Dictee – dictees [2699]
Vragen en opmerkingen: leentfaarrein@gmail.com
Oefendictee OUD 296, geheel herzien naar situatie 2022
Dictee van de dag (561)
1. De fil-à-fil is een weefsel. Het fil d'écosse is glanzend tweedraads [bnw.] katoengaren. Een filhelleen leefde aan het begin van de negentiende eeuw. Een filharmonie is een symfonieorkest. Een bijbank (filiaalbank) wordt ook succursale genoemd. Filet americain (niet te verwarren met mal américain!) is fijngemalen rauw rundvlees, filet d'Anvers [B.-N.] (maar elixir d’anvers?) is gerookte runderfilet, filet mignon is biefstuk van de haas en filet pur is biefstuk van de runderhaas. Leed zij aan stripofilie [is ze stripliefhebster – nee, niet dát strippen!] of aan xenofilie [welgezindheid voor vreemdelingen – xenofobie is angst voor hen]? Die filippine [soort kruiswoordraadsel] was best lastig. Een filius nullius is een selfmade man. Een filmfoto is een still.
2. Een film noir heeft sterke zwart-witcontrasten. Een fille de chambre is een kamermeisje, een fille de joie een meisje van plezier (prostituee), een fille d'honneur een staatjuffer (meisje of jonkvrouw, behorend tot de staat of stoet, het gevolg van een adellijke of aanzienlijke vrouw) en een fille du régiment een legerhoer. Het filosemitisme is de Joodsgezindheid. Een fils de famille is een zoon van goeden huize. Een filumist spaart lucifermerken. De fin-de-siècleroman speelt in het fin de siècle [eind 19e eeuw]. Zij behoorde tot de fine fleur [de meest uitgelezenen van enige groep] der schrijfsters. De finesses (de kneepjes) kende hij nog niet. Zijn fingerspitzengefühl [vergelijk: vingertoppengevoel/kwestie) liet hem niet in de steek: hij beleefde zijn finest hour [hoogtepunt, bijv. in loopbaan]. Na de finishing touch [laatste afwerking] was het werkstuk fini [klaar, af]. De finnjol [wedstrijdklasse bij zeilen] voer uit.
3. Firn is korrelig sneeuwijs. First things first [de belangrijkste dingen gaan voor – wat het zwaarst is, moet het zwaarst wegen]: de first lady [meest invloedrijke vrouw in een bepaalde context] reist first class [in vliegtuig]. Volgens Van Dale is belastingvriendelijk fiscaal vriendelijk. Dat lijkt vreemd, omdat bijna alle samenstellingen met 'vriendelijk' aaneengeschreven worden. Maar ‘belasting’ is znw., ‘fiscaal’ = bnw.]! Een fischerklok is een zekere schaakklok. Fish-and-chips is een typisch Brits gerecht bestaande uit stukken visfilet met friet. Flabben zijn conferven (het lijkt wel een spraakgebrek). Flabbergasted is verbijsterd. Het schip voer onder een flag of convenience [goedkope vlag]. Hij werd in flagranti (flagrante delicto, op heterdaad) betrapt. De bevolking ging flagrante bello [onder het woeden van een oorlog] gebukt. De flamingo's genoten zichtbaar van de flamencomuziek.
4.
Een filozellen (floretten)
borduurwerk is een vloszijden dito. Van fimose (ook:
fimosis en fimosisoperatie) hoef
je alleen te weten dat 'phimosis'
uitgebannen is [nu:
f!].
Zonder volledig consequent te zijn, vond(!)
Van Dale beide vormen gelijkwaardig. Binnen artikelen komen we
namelijk ook tegen: parafimose, parafimosis en paraphimosis
(dat laatste nu
niet meer in VD, en dus nu echt fout!).
Een first offender is iemand die voor het eerst terechtstaat. Een
flambard is een slappe vilten hoed. Dat Oost-Aziatische vaatwerk is
flambé. Op internet is het blaming-and-shaming [publiekelijk
te schande maken voor
de rechtszaak – vgl.
naming-and-shaming] en flaming
[verbaal geweld
bij internet- of e-mailverkeer].
Het flammé is een zijden stof met verschillende kleuren. Worden
flanellen borstrokken nog gedragen? Ik moet nodig flappen tappen uit
de flappentap [=
geld downloaden]. Een
flap-aan-de-wand [tafeltje]
kun je omhoogklappen. Erboven hing een flip-over (flap-over(bord)
= bord op een standaard). Hij
sloeg een flater met zijn flatus [darmgas,
wind]. Flausch
is duffelse wollen stof, gebruikt voor dekens en jassen.
5. Flavine is een geel, in water oplosbaar pigment, dat in levende cellen als co-enzym voorkomt. Ook de collaps en de syncope zijn flauwtes. De flauwtefrequentie – voorkomen van flauwtetjes met flauwvallen – is niet bekend. Een flebile ludibrium is een droevig geval dat niettemin aan het lachen maakt. Flebitis is aderontsteking. Een fleece bodywarmer [fleecebodywarmer] geeft warmte. Fleisjig (antoniem: milchig – melk) wil zeggen: bereid met vlees en daarom apart te houden van melkspijzen. Flenzen [neersmijten] van geflenste [in stukken gesneden] walvis gaat gegarandeerd [geheid] verkeerd. Op het laboratorium kom je de Leidse fles [elektriciteit, hoge spanning], de fles van Woulfe [woel] [met twee of meer halzen, chemie – ook: woulfefles – woel-flèhs] en de Florentijnse fles [voor distilleren van etherische oliën] tegen. Het fletcheren is voedsel langdurig kauwen. Een bottleneck is een flessenhals.
6. Een fleur de lis is een heraldische lelie. Een fleur du mal [iets moois] spruit voort uit het kwaad. De flexie (werkwoord: flecteren) kennen we uit de taalkunde, de flexiecirkel heeft een kromtestraal, maar reflectie is terugkaatsing. Een flexikoker is een fabriek voor verwerking van zware stookolie. Een flibustier [uu ie] is een zeeschuimer (boekanier). Een fliffis is een tweevoudige salto met schroef. Een flikflak begint met een handstand-overslag. Een flikkerstrik is gewestelijk een vlinderdasje. 't Is witte flip met die twee [ze zijn erg goed met elkaar], ze zullen elkaar niet bij de flip pakken (gewestelijk, Bargoens – beetnemen). Naar Flip zijn is overleden zijn. Dat is Flip en Jacob staat gewestelijk voor: dat past niet bij elkaar. Een e-flirt, begin daar niet aan! Hij hanteerde de flitspuit, hij flitte dus. Het flo [èhf-èhl-oo] is in Nederland het functioneel leeftijdsontslag. Het floëem is het bastweefsel. Dat floepte er zomaar uit.
7. Floid is een kunststof voor buitentennisbanen. Bloemen zijn Flora's kinderen. Flos caducus (vergankelijke bloei) gedijt niet. Een flos ipse is een bloeiend jong meisje, de flos juvenum (flos juventutis) is de bloem der jeugd en floss is tandzijde om mee te flossen [ik flos, jij flost]. Wat was er flou [oe] aan die schildering? Je moet me geen flousjes [au] [smoesjes] verkopen . De fluctus in simpulo is een storm in een glas water. Een flügelhorn is een bugel. Een fluitglas is een flûte. Er groeide fluitenkruid. Bij de fly-drive (fly-and-drive) staat de huurauto al klaar. De fly-over is een kruisingsvrij verkeerspunt. Het fosteren is kinderen in ontwikkelingslanden ondersteunen [vgl. fosterkinderen].
8.
Hij sprak met flux de paroles (radheid
van tong), een woordenvloed. De
flux de bouche is de welbespraaktheid.
De Vliegende Hollander (Flying
Dutchman) was oorspronkelijk een
spookschip ten oosten van Kaap de Goede Hoop. De flush is een
opvolgende rij kaarten of dobbelsteenkanten. De fluxie is een
differentiaalquotiënt (afgeleide).
Hij werd gepaaid met een fluwelen tong. De lading was f.o.b.
(free
on board).
De foeyonghai is een Chinees gerecht. De foi du charbonnier is het
kolenbrandersgeloof [fides
carbonaria – werktuiglijk],
foie gras is de ganzenleverpastei. Een foleykatheter is een
ballonkatheter. De folie à deux is de door twee personen gedeelde
waan. Het
N-pteroyl-L-glutaminezuur is het foliumzuur. De Folketing
is het Deense parlement. Een foncé [bnw.]
gelaat is donker van tint.
9. We gaan fonduen (fondue eten); waar is de fonduepan [theoretisch ook (ww.): fondupan = pan om te fonduen – stam: (ik) fondu]? De symfonie leek wel een kakofonie. Dat is het toppunt: hij leed aan fobofobie [angst voor fobieën]. Overigens: fonofobie is de overgevoeligheid voor geluid. De food for powder (kanonnenvlees) is duidelijk non-food [geen voedsel]. Een fopmiddel is een placebo, een fopduik een schwalbe en force majeure is overmacht. De hele voorraad werd à forfait [bij de hoop, ineens] overgedaan, verkocht. De for intérieur is het oordeel van het geweten. For old times' sake is omwille [ter wille van] van vroeger. De formule 1-coureur zette de bokaal op het formica tafelblad (formicatafelblad). Geert Wilders for president, for shame! Een foton is een lichtquant.
10. Ik heb nog in Fortran [Formula Translation Language, Formula Translator (een programmeertaal)] geprogrammeerd. Dat vertel ik je off the record. Jij, fortunate senex (gelukkige grijsaard), je hebt het maar getroffen! Forumen is deelnemen aan een of meer forums op internet. Dit is for your eyes only (strikt vertrouwelijk). Een fossa is een fretkat. Wat behoort er zoal tot het werelderfgoed? Wat is er morgen, een fleetrace [alle schepen bijeen] of een matchrace [wedstrijd]? FDC (fleur de coin) is de aanduiding van spiksplinternieuwe munten [de fdc is de first day cover, eerstedagenveloppe]. Haar fluwelen woorden maakten dat de jonker platging [helemaal ingenomen werd]. De forenzen (forensen) forenzen (GB ook: s), forensden (GB dus ook: t) en hebben geforensd (GB dus ook: t). Fototypie is lichtdruk. Een fotovoltaïsche cel is een zonnecel.
11. Een fot is een grote eenheid van verlichtingssterkte, een vod is een oude lap. Een foucaultslinger slingert in één vlak. Foudroyant gangreen is zich snel uitbreidend koudvuur. Een fouetté is een verlengde pirouette. In de sport kun je fouls begaan (vergelijk: foul play versus fair play). De fourré is een koekje met een middenlaagje van crème. Fourragères zijn schouderkwasten met koorden op uniformen. Een fournisseur de la Cour is een hofleverancier. De four in hands is een rijtuig bespannen met vier paarden, van de bok gereden. De founding father is de stichter van iets. Found footage is historisch beeldmateriaal in een nieuwe film.
12. Een fourwheeldrive (afkorting in drie symbolen: 4wd, fwd) is een auto met vierwielaandrijving. De fourth estate is de vierde stand: pers etc. In de oorlog fout, was Duitsgezind. Fox is een verkorting van foxterriër en foxtrot. In Nederland staat de FPU [èhf-pee-juu] voor flexibel pensioen en uittreden. Percentielen en decielen zijn fractielen. Het fragiele-X-syndroom [o.a. verstandelijke handicap – X-chromosoom] treedt vooral bij mannen op. Zie je die fraise [what's in a name: aardbeikleurig] aardbeien? De Française danste de française en at francala [breed Turks stokbrood]. Een kordelier is een franciscaan. Een Francofascist is een falangist (ook wel: caudillist). De guereza is de franjeaap. Is zijn CFA-frank gevallen? De opgezette frankolijn [patrijsachtige vogel] werd gratis thuisbezorgd. De Frankfurter at een grote knakworst, een frankfurter. Een frankenstein geeft je vaak gm-voedsel [GB, van: genetische modificatie].
Geen opmerkingen:
Een reactie posten