Dictee – dictees [2213]
Oefendictee 654 OUD, geheel herzien naar situatie 2021
Dictee van de dag (203)
1. Speelt zij bugel? Bühnekoorts [NL – beetje vergezocht] is bühnenfieber. Een platenbon is een dvd- of cd-bon. Dat is plateresk [platerescostijl = ornament of decoratie in de vorm van fijn zilversmeedwerk] gedecoreerd. Is platina-asbest [asbest met tussen de vezels platinazwart] ook gevaarlijk? Waar wordt platina-iridium voor gebruikt? Geen idee. Grappig: platinizout is platina-IV-zout en platinozout is platina-II-zout. Philo van Alexandrië was de Joodse Plato [20 v.Chr. – 40 n.Chr.]. Vlakke trigonometrie is plattedriehoeksmeting. Geweldig mensen, plaudite (applaus)! Wie wonnen er in de play-offs [wedstrijden voor bv. promotie] en de playdowns [voor degradatie]? Het heeft Zijne Majesteit gepleased (behaagd), … Een pleister op een houten been is net zoiets als boter aan de galg. Veel vogels pleisteren [reis onderbreken] op het Waddeneiland [RL – lijkt fout in VD] Griend. De advocaat was pleite, maar bleek pro Deo uit pleiten te zijn. Hebben Madrid en Barcelona ook (een) plaza(s) mayor(es) [centraal stadsplein]? De mystieke bijeenkomst was plena luna, bij vollemaan (GB ook: volle maan). Hij deed dat pleno jure, met volkomen recht. En ook pleno titulo (titulo pleno): met volle titel (rechtsgrond). Een tranquillizer staat bekend als een kalmerend middel.
2. Hij drijft een bacoveplantage (GB s, VD: n/s). Ze had een bad trip [angstige ervaring met lsd]. De onderneming werd met badwill [met geld toe] verkocht. De baghera [welpenleidster] droeg een bain de soleil [zonnejurk] en werd gekoeioneerd door haar superieure, de akela. Een baksis (baksjisj) is een extraatje, een fooi. Een ballon captif is een kabelballon en een ballon d'essai is een proefballon. Een bapao is een snack, een banyan een boomsoort met steltwortels en een bansuri een Indiase dwarsfluit van bamboe. Een baret draag je op het hoofd, een barette draag je ook, maar dan op de borst [staafvormige broche]. Ook bij de b vinden we weer veel buitenlandse termen: barbae tenus sapientes (slechts wijs in schijn, niet meer in VD) en barking up the wrong tree (de verkeerde voorhebben). Een barquette is een bakje van bladerdeeg voor ragout. Een bas-bleu is een blauwkous met minachting voor huishoudelijke zaken. Hij speelt basdrum [ah – VD ook: ss – dan ee]. De Batavian grace is Bataafse elegantie, d.w.z. de plompheid die Nederlanders eigen zou zijn.
3. Er was een hele bastille [versterking, fort] opgetrokken. In Bijbeltaal is de bath een inhoudsmaat van ongeveer 36 liter. Bij de klederdracht van Marken komt een bauw [van sits] te pas. Een batterie de cuisine is een complete keukenuitzet, een batterie de campagne wordt bij de picknick gebruikt. Een bébé was in Nederlands-Indië een lange, wijde jurk. Is hij werkelijk een amateurvoetballer (en ook nog leerling-kok)? Batucada is opzwepende Braziliaanse dansmuziek. Het Indo-Europees (Indo-Germaans) is een zekere taalfamilie. Het Indisch, Iraans, Keltisch en Sanskriet (Oudindisch) behoren daartoe. Plethora is volbloedigheid. Kan in dat geval minder dan vol ook? Bij natte pleuritis wordt exsudaat [door de vaten uitgezwete vloeistof] in in de pleuraholte [tussen long- en borstvlies] gevormd. U wilt vast niet weten, dat de PLKP de Partido Laboral Krusada Popular (Nederlands-Antilliaanse politieke partij) is. Een pl-lamp is een piëzoluminescentielamp. Een ploeggenoot is een co-equipier.
4. 'Jukos' [dier] verdient een streepje (niet in dictee). Een slummy mummy is een ploetermoeder. Sommige wallen van een versterking hebben een plongee [afhellend bovenvlak van borstweringen]. Wat is in vredesnaam plooiingstektogenese [orogenese: ontstaan van een geplooid gebied]? Plopperdeplopperdeplop, beste kijkbuiskindertjes. Hij of zij heeft de eerste steen gelegd: primum lapidem posuit (P.L.P.). Een pluimes (boom !) is een manna-es (en geen mes!). Een coleoptiel is een pluimschede [bij grassen]. Crin is krijn [plantaardige vulling meubelen]. Charpie [pluksel] werd vroeger als verbandmiddel gebruikt. Wordt die pluk-ze-wet [plukken van criminelen] nog veel toegepast? De pluralis modestiae is het bescheidenheidsmeervoud [uitvinder die zegt: we ...]. De (het) plurima mortis imago is een veelvoudig beeld van de dood. Als je vijfenzestig plus [65 plus, 65+] bent, ben je vijfenzestigplusser (65-plusser, 65+'er). Plus aequo: meer dan billijk, dan nodig. De plusquamperfectum is de voltooid verleden tijd. Hij is plus royaliste que le roi, overdreven beginselvast, roomser dan de paus. De baas heeft zijn stafmedewerker geplutood [in rang of functie verlaagd].
5. De pluviôse is de regenmaand van de Franse Republiek. PMA is paramethoxyamfetamine, een bepaalde synthetische, zeer gevaarlijke, psychedelische drug. Het PMC was het Provinciaal Militair Commando, de pmc is de product-marktcombinatie. Stuur het maar naar de PO Box, de post office box. Dat miese (VD ook: miesje – bangelijk) mannetje kun je gemakkelijk intimideren. Poco forte is enigszins sterk, luid (p.f.). Afdrukken in variabele oplagen is POD: printing on demand. In goed Nederlands: je hebt des poedels kern gemist [des Pudels Kern]. Met een poedja [drum, SR] maak je vrij hoge tonen. Poetin had daarvan liefst vier poed [= ca. 16 kg] ingeslagen. Poehpoeh, was me dat werken!
6.
Poelepoele, kom maar, mijn eendje. Poe-ee, wat was het warm. Een
poema is een cougar [roofdier].
Hij heeft (maakt)
veel poerem (poerim
– drukte, lawaai).
Poesieplaatjes horen in een poëziealbum. Een poeta minor is een
minor poet [mindere
dichter]. Heeft die directeur wel
voldoende poids [overwicht]
op zijn personeel? Heb jij al een
point-and-shootcamera [richten
en afdrukken]? Een point-lacé
is een borduursel met kleine ingeweven figuurtjes. Het aantal poise
geeft de viscositeit aan (P).
Hoe zou je de polder-Koran (van
Kader Abdolah) willen
omschrijven? Hoe zou je het Poldernederlands willen typeren?
Polerwten komen uit de Over-Betuwe [groeien
laag bij de grond aan een pol].
Ik wil graag een pondszak friet. Een
olibrius is een windbuil, een pochhans. Het politiekorps
vormde een politiekordon voor de leden van het
studentencorps. Hij ging door het
politielint. Een zoön politikon (politikon
zoön) is een sociaal dier
(Aristoteles).
Opportunistische politiek wordt ook wel Politik von Fall zu Fall
genoemd. Aan politique politicienne [politiek
om de politiek] heeft een land
weinig.
7. Een poljenvoorbeeld [vlakke laagte] vind je in een karstgebied [met spleten, holen, grotten]. Uit polychloorbifenyl (pcb) komt dioxine voort. Het is pet: polyethyleentereftalaat. Polygaam bij planten is gemengdslachtig. Polyfyllie is vermeerdering boven het normale aantal van de bladeren in een bladkrans. Bij de polyidie werken verschillende pangenen(!) samen. Teflon is polytetrafluorethyleen. Pur is gewoon polyurethaan. Heb je weleens pommard [rode bourgognewijn] gedronken? Pomodori zijn romatomaten. Ook Pommeren [Pommer, enk., is bewoner van Pommeren] lusten graag aardappelen: pommes allumettes (heel fijne pommes frites), pommes dauphine (pommes duchesse: hertoginnenaardappelen, gebakken torentjes van aardappelpuree) en pommes parisiennes (gebakken krielaardappelen). Hij zong van pompompom. Een bramahslot is een pompslot [voor brandkasten]. Een pond Vlaams was een denkbeeldige munt van 20 schellingen van 12 groot = 6 gulden. Een vladdertje is een behangersborstel. Welke Zuidzee-eilanden ken je zoal?
8. Ik werk graag met een pons asinorum, een ezelsbrug(getje). De Pontische gevaren zijn inherent aan de Zwarte Zee. Een husky is een eskimohond. Zij was onze leidsvrouwe, onze poolster. De Poolwachter vind je op het zuidelijk halfrond. Als poolzeeën kennen we de Noordelijke en de Zuidelijke IJszee. Het verschil tussen poop en popi is heel subtiel. In Roemenië heb je de IJzeren Poort. Poortaderontsteking is pyleflebitis. Dat wordt pootaan spelen, als het vandaag nog af moet. Wat is er leuker dan pootjebaden? Ook 'popelpee' (pop-lp) is wel rijp voor een streepje! Kinderen noemen een slappe pop een poppelijs. Die gereformeerden zijn zo fijn als gemalen poppenstront. Een poppesnor(!) is een overijverige speurder. Met een POP-server worden e-mailberichten uitgewisseld. In Vlaanderen houden ze nu maar een poppoll [populariteitspoll]. Een pop-upstore is een guerrillashop [heel tijdelijk geopend, daarna gesloten]. Wordt quenastporfier [granietsoort uit Quenast] nog steeds gebruikt?
9. Porfine: purperrode, chelaatvormende, heterocyclische verbinding met vier pyrroolringen in de molecule, basisskelet van porfyrinen, toch? Na de eagle [golf] liep de beagle [brak, hond] te kwispelstaarten. Dezer dagen hadden ze gelukkig hun beaux jours [goede dagen, er goed uitzien]. Beatae memoriae: zaliger nagedachtenis, beaucoup de bruit mais peu de besogne: veel geschreeuw maar weinig wol, beau désordre: bevallige wanorde, beauté du diable: de vergankelijke schoonheid van de jeugd en bêche de mer: zeekomkommer. Het was een echte bedstedestory: ze belandden al snel in het bedsteetje. Het 'been there, done that'-gezegde drukt een blaséë [zo verwend dat genieten niet meer lukt] houding uit. Ze zijn alleen uit op behoeftebevrediging. Kunnen we het al bekendmaken? Geef hem nog een laars beiers [= Beiers bier]. Begging the question (petitio principii) is iets als een argument aanvoeren wat eerst zelf nog bewezen moet worden. Wat was de Bel-20 [België-20, beursindex van Brussel] ook alweer? Be my guest: ga je gang!
10. Een
bel-esprit is iemand die thuis is in en aangenaam weet te spreken
over literatuur (GB
ook: tt)
en kunst. Een belle conclusion et digne de l'exorde is een fraaie
gevolgtrekking, de vooropstelling waardig. Een belle dame sans merci
is een schone jonkvrouw zonder genade. De belle indifférence is de
serene onverschilligheid. Bene est: het is goed, bellum omnium in
(contra)
omnes: oorlog van allen tegen allen, bel paese: zachte Italiaanse
kaas, bene merentium praemium: loon van hen die het echt verdiend
hebben – is dat misschien zoiets als: paarden die de haver
verdienen, krijgen die wel? We gaan
jeu-de-boulen (en
spelen dus jeu de boules).
Geen opmerkingen:
Een reactie posten