Dictee – dictees [2890]
Vragen en opmerkingen: leentfaarrein@gmail.com
Oefendictee OUD 175, geheel herzien naar situatie 2022
Dictee van de dag (682)
1. Het Kozakkenkorps voerde ooit de kozakkendans op. Een koema is een kraagbeer. Een kraagschroef (tire-fond) heeft een bijzonder model. Een corbeau is een kraagsteen. Ook koublekken staat gewestelijk soms voor blauwbekken. Pas op voor kouvatten! Wie medicijnen studeert, weet dat cartilago kraakbeen is, dat een chondrocyt een kraakbeencel is en dat chondrine kraakbeenlijm is. Een kraal is een dorp van de Kaffers en van andere Afrikaanse stammen. Met blauwe kraaltjes duidt men de druifhyacint aan. ('kraaltjes' en 'blauwe kraaltjes' staan niet meer in VD) Met flegmasie heb je een kraambeen [door trombose gezwollen].
2. Waar is de kraamkamer van dit dictee? Een kraantje-lek (niet meer in VD) is een tapperij. De Kraanvogel zie je als sterrenbeeld op het zuidelijk halfrond. Een krabbedief is een kruimeldief. Een krabbelgomboom is een zekere Australische eucalyptus.
3. Een krabbenduiker is een bepaalde vogel. Een krabbetje wordt als sparerib gegrild gegeten.
4. Het vonnis gaat in kracht van gewijsde. Een der negen engelenkoren heet Krachten. Een krachttoer is een tour de force. Een krag (kragge) is een rietzodde (drijftil). En de hacker, hij hackte voort. De krakowiak is een nadans van de polonaise. Een medische kram is een agrafe (agraaf).
5. Dat idee is al zo oud als de weg naar Kralingen. Krambamboeli is jenever. Ben je krankjorum?
6. Een crank [verbinding tussen pedaal en trapas] hoort bij een fiets. Zij droeg een mirtenkrans [mirt, mirte: altijdgroene heester] van gagels [tweehuizig heestergewas met gele katjes – Myrica gale]. Alizarine (alizarien) is (mee)kraprood. Het ene geoha lokt het andere ohaën uit. De krasjestest is de mantouxtest. Op een viool kras je. Hoezo, zat er een krasje op, dan? Een handvol krawkraw [uitspraak: kraa] kostte maar een habbekrats. Kranskruid is marjolein.
7. In de jaren zeventig had je krautrock [experimentele Duitse]. De kleine of Noorse kreeft heet ook wel langoustine, niet te verwarren met de langoest [hoornkreeft]. Urdi zijn zaden van een tropisch tuinbouwgewas. De Kreeft ziet uit de hemel neer op de aardse kreeften. Wanneer was de dotcomcrisis ook (al)weer? De pennystock [centenaandeel] is weer actueel. Shit happens [relativerende opmerking bij een ongeluk]! Pas op, dat je niet in die shitzooi [rotzooi] trapt. In Breskens werd op 30 oktober van het bedoelde jaar een Bijbelquiz gehouden. Hij was kriegel, dus kittelorig. Kreiten is gewestelijk treiteren en krijten is wenen of de keu behandelen. De kreits der aarde [= de wereld] is verstrekkend. Een kremlinoloog weet alles van het Kremlin. Het kremserwit is loodwit voor kunstschilders. De Veluwse krent heeft eetbare bessen.
8. Een
amelanchier is een krentenboompje. De Kretenzers wonen op Kreta. De
Krethi en Plethi waren origineel een lijfwacht van keurtroepen, nu is
het Jan Rap en zijn maat. De kreukels (alikruiken)
waren in de kreukels en dus niet meer te (vr)eten.
Kreupelrijm is
niet-zuiver rijm. De Krib zit in de Kreeft
en niet andersom. Je bent een kribbebijtster,
een kribbekat. Krieken zijn laatrijpe
kersen, een navrucht is een vrucht die laat rijp wordt. Eertijds werd
de kriekende tiend [vroeger
van kippen, ganzen, eenden en zwanen]
geheven. Hij is van de krijg, maar zeker niet van de geef [niet
vrijgevig].
9. Krijg nou wat, krijg het heen-en-weer. Die wat heeft, krijgt wat, het water loopt altijd naar de zee.
10. Cohorten zijn krijgsbendes. Strijdgewoel heeft als synoniem mêlee. De krijgsmachtrabbijn zorgt voor joodse militairen. Krikkrak [GB, VD: bij het spel 'Oude Toverheks – deur op slot], je kunt er niet meer door. Zou hij genadeloos ervan langs krijgen?
11. Krikkrak zeggen is trouwens krikkrakken [maar bij lemma ‘krik’ 2 x ‘krik krak’! – 2022 nog steeds]. Krill is walvisaas. We hebben nu een krimpeconomie, vroeger een groei-economie. Een krimpenerwaarder [zekere gelijkvloerse wegkruising] ligt lang niet altijd in de Krimpenerwaard. Alles staat kriskras door elkaar. Ook in krimi's wordt al geen Krim-Gotisch meer gesproken. Een kris [zekere dolk] is typisch Javaans. Ook Chris droeg zo'n kris. Stammen de krijtrotsen bij Dover echt uit het krijt?
12. Krijnluizen (huismijten) zitten meestal in het crin [paardenhaar als vulstof]. Wist je dat kreunkast simpelweg de negatieve benaming van een harmonium is? Vergelijk rammelkast, psalmenpomp.
13. De Kristallnacht is de nacht van 9 november 1938 waarin de SS in Duitsland een grootscheepse pogrom hield tegen de Joden. Een criticus heeft doorgeleerd in kritiseren. De KRO is de Katholieke Radio-omroep. Krobia's zijn zoetwatervissen, die tot de cichliden behoren. Kroepoek koelit komt van de buffel [stukjes onderhuid]. Je hebt de kroeze kers [tuinkers, niet meer in VD] en de kroeze latuw (niet meer in VD: krullatuw, nu wel in VD: kroeze peterselie = gekrulde). Wie zal de krutu [vergadering, beraadslaging] voorzitten? De ichneumon [zekere civetkat, ook: faraorat, mangoest, spoorrat, spoorwezel] eet graag krokodillen- en slangeneieren.
14. Hij
is het kromlopen moe en moet nu ook nog kromliggen voor zijn dochter.
Hou eens op met dat krompraten! De twee boeken
(m.i. is de B
– zie lemma ‘kroniek’ in VD echt fout)
der Kronieken gaan over het rijk Juda. Een kronkelhazelaar is een
kurkentrekkerhazelaar. Hij heeft zijn Kronstadt gehaald [gaan
twijfelen aan de waarde van zijn politieke overtuiging].
De Noorderkroon heet ook wel Noordelijke Kroon. De
rooms-katholieken
bidden soms het kroontje der Zeven Smarten of der Zeven Vreugden
[ook: kroontje des
Heren, alle: een zekere reeks van gebeden].
15. Je had Kroon-Vlaanderen en Rijks-Vlaanderen. De Sargassozee heet ook Krooszee en is een wierzee. Een cretin is een kropmens [soort van geestelijk en lichamelijk onvolgroeid blijvende mensen, met grote hoofden en kropgezwellen]. Het nicotiaanse en het Virginisch kruid zijn tabak, de Provençaalse kruiden [zie lemma ‘kruid’ – vgl. ook provencette] is dat niet [wel: keukenkruid, specerij].
Geen opmerkingen:
Een reactie posten