Dictee – dictees [2024]
Oefendictee 800 OUD, geheel herzien naar situatie 2020
Dictee van de dag (57)
1.
Roodpaars is
prune [iets
prunes]. Is er
echt veel verschil tussen arabica- en robustakoffie? De roodte
[roodheid]
viel erg op. Een rood [lemma rood 1] weeskind is een roodweeskind [nachtvlinder].
Roven doen ze allebei: de roofbij en de roofblei. 'Over de rooie
gaan' heeft niets met kleur te maken [rooi(e)
= streep, schreef, grens].
Een rookie
[oe]
is een nieuwe speler in een team. Dit ziekenhuis biedt rooming-in
[overnachting
bij opgenomen kind].
In de Kerk van Rome is geen sprake meer van het rijke roomse leven.
De Rozenoorlog [1455-1485]
ging tussen, zeg maar, de Witte Roos [huis
van York] en de
Rode Roos [huis
van Lancaster].
Bij het roosje-zonder-doorns [akelei]
namen we nog een paar roosjes-zonder-doorns
[zekere
oud-Hollandse likeur].
Roostin
is met de Tudorroos gestempeld tin. Ik vind die doowop
(muziekstijl
– klanken zonder betekenis zoals 'shoobydoowop')
nu wel erg rootsy
[van
muziek: teruggrijpend op traditionele voorbeelden uit het verleden]
klinken. Ropeskippen
(touwtjespringen
als sport) heeft
niets met kippen te maken. Waar betaalde men ooit met ropijen
(roepies)?
Kies maar: India
[INR],
Mauritius
[MUR],
Nepal
[NPR],
Pakistan
[PKR],
de Seychellen
[SCR]
en Sri
Lanka
[LKR].
NB
in Indonesië
betaal je met de roepia
[IDR].
ROS
is de afkorting van return
on
sales
(en
ROI
van return
on
investment).
Roselle is een gewas uit de kaasjeskruidfamilie.
2. De roshi (zenmeester) was te gast op Rosj Hasjana [Joods Nieuwjaar]. Er is geen sprake van synonymie bij rossby- [grote golfbeweging ten noorden en zuiden van de evenaar] en kelvingolf [rond de evenaar, ook in de atmosfeer]. Een Rotarian is lid van een Rotaryclub (GB), maar zal niet aan een rotarytafel [draaischijf bij roterend boren] zitten. Zeelieden duiden Gibraltar aan als de Rots. Is een rotsluiter [laatste soldaat van rot] echt zo rot? 'Rotsmoes' is toch geen rotspuin, moes? De rotspelikaan behoort tot de jan-van-genten (ook jan-van-gents). Een hoodoo [oe] is een rotspilaar. Een voorbeeld van een rotsstad is Petra [Jordanië]. De Rotterdamse kermis is een glaasje bessenjenever met suiker. Een septic tank is een rottingsput. Hij was roué, zij rouee [losbandig persoon uit aanzienlijke stand]. Rout [au] is raout [aa-oe] [deftige avondpartij]. Een jesjieve of jesjiva is een Talmoedhogeschool. Op het Portiuncula-aflaatfeest kun je een portiuncula-aflaat verdienen [2 augustus, H, Franciscus van Assisi]. Is er veel verschil tussen focaccia's [platte Italiaanse broodsoort] en ciabatta's [langwerpig brood van nat deeg]? Dat poppedeinengroepje [klein meisje] is de poppelijzen [slappe pop] nog maar net ontgroeid, maar die taaie taaitaaipoppen blijft het [groepje] verrukkelijk vinden. Zou je bij een Noordpoolexpeditie (naar Arctica) de noordpool [magnetisch] kunnen bezoeken?
3.
Een pot-au-feu [stoofpot
– geen mv.]
kun je eten, een pots
à feu [decoratieve
vaas met flakkerende vlam erboven]
niet. Geef hem een pots-de-vin
[fooi]
voor het verzorgen van de pots
de chambre [nachtspiegel]
… We leven immers in het [in
letters] postelfseptemberbeurscrisistijdperk.
Post coitum
kreeg zij een postcoïtumdepressie
(NL - ook: post-coitumdepressie! - Latijn).
Daar heb je die pratatieve [praatziek]
vrouw weer. Op de condoleancesite kon je ook het rouwsantje
[bidprentje
met naam gestorvene]
bekijken. Máxima behoort tot de royals [lid
koninklijke familie]
van Europa. Er werd een akte van presentie [aanwezigheid
– acte de présence]
opgemaakt. Een rozenhoedje is het gebedsformulier bestaande uit een
credo,
een onzevader,
drie weesgegroetjes
en een klein gloria,
gevolgd door vijfmaal een reeks van tien weesgegroetjes,
een onzevader
en een klein gloria
– een zogenaamd tientje [allemaal: x bidden, niet: naam geebd] – waaronder een heilsfeit wordt
overwogen. Die praktikant
volgt een practicum.
Mooie woorden: 'preëminent'
[boven
anderen prima]
en 'preëmptief' [preventief] (de enige twee zo]?
4. Wat mag toch wel royal jelly zijn (koninginnengelei)? Glacékoek wordt ook roze koek genoemd. In Indië zag je bij een row [rau] (relletje) rowdy's (agressievelingen). Dit pralinedoosje [bonbon – GB s, VD n/s] is al leeg. De rozennobel is een oud-Engelse munt. Rozerood is minder rood dan rozenrood. Dat meisje heeft rozerode, blozende wangen (rozenwangen) en een prachtige rozige mond. Ze draagt een tweekleurig roze-rood jumpertje. Een rozensteker [schaal met halve bol] steekt geen rozen [je steekt ze erin ...]. Rrrt [GB, VD], daar schoot het weg. De RSI – repetitive strain injury – wordt tegenwoordig ook wel KANS (klachten aan arm, nek en/of schouder) of CANS (complaints of arm, neck and/or shoulder) genoemd. Wil je Pickwick- [nog merknaam] of earlgreythee? Daar heb ik nou een fokking (fucking) hekel aan. Het RS-virus (RSV) is het respiratoir syncytieel virus. We moeten nog even langs die rtv-zaak [radio en televisie]. De RUG (Rijksuniversiteit Groningen) is een sprekend voorbeeld van een ru [rijksuniversiteit]. De rubberclub, een spottende benaming voor de NVSH [Nederlandse Vereniging voor Seksuele Hervorming].
5.
Rubberen handschoenen
zijn ook rubberhandschoenen.
De Indische jam karet of rubbertijd heeft wel wat van ons academisch
kwartiertje of van de loodgieter: "Ik zei toch dat ik 'morgen'
zou komen!". In de jaren zestig heeft de term
'(miss)twiggyfiguur'
[slank]
opgeld gedaan, later was er ook sprake van het (de)
totaal verschillende *
misspiggyfiguur [gezet
– rubensfiguur, beide: Muppetshow].
Wel zonder werk, maar rude
donatus
[uu
uh of oe
oe] [eervol
ontslagen]. Een
slechte encyclopedie mag je wel een rudis indigestaque moles (een
ruwe, ongeordende massa)
noemen. Rufenen
[uu
ee uh]
zijn verwoestende slijkvloeden met bergpuin in de wilde beken, met
name in Zwitserland. Mag ik met rufiyaas
[MVR,
Malediven]
betalen? Na een rufmord [karaktermoord]
ben je uitgeteld. Een ruggie is fervent liefhebber van (oosterse)
tapijten [Eng.
rug = tapijt].
Je kunt hogerugpijn en ook lagerugpijn hebben. Gewestelijk noemen ze
onkruid ook wel rugt
[uh
– ruigte].
6. Hij heeft die postzegels geruilebuit [ww. verkwanselen]. Ze hebben een ruim bemeten appartement. Debris is ruimteafval, débris is puin. De tijdruimte wordt wel met ruimte-tijdcontinuüm aangeduid. Hij is sterk in ruimtezien. Een ruisdaellucht is een typisch Hollandse lucht, met grote wolkenpartijen. Wat is de Vlaamse ruit [verstedelijkte gebied tussen Antwerpen, Leuven, Brussel en Gent]? Het gajes [slecht volk] is niet wars van ruitentikken [om te stelen]. Een vedette- is een sterrenparade. Wist je dat het vedettebegrip [n/s] eigenlijk teruggaat op de schildwacht (uitkijk)? Dat de belastingdienst aan ruling [geheime afspraak met bedrijven] doet … Een platenspeler kan rumble [geluid van motortrillingen] voortbrengen. Rummyen [zeker kaartspel] is niet rummikuppen. Rumor in casa betekent: lawaai, drukte in huis, opschudding. Rumpitur invidia: hij barst van nijd. Een rumpsteak is een lendenbiefstuk. De RUN is de Radboud Universiteit Nijmegen. Een duatlon is een run-bike-run.
7.
Rundboks (synoniem
van rundsbox?)
is boxcalf. Wat een SS-teken
[Schutzstaffel,
WO II] is,
vermeldt VD niet (aangetroffen
bij lemma's 'rune' en 'runenteken').
Langdurige training kan het runner's high [euforie]
opleveren. Een running gag [grap]
wordt door herhaling leuk. Wie is de running mate van
presidentskandidaat X (en
dus
kandidaat-vicepresident – in de VS)?
Een rumpie
is een rup,
een rural
professional
(yup
- young
urban
professional
die op het platteland woont).
Tom Poes, verzin een ruse de guerre, een (krijgs)list!
Dat heb ik me altijd al gewenst: een rus
in urbe
[oe],
een woonplaats die de voordelen van stad en land verenigt. Rus
[oe]
ire:
naar buiten gaan, naar het platteland gaan. Ze hebben hem rut
[uh
blut] gespeeld.
Ruth was met Boaz getrouwd. Een ruwaard [landvoogd]
kan niet ruwarig [gezegd
van tarwe] zijn,
een hond wel ruwharig. Ruzzelen is ruzzle [onlinewoordspel,
online woordspel]
spelen. Ook Rx
betekent recipe: men neme. Met rvs
wordt roestvrij
staal
bedoeld [znw.,
ook: roestvrijstalen
= bnw. – ook roestvast].
En de RvS
is de Raad
van
State.
8.
Rypofobie is smetvrees. Ryoliet of lipariet is een
uitvloeiingsgesteente met fluïdale structuur van het
alkali-granitisch magma. Een ryton is een hoornvormige drinkbeker,
gewoonlijk eindigend in een dierenkop. De rzb
is de roerendezaakbelasting
en de rzs
was de rijkszuivelschool.
Het krediet is al een halfjaar (GB
ook: half jaar)
oud. Die overwinning was al weer twee jaar geleden. Ik heb haar een
halfjaar (half
jaar)
geleden leren
kennen. Deze kleine korsetterie betrekt haar negotie van een grotere
korsettenwinkel in Frankrijk. Verder gevonden: baleinkorset, corsage
[ook
lijf van een japon],
corselet [korset
+ beha],
corsetière (korsettenmaakster),
jarretel
[mv.
jarretellen - meest frequent! - of jarretels]
of jarretelle
[mv.
jarretelles] en
jarretellengordel,
paresseuse (antoniem
van korset),
planchet (platte
balein dienend tot sluiting van een korset),
reformbeweging (betreft
met name de hervorming van vrouwenkleding en voedsel),
rijglijf [=
korset] en
step-in [elastische
jarretellengordel of smal korset zonder sluiting, dat je aandoet door
erin te stappen].
Ook Corsicaansen regen zich vroeger in een veterkorset [dichtrijgen
met veters].
9.
Zijn continu seksueel getinte opmerkingen passen helemaal bij zijn
promiscue
[altijd
e]
gedrag. Een prolixe [breedsprakig]
redenaar is prolix. De Soesoehoenan [vorst
van Solo of Soerakarta op Java]
at soesjes, dronk souchon [thee
bestaande uit de kleine blaadjes van de tweede oogst]
en riep 'couche'
[koe
lig neer, koest!]
tegen de hond, die braaf op de couch
[koutsj]
naast hem ging liggen, niet wetend dat daar een couche [koesj
laag verf] op
gesmeerd was. Het kwitantieblok met de souches [strookje
dat achterblijft in bv. kwitantieboekje]
lag al eerder op de grond. Ik zeg het je nog maar één keer: verwar
het
hutchinson-gilfordsyndroom [vroegtijdige
veroudering] nou
toch niet met het guillain-barrésyndroom [aandoening
zenuwstelsel, spieren, verlamming]!
Prima facie [op
het eerste gezicht]
zag het er allemaal goed uit. Op haar jak [kort
jasje] had ze
een mooie jakafbeelding
[rund,
Tibet, knoros].
Eerst jammen
[dzjèh
improviseren] en
dan aan de yamswortels [plant]?
Jan is een van onze soliedste backs, maar Piet is toch net wat
solider.
Op grond waarvan zou je ook 'solieder'
mogen schrijven? Wegens:
solied!
Een pseudoniem
is een pennennaam.
Ik zou het zo weer fout schrijven: procrustesbed.
Puce [puus]
is vlokleurig.
10. De (Nederlandse) Protestantenbond hield zijn protestantendag. Pro nunc, voorshands, hebben B en W de voorstellen niet overgenomen. Het publiek genoot van de publicatie over de puissant rijke man, wiens hond wel Mops heette, en dus geen Fikkie of Blom. Bij een walk-over [gemakkelijke overwinning of niet hoeven spelen voor de volgende ronde] hoeven die cricketers hun pullover [truivest, pull, pulli] zeker niet uit te trekken. Dat heeft (het Ministerie van) Defensie zo bepaald. Het verhaal ging over drie heren, laten we zeggen: A, B en C. Van cabernet (franc, sauvignon) kun je geen wijn maken [wijnstok, geen druiven!]. Duidelijk: ptca [percutane transluminale coronaire angioplastiek] = dotterbehandeling, CABG, coronary artery bypass grafting = bypassoperatie? Zij is conferencière. In België krijg je een C4'tje = ontslag.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten