2689 Dictee maandag 25-04-2022 (1) – dictee Dictee van de dag (554)

Dictee – dictees [2689]

Vragen en opmerkingen: leentfaarrein@gmail.com

Oefendictee OUD 303, geheel herzien naar situatie 2022

Dictee van de dag (554)

1. In de epifysaire schijf vindt lengtegroei plaats. Het groene hart van Holland (in toeristisch reclamejargon ook wel: Groene Hart) ligt tussen de vier grote steden. Het Groene Eiland is Ierland; waar de bomen altijd bladeren hebben, is het altijdgroene Oosten; soms hebben we een groene Pasen. Groene verfaarde is celadoniet. Groentetajine is een stoofgerecht. Een groentewrap is een soort gevulde dunne pannenkoek. Een escouade was een halve sectie onder bevel van een korporaal. Groepsuitroeiing is genocide. De engelse groet (gewestelijk ook: groetenis) is het Ave Maria. Bekende adjectieven zijn grofstoffelijk (onbehouwen) en grofzinnelijk. Hij was groggy van de cognacgrog. Het ondiepe gedeelte van de Atlantische Oceaan bewesten het Kanaal noemt men de Gronden. Een pitta is een tropische grondlijster.

2. Een laag-bij-de-grondse situatie is laag bij de grond. Een grondgevecht is een lijf-aan-lijfgevecht (lijf aan/om lijf vechten). Een vliegtuig kan in een remous [deining in een instabiele luchtlaag] raken. Een excavateur is een grondverzetmachine. Elke Nederlander wordt geacht de Grondwet te kennen (naast het Wilhelmus). Een Groninger is een groenvink. Het Rijk voert het Grootboek der nationale schuld. Gasconnade en magniloquentie zijn synoniemen van grootspraak. De boer hield groot- en kleinvee. Een gros point is een tapisserie met hele kruissteken. Uit de zestiende en zeventiende eeuw stammen het (zijden of halfzijden) gros-de-Naples en gros-de-Tours.

3. Ik voel me grotelijks belazerd. Funderingen grouten is ze waterdicht maken. Een grrl is een zelfbewuste jonge vrouw. Een grumus merdae is een stronthoop. De rosse grutto is een soort van griet. De gruyèrekaas is kaas uit Gruyère. Wil je vanavond gruttenbrij of gerstebrij? Het was een Guadeloups onderonsje. De GTQ duidt de Guatemalteekse quetzal aan. De guaguanco is een aan de rumba verwante Cubaanse dans. De beste soort is de Peruaanse guano [meststof]. Kun je voor 1000 guarani [munteenheid Paraguay, PYG] een Guaranigids [volk, taal grens Brazilië-Paraguay] kopen? Een djamboe bidji is hetzelfde als een guave. De guardia civil is de Spaanse politie. Guereza's zijn zijdeaapjes. De guernseylelie is welriekend.

4. Een guerre à outrance is een oorlog op leven en dood. Een guichet is een loket. De bastaardmuur wordt ook guichelheil genoemd. Moet je guillain-barrésyndroom [van spieren, verlamming, GBS] wel of niet tussen guillemets [enkele: < >, dubbele: << >>] schrijven? Het guineagras is Bengaals gras. Een Guineese is een Guinese vrouw. Een guit is een olijkerd. Het gulden mysterie (maart is de guldenmaand) is de aankondiging des Heren (rooms-katholieke feestdag). De Gulden Legende is een verzameling heiligenlevens. Een gullitpruik is een pruik van dreadlocks. Met veel gusto is met veel animo.

5. De Guldensporenslag (officiële naam – slag der gulden sporen) werd geleverd op de Groeningekouter bij Kortrijk; daarbij versloegen de Vlamingen het Franse leger van Filips de Schone. De Australische guldenweit is een soort van reuzentarwe. Een gulpenduikster is een vrouwelijke golddigger. Waar is mijn gummi-jas? Ze had alweer prijs, ze was een gunstelinge van de Fortuin. Heb je de guppy's al gevoerd? Een Gurkha is een Britse soldaat van Nepalese herkomst. Gurwitschstralen zijn mitogenetische stralen. Hij had de guts om tegen te stribbelen.

6. Witte guttapercha wordt gebruikt voor de fabricage van golfballen. Dat kostte me heel wat Guyanadollars (GYD's). Het g-voetbal is het gehandicaptenvoetbal. In Nederland is het GVS het geneesmiddelenvergoedingssysteem. GWP staat voor
Guinee-Bissause peso. Als je de ring van Gyges hebt, kun je je onzichtbaar maken (en nog veel meer). Gymnospermen zijn naaktzadige planten. Een gynaeceum is een harem. Gynaecomastie is het tot (gedeeltelijke) ontwikkeling komen van de borstklier bij jongen of man. In de Chinese keuken is de gyoza een soort van gefrituurde wonton. Gyromantie is waarzeggerij uit magische cirkels. Koop voor mij maar een broodje gyros [vlees, vis, aan spit geroosterd]. Een gynocratie is een vrouwenregering.

7. De grotemensenbedtijd valt later dan de kinderbedtijd. Een guingette is een buitencafé, een uitspanning. Een gueridon is rond pronktafeltje op een of op drie poten. Grissini zijn Italiaanse soepstengels. De grootayatollah is de hoogste geestelijk leider bij de sjiieten. De guurte straalde ervan af. Een groottemeter is een megameter (afkorting: Mm). Hoe spreken ze een g'tje in Brabant en Limburg uit? Met de zachte g. Grootdoenerij is grootdoen. Een groundstroke is bij tennis een slag vanaf de baseline. Een groterdanteken (>) hoort in één categorie met het kleinerdanteken (<) en het isgelijkteken (=). In een growshop kun je spullen voor de teelt van weed (wiet) kopen.

8. Iemand de drie h's meegeven staat voor 'houd hem hier' [vooral bij predikanten in een gemeente]. Een predikant met drie h's op de rug maakt geen kans meer om elders beroepen te worden. H5N1 is het vogelgriepvirus met hemagglutinine type 5 in de eiwitmantel en neuraminidase type 1 op het virusoppervlak, dat onder bepaalde omstandigheden ook besmettelijk is voor de mens. Heerenveen is het Friese Haagje, Assen het Drentse Haagje en Arnhem het Haagje van het oosten. Van het Haagse hebben we overgehouden: Haagse hopjes, Haagse bluf, een Haagse antenne [zonder autoradio ...], een Haags bakje [halfvol kopje koffie/thee], een Haags ontbijt [zeer kleine luxebroodjes] en de Haagse school [groep impressionistische schilders]. Haaienvel heet ook segrijn (of: chagrijn). De Zuider- en Noorderhaaks zijn de ondiepten of gronden voor het Marsdiep.

9. Bij een paumelle kun je de deur in- en uithaken. Al de banken en droogten op de buitengronden van het zeegat van Texel heten de Haaksgronden. Hij wil altijd haantje-de-voorste (het haantje-vooruit) zijn. De haantjepik kan worden rondgedragen [kinderen, Palmzondag]; anders is het de duivel (Heintje Pik). Haar op planten heet ook trichoom. Van hot naar haar is voor de voerman van rechts naar links. Een trichobezoar is een uit haren bestaande darm- of maagsteen. Hij liep over haarbouclé tapijt (haarbouclétapijt(!), haar bouclé tapijt of haar bouclétapijt). Een haarvat is een capillair. Haareten is kauwen op het afhangende haar (als tic). Heeft een haardos iets met grillen te maken? Geniet van de Haarlemmer halletjes [rond en plat koekje van gekruid deeg]!

10. Een hallkleed ligt in de hall. Halloumi is op feta lijkende witte verse kaas uit Cyprus. Halloween is een feest van Keltische oorsprong, gevierd op de vooravond van Allerheiligen. De halluces (enkelvoud: hallux) zijn je grote tenen. Het venushaar is de chevelure. En nu geen haarlemmerdijkjes (haarlemmerdijkies – praatjes, drukte, ruzie) meer! Voer voor puristen: haarspray en hairspray, haarstilist, haarstylist en hairstylist. Het Haar (Hoofdhaar) van Berenice is een sterrenbeeld aan de noordelijke hemel. 'Het schip en haar bemanning' is een typisch geval van de haarziekte [correct: zijn]. Een grimeur-posticheur is een haarwerker. Zullen we haasje-over doen?

11. Inderhaast ben ik dat in de haast vergeten. Dat haastje-repjegedoe [haastje-repje] helpt niks: haast je maar niet, er komt nog een tram. Zij die haasvreten [bang zijn] gaan niet voorop in de strijd. De habanera is een zekere Cubaanse dans. Ze hadden een voortdurende haat-liefdeverhouding. Een habibi is een Arabische schat. Hij kan me de bout hachelen: wat mij betreft, schiet hij er zijn hachje bij in. Hactenus hodie, genoeg voor vandaag! Hac lege [onder deze voorwaarde] sta ik dat toe. De hadassim [mv.: mirtentakjes] worden gebruikt op Soekot. De hadj (hadji's voeren die uit) is de moslimbedevaart naar Mekka, een mekka voor berovers van bedevaartgangers. Sommige cardiologen zijn haereticus in grammatica (ketter in de spraakkunst), maar voor nu haec hactenus (= genoeg daarover). De hafabra heeft slechts een brassband meer dan de hafa.

12. De hafttijd is de tijd van de eendagsvliegen. Een hafiz kent de Koran uit zijn hoofd. De haflinger is een ponyras. Bij de joden is de haftara (meervoud: haftarot) de lezing uit de Profeten (de kleine en de grote, de vroege en de late), volgend op de lezing uit de Thora. In de Hagedis [sterrenbeeld] herken je de hagedissenstaart. Hij schoot met bismuthagel [Bi]. Een hagelkorrel aan het oog is een strontje. Met silicose heb je een hagelkorrellong. Een hagenaar [homo, duif] kan op een hagenaar [bootje] varen, maar ook erop schijten. Haggis is een Schots nationaal gerecht. Hagiografie is de beschrijving van heiligenlevens. Het Hagois is deftig Haags. Een halvemaantje is een croissant.