2517 Dictee vrijdag 17-12-2021 (1) dictee Dictee van de dag (425)

Dictee – dictees [2517]

Vragen en opmerkingen: leentfaarrein@gmail.com

Oefendictee OUD 432, geheel herzien naar situatie 2021

Dictee van de dag (425)

1. Ze droeg een closed-forever (een armband). Als je leucosis hebt, heb je leukemie (ook: leukose). Hij recruitte (rekruteerde) altijd de verkeerde(n). Voor ons bedrijf is dit een groei-jaar, maar de economische crisis werkt wel groeivertragend. De groupies mochten meerijden met de groepagezending. Hij zal ons nog te gronde richten, maar we zullen ons groothouden. Het leek wel een groevelandschap. Hier kan ik geen chocola van maken: deventerkoek (VD: specifieke Deventer koek?) en Groninger koek (GB, ook sub lemma in VD). Kijk ook eens bij 'Deventer latten' en 'latkoek'. In welke grootteorde valt dit? Ik bedoel: in welke grootteordeklasse? Nog duidelijker: wat is het grootteordeklassenbereik ervan? Grosso modo kom ik op dezelfde uitkomst. Guacamole is puree van avocado, guanine is een purinebase behorend tot de bestanddelen van nucleïnezuren en guano is meststof (het beste van kwaliteit is de Peruaanse). Heb je mijn gsm-nummer?

2. De gunnera is een tuinsierplant. De gummi-jas [gummi jas] was gescheurd. Het bloed gulpte uit de wond. De Guldensporenslag was in 1302. Eén Guinees biggetje, twee Guinese (van Guinea, Guineese van Guinee) biggetjes, … Wie geguetteerd wordt, wordt beloerd. De guave is een boom met eetbare groengele vruchten. We verbleven in het guesthouse. Een guipure is een soort van reliëfkant. De gewone guldenroede is het heidens wondkruid. Eén van de opera's van Haydn is Andromeda. Gymmen doe je op gympen, gympjes of gympies. Gurkha's zijn onvervaarde strijders. Een guste koe is niet drachtig. De joik is geen Laplandse dans maar een Laplandse zangstijl en dus al zeker geen lapdance, waarbij een lapdanseres lapdanst [geen ww. lapdancen, wel zn. lapdance en lapdancing]. Ook zonder gyrokompas en girodienst kun je de Giro wel uitrijden. De gewone helmbloem wordt ook wel haantjes en kippetjes (niet meer in VD) genoemd.

3. Het haantje-de-voorste [haantje-vooruit] wist het natuurlijk beter. We eten haaienvinnensoep. Jan en Piet probeerden haagschool te houden [spijbelen]. De chicha is een bedwelmende drank uit gegiste mais (van Haïti). Andere woorden voor haarkloverij zijn: muggenzifterij, chinezerij, vitten en chicane. Bij het haarknippen wordt je haar geknipt. Haarplukken is kijven of krakelen [ee]. Een hairstylist en een haarstilist hebben veel gemeen. Zijn voorzet was haarzuiver, loepzuiver.
Haastje-repje begaf hij zich naar het haasje-over springen (niet naar het hink-stap-springen of polsstokhoogspringen). Ze hadden duidelijk een haat-liefdeverhouding. Voor een habbekrats deelde hij een haberdoedas (VD ook: aberdoedas – klap om de oren) uit. Zij was habituee, habitueel bezoeker van de schouwburg. Pas op dat je er het hachje niet bij inschiet. Het hadeïcum [GB, eerste geologisch tijdperk] moet je – los van onze aarde – zo'n vierduizend miljoen jaar geleden situeren. Die hadji (Mekkaganger) had de hadj [tocht] afgelegd.

4. De Hadith is de overlevering van aan Mohammed toegeschreven uitspraken en handelwijzen. Hij is altijd aan het hakketakken. Een hakkenei is een damespaard. Met het hakkebord maak je muziek. Hakbeitel en hakbijl zijn standaardgereedschap. Haiku's drukken een natuurervaring uit. Ik was het me halfbewust, half en half(!) bewust. Wil je een broodje bal, een broodje gyros of een broodje half-om-half? Een halfgeopende deur is ook halfgesloten. Halfvasten valt op laetarezondag. Halfvolwassen is nog niet geheel volwassen. Een hall is een hal. Een hamas, een lid van Hamas, is een Hamasstrijder. Een hamam is een oosters badhuis. Hamansoren is hetzelfde als kiesjeliesj. Ze keek in haar haltertruitje halsreikend uit naar haar nieuwe halssieraad. De troepen zouden spoedig halt houden. Op deze foto zie je het halo-effect. De belhamel gaat de andere hamels voor. Hameien zijn voorpoorten.

5. Nadat ik jullie, kinderen, de spellendoos ter hand gesteld heb, mogen jullie hamertje-tik gaan spelen. Zijn zalig nietsdoen (dolce far niente) hield louter ledigheid in. De keuze tussen iets en niets doen, was niet eenvoudig. Elsje speelt het liefst met barbiepoppen. Een castreur is een lubber. (Tot) uit den treure(n) is tot vervelens toe. 'Tot in den treure' is een contaminatie van 'uit den treure' en 'tot in het oneindige'. Uitentreuren (VD, GB) had als verouderde spellingvariant 'uit den treuren'. Hij handde [m.b.t. de bal in de handen van de tegenstander] bij het korfbalspel (Rein, 50 jaar korfbal: nooit van gehoord). Zij nam handenvol werk uit handen met
hand-en-spandiensten.

6. Er waren voldoende handvatten (handvaten) voor vervolging, althans volgens justitie. Na afloop kregen we een hand-out. Zoek eens op, wat 'handlichting' allemaal betekent. Hang het maar in de
hang-legkast. Hij hangglidede (GB, hèhng), het was zijn lust en zijn leven. De handenwerkersvriendenkring is bijeengeweest. Hij beheerst zowel het hand- als het machinezetten. Loop niet te hannesen. Deventer is een Hanzestad en maakte deel uit van het hanzeverbond. De hardgebakken harderwijker [gerookte haring] smaakte me prima (het hardgekookte ei trouwens ook). Hij hardde het niet meer op zijn werk. Een hapax (hapax legomenon, hapax eirèmenon) is zeldzaam [komt maar eenmaal voor], net als een rara avis (een witte raaf – ook wel meer dan een!). Ze stuurden een hard-boiled [keiharde] onderhandelaar. Voor de happy few [de paar bevoorrechten] had het happy hour een wel heel speciaal happy end (het was blijeindend). Wie beheerst het haringkaken? Juist: zij die haring kaken! We eten haricots verts [soort van dunne sperzieboontjes]. Nemen we de hardhouten of de hardmetalen versie?

7. Dragen hare krisjna's altijd oranje 'jurken'? Hardhout is geen harthout (en omgekeerd)! De hartdode patiënt zou het niet halen. Deze operatie is mogelijk door de hart-longmachine. Hij heeft het hart(s)grondig verpest. Hasjsmokkel is verboden. Ze bewoonden een hateenheid (hatwoning). Het hauwtje is een plantendeel. Een
haut-reliëf is een verheven beeldwerk. Hatsiekadee (GB), hoor hem eens. Hatsjie! Na de havo-opleiding behaalde de havo 5-leerling zijn havodiploma via het havo-eindexamen. De havenot bezat dus ook geen havezaat (havezate – ridderlijk goed of kasteel, nu: grote hofstede). De hawkingstraling wordt door een zwart gat uitgezonden. Hè, heeft een bi [bie – biseksueel] een bredere belangstelling dan een he [hee – hetero]? Hij kickt op heavy metal. Een hebi is een Surinaamse als last ervaren onhebbelijkheid, de hebe een groenblijvende heester uit de helmkruidfamilie [ook: bevallige schenkster]. Een hecatombe is een bloedbad.

8. Hoeveel hectare moet je per heckrund reserveren? Een heeft heeft(!) een taak bij een hooiberg [soort windas]. De (GB ook: het) heetgebakerde heethoofd was een opgewonden standje. Hij is van ons heengegaan (naar Parijs). Je broer kan het heen-en-weer krijgen, jij krijgt mijn heen-en-weertje [retourkaartje] wel. Het heideschaap joeg de heihaas op. Zij hefte (niet meer in VD: meerderen) bij het kousen breien, hij heffe het glas. Daarna hief hij het glas. Hoewel hij heg noch steg wist, ging hij over heg en steg [over alles heen]. Zijn terugkeer had een hoog heintjedavidsgehalte. Hela, dat gaat zo maar niet! Een helicon is een cirkelvormig gebouwde contrabastuba voor militaire muziek. De DNA-structuur wordt als 'dubbele helix' aangeduid. Wie gehemeld is, wordt vaak opgehemeld. Een heloot was in Sparta een lijfeigene, een zeloot is een blind ijveraar (een fanaticus). Jammer, dat je bij een dictee in 'kassalade' geen verduidelijkend streepje mag zetten. Wat is chabadchassidisme? Een stroming binnen het chassidisme.

9. Een bepaald (historisch) type van oude intercity's werd door de NS aangeduid met 'hondenkop'. Geallieerden bestaan slechts bij de gratie van alliëren. De buddleja [uh] is de vlinderstruik. Vintage port en sherry zijn van een goed jaar, vintage kleding is voor verzamelaars min of meer antiek, en heeft een ouderwetse uitstraling. Bij de herkomst van 'vintage' moet je aan 'wijnoogst' of zoiets denken. De minstbedeelden zijn minder bedeeld dan de minderbedeelden. Een minoriet is een minderbroeder. De modus operandi is de wijze van (be)handelen, de modus vivendi een manier om mee te leven (zeg maar: een compromis). De modus ponens is een regel uit de formele logica (A ---> B, en A, dus B), net als de modus tollens (de contrapositie – A --- > B en niet B, dus niet A). De modus procedendi is de procesorde en de modi acquirendi zijn de wijzen waarop men iets verkrijgt. Ten slotte staat 'modus in rebus' voor 'een maat in de dingen'.

10. Het mattheuseffect heeft zoiets van 'wie heeft, die zal gegeven worden'. Mauretania is sinds 1960 een zelfstandige staat. Is hij van Mauritaanse of Mauritiaanse komaf? En waar komt de mauritiushennep (aloëhennep) vandaan? De matrozenhel ligt ten zuidwesten (zuidwestelijk) van Noorwegen. Zullen we naar die matinée musicale gaan? Heel vroeger betaalden Mechelaars met mechelaars [zilveren munten]. De mecenas gaf zomaar een meccanodoos aan zijn mecano, op de meaoschool nog mecanicien in spe, cadeau. Ook mbo'ers m-bankieren.