Dictee – dictees [2220]
Oefendictee 648 OUD, geheel herzien naar situatie 2021
Dictee van de dag (209)
1. De computerterm alfanumeriek wordt afgekort tot A/N. In een blok 9 aan het eind heb ik een zinseindepunt toegevoegd. Beschrijf het verschil tussen AAD [van cd's: analoog opgenomen, analoog gemixt, digitaal op de cd-master vastgelegd] en DDD [van cd’s digitaal opgenomen, digitaal gemixt, digitaal op de cd-master vastgelegd]. En ADD is ook: attention deficit disorder (concentratiestoornis die gepaard kan gaan met impulsief gedrag en hyperactiviteit). In Aalst spreken ze Aalsters, in Aalten Aaltens. Een a-al-tolletje is een tolletje met op de zijden de letters A (al), B (bij), D (dubbel), N (niet), S (zet in) en T (trek). Wanneer het tolletje valt op A, krijgt men alles, de hele pot – vandaar de naam. Ik heb het aan den lijve ondervonden. De radio moet je aandoen, ook kleren kun je aandoen. Een weddenschap kun je aangaan, ook een huwelijk kun je aangaan. Voor het aandacht geven moest zij zich blootgeven. Het zeewater bleef aan- en afvloeien. Is dat aangiftebiljet al ingevuld? Ze weten niet wat ze met je aan moeten; ook niet wat ze je aan moeten trekken. Het Aansprekers- of Biddersoproer [Amsterdam, 1696] ging over begraven.
2. De aan-uitknop (ook: aan/uit-knop) is kapot. Alles wat aard- en nagelvast is, behoort bij het pand. Het Aardappeloproer [Amsterdam] vond in 1917 in WO I plaats [wegens schaarste]. Het AAP is in België het assisterend academisch personeel. Een bewijs ex of ab absurdo is er een uit het ongerijmde. Ab acia et acu: haarfijn, tot in de kleinste details. A baculo ad angulum: ongerijmd (van een redenering). Een abaja is een moslimvrouwengewaad. Ab alto ad altum: steeds hoger (excelsior). Abbatiaal is van, betrekking hebbend op een abt (resp. abdis) of een abdij. De abessijn [kat] zat te miauwen. Ab- [afvoerder] en adductor [aanvoerder] vullen elkaar aan. Ab hoc et ab hac: over van alles en nog wat (praten). Ab hodierna (die): vanaf heden. Abidjan is de voormalige hoofdstad van Ivoorkust (thans: Yamoussoukro). (Ab) imo pectore: uit de grond van zijn hart. Ab (a) incunabilis: van de wieg af, van kindsbeen af. Ab initio: van het begin af. Ab intestato: bij versterf, zonder testament.
3. Ab invito: onwillig. Ab irato: in een opwelling van toorn, in drift. À (A) bis ou à blanc: hoe dan ook, op de een of andere manier, linksom of rechtsom, quovis modo. Ab omni parte: in elk opzicht. À (A) bon droit: met goed recht, met het volle recht. Ab origine: van de oorsprong, van de aanvang af. De abortus-provocatuszaak [abortus provocatus] werd gecanceld. Mag ik je à bout portant (op de man af, à brûle-pourpoint) iets vragen? Ab ovo: vanaf het allereerste begin, ab ovo usque ad mala: van het begin tot het eind. Hij lijdt aan absence d'esprit, verstrooidheid, absentia mentis. Absolvo te: ik schenk u vergiffenis (na de biecht). Absque causae cognitione: zonder kennis van zaken, zonder voorafgaand onderzoek. Absque hoc: zonder het genoemde of bedoelde. Absque ulla conditione: onvoorwaardelijk. Een voorbeeld van 'abstractum pro concreto' is 'bewaking' voor 'gevangenbewaarders'.
4. We moeten Abu Dhabiaanse toestanden vermijden. Ab urbe condita: sedert de stichting van de stad (Rome). Abus de blanc-seing: misbruik van in blanco getekende akten. A capite ad calcem: van top tot teen. Heeft 'accent circonflexe' nou zelf dat diakritische teken of juist niet? 'Accident de parcours' is een eufemisme voor een ongeluk. 'Ach, du lieber Augustin' kan een uiting van droefenis zijn. Schrijlings op een paard zit je à cheval, dat is dus beslist geen amazonezit. We moesten mee-eten, ze wilden dat we meeaten. De accountmanager moest de junior manager inwerken. Als je de auto in de achteruit zet, moet je al in de achterruit kijken. Wat doet een achterwaartsdraaier [zekere spier in arm]? Het acme [hoogtepunt] van zijn griep was al voorbij. Wat heb je liever, acid jazz [dansmuziek] of acid house [beginvorm ervan]? De ACP-landen liggen in Afrika, de Caraïben en de Pacific. Onze hut was behoorlijk à couvert [bedekt, beschut]. Schiet het even voor, ik ben à court d'argent, slecht bij kas.
5. We deden het à contrecoeur, met frisse tegenzin. Ze vertrokken à corps perdu, halsoverkop en haastje-repje. Wilt u het leveren a conto nuovo, op een nieuwe rekening? De acoliet [misdienaar] viel met zijn neus in de akoniet [giftige plant, monnikskap]. Een [Engelse] acre is ongeveer vier vijfde van een [Franse] acre [uitspraak!]. Actum agere (acta agere): onnodig werk doen, stro dorsen. De Acta Apostolorum zijn de Handelingen der Apostelen. Met acta criminalia worden strafrechtelijke verhandelingen aangeduid. Actam rem agere: zich druk maken over een afgedane zaak. De Acta Sanctorum omvatten een biografische lijst der heiligen volgens de kalender. Een acte gratuit is een niet-gemotiveerde, impulsieve daad. Een action de jouissance [bewijs van deelhebberschap] heeft niets met vruchtgebruik, jouïssance van doen.
6.
Een actiegroep zweert bij actievoeren. Kun je zeggen dat de zon een
actio in distans (werking
op afstand) heeft? Hij heeft een
hele pancartenverzameling [kartonnen
affiche]. Een goede film vertoont
panchromasie [gevoelig
voor alle kleuren]. Een travee
[gewelfveld]
vind je in het middenschip van een kerk. Een pandeiro
[ee]
is een
Zuid-Amerikaanse tamboerijn. Wat staat er in de Pandhuiswet
[regeling van de
lommerd, bank van lening]? Een
panegyriek is een lofdicht. Het volk verlangde alleen maar panem et
circenses, brood en spelen. Het pangapangahout stamt uit Oost-Afrika.
De panghoeloe is directeur van een
moskee. De boslandcreoolse vrouwen dragen pangi's [omslagdoek].
De uitdrukking 'sexy qua lijf, doch bang voor het zwempak' is een
pangram [bevat
alle letters van het alfabet].
Een Nederlander paniekt, een Vlaming panikeert. Een panier
[pah-njee]
is mede een licht rijtuig, oorspronkelijk van rijshout. Ze vroegen om
panna cotta's (mv.
ook: panne
cotte –
mogelijk een panna-cotta-ijsje)
en anderen om een ham-kaaspannenkoek. Zij willen een crêperie
[pannenkoekenhuis]
beginnen.
7. Ze serveren daar pantagrueleske [overdadig] maaltijden. In het Grieks wordt 'alles stroomt' vertaald met: panta rhei. Een panterkat komt voor in de Kalahari [en Sahara, woestijn]. De bosnegers dragen pantjes [lendendoek]. Een pantoffeldak is conoïde [enkelvoudig gekromd]. Het pantotheenzuur is de verbinding van pantoëzuur en 3-aminopropaanzuur, waarvan het rechtsdraaiende enantiomeer (vitamine B3) in de natuur voorkomt. Heb je de film Pantserkruiser Potemkin van Eisenstein al gezien? Gebruiken we hierbij Bordeauxse, Californische of Bourgondische pap? Het papale [pauselijk] systeem vraagt om papabele [in aanmerking komend voor pausverkiezing] papabili [kandidaat voor pausschap, enk.: papabile – ee]. De kleur ponceau is papaverrood. Voor zijn paper diende hij een gepeperde declaratie in. Het papier collé is op een ondergrond gelijmd, een papier-maché model [ook: papier-machémodel] is iets anders. Een vloeitje [vloetje] is ook een stukje sigarettenpapier. Die dames lopen met papillotten in hun haar. Denis Papin heeft de papiniaanse pot uitgevonden. Uit een oud abc komt: “P is een papje [papegaai] dat pikt aan een peer.”
8. De Papoease bevolking bestaat uit Papoea's en ze betalen met kina's [PGK]. Papperts zijn zuiplappen. Wat is papyrolien [papier waarop aan de ene zijde linnen of een andere stof is gelijmd, of dat bestaat uit twee lagen papier met stof ertussen]? Brijachtig is brijig. Parabalsem is dunvloeibare copaïvabalsem [een copaïva is een wittebalsemboom – VD, aaneen! – vgl. perubalsemboom]. Het gebeurde par accident [toevallig]. Hun samenwerking werd par accord, bij overeenkomst, vastgelegd. Morgen is het paradedag. Hij stemde toe par acquit de conscience: om zijn geweten gerust te stellen. Het aardse paradijs is de Hof van Eden. Kijk heel ver omhoog: de Paradijsvogel! Is 'paradis artificiel' [onecht paradijs] een kwestie van paak [Pakistaanse hasj]? De paraenese wekt op tot deugd. Gedachtelezen valt onder paragnosie. In Paraguay betaal je met guarani's [PYG]. De Parakleet is de Voorspraak, de Trooster [Bijbels, en een parakleet een seculiere trooster]. Wat is het parallellogram van Watt [stoomwezen, verzekeren rechtlijnige beweging van zuigerstang]? De Paralympics zijn de Paralympische Spelen: daar tref je paralympiërs. Paramnesie wordt ook aangeduid met déjà vu en fausse reconnaissance. Hoeveel paramours [minnaressen] heeft hij wel niet? Aju, paraplu.
9. De
bank brengt een paraplu als de zon schijnt en komt hem weer halen als
het gaat regenen. Pararubber is hevearubber. Hoe spreek je 'paraski'
[paa-raa-skie –
combinatie van reuzenslalom en parachutespringen]
uit (en 'parasolden')
[is geen
solden, maar een den!]? De
sequoia's (reuzenpijnbomen)
zijn genoemd naar de Cherokee-indiaan die het Cherokeealfabet
uitvond. Parathion is een gif: di-ethylnitrofenylthiofosfaat. In
de bijschildklier wordt PTH, een
parathyreoïd
hormoon, geproduceerd. Paraxyleen is
1,4-dimethylbenzeen. In België heb je parastatale inrichtingen [door
de overheid opgericht en gelijkgesteld met een staatsinstelling –
semioverheid]. Hoe schrijf je
'paratroeper'? Zo,
dus. De koplopers vormden een tweetal dat aan elkaar gewaagd
is: par bene comparatum. Die twee gasten zijn achterbaks, par
bricole. De Moiren [Griekse
mythologie] zijn de drie
schikgodinnen Clotho, Lachesis en Atropos, van wie de eerste het
spinrokken vasthield, de tweede de levensdraad spon en de derde die
afknipte [Romeinse
mythologie: Parcen, t.w. Nona, Decima en Morta].
De woorden 'parcimonie' [cent]
en 'parsimonie' [simpel]
kun je zonder nadere aanduiding nauwelijks fout schrijven!
10. Par complaisance [als welwillendheid] geef ik u deze cadeau. De Zuid-Europese lynx [roofdier] is de pardellynx, soms rustend op een lynxsteen [belemniet]. Ik doe u mijn argumentatie par couvert (p.c., ingesloten) toekomen. Een pardonner (ook: generaalpardonner) is een asielzoeker die op grond van een generaal pardon een verblijfsstatus heeft of krijgt. Wat is petilleren [sprankelen, tintelen]? Een poelepetaat is een parelhoen. De grote parelmoervlinder is een aglajavlinder. Hij is optimist par excellence [bij uitstek]. Par example – p.e(x)., wel nu nog mooier [ook: bijvoorbeeld – bijv., b.v., ook: e.c. = exempli causa, e.g. = exempli gratia, v.c. = verbi causa en v.g(r). = verbi gratia]! Wat zijn: parfait (à la vanille – vanille-ijs), parfait-amour [rode likeur], parfait au café (koffie-ijs) en parforce [absoluut, met alle geweld]?
Geen opmerkingen:
Een reactie posten