Dictee – dictees [2696]
Vragen en opmerkingen: leentfaarrein@gmail.com
Oefendictee OUD 298, geheel herzien naar situatie 2022
Dictee van de dag (559)
1. Wat zou er met de gay nineties [vrolijke jaren] en de gay twenties (vergelijk: de roaring twenties) bedoeld worden? Gij zult niet doden (vijfde gebod uit de decaloog, decalogus, tien geboden). Een agrégé is in België een geaggregeerd leraar. De gearing is de versnelling. Het GEB is het voormalig Gemeentelijk Energiebedrijf. De gebang is een soort van waaierpalm. Hé, kom, geen gebbetjes [grapje, geintje] maken nu! Het talliet [ook: talles] is de grote gebedsmantel [bij joden]. Een mihrab is een gebedsnis. Tefilin zijn gebedsriemen. De gebelgde Belg uitte zijn gram. Soms lopen het Haagse gebeuren en het bedgebeuren dooreen. Gebergtekunde is orognosie. De kiel was niet rood- of groengebiesd [los lijkt veel beter] maar had een met goud gebiesde kraag. Geblaarde koeien [met witte plek om de ogen] en mensen [met blaren] verschillen wezenlijk.
2. Geblaseerd is blasé en blèren is huilen. Haring kan gebloemlaagd [bloem = keur, puik; onderop de slechte!] zijn. Daar liepen twee gebobde [met pagehaar] dames. Die traditiegebonden mores golden nog steeds. De geboortegolf is de babyboom. Een gebrekige koper komt zijn verplichtingen niet na. De stresscardiomyopathie is het gebrokenhartsyndroom. Het ecstasygebruik (afkorting: xtc-gebruik) was hoog. Gechantourneerd is met orgelbogen. Een gecorseerde wijn is een volle wijn. Ik zeg dat zaliger gedachtenis Piet Hein. Er hing een gedamd [geruit als een dambord] gordijn. Gedebaucheerd is ontuchtig, verliederlijkt. Gedenk [heel vroeger: + t] de sabbatdag, dat gij die heiligt. Gedenk te sterven, memento mori. In kortgeding (BE, NL: kort geding) besliste de kortgedingrechter. Onder de soldaten waren veel oudgedienden en veteranen.
3. De gedingvoerende partij won het pleit. Het geduld van Job is het jobsgeduld. Hij is van Kleef (van de familie Van Kleef), hij houdt meer van de heb dan van de geef. Een geek [ie] (jeugdtaal) is hetzelfde als een computerfreak [ie] [fanaat]. Kom je van Geel (moet je naar Geel, ben je gek)? In het Belgisch-Nederlands kun je geelgeschorst zijn bij voetbal. Kijk, een geelkoperen kandelaar (messing, tombak is roodkoper). Icterus is geelzucht. Een jonker van Geenhuizen is een heer van Geenland. Zijn landerijen liggen bij Geenhuizen. De Geest Gods en de geest van de Boze zijn tegenpolen. Geëxaspereerd is vertwijfeld, tot het uiterste gespannen. Gefilte fisj is een Joods gerecht van snoek of karper. Een buitenkansje is gefundenes Fressen.
4. Ze zouden het THC- [tetrahydrocannabinol (de psychoactieve stof in marihuana)] en het glucosegehalte bepalen (een gehaltebepaling). Het ot-en-siengehalte van het verhaal was laag, het Privégehalte (blad in Nederland!) des te hoger. De studenten zongen het Gaudeamus (igitur, juvenes dum sumus – laten we dus vrolijk zijn zolang we nog jong zijn). Hannes (die van dat gehannes) was gegripeerd [met griep], Hannes' bergthee (gaultheria) [goo-tee-rie-jaa] smaakte daarom prima. Dit kijkgroen [alleen visuele functie] is geen gebruiksgroen [om te wandelen, spelen, etc.]. Hij had er geeneens [niet eens] naar gekeken. Ze droeg een gedecolleteerde japon met een behoorlijk gewaagd decolleté. Esther behoorde tot de gegoede stand. Quasimodo, die monsterlijk misvormde klokkenluider van de Notre Dame van Parijs uit de roman van Victor Hugo, was gebult. Zijn andere quasimodo's dat ook? Gefyrofobie is brugvrees. Zijn gedachteloze gedachtespinsels een gedachte-experiment waard? Niet geheel is niet geheel niet. Je hebt het geheim van de smid, het medisch geheim, het geheim van staat (staatsgeheim), het geheim van Soestdijk en het geheim van Noordeinde. Cryptografie is geheimschrift. Kunnen we dit echt allemaal wel stilhouden [verzwijgen]?
5. Geheimzinnigdoenerij is aanstellerij met quasigeheimzinnige zaken. Een palataal is een gehemelteletter. De geheugentechniek is de mnemotechniek en het geheugenverlies is de amnesie. Gedachteloos is nog niet geheugenloos. Geheugenzwakte is mnemasthenie. De Gehoefde is de Satan (met bokspoten, bokkenpoten). De elektrische geiser werkte niet. De geisslerse buis is een voorloper van de gasontladingslamp. De geisha [Japanse gastvrouw] voelde zich geïsoleerd. Chevreau is geitenleer. Een geitenwollensokkentype draagt niet altijd geitenwollen sokken. Het Geitje vind je in het sterrenbeeld Voerman. Het begrip gekapt-gekoust komt uit de heraldiek. De BSE (boviene spongiforme encefalopathie) is de gekkekoeienziekte. Een tokeh [too-kee] is een gekko. De sombere ruimte was gekluisd [overwelfd]. Een gekostumeerde optocht is een maskerade. De gekrookterieters vormen de uiterste rechterzijde van de Gereformeerde Bond in de (voormalige) Nederlandse Hervormde Kerk. De gekscherende nar [zot, dwaas, gek] gebruikte zijn marot [zotskolf] bij de WK-gekte [wereldkampioenschap].
6. De geïstiek is de beschrijving van de vaste delen van de aarde. Gekkemanswerk is gekkenwerk. Ik betaalde 30 lari – nee, geen losse lari's (Georgië, aanduiding: GEL). Die kent u: de Gelaarsde Kat uit de vertellingen van Moeder de Gans? Tegen de gelaedeerde [de benadeelde] is een misdrijf gepleegd. Haar linkergelaatshelft (linker gelaatshelft) was aan een facelift toe. Het spreekwoord zegt: geen geld, geen zwitsers [zonder geld kun je weinig – zwitser = huursoldaat]. Cupiditeit is gelddorst. In Arnhem, het Gelders Haagje, eten ze Gelderse worst. Wat doet een geldzak-bv [besloten vennootschap]? In literaire (GB ook: tt) taal: ze had veel geleên [geleden]. Een beroemde herberg was: De Geleerde Man [in Bennebroek]. Te gelegener tijd en plaatse zal het geschieden.
7. De aankoop van de occasion was een gelegenheidssucces. Een gelegouw is een wielewaal. Naast de conductor zijn er de niet-geleider en de halfgeleider. De jam was nogal geleiig. Een gelekoortsverwekker is een steekmug. Het (kalk)gelf is een haverziekte. Het gelidae mortis imago is de slaap als beeld van de kille dood. Gelieve de gelieven met rust te laten (variant: allen gelieven de gelieven met rust te laten). Hij heeft stevig gelobbyd. Dat leidde alleen tot tegenlobbyen. Hoe ziet gelobde [betreft bladeren] melde eruit? De Geloftedag (GB, VD) vieren ze in de Republiek van Zuid-Afrika. Gelode benzine was duur. Zij waren contemporaine schrijvers. Gelijkspelen levert een gelijkspel op. Voor gelijkluidend afschrift is hetzelfde als kopie conform [= cc]. We moeten de klokken even gelijkzetten. De apostolische geloofsbelijdenis is die van Trente. Het depositum fidei is de geloofsinhoud. De rogge staat gelp (tierig).
8. Een gelubde is een gesnedene, castraat, eunuch. Een geltharing is mannelijk. Zangvogels produceren een tjuikgeluid [fluitend geluid]. Een soundcheck is een geluidstest. Was hij goed- of slechtgeluimd? De Canarische Eilanden zijn de Gelukzalige Eilanden. Djahé is gemberpoeder. De res publica is het algemeen belang (de staat). Een gemeenschappelijke rekening is een conto a metà. Was hij lid van de Gereformeerde Gemeenten in Nederland en Noord-Amerika of van de Doopsgezinde Gemeenten? De zaak werd van gemeentewege gesloten, de dienst Gemeentewerken ruimde de boel op.
9. Het gemêleerde gezelschap genoot van het soupertje. De gematria is de geheime leer of de getalsymboliek van de kabbalisten. Voorbeelden van een gemenebest zijn: het Britse Gemenebest en het Gemenebest van Onafhankelijke Staten (GOS – zeg maar: Rusland). Een Rijnlands gemet [oude vlaktemaat] is een halve Rijnlandse morgen [idem]. Elke gemmoloog [gem = gemme = gesneden (half)edelsteen] bezit een gemmensnijder. De equanimiteit is de gemoedsrust. Een anoa is een gemsbuffel; gemskleurig is chamois. Hij was wel- oftewel goedgemutst. Van de genen noemen we: het duchennegen (uitspraak!), het zelfmoordgen en het huntingtongen. Genâ is een verkorting van genade. Het Verbond der genade (het genadeverbond) is het Nieuwe Testament (N.T. – Nieuwe Verbond, N.V., Nieuwe Wet). Het genadekruid wordt ook godsgenade genoemd.
10.
Piet had een genan(t)
en Marie een genante [naamgenoot].
Daar is niks gênants aan. Genderdysforie is transseksualiteit. Uit
Genève kennen we de Geneefse Conventie [m.b.t.
oorlog] en de Geneefse saus [voor
visbouillon]. De vogel was genebd
(van een neb =
snavel voorzien). Een panacee
[middel tegen alle
kwalen] helpt niet bij een
ongeneselijke (ongeneeslijke)
zieke. Een geneesmiddelengids is een voor consumenten bedoelde
farmacopee [apothekersboek
vanwege de overheid]. Genegen
zijn is de neiging tot iets hebbend. Je kunt ook iemand genegen zijn.
De mens is van nature geneigd tot zonde. De Generaliteit is de
staatsmacht van de Republiek der Verenigde Nederlanden,
vertegenwoordigd door de
Staten-Generaal van dat gemenebest. Bedoel je met de generatie X (nix – vgl. nixer) [X-generatie] hetzelfde als de patat- en internetgeneratie? Ongeveer.
11. De generatio spontanea is het ontstaan van leven zonder zaad of kiem. Van de wordingsbegrippen noemen we: fylogenese [biogenese = ontstaan van levende organismen – van een soort], lithogenese [ontstaan van sedimenten] en parthenogenese [voortplanting zonder bevruchting]. Op genetten kan je paardrijden, een genetta (genetkat) is een soort van civetkat. Een genist werkt bij de genie. Hij was de kwade genius. Een genius domus is een huisgeest, zie voor genius loci de Grote (Dikke) Van Dale [geest die ergens heerst]. Een echte quizvraag: waarom tref je het Bijbelboek Esther niet aan op een geniza (bewaarplaats boeken, meervoud: genizot) [de vierletterige godsnaam komt er niet in voor! – en mag wel vernietigd worden]? 'Doen' staat genonymisch voor 'plegen'. Gens de condition zijn personen van aanzien, gens de guerre krijgslieden en gens du monde mensen uit de hoogste kringen.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten