Dictee – dictees [2227]
Oefendictee 643 OUD, geheel herzien naar situatie 2021
Dictee van de dag (214)
1. In Nicaragua betaal je met de cordoba (oro) [NIO]. En Córdoba ligt in Spanje ... Daar zal geen sprake van zijn: dat kan nicht (niet) in [Taaladvies, VD ook: im] Frage komen. Een nicol is een polarisatieprisma (al is dit ook een prisma volgens Ahrens of Abbe). Nicotinamideadeninedinucleotide [aaneen] is een waterstofoverdragend co-enzym (NAD of NADH – nicotinamide adenine dinucleotide hydrogen – los!). Niccoliet is kopernikkel. Je moest je de nieges schamen. Het no man's land had veel van een woestijn. Hij woont in Niemandsdorp. Het nierbekken is het pyelum, een ontsteking daaraan is pyelitis. Je hebt langoesten [hoornkreeft] en langoustines [kleine kreeft, nieroogkreeft, Noorse kreeft]. Een tacker is een nietmachine. De niersteiner is een lichte rijnwijn uit Nierstein in Hessen. Wie weet nog wat Nieuw Links is, en waar Willem Wever woont? De nieuwewereldwijn komt uit de Nieuwe Wereld, bijv. Australië, Argentinië, Chili. Na nieuwavond [oudejaarsdag] komt nieuwdag. Nieuwhoogduits is de Duitse taal sinds Luther. Zij is een nieuwsgierig aagje. Een lithotriptor is een niersteenvergruizer.
2. 'De Vader der lichten' is een nieuwtestamentische naam van God. Die nieuwzeelanders [konijn] vermenigvuldigen zich buitenmate [bij de nieuwzeelanders = konijnen af]. Dan bent u de nieuwe chef, ni fallor (nisi fallor), als ik mij niet vergis? Een nifeaccu is een nikkel-ferrumaccu of nikkel-ijzeraccu. Ken jij nog nieuwlinksers van toen [nieuwlinks is van Nieuw Links]? Dat is een rooms-katholieke term: nihil obstat [er is geen bezwaar: geen censuur]. Welke aandelen zitten er in de nifty fifty [New York]? Een nijf is een mes. De Nijmeegse Vierdaagse was weer een knaller. Die party was nijg, zeg maar keinijg. Het nijlpaard is waarschijnlijk niet, en de nijlgau zeker niet naar de Nijl genoemd. De Nikkei is de Nihon Keizai Shimbun (beursindex van Tokio). Nil conscire sibi (nihil conscire sibi): zich van geen kwaad bewust zijn. Een nicad(je) is een nikkel-cadmiumbatterij. De hoornveekuddedieren nijtten gisteren voortdurend. Ze hadden een nikkelen nelis [straatmuzikant] ingehuurd. Kijkers zijn niko's: niet-kopers (geen kopers).
3. Met *claf* vind je alleen clafoutis: flan (eiervla) met vruchten (vooral kersen). Met *clav* is er meer: en- en exclave, doctor Clavan (typetje van Oost-Europadeskundige), balaclava (bivakmuts), clave (2 claves vormen een muziekinstrument), claviatuur (toetsenbord), clavicula (sleutelbeen), claviger (conciërge van een gymnasium), clavis (klep op blaasinstrument, meervoud claves), clavulaanzuur (wordt samen met amoxicilline gebruikt), stilte-enclave, autoclaven (autoclaaf: sterilisatietoestel voor medische instrumenten), klavechord (GB, VD ook: klavichord): het oudste snaarinstrument met toetsen. Een biopic is een zekere film. De quinoa [gierstmelde] moet je boven de 3000 m zoeken in de Andes. In de Tweede Wereldoorlog konden ze wat van nikspikken (weinig eten! – variatie op picknicken). Nil admirari (mèden thaumazein, nil mirari): zich over niets verwonderen. Dinka's en Bongo's zijn Nilotische volken.
4. Van de doden niets dan goeds: de mortuis nil nisi bene. Nil volentibus arduum: voor hen die echt willen is niets te moeilijk. De nimfenstoet trok in de geest aan de nimfijn voorbij. Als je maar met n'importe quoi aan resultaten thuiskomt! Zijn ninja's (die beoefenden ninjutsu) ook goede nimrods [liefhebber jacht]? Een niobe is een van smart versteende moeder. Wat bedoelt men met nipplegate [het per ongeluk tonen van een tepel, m.n. door een beroemdheid = nipslip, nippleslip]? Dat paard moet geniqueteerd [spieren doorsnijden --- > staart omhoog] worden. Wat is een nitpicker [foutspotter: fouten tegen de logica in een film zoeken]? Naast het nimby- [not in my backyard] kennen we nu ook het niveasyndroom [niet in voor- en achtertuin]. Een niveaumeter meet niveauverschillen, maar wat doet een nivometer [meet sneeuw]? Die lelies zijn nive candidior, witter dan sneeuw. Bedoel je de generatie nix of verwijs je naar generatie X? Zij hebben een nixfactor, zeker geen x-factor. De vorst van Haiderabad heeft als titel 'nizam'. Jammie, njamnjam, wat is dat lekker! Op hoeveel graden N.L. [noorderlengte] is dat? Ik ga akkoord: no big deal [geen probleem]. Een advocaat heeft een nobile officium [voornaam ambt, m.n. de advocatuur].
5.
Dat is toch een geweldige no-budget [bnw.]
prestatie (ook:
no-budgetprestatie)!
Hij is expert in nodum in scirpo quaerere (muggenziften).
Copiloten, vermijd de no-flyzone! No hard feelings, even goede
vrienden, sans rancune. Wat is een nokklamp?
De noli me tangere is het kruidje-roer-mij-niet. Het nomadenleven
trok hem. In no man's land [niemandsland]
heerst wetteloosheid. Een graaf draagt een nom à particule
[adellijke titel].
Noms de guerre zijn schuilnamen, een nom de plume is een pseudoniem.
Waarin verschillen nomen agentis [verricht
de handeling, zoals bakker, het bakken]
en nomen actionis [noemt
de handeling, zoals leiding, het leiden]?
Nomen est omen (nomen
et omen): de naam voorspelt het.
Nomen habet omen: de naam houdt een voorteken in. N.N.:
nomen nescio
[naam onbekend of
naam niet genoemd].
6. De nomenklatoera is de communistische partijbureaucratie in ongunstige betekenis. Een nomotheet is een wetgever. Op een middeleeuws dak liggen monniken [dakpannen, boven] en nonnen [idem, onder]. Een nonenakkoord is een vijfklank. Een non-ens (mv.: non-entia) bestaat niet en kan niet bestaan. Zijn er nog steeds nonliners [geen internet]? We besloten tot non liquet [onbeantwoord, onopgelost]. Voor jullie wel, niet voor ons: non nobis. Pecunia non olet: geld stinkt niet. Je zou die non nominandus [niet te noemen persoon] moeten kielhalen! Non obstante [niettegenstaande] zijn resultaten mag ik hem wel. Hij is een non-paschant [katholiek die zijn paasplicht – ter communie gaan – niet vervult]. De paus moet soms zeggen: non possumus [onmogelijkheid – uit principiële redenen]. Een kromme redenering kan leiden tot een non sequitur: ongerechtvaardigde gevolgtrekking. De nonouders [nu of nooit] verkeken zich op de nonvlinder [rups eet dennennaalden op]. Eenzaam, maar niet alleen: non solus. Hoe spreek je 'noodles' uit? Als noedels, tenminste ...! Noodoplossingen zijn nooit de beste. Een notweg [oh/oo] is een noodweg, denk aan overpad [‘not’ komt van ‘nut’]. De koers moet noord ten oosten [N.t.O.] zijn. Noords wandelen: nordic walking.
7. Dronken de Noormannen al noormannen [bier + borrel]? Gezocht op *niem*: woordgebral geeft niemendal, unaniem, toponiem, partiële synoniemen, symfoniemuziek (NFO: Noordelijk Filharmonisch Orkest en RPhO: Rotterdams Philharmonisch Orkest), pusillaniem (kleinmoedig), magnaniem (grootmoedig), pseudoniem, preminiem (Belgische sport, 6 tot 10 jaar), patroniem (vadersnaam: Jansz.), metroniem (moedersnaam: Aagtjens), paroniem (stamverwant woord: heg en haag), niemandsland en Niemandsdorp, miniem (10 tot 12 jaar), maniëment (behandeling), 'bank' is hyponiem van 'meubel', 'paard' is hyperoniem van 'hengst', hydroniem (waternaam), homoniemen (hart en hard of kater in twee betekenissen), hodoniem (straatnaam), heteroniem [bv. vorst: meer betekenissen], geoniem (krent, bikini), 'doen' is een genoniem voor o.a. 'bedrijven' en 'verrichten', exoniem (Parijs voor Paris) en endoniem (Genova voor Genua).
8. Verder: eponiemen (Rhodesië van Cecil Rhodes, pasteuriseren van Louis Pasteur, Brooklyn van Breukelen en soortnamen als 'chesterfield', 'molière', 'stetson' en 'praline'), ceremoniemeester, autoniem (onder ware naam, ook: woord in zelfnoemfunctie gebruikt, zoals in: 'grijs' is in 'grijs bestaat uit vier of vijf letters' een autoniem), antroponiem (persoonsnaam), antoniem (tegengestelde), Anonieme Alcoholisten – AA, alloniem (naam van een ander als auteursnaam) en acroniem (letterwoord: asap voor 'as soon as possible' en CU voor 'see you'). Zoeken op *nym* voegt betrekkelijk weinig toe: toponymie (plaatsnaamkunde), ponymanege, nymphe du pavé [straathoer], nymfomane [manziek], nymfale [dagvlinder], nymfaeum [fontein], NYMEX (New York Mercantile EXchange, New Yorkse grondstoffenbeurs), derny of dernymotor [rijdt voor wielrenners] en anonymus in libro non edito: een ongenoemde in een niet-uitgegeven boek.
9. No pasarán: uitroep om politieke tegenstanders [fascisten, Spanje] uit een machtscentrum te weren. No pun intended: de woordspeling is onbedoeld, toevallig. Met witheren(!) worden norbertijnen aangeduid. De Nornen zijn de schikgodinnen uit de Germaanse mythologie: Urd (verleden), Verdandi (heden) en Skuld (toekomst). Nos inter nos (wij onder elkaar) zijn het snel eens. Het nospel is een Japans toneelspel [vgl. notheater]. Zij heeft nostalgie naar de tijd van Elvis, vetkuiven en achtenzeventigtoerenplaten [78 toerenplaten]. De geciviliseerde mens lijdt soms aan nostalgie de la boue (heimwee naar de modder). Een nostradamus is een doemprofeet. Nostri farrago libelli: de mengelmoes, de hutspot waaruit mijn boekje bestaat. Een notchback is een sedan, duidelijk [auto]? Not dead, but gone before: niet dood, maar voorgegaan [eerder sterven]. In alle ellende was er toch nog een note gaie (een vrolijke noot). In een notendop betekent het dat. Guidon: muzikale custode [+ n] [onderaan vast de eerste noot van volgende bladzijde = notenwijzer].
10. De afkorting van noordoost ten noorden is N.O.t.N. Nova et vetera: nieuwe en oude dingen, oud en nieuw. Hij is novarum rerum cupidus, uit op verandering. De novissima verba zijn de laatste woorden van een stervende. Een homo novus (novus homo) is een parvenu. No way, geen sprake van! Een nozzle is een spuitkop. Het NPhO is het Noord-Hollands Philharmonisch Orkest. Nuda veritas: de naakte waarheid. Incorrupta fides nudaque veritas: niet te verbreken trouw en de naakte waarheid. Ik zal het nudis verbis, onomwonden, zeggen.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten