2521 Dictee zondag 19-12-2021 (1) dictee Dictee van de dag (427)

Dictee – dictees [2521]

Vragen en opmerkingen: leentfaarrein@gmail.com

Oefendictee OUD 430, geheel herzien naar situatie 2021

Dictee van de dag (427)

1. Een garimpeiro zoekt op garimpo's naar kostbare zaken [goud, diamant]. Zijn garibaldi(hoed) waaide af. De term 'gargantuesk' [overdadig in voedsel en drank] hebben we aan Rabelais te danken. Garçon [kelner, ober = eerste kelner], de rekening graag! Was de gas- en lichtrekening al betaald? Gastritis [maagontsteking] en
gastro-enteritis [buikgriep] zijn gastrische [betreft spijsvertering in maag of ingewanden] begrippen. Pak die gazen [van gaas] zeef eens. Gazpacho is een koude soep. De vrouw had betoverende gazelleogen. Een gaviaal is een heilige snavelkrokodil. De gausscurve geeft een normale verdeling weer. Het gauchisme is het toppunt van linksheid. Gaufreren is bewerken met een plooi-ijzer. Hun specialiteit was gebbetjes [geintjes] maken. Het geblèr en geblèt (geblaat) is niet van de lucht. Vul aan: vechten, vocht, gevochten, bekvechten, bekvechtte, … Jazeker: gebekvecht. De tegenpartij werd in gebreke gesteld (er was een ingebrekestelling). Je moet gebruikmaken [GB, VD] van de gebruiksaanwijzing. De overeenkomst was gebaseerd op het geglazeerd [= glazuren, verglazen, vgl. verglaassel] zijn van de spullen.

2. Het gedachte-experiment leverde veel op. Het bestuur werd gecompleteerd middels coöptatie [uitbreiding van de groep: intern] . Je mag me wel gedag zeggen, hoor! De kortgedingrechter deed uitspraak in het kortgeding (BE, NL: kort geding). Gedrieën vluchtten ze al eerder. Een amog(ger) [asielzoeker met onacceptabel gedrag] is een gedragsgestoorde van meestal vreemde komaf. Dat nummer gaan we nu ten gehore brengen. Met de (het) Gehenna (oorspronkelijk het
Ben-Hinnomsdal bij Jeruzalem) wordt nu de hel aangeduid. De twee vriendinnen geitten [giechelen en geheimzinnig doen] gisteren heel wat af. Dat gekmakende getik hield maar niet op. Een gelebek is een Surinaamse vogel. Een geluksbode is gelukbrengend. De gematria is de geheime leer van de kabbalisten. Het was gênant met hoeveel gêne hij zich geneerde. Een gerbil is een knaagdier. De Gestapo-chef is het hoofd van de Gestapo. De getijdenwerking is hier heel sterk. De getuigen-deskundigen verschilden opvallend vaak sterk van mening.

3. Als 'gevalstudie' (GB) 'casestudy' betekent, zeg dat dan! Ze zongen geuzenliederen en dronken geuzelambiek. Ik ben dat gewaargeworden, ik had een gewaarwording. Daarvan wil ik gewag maken. Het 'gegij' en 'ge-u' zijn broertjes en zusjes van het gejij en gejou. Wanneer gaat een vonnis in kracht van gewijsde [berusting in vonnis of geen beroep meer mogelijk]? Ondanks alle gezeik wilde hij zich toch laten gezeggen. De ezel giegaagde [balken] gelijk een giebel [giechel] van een ezel. Verwar de ghibil (hete woestijnwind in
Noord-Afrika) niet met de gerbil (een klein knaagdier). Waar moet het gft-afval heen [groente-, fruit- en tuinafval]? Een ghazidsja is een heilige oorlog van de moslims tegen de ongelovigen. De gibbsenergie komt voor in de thermodynamica. Ghee is geklaarde boter. Bekende fysische eenheden zijn de gigahertz (symbool: GHz) en de
giga-elektronvolt (symbool: GeV). De hertshoorn bloeide. Mijn fiets staat ginderachter. Een gerenoek is een giraffengazelle. Een gilet
[zjie-lèht] is een vest.

4. Hij leed aan het gillesdelatourettesyndroom (syndroom van Gilles de la Tourette, tourettesyndroom, tourette, gillesdelatourette). Hij weigerde gladaf. Het glacis vind je voor een fort of vesting. De leden van de hackclub hadden echt een hacktic. Een chayote is een groengele, peervormige pompoen. Deze Duitsers komen uit
Noord-Rijnland-Westfalen. In de muziek is lusinghiero (lusingando) vleiend. Ze droeg een lustre jasje [lustrejasje]. Een lutrijn is een koorlessenaar, lutzen zijn zekere figuren bij het kunstrijden. In het luxehotel [luxe hotel] lag een luxe-editie [luxe editie] van de hotelbijbel, bedoeld als navigator voor je levenspad. Lychees zijn zoet, lycra is een kunstvezelstof, lycopeen zit in tomaten, lyddiet (meliniet) is een ontplofbare stof (vergelijk: DDT – slechte ezelsbrug!), lydiet echter is kiezellei. Een weerwolf (lykantroop) zal toch wel lymfklieren hebben? De Evangelisch-Lutherse Kerk bestaat al sinds 1605. Die heeft een evangelisch-lutherse evangelieopvatting. 'Door het geloof alleen' (sola fide) werd het sjibbolet der lutheranen.

5. Sinds Luther kennen we het Nieuwhoogduits. Hij wordt luthers (boos, kwaad) als je daarover spreekt. De Hervorming (ook: een kerkhervorming) is door Luther geëntameerd. Lyssa is hondsdolheid en lyofiliseren is vriesdrogen. Een lymfoedeem [eu] is lymfwaterzucht. Een maatje 34-ideaal wil haar maat houden door maathouden met het eten. Aan de Maasoever zag ik maar liefst drie maaseenden; maashagedissen (mosasaurussen) zijn daar niet meer. Waren er tijdens de Maartrevolutie (na de Februarirevolutie van 1848 in Parijs) ook maartse buien? Waarmee ben je slechter af: met een maandagmorgen- of een vrijdagmiddagexemplaar?

6. Het maäriev is bij joden het avondgebed (meervoud: maäravim). Let goed op de spelling van 'maagdom' en let goed op de uitspraak van 'marc' (GB: verkleinwoorden 'marcje' – die nu niet meer – en 'marctje' – uitspraak VD ‘maar’). Spellingtechnisch vergelijkbare begrippen zijn: tomtidom (pomtidom), homodom, godendom, gemeente-eigendom, bisdom en at random. Het blonk als maanbeschenen maartegerst. 'Programmamuziek' schrijf je met drie m'etjes. Zijn houding was maatschappij- en cultuurkritisch. Maçons dragen soms mackintoshen en zelden macfarlanes. Als je naar 'macrocheilie' op internet zoekt, kom [kwam] je het nodige tegen, waaronder dictees 189, 292 en 353 van een zekere Rein. Macisolie is een nootmuskaatproduct. Macigno [tsj] is een grauwgroen, kalkachtig zandgesteente. Macha's hebben een macho-uiterlijk en vertonen machogedrag. Machorka is minderwaardige Russische soldatentabak. Hij zwaaide vervaarlijk met zijn machete [mes en wapen]. Door een machicoulis [gat in borstwering: mezekooi, mezekouw, werpgang] werd brandende pek op de vijand geworpen.

7. Na de macarena [solodans] smaakte de (caffè) macchiato [espresso met een scheut opgeschuimde melk erdoor] voortreffelijk. Het woord 'maceratie' heeft meerdere biologische betekenissen. Bij machiavellisme heiligt het doel de middelen, zelfs moord. Een macron is een streep boven een letter. De macwaarde geeft het maximaal aanvaarde concentratieniveau aan. Met maglev wordt magnetische levitatie (zoals bij zweeftreinen) aangeduid. Het magdalénien is de voorlaatste periode van het paleolithicum. Het waren maffioze(!) en maffieuze (maffia-achtige) praktijken. Piloten droegen als regel een mae west. Maderasaus is genoemd naar het eiland Madeira. In een madenest zitten madewormen. Madame-jeanettes zijn zekere pepers. Bij macroseisme is er een flinke beving. De spuitgast stond magnaniem [grootmoedig] zijn plaats op de magirusladder af. 'Maitta' betekent in het budo: ik geef op. Een maître-chanteur is een beroepsafperser. In een sm-relatie [sadomasochisme] wordt de maîtresse gemaitriseerd.

8. Een maintenee is een soort concubine. Maische is bierbeslag. De maiko [jonge geisha] keek vanuit haar mailstoeltje naar de maina [treurspreeuw]. We speelden mahjong. De Mahdi is de Verlosser van de moslims. Magor bestaat uit een mengsel van mascarpone [roomkaas] en gorgonzola [uit koemelk: blauwdooraderde kaas]. De magot is een apensoort uit de groep der makaken. Een beetje kunstenaars hebben magna opera [enkelvoud: magnum opus, zeer groot werk, ook: opus magnum]. De mal de roi is scrofulose, een klierziekte. Dit mal-à-propos [misverstand] moet de wereld uit. De Malagassischen spraken Malagasi. Make's(!) zijn nederlagen bij judo. De makam is een Arabisch toonsysteem. Het gletsjerdal was diep. Glauberzout [gekristalliseerd natriumsulfaat = mirabiliet] helpt niet tegen een glaucoom [groene staar]. Met de Glazen Stad wordt het Westland aangeduid. In glas-in-loodramen zit glas in lood. Met de Tiers-Etat wordt de derde stand (van boeren en burgers) bedoeld. Op de glooiing vloog hij uit de buitenbocht.

9. Ik heb alleen maar glo [gee-èhl-oo] (gewoon lager onderwijs) genoten, ik zat dus op een glo-school, jij zat ooit op een gloschool [gloo] in Paramaribo. De formule 1-rijders kregen een go. Bedoel je grauw of rood gneis? De glottisslag is een explosieve klinker. Gloxinia's zijn afkomstig uit Zuid-Amerika. Hij kwam godzijdank nog net op tijd voor het examen. De Godsgezant kondigde van Godswege het Godsrijk aan. Als je het goedacht, dacht ik om drie uur te komen. Ben je op Goede Vrijdag of op Witte Donderdag jarig (maar toch zeker in de Stille Week)? Ze was een goedleers type. Goenagoena zijn tovermiddelen. Goh, wat heeft die go-getter een gogme (voetbalinzicht). Het gojse [uitspraak! – VD ook: gojimse] meisje mocht in het Gooise gezin op sabbat het licht aansteken. Alle Goidelische talen komen voort uit het Oudiers. Gomma komt uit Suriname en is tapioca. Passeert de Golfstroom ook de Golf van Biskaje? Het was weer een david-en-goliathverhaal.

10. Gorgonzola is blauwdooraderde kaas. Op de Gooise matras werden toch wel preservatieven zoals profylactische anticonceptiva gebruikt? Anders kon men ook nog gonorroe (VD ook: gonorroea) oplopen. De goudenmedaillewinnaar probeerde die te verpatsen in de goud- en zilverwinkel. Goths zijn aanhangers van gothic. Een gothic novel is aan hen welbesteed. Het aantal gouwenaars [pijp, konijn, gouden horloge] van de Gouwenaar [uit Gouda] liep snel op. Kun je op een gourmet aan een gourmand goulash serveren? De grachtengordeliaan [Amsterdam] wist de weg. Graffito zit ín, graffiti op de muur. Een graecus [kenner van, leraar in het Grieks] heeft een vrijwel onbeperkte graecismenverzameling (een van de vele verschijningsvormen van het ismebegrip) te zijner beschikking.