage [oud beeldmateriaal]
geeft deze film wel wat. Een foodie is een culi [smulpaap].
'Fore' (waarschuwing voor aanvliegende bal),
riep de golfer. Liederik, Ingelram en Audacer waren de drie
forestiers [ie]
(voorgangers eerste graaf van Vlaanderen).
For God's sake, for heaven's sake
(in
godsnaam): doe het niet! De for intérieur (oordeel
van het geweten) zou altijd maatgevend moeten zijn. For old
times' sake zal ik je ter wille zijn. Obama for president! For the
record: we gaan trouwen, off the record: wel op huwelijkse
voorwaarden (hv,
pacta dotalia). Forumen [deelnemen aan
een forum op internet] jullie foristen [deelnemer
internetforum] veel? Gij fortunate senex [gelukkige
grijsaard], Fortunae filius
[gelukskind, zondagskind – alles zit mee in
het leven] en fortuynist [aanhanger Pim
Fortuyn], wilt gij een fortunecookie [gelukskoekje,
gelukwens meegebakken]? Het ATP,
adenosinetrifosfaat,
kan als fosforylerend agens [bij een alcohol]
optreden en daarmee veresteren met fosforzuur bewerkstelligen. Noem
hem gerust een gefossiliseerde fossielenjager.
4.
Fosteren [Foster Parents Plan - niet in wdb.] doe je
een fosterkind. Zijn alle cfk's
schadelijk [chloorfluorkoolwaterstof]?
Fouettés zijn verlengde pirouettes (je
weet wel: van dat pirouettewerk).
De foule
[foe-l(uh)]
(menigte, volksmassa) kwam in beweging na de foul
(au
– fout) van hun idool als reactie op foul
[au] play van zijn tegenstander.
Die fourreur [bontwerker]
maakt fourruremantels. Lekker, die
fourrés [koekje met middenlaagje van crème].
Voor fourragères [schouderkwasten met koorden
op uniformen] moet je toch niet bij die fournisseur de la Cour
[hofleverancier] zijn? De uitslag
[medisch] was fout- of valspositief. Zij
is echt een foxy (aantrekkelijke) dushi
(schat(je)).
Kun je met een fragiele-X-syndroom [met
verstandelijke handicap] wel naar een project X-feest? Een
matamata is een franjeschildpad. De frankfurter [grote
knakworst] ging er bij hem in als een frankipaal in de grond
(en als Gods Woord in een ouderling).
Wat de Bijbel is voor dominees, is de Grote of Dikke Van Dale voor de
overige zeurpieten. Zou hij de frappe, de pointe, echt niet
doorhebben? Een doodzonde: een freaky (bizarre)
rechter die aan fraus legis (wetsontduiking)
doet. Met freefight of ultimate fight wordt MMA,
mixed martial
arts, bedoeld.
5. In
Noord-Afrika eten ze wel freekeh [frie-kee]
(tarwe). Zit zij op een freinetschool [leren
door ervaring]? Wat freschi zijn, weet VD alleen (GB
+ ook VD: fresco's). Die freud (psychiater)
heeft vaak freudiaanse versprekingen geuit. We gaan fricasseeën/s
[fijngehakt vlees, pikante saus] eten
(is frisee – krulandijvie – ook goed?).
Die fruges consumere nati (nietsnutten)
zijn niets nut. Bij ftp'en gebruik je
het FTP (file
transfer
protocol).
Fumu [functionele
muziek]
is muzak [muzikaal behang]. De heilige
boeken zijn een fundgrube [goudmijn,
schatkamer] voor fundi's [fundamentalist,
levensbeschouwelijk opererend – t.o. realo]. Dante beschreef
de furia infernalis (helse furie). Welke
rol speelden de Erinyen [Griekse wraakgodinnen]
daarin? Hij was maar een Jan Fuselier [een
gewoon soldaat]. Een benaming van het runenalfabet
is futhark [/fuθɑrk/].
Ik walg van die fokking [fucking]
f-woorden. Voor zijn fysiek [gestel]
ging de fysicus naar de fysio(therapeut).
Fytoftora is zwakziekte in
aardappelloof. Een wimberg is een frontaal
[steile
driehoekige siergevel] en een winch is een lier op schepen.
Bij printen is wysiwyg [what
you see
is what
you get]
een heel belangrijke voorwaarde.
6.
Is hij nou oudkatholiek, vrij-katholiek, Romeins-katholiek of
rooms-katholiek? Ik ben vrijlustig en vrij lustig. Een vroegrijpe
vrouw is vroeg rijp. Het wallstreetkapitalisme
dankt zijn naam aan Wall Street.
Welteverstaan, à propos, ben ik wel te verstaan? Bij de zijingang
vindt men vanuit een soort wij-zij-gevoel een wijinscriptie. Het
schilderij ademt een wijdheid van de weidsheid van de omgeving van de
stee [boerderij, hofstede], die een wijd
open, wijd openstaande, zeg maar wagenwijd openstaande, deur laat
zien. De wildestakingsleider was wild enthousiast over zijn opgefokte
kompanen, compagnons. Je moet de leerlingen niet wat wijsmaken, je
moet ze wijzer maken. Wil je een whisky-soda of een whiskygrog? De
wijdverbreide en wijdverspreide maffia is wijdvertakt. Maffioze
[maffieuze] maffiosi vind je nu eenmaal
overal in de laars [van Italië]. Je
snapt toch wel dat met dat laatste het Apennijns
Schiereiland bedoeld wordt?
7.
Een bekende Joodse groet is 'sjalom' [vrede].
Een gocart is een kart, een skelter. Dat leidde tot een
lose-losesituatie. We gaan winkelskijken, statten. Hij is echt een
stillewillie-exponent [stille willie]. Hij heeft weer last van het writer's
blocksyndroom (uitz.!). Deze
pottenbakker is een potsenbakker [poets,
grap] en witzenverkoper [witz
= grap, mop]. In het Woord Gods staan vele woorden
Gods. Mijn ga [gade, eega, eegade] heeft
een lief. De vechtersbazen zouden erin gaan. Pas op hè, kom me niet
te na. Gaandeweg trok hij bij. Die wreedaard was soms een gaapaard,
een gaper. Gabbro is een grofkorrelig gesteente dat bestaat uit
basisch plagioklaas en augiet. Een gaffelbuis is een Y-buis
[ei].
Een gaganaut is een vyomanaut [Indiase
ruimtevaarder]. Zij schonk hem een gage d'amour, een
liefdesbaby. Grassen en yucca's zijn
niet-succulente xerofyten [kan
in droge omgeving groeien]. Hij fiedelt maar wat raak [op
zijn viool].
8.
Ook woordeloos kon je haar stemming wel
peilen. Sparta was nog zegeloos. Heeft
de zegenloze visserij nog toekomst? Hij
had een baard als een Zwitser en was zo zat als een zwitser. Het
zegenrijke familiekoor was in
zangcompetities veelal zegerijk. Zeep
zieden doe je in een zeepziederij. Wat je zelf fabriceert, is
zelfgefabriceerd. Galant is ridderlijk-hoffelijk. Met camera op
statief nam hij een foto van de galakoets, de staatsiekoets. Wil je
er galanga, laos [verwant aan de gemberwortel]
bij? Laat je niet inpakken door die galantuomo
[toe-woh-moo
– gentleman]! Hoe snel zijn een galapagosvink en -schildpad
(van GB's
Galapagoseilanden)? Het rad van Sinte-Katrien is een
katrienerad [huidziekte in de vorm van een
steeds groter wordend wiel]. Het galgt beter dan het
burgemeestert [levert meer gevaar dan voordeel
op]. Daar was vroeger de galgenbelt [galgenberg].
Daar werden zelfs Galliërs gallisch en tureluurs van. Galmeisteen is
hetzelfde als kalamijnsteen [zinkerts].
9.
Het Gallo-Romaans was het vulgair Latijn, zoals dat in Gallia
Transalpina (het huidige Frankrijk)
gesproken werd. Op het galmei [zinkerts]
lag een vers blaadje met een galmijt [mijt op
plantendelen]. De gamay [wijnstok, ook
wijn] groeit in de Côte d'Or. Die gamasche [enkelstuk]
zat tussen galoche [overschoen] en
broek. Hij gangmaakte, of maakte hij een gang [het
was geen mol ...]? Ik hoop van ganser harte dat jouw syndroom
van Ganser [antwoorden geven
op vragen, die er net naast zitten]
geneeslijk is. Hier is een gapwedge
[gèh:p
goal –
golf - club] nodig. Doe er maar wat garam masala [kruidenmengsel]
op. Twijn is tweedraads garen; tweedraads touw [alleen
bnw.!], moet dus wel stevig zijn. Floreren er nog
garen-en-bandwinkels? Wat zoekt een garimpeiro
[goal
ih ee]
(goud)? Een staggarnaat is een kleine
takel. Wat doet een garnalenkorder (garnalen
vangen met een kor)? Hij werd gegarrotteerd
(gewurgd met touw). Een mofettengebied
(met gaten waaruit koolzuur ontsnapt)
lijkt wel op een fumarolenlandschap
[idem]. Alle gascogners (ja,
die met hun gasconnades!) snoeven en scheppen op. Op een lab
gebruik je heel vaak bunsenbranders [gas met
lucht].
10.
In België kun je een GAS-boete
(gemeentelijke
administratieve
sanctie)
krijgen. Hij kneep ertussenuit. Wat, weet je niet, wat gasohol
(mengsel van benzine en alcohol) is? Pas
op voor de glimmende gassies [politieagent].
Is een bramzeilsgast op een botter een soort van Jan de Hartog als
bramzijgertje? De gaswet van Boyle-Gay-Lussac luidt: pV = RT.
Die jangat stond te kijken naar Jan Gat: de Verwoeste Stad, een beeld
van Zadkine in Rotterdam. In Kaapstad vind je veel gated community's
(hekwerkwijken). Een gatnaald is een
marlpriem [voor het zeil]. Zijn er nog
veel gaullisten [aanhangers gaullisme, Charles
de Gaulle]? De gaur [gau-wuhr –
groot rund] leeft in
Zuidoost-Azië. Wat
voor standaardmaat [fijnheid van weefsel]
is de gauge [geetsj
of gautsj
– g van
goal]?
Bacchus' gave is de wijn; de gaven van Venus en de drie Gratiën
zijn schoonheid en bevalligheid.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten