Dictee – dictees [3071]
Oefendictee december 2022 (1)
1. Hij
heeft een lelijke knauw opgelopen. Het kol nidree (VD
ook: nidrei) is een Kol Nidreegebed (VD
ook Nidrei – naam feest). Een
lady’s-avond is een ladies’
night. Ook lansiers [lansdragers] dansen weleens de lanciers. Bovenaan de brief
betekent L.S. Lectori
salutem (den lezer
heil). Met *manibus*: 4 x di(i)s
manibus (sacrum)
= gewijd aan de zielen der gestorvenen (D.M.S.),
illotis manibus = onvoorbereid, illotis pedibus et manibus ingredi =
zonder de vereiste eerbied binnenkomen, junctis manibus = in alle
bescheidenheid, manibus pedibusque = uit alle macht, met hand en
tand, manibus sacrum = gewijd aan de schimmen van de genoemden en
pius manibus = aan de zalige schim, de nagedachtenis (van de
genoemde).
2. De
litas was vroeger betaalmiddel in
Litouwen
(LTL). Hoewel de ij dan formeel geen
klinker moge zijn, vind ik dat de Leidraad in GB [7.1.] toch aandacht
aan de ij zou moeten schenken: a + ij is 'klinkerbotsing', vb.
cassata-ijs, e + ij idem, vb. vanille-ijs, i + ij idem, vb. kiwi-ijs,
o + ij idem, vb. choco-ijs u + ij idem, vb. milieu-ijveraar –
samengevat is dit dus: * + ij. Apart geval: ij + ij, geen
‘klinkerbotsing’, vb. snijijzer. Verder: ij +a geen
‘klinkerbotsing, vb. zijarm, ij + e idem, vb. specerijeilanden,
ij
+ i idem – die wel in 7.1! – vb. zijingang, ij + o idem, vb.
rijopleiding,
ij + u idem, vb. zijuitgang – samengevat: ij + *.
Ovoviviparen zijn eierlevendbarend. Een oxymeter
meet zuurstof, oxiden/s zijn
verbindingen van zuurstof met een ander chemisch element. H2O
dus? Nee!
3.
Tja, pyrrool is azool. Rypofobie is smetvrees. Een kritiekleveraar,
kritiekleverancier, commentaarleveraar of commentaarleverancier is
een criticus of criticaster, die zijn kritiek spuit, dus. De Woo
is de
Wet
open
overheid
(VD, 2022, het jaar van de tijger
overigens – legende, Boeddha). De
critical
path method
is overigens de CPM.
De critical race theory (VD, 2022)
is de kritieke rassentheorie. Je kunt
iemand een aar laten, of meer mensen wat ouderwetser zelfs aâren.
Een a priorietje is a-priorisch. Bij het tête-à-têteje had ze
een eau de toiletteje op. Een voorbeeld
van het singulare [mv. singularia] tantum is chocola(de)
[ook: ijs, vee, antoniem plurale – mv. pluralia – tantum,
vb. hersenen]. Bnw.: chocolade of chocoladen.
4.
Diminutief, verkleinwoord: chocolaatje [van
chocola, niet van
chocolade!,
vgl.
karbonade
en karbonaadje, karbonadetje].
DNA
is deoxyribonucleic
acid.
Ook,
SR: De
Nationale
Assemblee.
Vergeet ook cDNA
(complementary,
dubbelstrengig) niet, noch hoedna
(wapenstilstand met niet-islamitische vijand). GB heeft ook nog mtDNA
(mitochondriaal).
RNZ
is ribonucleïnezuur,
synoniem met RNA,
ribonucleic
acid
[GB]. Bij
RNA hebben we ook nog mRNA
[messenger-RNA, boodschapper-RNA], tRNA
[transfer-] en rRNA [ribosoom-RNA]. DNZ
ten slotte is desoxyribonucleïnezuur
[= DNA] Gezocht op *one [VD]: 30 kilometerzone, 30km-zone, abalone
(zeeoor, +
n)
en absque causae cognitione (zonder kennis van zaken).
5.
Verder: absque ulla conditione (onvoorwaardelijk), agone (+ n)
(lijn
getrokken over plaatsen waar de declinatie [hoek
met meridiaanvlak] van
de magneetnaald = 0), all-in-one
(computer, randapparaat), amazone (strijdbare vrouw), arpeggione
(+
s/’s,
strijkinstrument), backbone (deel netwerk met snelle
basisverbindingen), calandrone (+
s/ ‘s,
houten blaasinstrument), calzone (+
s/‘s,
dubbelgevouwen pizza), canzone
(+
s/’s,
gedicht, compositie), cassone (bruidskist, mv. s/’s
of cassoni),
chitarrone
(+
s/’s,
zekere luit), cicerone (+
s/’s,
gids voor toeristen),
con espressione (muziek: met gevoel), con
precisione
(m.b.t. beweging, schakering, uitdrukking) en cortisone
(+
n,
ook cortison = hormoon uit bijnierschors).
6. Ook
nog: côtes du Rhône (zelfde
mv. of + s,
rhônewijn), Decamerone (boek Boccaccio), dumbphone (weinig functies,
t.o. - t.g.o.v. - smartphone), duotone (drukwerk in twee kleuren), ecdysone
(hormoon insecten) dat is nou een opnoemer in VD – zone: regenzone,
flegmone (+
s/ ‘s
weefselontsteking met etter), hole-in-one (golf, ace), icone
(+
n,
icon, icoon, vlak beeld Christus, Maria of heiligen), in agone (in
het uiterste geval), interpolitiezone
(BE, IPZ),
Kanaalzone (5 km naast Panamakanaal), kerbstone (stenen band
racecircuit), ladyphone, lazzarone
(Napolitaanse bedelaar, mv.
-ni),
leone
(munt Sierra
Leone,
SLL,
+
s/’s),
lithopoon = lithopone
(dekwit, geen mv.), mascarpone (+
s/’s,
Italiaanse roomkaas) en matrone (n/s,
deftige gehuwde vrouw)
7.
Verder: minestrone (n/s,
groentesoep), mixed
zone
(+
s,
voor sporters en pers), nafkone (+
s,
nafke, +
s,
meisje, prostituee), no-flyzone, no-gozone, none (+
n,
negende toon van de grondtoon af), not done (ongepast), nulla ratione
(op generlei wijze), obione (+
n,
ganzenvoetachtige planten), octorone (+ n, = octoroon, kind
quarteroon en blanke), overdone (overdreven), panettone
(+
s/‘s,
Italiaans brood, Kerstmis), pari ratione (volgens overeenkomstige
redenering), pro continuatione (als vervolg,
ten vervolge), provolone
(+
s/’s,
Italiaanse kaassoort),
quadrone
(+
n,
quadroon, quarteroon, quarterone , +n,
kind van blanke en tercerone), rhinestone (rijnsteen,
glittersteentje), ringbacktone
(beltoon), sacra conversazione (Maria,
Christuskind, heiligen).
8. Ten
slotte: salva approbatione (behoudens goedkeuring), salva
ratificione
(behoudens bekrachtiging, s.r.,
salv.
rat.),
salva
remissione
(onder voorbehoud van terugzending, s.r.,
salv.
rem.),
salvo
errore
et
omissione
(behoudens vergissingen en weglatingen, s.e.
et o.),
Schengenzone, scone (+s,
sconetje, brood), silicone
(+
n,
silicon, chemie, bnw. silicone(n)),
sine causae cognitione (juridisch:
zonder onderzoek), sjablone (+
n,
sjabloon, mal), softtone (bnw., van gloeilamp), standalone (computer,
t.o. = t.g.o.v. netwerkcomputer), steppingstone (+
s,
stapsteen), stone
(+
s,
Engels gewicht steenkool en jockeys), sub conditione
(op voorwaarde),
tenzone (strijdgedicht, +
n/s/’s),
tercerone
(+
n,
terceroon, kind mulat/mesties).
9. Voor
mesties mag ook metis. Ook: to(f)felemone
(bnw., Bargoens: rooms), trombone (+
s,
bazuin), well done (goed doorbakken rood vlees), bien cuit (antoniem -
rare, medium), zabaglione
[+
s/’s,
sabayon, zabaione +
s/’s).
Geen opmerkingen:
Een reactie posten