2693 Dictee vrijdag 29-04-2022 (1) – dictee Dictee van de dag (558)

Dictee – dictees [2693]

Vragen en opmerkingen: leentfaarrein@gmail.com

Oefendictee OUD 299, geheel herzien naar situatie 2022

Dictee van de dag (558)

1. Gens de lettres zijn letterkundigen, schrijvers. De genlocatie is een zekere lokalisatie van de genen. Gentiobiose is een bestanddeel van gentianose en van amygdaline, dat voorkomt in bittere amandelen, waarin het is gebonden aan benzonitril. De gentle hint (lichte wenk) was de aanleiding tot een gentleman's (gentlemen's) agreement, het herenakkoord. De genua(fok) reikt tot voorbij de mast. Waar vind je nog genuïene [echt, aangeboren] genuïniteit? Het genus irritabile vatum is het prikkelbare dichtersgeslacht. Hoe ziet je wereldbeeld eruit: geocentrisch [aarde in middelpunt] of heliocentrisch [zon]? De hyacint is een geofyt [overwintert door delen die in de aarde zitten]. Genadebrood eten [brood, levensonderhoud om niet krijgen] is behoorlijk vernederend.

2. Dat zijn pas Genovese (Genuese) lekkernijen. Hij kreeg voor zijn proefwerk een genadezes. Krent en bikini zijn geoniemen [naar plaatsen genoemd: Korinthe en het atol Bikini]. Het Georganiseerd Overleg (algemeen: g.o.) is een specifiek in 1919 ingesteld overlegorgaan dat zaken betreffende de rechtstoestand van personeel in rijksdienst behandelt. Geostationaire satellieten staan schijnbaar stil (ten opzichte van de aarde: denk aan een satelliet in een geosynchrone baan). Een gepard is een jachtluipaard. Hij was een gepassioneerd schaker. Je moet te gepasten tijde ten tonele verschijnen. Ik voelde me zwaar gepiepeld [belazerd]. Je moet de Belgisch-Nederlandse geplogenheden [gewoonte, gebruik, usance] maar kennen … Geprivilegieerd is bevoorrecht.

3. Het potlood was fijn gepunt. Een medisch student (en een coassistent in zijn coschap) moet alle geraamtebeenderen kunnen benoemen. Hij zat geramd (gebeiteld). Een gerant beheert een hotel. Hij sloeg erop als de duivel op Gerard (die moet de duivel dus wel hebben …). Een gerbil [woestijnrat] heeft lange achterpoten. Beschrijf eens de taken van het Internationaal Gerechtshof, het Europees Gerechtshof en het Hoog Militair Gerechtshof [HMG, opgeheven 1991]. Je moet je kleren in gereedheid brengen, klaarhangen [GB]. Waar behoren u en uw huisgenoten toe: de Nederduitsch Gereformeerde Kerken, de Christelijke Gereformeerde Kerk, de (vroegere) Gereformeerde Kerken in Nederland, de Gereformeerde Kerken Vrijgemaakt, de Christelijke Gereformeerde Kerken of de Gereformeerde Bond (in de voormalige Nederlandse Hervormde Kerk)?

4. In dat laatste geval bent u gereformeerdebonder. Een verkorting van gereformeerde gemeenten is gergem. Met hun eigen gerij werd het timmermansgerei vervoerd. Geritsel kan ook gesjacher zijn. Gierige Gerrit liep met zijn gerrit [penis] te koop. De pastoor werd voor Ome Gerrit uitgescholden, maar die dacht: ik heet wel Gerrit, maar ben gekke Gerrit niet. Geraniol is een naar rozen ruikende vloeistof. Een gerenoek is een giraffengazelle. Die volle neven zijn dus germain [bnw.]. Geschrankt en staggered zijn synoniemen in de chemie [moeilijk ...]. In een muzikaal-literair (GB ook: tt) gesamtkunstwerk komen kunsten samen. Spreekwoord: zo gewonnen, zo geronnen.

5. Geschwärm is overdreven voorliefde (gedweep). Een gesjiewes is een braaf mens. Gesjochten [arm, zonder inkomsten, de sigaar] ben je er slecht aan toe. Een gonade [geslachtsklier] vormt geslachtscellen. De gestalt [het geheel] is meer dan de som der delen. Houdt je gesteggel (gestechel) dan nooit op? Was zij contactgestoord? De zwaar gestreste manager leed aan stress en vertoonde stresssymptomen. De ijsheiligen Pancratius, Servatius en Bonifatius zijn de drie Gestrenge Heren. Het gesundes Volksempfinden is het gezonde gevoel van het volk. De ketoeba is bij joden het huwelijkscontract, de get de scheidingsakte. Ben je van lotje getikt, of getroebleerd (heb je troubles?), niet goed bij je hoofd? De getruukte voetballer kende alle trucjes. Bij gettotaal [buiten dictees dus: getto-taal = Jiddisch of Jiddisj] zou een koppelteken niet misstaan. De twee getuigen-deskundigen (GB ook: getuige-) dropen af.

6. Getweeën bereiken we meer. De Geünieerde Gewesten hadden de Unie van Utrecht gesloten. De geünieerde Grieken (leden van de Griekse kerk) zijn verenigd met de rooms-katholieke kerk. We dronken geus (geuze, geuzelambiek) en zongen geuzenliederen. De GeV is de giga-elektronvolt. Een casestudy (casestudie) is een gevalstudie (GB, VD: + extra s). Een p.i. is een penitentiaire inrichting. De clanleider werd na het lijf-aan-lijfgevecht gevangengenomen en heeft nog jaren gevangengezeten. Als je gevat bent, ben je ad rem (ad remmer, ad remst).

7. Dat gesodemieter moet uit zijn! Arrivé Piet was een gegoede vijftiger (50'er). De gestadig vallende regen hield niet op. De getijbeweging was goed merkbaar in het getijdenlandschap. In literaire (GB ook: tt) taal heet gevederte ook wel geveert. Gevelouteerd papier is fluweelachtig (= velouté). De geest geven is het leven prijsgeven. Gevieren hebben wij het gevierd. Ecartelé (tegenwoordig ook: É) en sautoir in de heraldiek is schuin gevierendeeld. Wat moet al dat gevlag op die strontschuit? Epea pteroënta zijn gevleugelde woorden. Ze wil bij me in het (GB, VD) gevlij komen [VD ook nog: daar gaat veel gevlij in een zakje, verder altijd gevlei]? Daardoor voel ik me behoorlijk gevleid. De klus werd met kunst- en vliegwerk via hand-en-spandiensten geklaard. Anesthesie is een soort van gevoelloosmaking.

8. Bij een vertaling spreken we van Shakespeare in een Nederlands gewaad. Gewafelde producten zijn gegaufreerd. Het gewik en geweeg hield niet op, het geweeklaag ook niet. Ahimsa betekent geweldloosheid. Een halfopen gewelf houdt het midden tussen een open en een gesloten gewelf. Het aards gewemel is de ijdele bedrijvigheid der wereld. De Zeven Verenigde Gewesten vormden de Republiek der Verenigde Nederlanden. Het Brussels Hoofdstedelijke Gewest ligt onder vuur. Je zult maar een geweten als een hooischuur hebben (weinig moreel).

9. Druppelsgewijs kan nooit cortègegewijs zijn. Zij telden het gewolde vee. Mijn toorn zal u geworden. Hij was een gewoontedier en zelfs een gewoontedrinker. Het (de) synovia is het gewrichtsslijmvlies (gewrichtssmeer); ontsteking eraan is synovitis. Gewrichtsverstijving is ankylose. Gewriemel vind je bij dieren, gefriemel bij nijvere mensen. De gewürztraminer is een kruidige witte wijn uit de Elzas. Ook een gezagsvacuüm geeft een ontbreken weer. Een gezegdezin is een predicaatszin. Hou op met dat gezeik. Die Bijbelkring was een huiselijke bijeenkomst tot stichting en studie. Agaporniden (enkelvoud: agapornis; lovebirds) zijn inséparables (gezelschapsvogels). Een muziekstuk kun je ook à vue [zonder studie vooraf] spelen.

10. Een nikab is een gezichtssluier. Zij was konings- en Oranjegezind. De Gezinsraad geeft adviezen aan de overheid. Ook in gezins*telling (zo ook: gielers*taal) [dieventaal, Bargoens] zou een koppelteken (buiten dictees) niet misstaan. Onze gezins-bv heeft het jaar positief afgesloten. Toen probeerden ze het met gezondbidden. Een gezondheidskordon wordt om een besmette plaats getrokken (gelegd). De gezondheidstoestand is de salubriteit. De g.g.d. is de grootste gemene deler (vergelijk: k.g.v.); de GGD is de Gemeentelijke Geneeskundige Dienst. De ghibil is de hete woestijnwind in
Noord-Afrika. Ghee [gie – g van goal] is geklaarde boter. GHC is de genormeerde valuta-aanduiding voor cedi (de munteenheid van Ghana). Een ghazel(e) is een van oorsprong Perzische dichtvorm.

11. Het GHB (ook: GBH) is het gammahydroxybutyraat (gammahydroxyboterzuur), een partydrug. De afkorting van gigahertz is GHz. Het giallo antico is goudgeel marmer afkomstig van bouwwerken uit de oudheid. Piëzografie is synoniem aan giclee [inkt met inktprinter vernevelen]. Een gibus is een hoge hoed [hogehoed], een giberne een patroontas. Een gieg is een gigabyte (afgekort: GB = gibibyte – GiB; vergelijk gigabit: Gb). De gieren van de Nieuwe Wereld vormen een afzonderlijke familie. Hij is zo parcimonieus (gierig – c is cent) als het graf. Gierstuitslag is miliaria. Gies is overtollig lood aan een pas gegoten letter. Een gieser wildeman is een fijne soort van stoofpeer. De ggz is de geestelijke gezondheidszorg. De ghazidsja is de heilige oorlog van de moslims tegen de ongelovigen.

12. Een giacomettifiguur is een zeer langgerekte, magere figuur. De voorhoede was een ware gideonsbende. Een internationale standaard voor uitwisseling van bewegende beelden is de GIF, het graphics interchange format. Goeie Mie was de Leidse gifmengster. Een poisonpill (gifpil) is een beschermingsconstructie tegen een vijandige overname [van bedrijven]. Gifsumak [sumak = plant] is poison ivy. Vis wil zwemmen [drink er witte wijn bij!], zegt een bekend spreekwoord. De GIFT (gameta intra-fallopian transfer) is een bevruchtingstechniek. De afkorting van gigawatt is GW.