Dictee – dictees [3072]
Vragen en opmerkingen: leentfaarrein@gmail.com
Oefendictee OUD 064, geheel herzien naar situatie 2022
Dictee van de dag (793)
1.
E, ae, aë of a-e? Cesarisme [alleenheerschappij],
mecenaat [kunstbescherming],
graecist [beoefenaar
van de Griekse taal- en letterkunde],
pedagogie, gynaecologie, preses,
propedeuse, hetaere [publieke
vrouw], zebra-effect
[verlichtingsvlekken
op wegdek],
va-et-vient [komen
en gaan], tetraëder [viervlak],
taël [vroegere
Chinese munt], taedieus
[langdradig],
scala caeli – een jakobsladder, saunaën, sabaeïsme
[sterrendienst],
Reinaert (de Vos),
pyjama-etui, anaerobe bacteriën [kunnen
zonder zuurstof], paraenese
[opwekking tot
deugd], palaestra [sportveld],
ohaën, maestro [meester]
en maestoso [plechtig,
majestueus], laetarezondag
[vierde zondag in
de veertigdagentijd], een
dwarslaesie [doorsnijding
ruggenmerg], jaegerondergoed
[zekere stof],
iaën (van de
ezel), faëton [een
visetende keerkringsvogel] en
faex populi (het
gepeupel), dies irae
(oordeelslied),
een baedeker (reisgids),
aes alienum – geleend geld, aerobiccen en een lapsus linguae
[verspreking].
2.
Woorden of uitdrukkingen kun je afkorten. Zo wordt ingenieur ir.
[ie-jèhr],
met andere woorden m.a.w. [èh-maa-wee],
bijvoorbeeld bijv. [been-jei-vee]
of bv. [bee-vee],
nota bene =
NB [èhn-bee]
en lectori salutem
= L.S. [èh-lèhs].
Bibliotheek heeft als verkortingen in Nederland bieb
en in België bib. Verder mogen zeker
niet ontbreken cao [see-jaa-oo],
cao's en cao-achtig, een vzw [vee-zèh-twee]
en een vzw'tje, de EG [ee-gee]
en de EU [ee-juu],
de KBVB [kaa-bee-vee-bee],
de NMBS [èh-nèhm-bee-jèhs],
VARA [vaa-raa],
RTBF
[èhr-tee-bee-jèhf]
en VRT [vee-jèhr-tee].
Een paar letterwoorden zijn aids [eets],
hobu [hoo-buu],
lat (living
apart
together,
denk aan een latrelatie),
yup [juhp]
(young
urban
professional,
denk aan een
yuppie-echtpaar),
Bloso [bloo-zoo],
OESO [oe-zoo],
Unctad, Unicef (denk
aan een Unicef-ambassadrice en een Unicef'er)
en Benelux (denk
aan een Benelux-land). Antigone's
broer spaarde haiku's [zeker
gedicht].
3.
Sommige taaluitingen kun je toetsen aan de BIN-norm
– Belgisch Instituut
voor Normalisatie. Slechtnieuwsbrieven
en dito gesprekken zijn niet leuk. Een slashermovie is een zeer
bloederige horrorfilm. Op www.taalunieversum.org
– let op: het universum is iets
anders! – kun je aan de weet komen hoe de schrijfwijze is van
aardrijkskundige namen. Te denken valt aan Eeklo, Oosteeklo, Oost- en
Westrozebeke,
Sint-Joost-ten-Node, Oostende, Waterloo, de Zuiderzee,
Roosendaal en Oudenbosch. Voorbeelden van straatnamen zijn de Blijde
Inkomststraat, de Keizer Karelallee en de Koning Albert II-laan
[de tweede].
4. Ik betaalde tussen het minimale en het maximumbedrag als toegangsprijs. Toen de band een stuk in driekwartsmaat speelde, sneed de piccolo in driekwartbroek in één keer drie vierde, driekwart, van de taart aan. Een stuk werd met een ere-escorte naar de eresecretaris-generaal gebracht. De viceadmiraal, de vice-eersteminister en de vice-mp – jazeker: minister-president – kregen – dank zij de Heer! – dankzij de pedel ook allen een stuk. Zij bedankten bij voorbaat.
5. Een elliptische of onvolledige zin bevat niet ten minste een onderwerp en een gezegde. Wie heeft de lamp uitgedaan? Willem. Wat zei de dame? "Shit." De dame zei 'shit', is wel weer een volledige zin.
6. Descartes' uitgangspunt was duidelijk, toen hij zei: "Ik denk, dus ik besta." Cogito, ergo sum.
7. Moet je zoiets nu zo nodig zeggen? Het is zowaar zo waar als ik leef. Hoelang vraag ik nu al, hoe lang de gordijnen moeten worden? Zojuist vernam ik, dat het zo juist is. Hoever ben je? Hoe ver is het nog fietsen? We mochten elkaar niet zien, zolang ze ziek was. Zo lang was ze toen toch nog niet? Probeer zo veel mogelijk te rusten en je zo min mogelijk in te spannen.
8. Een eufonisch – verwar dit woord niet met euphuïstisch! (in gekunstelde lit(t)eraire barokstijl) – gedicht is een welluidend, goed klinkend en spetterend stuk poëzie.
9. Het was een spectaculair spektakel toen de kassier en de caissière (kassière) werden overvallen. Achteraf vertelde de in acryl geklede intendant met aktetas, dat het slechts om een act ging. In het stuk at de cadet een kadetje. De akoestiek was heel slecht, zeker op het balkon. Het studentencorps had het eigen muziekkorps gestuurd. De werken stonden ook op een compact disc. Met een cd-speler kun je ze beluisteren. De kornetblazer nuttigde een ijsco in een cornet [doosje, zakje].
10. Is het kant-en-klare maaltijden of kant-en-klaarmaaltijden? Onderwerp voor een anekdote?
11.
Een koninklijk besluit
[VD: K B
– fout! – 2022
k b!] wordt ook wel KB [kaa-bee]
genoemd. Heb je pijn aan je linkerarm of aan je rechterknie? Heeft
het volbloedpaard dat gedaan? De rat was een albinootje. Hij vrat de
pluchen beer met huid en haar op. De kakibroek (ook:
kaki broek)
stond vervolgens op 's rats exquise menulijst.
12. Verba dicendi zijn zeggen, vragen, roepen en schreeuwen. Het zijn dus 'zeg'-werkwoorden.
13. Ze heeft, om een lang verhaal kort te maken, het einde niet gehaald. In de beknopte bijzin 'om een lang verhaal kort te maken', een vaste uitdrukking, is sprake van een zogenaamd geïmpliceerd onderwerp, namelijk 'men' (als men een lang verhaal kort maakt).
14. De volgende dicteewoorden mogen u niet onthouden worden: kabas [reismandje met hengsel] en kabbala [geheime leer en mystiek van de joden in de middeleeuwen], kobalt (atoomnummer 27 – Co) en kobold (boze kabouter, aardmannetje), labbekak (sul, kwaadspreker, etc.), lobbes [goedsul], nabob (vorst, schatrijke), tabbaard (tabberd, toga), tobogan [Canadees-indiaanse slee], een vacante vakantiejob en chrisma ((zalving met) wijolie).
15. Het is beter uw eigen fouten te verbeteren dan die van een ander (Democritus).
Geen opmerkingen:
Een reactie posten