Dictee – dictees [2697]
Vragen en opmerkingen: leentfaarrein@gmail.com
Oefendictee OUD 297, geheel herzien naar situatie 2022
Dictee van de dag (560)
1. Het franquisme [niet: k/c] was een falangistische politieke beweging in Spanje. Een fransman is een oogstarbeider die in de zomer in Frankrijk gaat werken. De frappe van iets is de pointe. Fratricide is broedermoord. Een frauduleus bankroet is bedrieglijk. De fraus legis is de wetsontduiking. Zijn bewering was bizar, freaky. Hij mislukte omdat hij een fluwelen frederik [al te goed, zachtaardig] was. Na de fraude dacht hij: zo fopt men Frederik [zo wordt de goedgelovige beetgenomen]. Freejazz [improvisatie] en free kick [voetbal: vrije trap] zijn van huis uit Engelse uitdrukkingen. Dat geldt ook voor free publicity [gratis reclame] en freefight [mixed martial arts, MMA, harde vechtsport met weinig regels]. Een jezusfreak is een godsdienstige zonderling. Zelfs een freetrader [voorstander van vrije handel] kan in een freeshop [belastingvrij] niet gratis winkelen.
2. Het freinetonderwijs is een vorm van basisonderwijs. De freischwebende Intelligenz [het niet primair doelgericht nadenken en discussiëren over filosofische en maatschappelijke kwesties] laat zich niet inkaderen. Het frêle [broos, teer] meisje was een fremdkörper [buitenbeentje, past niet in omgeving] in die wilde omgeving. Frenalgie is pijn aan het middenrif. De French Connection [smokkelorganisatie] dankt zijn naam aan een zekere film. Een French letter is een condoom. De frenologie is de schedelleer. Het (de) freon is een drijfgas. Hij frequenteerde die louche gelegenheid. Een fresquist maakt fresco's [ook: freschi]. Alle freudianen zijn nog geen freud [psych(iater)]. Een fresnellens is een trappenlens. De douairière (weduwe van aanzienlijken huize) heeft gesproken. Fricassee is een gerecht van fijn gehakt vlees met pikante saus.
3. Doden ten gevolge van friendly fire [eigen vuur] zijn afschuwelijk. In Noord-Duitsland spreken ze Fries. Het is frips (frisjes) vanmorgen. Frischen doe je met gietijzer. Frisee is krulandijvie. Fourragères zijn schouderkwasten met koorden op uniformen. Frictioneren is met een lotion behandelen. Alvast dit: er zijn zo'n 100 pagina's in VD, die met 'ge' beginnen, dus dat zal wel lekker opschieten … Alles kwijtgeraakt? Dan moeten we from scratch (van scratch af) beginnen. Zij voetbalden fronde super viridi (op het frisse groen). Het (de) frontoffice communiceert met klanten, het (de) backoffice niet. Het frottégaren heeft lusjes. Fruges consumere nati (nietsnutten), doe eens wat! Fruits de mer zijn zeevruchten. De fruittella [vroeger ten onrechte met 1 t] werd ooit nog in Breskens geproduceerd.
4. Fruitzuur is alfahydroxyzuur. Een frulleman zit vaak te knoeien; doet een prullenman [prulvent] dat ook? Een Frygische muts is een jakobijnenmuts. De Fries kan het niet laten te roepen: “Fryslân boppe!” Hij heeft er geen fuck (een erkend f-woord) van geleerd. 'Fuck off' en 'fuck you' (vaak vergezeld van een fuckgebaar) zijn geen blijken van waardering. Met het FTP-protocol kun je ftp'en [file transfer protocol]. Ftisisch is teringachtig [ftisis] en de personeelssterkte wordt uitgedrukt in fte's [èhf-tee-jee] (fulltime-equivalents). De Führer hield van fuguettes [kleine fuga]. Fukkiefukkie [geslachtsgemeenschap hebben] kwam daar regelmatig voor. Je schrijft: full colour, fulldress [galakleding], full house [bij pokeren], fullprof [geen semiprof dus], full speed [met de hoogste snelheid], fulltimer en fullcolourdruk. Fumé brillenglas is donker. Fumu (muzak – functionele muziek) is achtergrondmuziek.
5. Functional food is goed voor de gezondheid. Hij was functis officio (niet meer in dienst). Een fundgrube is een bron waaruit men naar hartenlust kan putten. Fungicide is dodelijk voor de fungilore [folklore i.v.m. de paddenstoelen en schimmels (fungi)]. 500 jaar Breskens: dat was fundraisen geblazen! Toen brak de furia infernalis (de helse furie) los. De furor loquendi is de praatzucht, de furor poeticus het dichterlijk vuur, de furor scribendi de schrijfwoede en de furor teutonicus de teutoonse razernij. Om de fuseepen draait de wielophanging van de auto. Wat moet een leger zonder mannen als Jan Fuselier [gewoon soldaat]?
6. Fustige wijn smaakt vaats [naar het vat, fust]. Dat is maar een futieltje, een bagatelletje. De geoorde fuut is een duikvogel. Fuzzy logic is vage logica. Een fwd [èhf-wee-dee] is een auto met voorwielaandrijving (frontwheeldrive, vergelijk fourwheeldrive in GB). In e-mails betekent de afkorting fyi 'for your information'. Een fyle [fie-luh] is een volksstam. De fylloxera is een druifluis die de wijnstok verwoest. Een fysaliet is een blaassteen. De fysio(g)nomie is de gelaatsuitdrukking. De fytopathologie is de leer van de plantenziekten. De agressieve en vandalistische supporters van Ajax worden F-side genoemd naar vak F in het voormalige stadion De Meer. Een funiculaire is een kabelspoor.
7. In de muziek staat g. voor main gauche (linkerhand). De Grote Acht is de G7 plus Rusland. Dat gaat naar Den Bosch toe. Ga jij ernaartoe? En ga je op chic? Laat hem maar in zijn eigen sop gaarkoken. De dief ging voor gaas [werd betrapt]. De gaatels(!) wordt in de zadelmakerij gebruikt. De gaaz is een geriatrische afdeling van een algemeen ziekenhuis (vergelijk: paaz – psychiatrische). Ze droeg een gabardine regenjas [gabardineregenjas]. Gabbro [stof] bestaat uit basisch plagioklaas en augiet. Een Gabonees (Gabonner) woont in Gabon. De gadogado is een Indonesisch gerecht. Een gaffelbuis is een Y-buis. Opa is gaga [kinds, halfwijs]. Een kind is een gage d'amour [blijk van liefde]. Bij de gaillardia [tuinsierplant] danst de gaillard [sterke, levendige kerel] een gaillarde [dans]. Ze is een duifje zonder gal [onschuldig, naïef meisje].
8.
De galabia is een uniseks kledingstuk (ook:
unisekskledingstuk).
De D-galactose is een bestanddeel van het disacharide lactose en van
glycoproteïnen. Een galago is een bushbaby (een
halfaapje). De galanga is een aan
gember verwante wortel (ook:
laos). Een galantuomo is een
Italiaanse gentleman. De galapagosvink
(VD heeft galá
–
2020: gala…)
is de darwinvink. Galblaasontsteking is cholecystitis. De galenisten
[aanhanger van
Galenus de Haan] waren heel
vrijzinnig, een galerist houdt een galerie. Het galgroen is de
biliverdine. Is een galiameloen lekker?
Een galilea is een voorkerk. Het galimettahout komt van een
Caraïbische boom. Die fiets is naar de gallemieze(n).
Een gallijer is een naar mens.
9. Een galloway is een middelgroot hoornloos vleesrund. Met een galluppoll peil je de publieke opinie. Een galoche is een overschoen. De galsteenziekte is de cholelithiasis. Galvet is cholesterol. Een gamasche is een enkelstuk. De gamay is een wijnstok uit de Côte d'Or of de wijn ervan. Een gambist bespeelt de viola da gamba. Gametofyten [vormen gameten] vormen gametocyten [= gameten – voortplantingscel, geslachtscel]. Gamma-ijzer is stabiel rond de 1000oC (duizend graden Celsius). Gammexaan (lindaan) is een insecticide. Hij ging zijn goddelijke gang. Een shanty is een gangspillied. De gangstarap stamt uit de Amerikaanse zwarte getto's. Een gannef is een dief.
10. De Sprookjes van Moeder de Gans blijven aardig. Het syndroom van Ganser [kortweg: ganser] is een psychische aandoening. Gants mousquetaires [alleen mv.] zijn handschoenen met een grote kap. Ganzenleverpastei (ganzenleverpaté) is pâté de foie gras. In de middeleeuwen schreven ze met een ganzenveer, al schreven ze dat woord zelf anders. Dubbele guillemetjes zijn ganzenvoetjes [<< >> – aanhalingstekens in Franse en Duitse teksten]. Bengaals gras is guineagras. Zij was gänzlich abgeneigt (geheel afkerig) van zijn slinkse toenadering. Een garbanzo is een kikkererwt. Een garçon [vrijgezel] en een garçonne in een garçonnière: dat kan toch nooit goed gaan? Een garde d'honneur is een erewacht, een garde-manger een zekere kok.
11.
De Rode Gardisten vond je bij de Culturele Revolutie in China. Van de
garens noemen we het kevlargaren, het crêpegaren en het canvasgaren.
Een garenwinder is in het zeemanswezen een schiemanswiel. De auto
werd gegareerd [in
de garage zetten!]. Een
garimpeiro zoekt onder andere naar diamant. Het adjectief gargantuesk
is overdadig in spijs en drank. Een garnisair was een ingelegerde
soldaat. De garoeda is een mythologische vogel. Een garrot is een
wurgmiddel. Een gascogner is een pocher. Is de gas- en lichtrekening
betaald? Een garen-en-bandvrouwtje vind je niet meer, een
garen-en-bandwinkel nog wel. Tussen geven en nemen zit meestal een
hele gap [èh].
Een gargouille is een waterspuwer, een garibaldi een hoed. Een
galaxis is een melkwegstelsel. Daar word ik nu gallisch [korzelig]
van. Een ganimedes is een schandknaap, een goocheme gaatjesneus een
slimmerik.
12. Gastgeschenken [gast aan gastheer] en xeniën [gastheer aan gast] zijn elkaars antipode [mv. n]. Een epifyt is een gastplant. De gaswetten van Boyle-Gay-Lussac en van Van der Waals zijn de bekendste. Woerden is een stad, Oudewater is nog wat, maar Montfoort is een gat. Zouden de geuzen via het Brielsche gat getrokken zijn? De gateway leidde naar het vliegtuig. Erg bekend is wel Monicagate [Clinton]. Een gegate [met gaatjes] lepel heeft veel van een vergiet. Gaucherie [lompheid, linksheid] en gauchisme [links in de politiek] moet je niet verwarren. De gaudetezondag is de derde zondag van de advent. Een gaucho werkt vaak als cowboy. Is dat Bacchus' gave of een gave Gods? Heeft u ook gazeuze dranken? Gazpacho is koude soep.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten