2660 Dictee vrijdag 08-04-2022 (1) – dictee Dictee van de dag (537)

Dictee – dictees [2660]

Vragen en opmerkingen: leentfaarrein@gmail.com

Oefendictee OUD 320, geheel herzien naar situatie 2022

Dictee van de dag (537)

1. Gezocht op '*oir*': allerlei reservoirs zoals een acetyleenreservoir, het abattoir, het scheldwoord 'abortoir' voor abortuskliniek, détournement de pouvoir en abus de pouvoir (machtsmisbruik), accessoires (bijzaken), het accusatoir en het inquisitoir strafproces, een aide-mémoire (kort diplomatiek briefje), een aleatoir contract (kansovereenkomst), au revoir (tot ziens), het avoirdupoids(stelsel) is een gewichtsstelsel, avoir toute honte bue (de schaamte voorbij zijn), baignoire (schouwburgloge op de parterre), bande noire (tijdens de Franse revolutie), het bête noir (het zwarte schaap), blouson noir (nozem), boudoirbiscuit (lange vingers), boudoirmutsje (te dragen bij een negligé), café noir (koekje met een laagje suiker met koffiesmaak), coir [uitspraak: koo-juhr] (handelsnaam voor kokosvezels als stof), coïre (vrijen – coïtus, maar coitus interruptus, etc.), comédie noire (blijspel met een tragische ondertoon), in de couloirs der Kamer (de wandelgangen) en cravate noire (black tie).

2. Verder gevonden: cravate blanche (white tie), déjeuner dînatoire (uitgebreid koffiemaal dat een middagmaal vervangt), des histoires de femmes (vrouwenpraatjes), tijdens het Directoire (regeringsvorm Frankrijk 1795-1799) droeg men directoirekostuums, écartelé en sautoir (in de heraldiek: schuin gevierendeeld), entre la poire et le fromage (bij het dessert, terloops), espoir (belofte bij de wielrenners), film noir (in een grauwe, dreigende omgeving), galasoiree
(gala-avond), illusoir (denkbeeldig), een interlocutoir (voorlopig) vonnis, Indo-Iraans, loirewijn, mansoir (mannelijke afstammeling), memoiresschrijverij, een mer à boire, een méritoire (altijd e! – verdienstelijk, loffelijk) streven, een moiré lint is gevlamd, moment de gloire (finest hour; vergelijk: 15 minutes of fame), oir (nageslacht), de enige echte Octrooiraad is er om te octrooieren en moet oppassen voor octrooi-inflatie, moussoir (moser, champagneklopper) en een no-iron overhemd.

3. Van tevoren weet je niet wat er allemaal nog komt: non-inflatoir, een notoire crimineel, parloir (spreekkamer), peignoir (kamerjas voor dames), een peremptoir examen is allesbepalend, petite histoire (geschiedenis van de kleine, anekdotische voorvallen), pièce à tiroir (toneelstuk dat uit een losse aaneenrijging van episoden bestaat), pieds noirs (mv., blanke kolonisten in Algerije), pinot noir (levert rode bourgognes op), plein-pouvoir (lastgeving tot verrichting van zaken zonder enige beperking), poire belle Hélène (een nagerecht), requisitoir (vordering, eis van het Openbaar Ministerie – GB ook: rekwisitoor!), een rogatoire getuige werd opgeroepen, rouge-et-noir (een hazardspel), een sautoir (in de heraldiek: dwarsstaand –
(sint-andries)kruis – in een schild), savoir-vivre (wellevendheid), soiree (avondfeest), soirée dansante (dansavond), soirée musicale (muziekavond), vexatoir is knellend, drukkend, tour d'ivoire (ivoren toren), tenue de soirée is avondkleding (tegenover tenue de ville), toilette de soirée evenzo.

4. De PVV [NL: Partij voor de Vrijheid, BE, historisch: Partij voor Vrijheid en Vooruitgang (Belgische politieke partij)] bestrijdt de
massa-immigratie en islamisering in Nederland. Een zeker kunstobject is een objet trouvé (een readymade). De dictee- en de preektijger gaven geen krimp. De verdachte kon vrijuit gaan, de gedetineerde met proefverlof kon vrij uitgaan. Het belang van het ziekenhuis moet vooropstaan. De uitdrukking 'alinea' komt van het middeleeuws Latijnse a linea (naar de lijn) en verwijst naar een nieuwe regel. Toen wij eropuit trokken, mailde ze me: "Ik kom er aan". Ik ben eruit: je gaat eraan. Ik ben in negentienhonderdvierenveertig (1944) geboren. Jan had honderdeneen kilometer in zijn wandelboekje, Karel tweeduizend en zes. Je mag ook honderdeen respectievelijk tweeduizend zes schrijven. Let op de Duizend-en-een-nacht. Zijn er honderd-en-een manieren om snel rijk te worden of zelfs wel duizend-en-een? Jan kreeg zeven twaalfden van de erfenis en Piet vijf twaalfden. Een derde van drie vierde (drie kwart) is een kwart (een vierde, een vierde part). Vier vijfde van de aanwezigen bleek geen weet te hebben van zijn vertrek. Drie kwart van een eeuw is driekwart eeuw en twee derde van de Kamer kan een tweederdemeerderheid vormen. Hij speelde de driekwartsmaat in zijn driekwartbroek. Je moet er afblijven. Ik heb hem ervan langs gegeven, daarna is hij ervandoor gegaan. Hij komt ervoor uit, dat hij er (op school dus) vooruitkomt. Houd je van tiramisu, fruitsla, choco-ijs en …?

5. Onder leestekens verstaan we komma, punt, puntkomma, uitroepteken [afko:] enz. Afkortingen zijn ook: lp (elpee, langspeelplaat), horeca (hotels, restaurants, cafés; een hcr is in NL een hotel-café-restaurant), lpg (liquefied petroleum gas, lng = liquid natural gas), RAM (random access memory), pin (persoonlijk identificatienummer), Riagg (in NL: Regionale Instelling voor Ambulante Geestelijke Gezondheidszorg) en KB (die boekenclub, u weet wel; Koninklijke Bibliotheek). Van de eigennamen noemen we KLM (in NL: Koninklijke Luchtvaartmaatschappij), AVRO (Algemene Vereniging Radio-omroep) en NMBS (Nationale Maatschappij der Belgische Spoorwegen), maar ook: VDAB (Vlaamse Dienst voor Arbeidsbemiddeling en Beroepsopleiding), Agalev (geparafraseerd: Anders Gaan Leven), Bloso (in BE verouderd: Bestuur Lichamelijke Opvoeding en Sport in de Openlucht), Novem (niet in wdb.: Nederlandse Organisatie voor Energie en Milieu) en Febelgra (niet in wdb.: representatieve beroepsvereniging – federatie – van de Belgische grafische industrie). Hoeveel millihertz (afkorting: mHz) is een megahertz (afkorting: MHz)? Antwoord: 10^9! De druk was 3 hectopascal (afgekort: hPa). Het vliegtuig had een snelheid van mach 3 [= snelheid van het geluid, Ma of M: Ma = 3 of M = 3]. Een kracht van 3 newton (afgekort: 3 N) verricht over een afstand van 10 meter (afgekort: 10 m) een arbeid van 30 newtonmeter (afgekort: 30 Nm = trouwens – ook – joule, symbool: J). In België ben je (in symbolen) iemand € 24 schuldig, in Nederland € 24,-.

6. Mijn vraag werd via een FAQ'je [frequently asked question – fahk – bij èhf-aa-kuu zou het tje zijn ...] van de LOI [niet in wdb.: Leidse Onderwijsinstellingen] beantwoord (let op: geen faxje!). De (in cijfers) vijfenzestigplussers [65+’ers] vormen het (in symbolen) 65+-dom.
Cd-roms [compact disc read-only memory], daar heb je wat aan in een tv'loos [teeveeloos] tijdperk. De Vinex'er (in NL: Vierde Nota Ruimtelijke Ordening Extra) uit het Benelux-land [België, Nederland en Luxemburg] bleek een StuBru-medewerker [Studio Brussel] te zijn. Hij had info over de airco en de camcorder [van: camerarecorder]. Waarom schrijven we Berlijn en (Congo-)Kinshasa zo? Komt bier oorspronkelijk uit Pilsen? Kun je boven op de Mount Everest de Stille Oceaan zien? In België liggen de Hoge Venen, het Land van Herve en Moeskroen. De Duinkerker droeg een duinkerker [ruige zeemansjas] en kwam uit Duinkerke. De socialezakenklant werd ingetaket (intaken alleen als infinitief in GB). De tekst werd geëdit, gestrest heb je stress, op een grill wordt gegrild, met een floss wordt geflost en met een volleybal wordt niet gebaseballd. Het gepromote artikel heeft niet gescoord. Ken je de werkwoorden samplen, recyclen, crawlen en twirlen? Bij goochelen goochel je, bij googelen googel je, met tackelen voer je een tackle uit en bij scrabbelen speel je scrabble (en scrabbel je dus). Goede verpakking is recyclebaar [recycleerbaar]. Nieuwste werkwoord: twerken [uh] (op seksueel suggestieve manier dansen).

7. Een recyclingbedrijf doet aan recyclage [recycleren]. Hoe schrijft u de van origine Engelse voltooide deelwoorden gelabeld, gezapt, gexeroxt, getypt, gesandwicht, geclasht, gecrasht (van krach!), gecatcht en gebrusht? Waarom schrijven we gelay-out, maar afgekickt en omgeturnd? De bangerd was een schijterik en de bange schijterd een bangerik. Bij een uithuisplaatsing wordt iemand uit huis geplaatst. De langverwachte accreditatie bleef uit. We aanschouwden buiten de bosschages en binnen de bossages [bewerkte blokken natuursteen] in 's-Hertogenbosch. Het was dertig graden Celsius (in symbolen: 30ºC). Er werd ad hoc besloten (het was een ad-hocbeslissing) om de
à-la-cartevakantie te onderbreken voor een tête-à-tête met de fabrikant van eau de cologne (de eau-de-colognefabrikant). Hij was areligieus, niet-politiek en non-conformistisch. In het tv-programma werd gezegd dat een A4'tje [VD: A-viertje = ongebruikelijk] per definitie het
A4-formaat heeft. De quizmaster trok ad rem at random een winnaar. De dienst Inspectie van Financiën moet je niet verwarren met de afdeling Financiën, de stafdienst Externe Relaties, de dienst Taaladvies of de dienst Algemeen Beleid. Ben je er nu alweer? En hoe heette je vrouw ook alweer? Ik ben allang blij dat ik al lang geen lid van die korfbalclub meer ben. Ze is allesbehalve een kenau, ze houdt qua eten van alles, behalve spruitjes. Ze struikelden alle twee (allebei). Alle drie vluchtten ze daarna.

8. Als ook deze getuige à charge een belastende verklaring aflegt, zullen Charles alsook Jean ongetwijfeld veroordeeld worden. Hij bleef al(s)maar zeuren. Je krijgt het boek zo snel als maar mogelijk is. Er werden aanslagen voorbereid op de Chinese ambassade en op de ambassade van het Verenigd Koninkrijk en die van het keizerrijk Japan. Woont hij in Amsterdam-Noord of in Amsterdam-Zuidoost (afkorting: Amsterdam-ZO – 2021!)? Heeft ‘apotheker’ met de Griekse letter thèta te maken? En heeft retorica te maken met de Griekse letter tau?. Een homeopaat beoefent de homeopathie. Nochtans schrijven we althans net zo als thans. De leraar deed een dringend beroep op zijn leerlingen om woorden als dedain, caissière, epoque, crème, depot en carrière correct te schrijven. Zo'n beroep wordt met nadruk ook wel appél genoemd. In conservenindustrieën zijn bacteriën minder gewenst. Het grappenmakertje was geen lieverdje. Er wordt gebarbecued (afgekort: ge-BBQ'd). Batavia heet tegenwoordig Jakarta.