Dictee - dictees [0460]
Ditjes en datjes (13)
A. Heb je een 'klik' of een 'click' met iemand, zo werd me gevraagd. GB heeft beide woorden, VD alleen 'klik' (wel clickfonds, clickjacking, clickratio en clicksong). In GB staan er geen betekenissen bij, in VD uiteraard wel. VD meldt bij 'klik': 1) tussenwerpsel, klanknabootsend gevormd, 2) znw. klik (mv. klikken), het geluid klik, een klikschaaf, etc., 3a) (taalkunde) klakkende taalklank, die vooral bij Zuid-Afrikaanse volken voorkomt (mv. kliks), b) muisklik (mv. kliks en klikken), c) gevoel dat men bij elkaar past, op één lijn zit, echt contact met elkaar heeft, synoniem: match: een klik hebben, voelen met iemand (geen mv.). Het antwoord is dus 'klik'
B. Mij werd de vraag voorgelegd of het niet raar is dat VD als meervoud van 'vop' (voetgangersoversteekplaats) 'vop's' hanteert. Ik denk het niet. Het meervoud van 'vip' (uitspraak: 'vihp', een zogenaamd letterwoord – van de letters is een 'echt' woord gevormd) is 'vips', net zoals het meervoud van 'shop' (een gewoon woord) 'shops' is. Ook zo bij: aidsvirus, petfles en pincode. Bij initiaalwoorden (die je letter voor letter uitspreekt) gaat dat anders: pc, pc's, tv, tv's (teevee en teevees mogen ook), lp, lp's (of elpee en elpees). Of ik het er nu mee eens ben of niet (en ik kan de uitspraak in VD niet controleren en in GB staat het niet), kennelijk hanteert VD niet de uitspraak 'vohp' (dan zou het wel 'vops' zijn), maar 'vee-oo-pee', en dan is de schrijfwijze echt 'vop's'. Verwante problemen zijn de schrijfwijzen van de afleidingen van letter- en initiaalwoorden (havoër en vwo'er) en de schrijfwijzen van samenstellingen ermee: havoleerling en vwo-leerling. Let er daarbij wel op dat je 'havo' niet uitspreekt als 'haa-aa-vee-oo', maar als 'haa-voo'. Een curieus geval is nog (ze staan allebei in GB): hivgeïnfecteerde (uitspraak 'hihf') en hiv-geïnfecteerde (uitspraak 'haa-ie-vee'). 2020: GB en VD zijn het eens: 'overal' twee vormen van!
C. Waarom schrijven we 'een witte kerst' en 'op eerste kerstdag' met kleine letters? Wel, alleen de officiële naam van feestdagen krijgt een hoofdletter (tot aan Moederdag toe). In dit geval is het Kerstmis (het kerstfeest dus). Er zijn ook nog kerstmissen in de
rooms-katholieke kerk. Verder krijgen alle afgeleide vormen een kleine letter: kerststol, kersttoespraak (pas op: een kerstomaat heeft niks met kerst te maken), kerstavond en kerstkind (een kind dat met kerstmis geboren is). Ik heb maar 2 uitzonderingen ontdekt: dé Kerstman (net als de échte Sinterklaas, maar wie ervoor speelt is een kerstman of een sinterklaas) en het Kerstkind (alleen als Jezus bedoeld wordt). VD heeft ook nog Kerstster met een hoofdletter, maar dat is volgens mij fout: ik houd u van de discussie hierover op de hoogte! 2020: de kerstster is een plan, de Kerstster is de ster van Bethlehem!
Geen opmerkingen:
Een reactie posten