Dictee - dictees [0450 ]
Maagd
1. Hierover is het nodige te zeggen. Volgens VD is een 'maagd' (lemma = trefwoord, met kleine letter) een vrouwelijk persoon die geslachtsrijp is maar nog geen geslachtsgemeenschap heeft gehad, ongerepte jonge vrouw. Verder spreekt (nou ja, 'spreekt') VD over:
(rooms-katholiek) de Heilige Maagd, de maagd (kleine letter, ik kan daar ook niets aan doen) Maria, de Moeder Gods. Ook geeft VD nog de Maagd van Orléans (waarom die nu wel een hoofdletter krijgt …, een soort (ere)titel, denk ik), Jeanne d'Arc.
2. Bij 'maagd' lezen we ook nog: kloosterzuster, ongehuwde jonge vrouw, meisje, (gewestelijk) dienstbode (vergelijk dienstmaagd). Even uitleggen: bij 'een goede man' wordt het bnw. 'goed' attributief gebruikt (vóór het znw.) en bij 'de man is goed' predicatief, dus als naamwoordelijk deel van het gezegde. Dat gezegd hebbende, noemt VD ook nog: maagd = (in predicatief gebruik dikwijls zonder lidwoord) man of vrouw die nog geen geslachtsgemeenschap heeft gehad. De laatste vermelding is: personificatie van een stad of land, bijv. de Hollandse maagd.
3. Het lemma 'Maagd' (met hoofdletter) vermeldt: (astronomie) een sterrenbeeld van de hemelequator (Virgo), (astrologie) het zesde teken van de dierenriem en (meervoud: Maagden, astrologie) iemand die geboren is in het tijdvak waarin de zon zich bevindt in het teken Maagd (van de dierenriem, van 24 augustus tot en met 23 september). Leuk voor een dictee: Piet is een Maagd of: mijn moeder is een Maagd!
4. Verder vermeld ik, vrij willekeurig nog een aantal voorkomens van 'maagd' of 'Maagd' binnen artikelen in VD: vestaalse maagd – priesteres van Vesta te Rome; ieder van de zes maagden die het altijddurende vuur in de tempel van deze godin moesten onderhouden, ook (figuurlijk) zeer kuis meisje, Allerreinste Moeder (= Maria), B.V. = Beate Virgo, de Heilige Maagd (Maria) of de Zalige Maagd (Maria), Madonna, Onze-Lieve-Vrouw(e), de mater gloriosa, een oblaat (vrouw: oblate) is een lid van de missiecongregatie van de Onbevlekte (!) Maagd Maria, een reine maagd (kuise maagd, volschone maagd of ongerepte maagd), salve regina (lofzang ter ere van de Heilige Maagd, zo genoemd naar de aanvangswoorden), ster of sterre der zee, een van de namen voor de Heilige Maagd Maria (stella maris) en Weesgegroet = naam van rooms-katholiek kort gebed tot de Heilige Maagd [x bidden = w], dat begint met de woorden ‘wees gegroet, Maria’ [Ave Maria - naam gebed - keer bidden = ave (maria)], naar de groet van de engel Gabriël toen hij Maria de blijde boodschap bracht (Lucas 1:28), synoniem: Ave, Ave Maria. Na 'maagd' en 'Maagd' komen trouwens de maag-darmcatarre, het maag-darmkanaal en de maag-darmproef, maar dat is weer een ander verhaal, (but) that's another story.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten