2219 Dictee vrijdag 14-05-2021 (1) dictee Dictee van de dag (208)

Dictee – dictees [2219]

Oefendictee 649 OUD, geheel herzien naar situatie 2021

Dictee van de dag (208)

1. Wilt u mij dit als gunst (par faveur, p.f.) toestaan? Een hoofd met uitslag is een parg of parag, een zeer hoofd, een kletskop. Een actio Pauliana (meervoud: actiones Paulianae) is een vordering wegens benadeling van schuldeisers of rechthebbenden. Een actio popularis (meervoud: actiones populares) is een rechtsvordering ingesteld door een willekeurig lid van een publieke rechtsgemeenschap. Voor 'akoestiek' mag je van VD ook 'acustica' schrijven. Een reductio ad absurdum is een bewijs uit het ongerijmde. Voor 'iets ad acta leggen' zou je het ronde archief kunnen benutten. Ad altiora: tot hogere zaken (bevorderd worden), ad amussim: nauwkeurig, zorgvuldig, ad aperturam libri (aperto libro): bij de (in het wilde weg) opgeslagen bladzijde, ad arbitrium: naar welbehagen, ad arma: te wapen (figuurlijk: aan het werk!), ad assem: tot de laatste cent, a dato: (a.d.) van heden af en ad corpus: alles bij elkaar.

2. Ook: ad bene placitum: naar welgevallen, ad captandum vulgus: om de grote hoop voor zich te winnen, ad deliberandum: om zich over te beraden, ad diem (dictam): op de bepaalde, vastgestelde dag, à demi: voor de helft, half, a Deo solo: van God alleen, ad exempla majorum: naar het voorbeeld der ouden, der vaderen, ad exemplum: naar het voorbeeld (van het genoemde), ad extremum: ten uiterste, ad extremum virium: met de uiterste krachtsinspanning, ad finem: tot het einde, ad fundum: tot de bodem (van het glas), ad hoc negotium = ad hoc: voor dit specifieke doel, ad hominem: op de man af, zonder omwegen, rechtuit = ad personam, ad hunc locum (a.h.l.): te dezer plaatse = hoc loco, a die: van de dag af, ad incitas redactus: tot het uiterste gebracht, in het nauw gedreven, vastgezet, ad inferos: naar of in de onderwereld, ad (in) infinitum: tot in het oneindige en ad instar: evenals.

3. Verder ook nog: ad libitum: naar welgevallen, zoveel men wil, ad limina (apostolorum), ad-liminabezoek: eens in de vijf jaar door de bisschoppen aan de paus en de graven van Petrus en Paulus te Rome gebracht, ad litteram (ad verbum): letterlijk, naar de letter, ad majorem Dei gloriam (A.M.D.G., ook: in maiorem Dei gloriam): tot meerdere eer van God, ad mandatum: volgens mandaat, ad manus mortuas: in de dode hand (goederen die niet vererven), ad mensuram: precies afgemeten, ad metam: naar het doel, de eindpaal, ad misericordiam: een beroep doend op medelijden of genade, ad modum Minellii: op de wijze van Minellius (vertaald en/of geannoteerd), ad multos annos: nog vele jaren!, ad nauseam (usque) of usque ad nauseam: tot walgens toe en ad notam: ter opmerking, ad nutum: waarvan de beëindiging is overgelaten aan de vrije wil van een of ieder van de betrokkenen.

4. En vervolgens: ad mortem: tot in de dood, ad oculos: voor de ogen, zodat men het zien kan, ad vocem (a.v.): bij het woord, d.i. zoek of sla op dat woord, advocatus diaboli: advocaat van de duivel (vergelijk: advocatus Dei), ad vivum, naar het leven, ad vitam: voor het leven (benoemd, aangesteld), ad vitam aeternam: tot het eeuwige leven, voor de eeuwigheid, aequo animo: kalm, aere perennius: duurzamer dan brons, ad speciem: voor de schijn, ad summam: om kort te gaan, ad superiorem judicem: op een hogere rechter, ad tempus: tijdelijk, ad tempus vitae: levenslang, ad ultimum: ten laatste, ad unguem: zorgvuldig, grondig, nauwkeurig, ad usum: ten gebruike, ad (in) usum Delphini: gekuist, gecastigeerd, ad usum publicum: ten algemenen nutte, voor de openbare dienst, ad valorem: naar waarde (geschat), ad veritatem: overeenkomstig de waarheid en adverso flumine niti: vergeefse moeite doen.

5. Verder ook nog: adversus aerem certare: vergeefs vechten, à double usage: voor tweeërlei doel (geschikt), ad patibulum: naar de galg, ad patres gaan: overlijden, ad (in) perpetuam (rei) memoriam: ter eeuwiger nagedachtenis, ad personam: zie ad hominem, ad pias causas (ad pios usus): voor vroom gebruik, voor een goed doel, ad propositum: ter zake, ad referendum: om er verslag over uit te brengen, adscriptus glaebae: (van lijfeigenen) gebonden aan de bodem, aes alienum: geleend geld, aeternum vale: vaarwel voor eeuwig en een esculaap.

6. De ADD duidt de attention deficit disorder aan [maar ook iets met cd's – analoog opgenomen, digitaal gemixt, digitaal op de cd-master vastgelegd], de ADHD (GB ook wel: adhd) de attention deficit hyperactivity disorder – alle dagen heel druk. Hij heeft nog Addis Abebitische familie. Adelaide ligt in Australië. Dat is a deed without a name [zo gruwelijk, zo vreselijk]. Adenieten hebben Adenitische gebruiken (niet in wdb., wel in ANS, betreft: plaats Aden). De adonische verzen zijn genoemd naar Adonis. Hij staat onder aegide van de gouverneur: die biedt hem aegis, bescherming. Dit is gebouwd in Aeginetische stijl. Is dat de affabriekprijs? De god van de geneeskunst bij de Grieken is Aesculaap. De aeschrologie is het uiten van ontuchtige taal, het gebruiken van vieze woorden. Het aes triplex is een sterke wapenrusting. We kennen nogal wat affaires: de
affaire-Barabbas: zie de Bijbel, een affaire d'amour: een liefdesgeschiedenis, een affaire de coeur: een liefdesaangelegenheid, een affaire d'honneur: een erezaak en een affairette: onbeduidende liefdesgeschiedenis. Zij is een fervent Real Madridaficionada.

7. Ik ben afgepeigerd. De foto was van AFP, Agence France Presse. We gaan dit à fond, tot op de bodem, uitzoeken. De koop van lijfrenten vindt in se [in wezen] à fonds perdu [zonder uitzicht op vergoeding of terugbetaling] plaats. Een afreier werkt de straat vlak af. Zijn er
Afro-Surinamers in de zaal? Een beroepschauffeur moet heel wat afrijden. Hij wil wel DNA [deoxyribonucleic acid, GB, VD] afstaan. After all, tenslotte, viel het allemaal best mee. Aftersales noemen de Vlamingen dienst na verkoop. Hij heeft lekkere aftershavelotion. Je hebt een beforeparty, de party zelf en de afterparty. Had ik nou maar aftersun opgedaan! Stop nu maar met hem afzeiken. Agadir is een plaats in Marokko, de Aga Khan was het hoofd van de nizari's, een richting binnen de sjiitische islam, agaragar is gedroogd zeewier en een agekey is een elektronisch slot op automaten. Agile is vlug en beweeglijk in de muziek. Als bij klaarlichte dag is a giorno. Het Agnus Dei is als lam het symbool van Jezus' zoenoffer.

8. Dit kan alleen à grands frais, tegen grote kosten. Die drie dames zijn agrégés, in Frankrijk bevoegd voor een functie bij het middelbaar of hoger onderwijs. Ik heb waarachtig keine ahnung [geen benul, idee]. Ik kwam er par hasard, bij toeval, achter. 'Paria paribus referre', 'paria paribus respondere', 'par pari respondere' en 'par pari referre' betekenen allemaal: met gelijke munt betalen. Met het noords Parijs wordt Stockholm bedoeld. De koers is momenteel a pari [100%]. Een Parijzenaar is een Parisien. Het eiland Paros heeft ons het Parisch marmer doen geworden. Hun lonen dienen pari passu – in dezelfde verhouding – verhoogd te worden. Daar kom je op pari ratione, volgens overeenkomstige redenering. Hier geldt de paritas rationis, gelijkheid van rechtsgrond. De gaven werden pariter – gelijkelijk – verdeeld onder de armen (nee, geen sousbras!). Zet de auto maar op de P+R, de park-and-ride. Hij lijdt al lang aan parkinsonisme [lijkt op parkinson, maar gevolg van andere aandoening].

9. Het Franse 'sous' betekent trouwens 'onder': sousafoon (John Philip Sousa), sousmain (vloeimap), souschef (adjunct-chef), sous-entendu (bedekte uitdrukking), sous-vide (gegaard en gekoeld in vacuümverpakking), souterrain (kelderverdieping) en sousbras (onder de oksels). Het parket is in Nederland het bureau van het Openbaar Ministerie en in België van de procureur des Konings. Wat houdt het acrobatische spel parkour in? Freerunning! Par le droit du plus fort, volgens het recht van de sterkste, zou hij moeten winnen. Ze praatten gisteren over koetjes en kalfjes, over kleren en opschik, dat is: parler chiffons. Hun mannen parlesant(t)en [redetwisten, zwetsen] ondertussen. Hij ontving me in de parloir [spreekkamer] met parmaham. Hij ging bij wijze van spreken, par manière de dire,
kopje-onder. Deze planten groeien ook op de Parnassus [berg Griekenland, symbolisch: woonplaats der dichters]. Waar vindt men nog paria nobilia fratrum, edele broederparen? In dit kerkressort [gebied] bevinden zich drie resorts [luxueus verblijfscomplex].

10. Hij heeft een sf-parodie [sciencefiction – aaneen!] geschreven. Op mijn parole d'honneur, mijn erewoord. Met parousie wordt wederkomst bedoeld. Deze biljartstoot was par pistolet [uit de losse hand (pols)]. Par renommée, bij geruchte, is hij qi dao [tsjie-dau] gaan beoefenen [Tibetaans mediteren]. In de astrologie is een pars fortunae een gelukspunt. Het grootste deel (pars major) van de uitgaven zit bij Onderwijs. 'Zijn gastvrij dak' is een pars pro toto voor 'huis'. 'Zijn fiets plakken' voor 'zijn band plakken' is een totum pro parte. Pars minima sui: dat wat in de bedoelde persoon de minste waarde heeft. Pars virilis: een mans aandeel of plichtmatig deel. Welk lied was dat ook alweer: onder de restauratie in Frankrijk het herkenningsteken van bonapartistische gezindheid, onder het Tweede Keizerrijk een officieel vaderlands lied, nadat de Marseillaise was verboden? Antwoord: Partant pour la Syrie!