Dictee – dictees [2212]
Oefendictee 655 OUD, geheel herzien naar situatie 2021
Dictee van de dag (202)
1.
Portakabins zijn kant-en-klaar geleverde
tijdelijke gebouwen. Een waterspuwer is een gargouille. Wat is de
portee (strekking)
van de volgende begrippen porte-bonheur (armband,
sieraad), porte-brisée (dubbele
openslaande deur(en)),
porte-cigares (sigarenkoker),
porte-crayon (om
potloden vast te houden), porte-lettres
(omslag voor
stukken en brieven),
porte-malheur (onheilsbode,
ongeluksvogel) en porte-manteau
(staande kapstok)?
Hij heeft een goedgevulde portefeuille
en een welgevulde ijskast. Ze kwam weer op krachten met een porto
flip [glas port
met geklutst ei en poedersuiker – als versterkend drankje].
Voor rooktabak zweert hij bij portorico. Een medaille is geen
medaillon. Een bepaald merk zachte trappistenkaas is port-salut. De
(Verheven)
Porte is de regering van het Ottomaanse Rijk. De brief werd
eigenhandig door Tante Pos bezorgd. Hij heeft geen rooie pozer [ook
pose: cent, duit] te makken.
Positis ponendis: verondersteld wat verondersteld moet worden. Heb
jij nog stuff [hasj,
drugs]?
2.
Post alia: na andere dingen (die
hier weggelaten worden). Dat komt
als post bellum auxilium, mosterd na de maaltijd. Hij is verzot op
postbop en postrock. Post coitum hebben sommigen een postcoïtum. De
postcheque-en-girodienst is toch wel achterhaald nu? Dat is
posteriores curae, van later zorg. De controle vond post factum
[achteraf]
plaats, en eigenlijk ook post festum [te
laat, mosterd na de maaltijd].
Postiches [vals
haarwerk] zijn er voor de kalen.
Een posticum is een opisthodomos
[achterhal van een
Griekse tempel].
Hij komt om 2 uur p.m. (post
meridiem).
Een postmortaal onderzoek (een
post-mortemonderzoek) vindt post
mortem [na de
dood] plaats. Zo'n gebeurtenis
zal post saeculum evenire, maar eens in
de honderd jaar voorkomen. In Indië is de postweg de door Daendels
op Java aangelegde grote weg van Anjer tot Banjuwangi. Waar gebruiken
ze pots à feu voor? Pot-au-feu is stoofpot (de
pot à feu een decoratieve vaas!)
van vlees met bouillon en groente. Een pot de chambre is een
nachtspiegel, een pot-de-vin een fooi.
3. Shingles [dakbedekking] vindt men op het dak. Een ketellapper is een potje-dek. Potztausend [verdorie], niet aan gedacht. Een poulaine is een tootschoen, een poularde een jong gemest hoen. Als op een wissel staat 'pour acquit' betekent dat 'voldaan'. Pour cause: om een goede reden, pour épater le bourgeois: om te overdonderen, pour la bonne bouche: als een lekker hapje voor het laatst bewaard, pour la frime: voor de schijn, voor de leus of voor de grap, pour la galerie: om de bijval van het publiek te verwerven, pour le besoin de la cause: ter wille van het geval, voor deze gelegenheid (uitgedacht, klaargemaakt), pour le mérite: Pruisische ridderorde, ingesteld door Frederik de Grote in 1740, pour les beaux yeux de –: voor de mooie ogen van –, d.w.z. uit pure liefde, zonder bijbedoeling, pour leurs beaux yeux: idem om hun mooie blauwe ogen.
4.
Pour passer le temps: bij wijze van tijdverdrijf. We moeten naar de
poussettewinkel [BE:
kinderwagens, buggy's]. Een
PowerPointpresentatie [Taaladv.:
ook ppp…] werkt met het
computerprogramma PowerPoint. Vergelijkbare(!)
presentaties noemen we ook powerpointpresentaties. Powwows
[ceremoniële
bijeenkomst indianenstam],
bestaan die nog? De Triple P of
PPP verwijst naar people, planet,
profit [naast
winst zijn ook welzijn en milieu van belang].
Hij voegde nog een PPPS'je toe [PS,
PPS, PPPS
= postpostpostscriptum].
Hij lijdt aan loquomanie, praatzucht. Vind je die prachtanjer
[soortnaam]
en die prachtkaars [plant!]
niet mooi? Een practical-joker grossiert in practical jokes [poets
bakken]. De
prada-islam draait
mede om uiterlijke verzorging en kleding. Praecepto monitus:
gewaarschuwd door een goede raad. De bijnaam van Melanchthon
is Praeceptor Germaniae
(de leermeester
van Duitsland). Praemisso
titulo: de titel aan te vullen, er in gedachte bij te plaatsen,
praemonitus praemunitus:
een gewaarschuwd man telt voor twee, praesens
absens: met zijn gedachten er niet bij, verstrooid, praesidium
libertatis (ook:
libertatis praesidium):
bolwerk, verdediger van de vrijheid.
5. Praesta-quaesumus: priester die alleen de mis leest, praeter propter: om ende bij, min of meer. De Pragmatieke Sanctie beneficieerde Maria Theresia. Het Prakrit zit dicht tegen het Sanskriet aan [taal]. De praktikant nam deel aan het practicum. Een praline [bonbon] kan praliné [vulling] bevatten. Geloof jij in preadamieten [van voor Adam en Eva]? Prêcher pour sa paroisse (oratio pro domo): voor eigen parochie preken, iets aanraden of aanbevelen om eigen voordeel. Hiervoor is een precisie-uurwerk met grote precisiteit vereist. Andere namen voor Prediker zijn Ecclesiastes en Kohelet. Hij trekt zijn pree (werkloon). De jehova's (Jehova's getuigen) doen aan huis-aan-huisprediking. Hij is preëminent: boven anderen voortreffelijk. Een preëmptieve aanval is een preventieve aanval.
6.
Wat is een preferred partner [leverancier
van bedrijf]? Heeft de bergamot
[peervormige
citroen] zijn naam te danken aan
Bergamo? Ja. Ook in Bergen op Zoom zijn
er liefhebbers van het berenbijten (hondengevechten).
Welke leer hangen de bergmanianen aan?
Een bergère is een leunstoel, een bergerette een herdersliedje. Een
berceau is een loofgang of prieel, een berceuse een wiegeliedje
of een schommelstoel. Benignus is net als benigne (medisch)
goedaardig. Een berkenmeier is een drinkbeker. Rijden er in Berlijn
nog berlines [reiskoets,
auto] rond? In de Bermudadriehoek
en op de
Bermuda-eilanden zie je veel bermudashorts. De bernage (of
bernagie) is het komkommerkruid.
De bersaglieri is de Italiaanse lichte infanterie. De bertillonnage
is een stelsel om een antropologisch signalement vast te stellen,
m.n. van misdadigers (naar
Alphonse Bertillon). Een berthe
is een pelerine, maar wat of wie is dikke bertha
[kanon WO I van
Krupp]?
7. Een bestilla is in de Noord-Afrikaanse keuken een ovengerecht. Best practices zijn proefondervindelijk getoetste werkmethoden. Het bête humaine is het dierlijke in de mens, het bête noire is het zwarte schaap. Dat jochie is een beetje bête [dom, schaapachtig]. Met beurre noisette wordt bruine boter bedoeld. Op Bevrijdingsdag wordt het bevrijdingsfeest [NL 5 mei] gevierd, de dag ervoor is het nationale dodenherdenking [NL 4 mei]. Bezique is een Frans kaartspel, een bezoar een puimsteenachtig lichaam in de maag en het darmkanaal van vele herkauwers. Bhaktiyoga is een mystieke vorm van yoga, waarbij devotie centraal staat, de bhangra is een Aziatische muziekstijl [bhang/bheng is een verdovend middel]. Tot hoever loopt de Biblebelt (Bijbelgordel)? Met de biblia pauperum [plaatjes] kun je ook analfabeten bereiken. De Biblia Sacra is de Heilige Schrift. Volgend jaar is die biënnale [tweejaarlijks evenement] weer. Hij zei het totidem verbis, met evenzoveel woorden. Ze verschillen toto coelo (hemelsbreed).
8.
Spreek eens uit 'premiereductie'. Omschrijf een
premier-risqueverzekering . Een spel kaarten is des duivels
prentenboek. Een prenttekening is een aquatint volgens het
procedé-Ploos van Amstel, waarbij de etsgrond met fijne amaril
werd bestrooid. Zij volgen preppy [met
modieuze tienerkleding dus] het
onderwijs. Presbyacusis is ouderdomsslechthorendheid. De presides
[enk.: preses]
van de corpora [enk.:
corps] kwamen bijeen. Moet
'president elect' nu met of zonder streepje [vgl.
past president]? Wil je patat met
of zonder (mayonaise)?
De presocratici zijn de Griekse denkers voor Socrates (de
Ionische natuurfilosofen, Pythagoras, Herakleitos en de Eleaten).
Een presumptio juris is een rechtsvermoeden. Haute couture [chic]
of prêt-à-porter [confectie]
is (ook)
een kwestie van geld. Deze schoenen zullen nog wel prêteren [ruimer
worden, uitlopen]. De pretium
affectionis is de affectiewaarde. Een preux chevalier is een
onvervaard ridder. Previliën is uitrafelen voorkomen. Vanmiddag
bloed prikken, niet vergeten!
9. De prévôt is (verouderd) een rang op floret, degen, sabel of geweer. Priapeeën [gedicht ter ere van Priapus] zijn aan een priaap [wellusteling] welbesteed. De Pythia is de priesteres van Apollo te Delphi. Ik koop dat te allen prijze. Hij deed zo dom: dat was prijsschieten! Ze zullen me wel het graf in prijzen, maar dat heb ik ingeprijsd. Prijzijen worden aan de vorige pachter betaald [voor verbetering van de grond]. Een zekere held van een kinderboek, bewerkt door Goeverneur en Komrij naar een boek van R. Töppfer, heet Prikkebeen. Prima facie is op het eerste gezicht. De prima malorum causa is de eerste oorzaak van al dit kwaad. Primo intuitu is bij de eerste aanblik. Primo occupanti: voor hem die het het eerst in bezit neemt, primum mobile (primum movens): de eerste beweegkracht, datgene wat al het andere in beweging brengt, primus omnium: de eerste van allen en primus perpetuus: leerling die elk jaar van de middelbare school de beste van de klas is.
10. Het
prince-de-galles is een wollen weefsel. De princess
charming [daar
word je gemakkelijk verliefd op]
bleek een princesse lointaine
[uit de
verte vereerde, onbereikbare geliefde]
te zijn. Het principium exclusi tertii is het beginsel van de
uitgesloten derde mogelijkheid (of
het een of het ander dus). Hier
wat prinsen: de Prins der Nederlanden (de
prins-gemaal), de Zwarte Prins,
de prins van Wales, de Prins van Oranje, de Prins der Duisternis,
Prins Carnaval en Petrus, de prins der apostelen. De
prinses-van-de-nacht is een 's nachts bloeiende zuilcactus. CJD:
Creutzfeldt-Jakob
disease,
creutzfeldt-jakob(syndroom),
ziekte van Creutzfeldt-Jakob, in NL: CJ.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten