Dictee – dictees [2217]
Oefendictee 651 OUD, geheel herzien naar situatie 2021
Dictee van de dag (206)
1. Hij wist dat paucis [kie] verbis [ie], in (met) weinig woorden, te verwoorden. Dat is paucorum hominum – voor weinig mensen – weggelegd. Het paulianeus handelen verwijst naar de Romeinse jurist Julius Paulus. Wat houdt het paulinisch privilege in [ook: paulijns – het recht op ontbinding van het huwelijk tussen niet-gedoopten, indien een van beiden na het huwelijk het doopsel ontvangt en de andere partij daar niet mee instemt]? Een paumelledeur kun je gemakkelijk uitnemen. Hij is een eerlijke vent: pauper in aere suo, arm, maar zonder schulden. Hij is een pauvre sire, een armzalig heerschap, een stumper. De paxzalvers [vredesdemonstrant] kennen we allemaal, verder met pax: de pax aeterna (eeuwige vrede), de pax Americana (door de Verenigde Staten gewaarborgd), de pax Britannica (idem door het Britse Rijk), de pax Romana (idem door het Romeinse Rijk), de pax Dei (de godsvrede) en de pax imperii (de rijksvrede, de landsvrede). De zegen 'pax vobiscum' betekent: vrede zij met u. Paying guest [kostganger], payload [lading door derden betaald], pay-off (wervende slotzin als climax van de reclametekst, ook: slagzin), payroll [loonlijst], pay-tv [betaal-tv] en pay-per-view [betalen voor de films die je bekijkt]. Een P.C. Hoofttractor is een asobak.
2. Het PDS is het prikkelbaredarmsyndroom en het PDV is het Productschap Diervoeder. Gratis, om godswil, pro Deo, wordt afgekort tot P.D. In een commedia dell'arte [kluchtspel, Harlekijn, Colombine] zul je niet snel 'bismillah' [Arabische vrome uiting] horen. Is er een wezenlijk verschil tussen het Oranjehuis, het huis van Oranje(-Nassau) en het Koninklijk Huis? Er was toen sprake van een peak oil [piek in de wereldwijde olieproductie]. Hij droeg peau-de-suèdekleding [fijn leer, uiterlijk van fluweel] en zij een peau-de-pêchepakje [fluweelachtige stof, gordijnen en vrijetijdskleding]. Op de morning after kun je nog een pechpil, een morning-afterpil nemen [anticonceptie]. Hij heeft een soepele coup de pédale, pedaaltred. Hij deed dat pecuniae causa, om het geld. Een pede poena claudo is een straf die laat op de misdaad volgt. Hij heeft er gruwelijk de p (ook: pee) in. De peepshow [naakte vrouw door kijkvenster van cabine] duurde maar kort. Wordt met Jaan, Peer en Pauw [Jan en alleman] mede Peer de Schuimer [berucht piraat] bedoeld? Peerdrops zijn perendrups [rode zuurtjes]. Is hij zelf de aanvoerder van zijn peergroup [leeftijdsgenoten, makkers met wie je omgaat]? Peerreviews zijn collegiale toetsingen [in de academische wereld]. Hij dronk alant(swijn) [wijn op alantswortel getrokken (als maagversterkend middel)].
3. Bij peer-to-peerhandel (p2p – zonder tussenpersonen) blijft er weinig aan de strijkstok hangen. Een modern gymnastiekpaard is een pegases [mv. pegasessen]. De peinture barbarisme [stijlrichting die zich afzet tegen de traditionele esthetica] danken we aan Jan Cremer. Ik blijf moeite houden met 'pellets' om te verstoken en 'pallets' als zeg maar onderzetter bij heftrucks. Die jongemannen treden vaak op als reisbuddy's. Een gelijkopgaande strijd is een gevecht waarbij de deelnemers gelijk opgaan. Amende (honorable) doen is schuld bekennen. American's Creed is het Amerikaanse credo, d.w.z. een regering van het volk, door het volk, voor het volk. Een grote auto van Amerikaanse makelij is een amerikaan. Ik heb Jeroen en amitié genomen [hem als vriend behandelen, vertrouwelijk met hem omgaan]. Ik bedenk ze niet zelf: a mensa et toro (van tafel en bed – scheiden, gescheiden), à merveille (wonderlijk wel, prachtig), amicitiae causa (uit vriendschap), amicus curiae (zoek op; soort van pro-Deoadvocaat) en amicus humani generis (allemansvriend).
4. Verder: amicus usque ad aras (iemand die bereid is zich voor zijn vriend op te offeren), a minore ad majus (van het kleine tot het grote), à mon avis (naar mijn mening), amor Dei (liefde tot God), amore et labore (door liefde en arbeid), amor et deliciae generis humani (lieveling van de mensheid), amor fati (liefde tot zijn lot; het jazeggen tot het leven), amor habendi (hebzucht), amor patriae (vaderlandsliefde), amor omnia vincit (de liefde overwint alles), amor proximi (naastenliefde), amor scleratus habendi (vuige hebzucht), amour du blâmable (liefde, voorliefde voor het berispelijke, voor de onderwereld, de misdadigers), amour fou (overweldigende, hartstochtelijke liefde), amour sacré de la patrie (heilige liefde tot het vaderland), a mundo condito of ab urbe condita (sinds de schepping van de wereld), anarithmon gelasma (de eindeloze deining van de golven der zee) en angina temporis [tijdnood].
5. En ook nog: anima candida (zuiver gemoed, zuiver karakter), animae dimidium meae (boezemvriend), animal disputax (iemand die redetwist louter om te redetwisten), animal scribax (iemand die het schrijven niet laten kan), anima naturaliter christiana (de van nature christelijke ziel), animus domini (de wil eigenaar te zijn), animus injuriandi (opzet om te beledigen), animus nocendi (het oogmerk om schade te berokkenen), animus novandi (de wil om een schuldvernieuwing tot stand te brengen) en animus possidendi (de wil van de bezitter om als eigenaar te worden aangemerkt).
6. Ten slotte: animo deliberato (met voorbedachten rade), à niveau (op gelijke hoogte, gelijkvloers), anno aetatis suae (in zijn (haar) zoveelste levensjaar), anno dazumal (schertsend: heel lang geleden), ante diem (a.d.: voor de – bepaalde – dag), ante meridiem (a.m.: voor de middag), anno passato (verleden jaar), anno regni (a.r.: in het zoveelste regeringsjaar van de genoemde vorst), annuente Deo (Deo annuente, Deo favente, favente Deo: met Gods gunst, onder begunstiging van het Opperwezen), annus horribilis (rampjaar), annus gratiae (protestants: jaar na het overlijden van een predikant, waarin de collega's diens werkzaamheden voortzetten ten voordele van weduwe of kinderen), annus mirabilis (wonderjaar), anonymus in libro non edito (een ongenoemde in een niet-uitgegeven boek), à peu près (ongeveer), à plus forte raison (met des te meer reden) en après tout (after all).
7. Is de voormalige 'AMRO Bank' zo goed geschreven? Een aniani is een rijstmesje. Is dat een annapaulownaboom? Anti-etatisme is tegen staatsbelang en staatsinmenging. Antifouling is beschermverf of -coating op scheepshuiden. Een antimakassar is een kleedje over de rugleuning van canapés. De Annunciatie is Maria-Boodschap. Hij is antiklerikaal en niet zo'n klein beetje ook. De PEMBA is in Nederland de Wet Premiedifferentiatie en Marktwerking bij Arbeidsongeschiktheidsverzekeringen. De PEN is de International Association of Poets, Playwrights, Essayists, Editors and Novelists, Internationale Associatie van Dichters, Toneelschrijvers, Essayisten, Redacteuren en Romanschrijvers (internationale vereniging van literaire – GB ook: tt – auteurs). Denk ook aan de PEN-club. Hij ging penages [behoedzaam] te werk. Als je trouwens tewerkgesteld wordt, moet je ook te werk gaan. Ik ga mijn laren en penaten [huisgoden – Romeinse mythologie] opzoeken.
8. Beschrijf het pencak silat [GB ook: pentjak silat] eens. Pendente lite, terwijl het proces gaande is, hangende het geschil, geven we geen commentaar. Een peneplain is een schiervlakte. De uitdrukkingen 'pen en gat' en 'pen-en-gatverbinding' zijn allebei correct. De bewijzen zijn penes me, in mijn bezit. 1 pengö [Hongarije] was tot 1946 100 filler waard. Wie kent Meester Pennewip niet, de onderwijzer uit Multatuli's Woutertje Pieterse, het prototype van de schoolfrik? De pennenstrijd werd met één pennenstreek beslecht. Wat was het recht van de dertiende penning [recht om (bij verkoop) een dertiende deel van de waarde van een onroerende zaak te eisen]? Hij is penny wise, pound foolish (zuinig in kleine en verkwistend in grote zaken, op een verkeerde manier) en zal dus nooit rijk worden. Een penny dreadful is een goedkope horrorroman. Wat doet een penny-a-liner [iemand die voor een penny per regel artikelen schrijft, reporter]? Een tafa is een penseelstaartbuidelmuis. Zullen we tussen de pensees [viooltjes] een penceetje [amandelgebak] eten? Een oppensioenstelling [BE] is het op pensioen gesteld worden.
9.
Raadselachtig is delfisch, enigmatisch, sfinxachtig en sibillijns.
Een raadsheer zit in Nederland in het gerechtshof of de Hoge Raad, in
België in een hof van beroep of het Hof van Cassatie. Pentriet is
penta-erythritoltetranitraat, een zeer krachtig explosief. Een p.eo.
is een professor extraordinarius,
een buitengewoon hoogleraar. Een peon is een vaquero [Mexicaanse
cowboy]. De Peperkust ligt in
Liberia. Crème de menthe is pepermuntlikeur. Met peperoni
wordt bedoeld onrijpe Spaanse peper, in
azijn ingemaakt (let
op: pepperoni
is een pikante salami).
Deze Pepervreter vreet helemaal niets [sterrenbeeld,
niet meer in VD, Toekan wel!].
Een peppadew (peppersweet)
is een op een cherrytomaat lijkend, zoet pepertje. In deze pépinière
[boomkwekerij]
zul je niet snel een pépite [goudklomp]
vinden. Verstuur het maar per Van Gend en Loos. Per accidens: bij
toeval, per acclamationem: bij acclamatie, met algemene goedkeuring,
peracuut is een versterking van acuut en per cassa: contant.
10. Verder per ambages: langs omwegen, in dubbelzinnige termen (antoniem: sans ambages) en per ardua ad astra (per aspera ad astra): door strijd tot overwinning. Een percolator is een doorzijgapparaat [voor o.a. koffie]. Per consequentiam is bijgevolg (ergo, e.) Per dativum is door omkoping, door steekpenningen. Pereat [stik!] en vivat [hij/zij leve] liggen soms dicht bij elkaar. Antiqua homo virtute ac fide: een man van ouderwetse deugd en trouw en antiqua virtute ac fide: van ouderwetse deugd en trouw, à outrance: tot het uiterste en à pas comptés: met afgemeten schreden.
11. Mosjavim [VD, enk. mosjav, mv. GB: mosjaviem, geen commune] zijn nu eenmaal geen kibboetsen. Belgisch-Nederlandse motards rijden op moto's. Van een faiseur de mots [woordenkramer] mag je niet een serie jeu(x) de mots [woordspeling] verwachten. Er was heel wat mouvement [(verkeers)drukte].
Geen opmerkingen:
Een reactie posten